×

هیات عالی انتظامی مالیاتی از تشکیل تا تلاش برای حذف آن

هیات عالی انتظامی مالیاتی از تشکیل تا تلاش برای حذف آن

امروزه موضوع «فساد» از مهم‌ترین مباحث دولت‌ها به ویژه دولت‌های در حال توسعه است این موضوع همواره یکی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری و مبحث مورد عنایت و توجه مسئولان محترم نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هم است

هیات-عالی-انتظامی-مالیاتی-از-تشکیل-تا-تلاش-برای-حذف-آن وکیل 

حسن عسگری، کارشناس ارشد رشته فقه و حقوق اسلامی - بخش نخست

مقدمه

امروزه موضوع «فساد» از مهم‌ترین مباحث دولت‌ها به ویژه دولت‌های در حال توسعه است. این موضوع همواره یکی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری و مبحث مورد عنایت و توجه مسئولان محترم نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هم است. از سوی دیگر بر هیچ کس پوشیده نیست که هر کشور برای توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی لزوماً‌باید به مقولة مالیات و احقاق حقوق حقه دولت توجه کند. زیرا مالیات یکی از حیاتی‌ترین ابزارهای سیاست مالی، اجتماعی و حتی فرهنگی دولت به شمار می‌رود بنابراین هیچ دولتی نمی‌تواند در مورد آن تعلل کند. نظارت بر مأموران مالیاتی و حفاظت از نیروی انسانی شاغل در حوزه مالیات به عنوان عوامل اجرایی وصول مالیات یکی از وظایف مهم دستگاه‌های نظارتی در سازمان امور مالیاتی است که انتظار می‌رود با این رویکرد، مسئولین در تقویت دستگاه‌های نــظارتی درون‌سـازمانی (از جمله دادستانی انتظامی مالیاتی و هیأت عالی انتظامی مالیاتی) به عنوان دو مرجع دادرسی شبه قضایی در حفظ و حراست از حقوق جامعه و بیت‌المال، تلاش بیشتری مبذول کنند.

صفر تا صد روند محاسبه و اخذ مالیات از اصناف - مالیات بر ارث - قانون اصلاح قانون مالیات بر درآمد - مصادیق جرم مالیاتی و نحوه برخورد با آن مشخص شد ، تشکیل دادگاه ویژه مالیاتی 

برابر مادة 40 پیش‌نویس لایحه تحول نظام مالیاتی کشور ماده 266 قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره ذیل آن حذف و متن ذیل‌الذکر جایگزین آن گردید:

ماده 266 «هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری مرجع رسیدگی به تخلفات همه مأموران مالیاتی و نمایندگان سازمان امور مالیاتی کشور در هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی خواهد بود.»

تبصره ـ در کلیه مواد این قانون عبارت «هیأت رسیدگی به تخلفات اداری جایگزین عبارت «هیأت عالی انتظامی مالیاتی می‌شود.»

با تصویب این ماده قانونی در مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان پایه‌های نهاد مستحکمی به نام «هیأت عالی انتظامی مالیاتی» در سازمان امور مالیاتی فرو خواهد ریخت. هیأت‌های عالی انتظامی مالیاتی به موجب ماده 262 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند 1366 و اصلاح بهمن ماه سال 1380 با سه عضو اصلی و دو عضو علی‌البدل از میان کارمندان عالی‌رتبه بصیر وزارت اقتصادی و دارایی دارای 16 سال سابقه خدمت که 6 سال آن را در امور مالیاتی اشتغال داشته باشد با حکم وزیر وزارتخانه مزبور برای مدت 3 سال منصوب می‌شود. رئیس این هیأت از میان اعضای اصلی هیأت به پیشنهاد رئیس سازمان امور مالیاتی با حکم وزیر اقتصاد انتخاب می‌شود. مستند به تبصرة ماده قانونی مزبور کارمندانی که مدارج اداری در سازمان امور مالیاتی یعنی کاردان، کارشناس، کارشناس ارشد، رئیس گروه، رئیس امور، معاون مالیاتی را طی کرده و در یکی از استان‌ها به جز استان تهران به عنوان مدیر کل خدمت کرده باشند در انتخاب به سمت فوق حق تقدم دارند.

قانون مالیات بر ارث و نقل و انتقالات بلاعوض - مرتکبان جرایم مالیاتی مسئول پرداخت اصل مالیات و جریمه هستند 

قانون مورد نظر در ماده 262 وظایف این هیأت را به شرح زیر تبیین کرده است.

الف) رسیدگی به تخلفات اداری در امور مالیاتی مأموران مالیاتی، نمایندگان سازمان امور مالیاتی کشور در هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی، اعضای هیأت سه نفری موضوع بند 3 ماده 97 این قانون، سایر مأموران که برابر قانون مورد نظر مسئول وصول مالیات هستند و نیز کسانی که با حفظ سمت وظایف مأموران مذکور را انجام می‌دهند به درخواست دادستانی انتظامی مالیاتی.

ب) نفی صلاحیت شاغلین مقامات مندرج در بند الف در ارایة خدمات مالیاتی به جهات مسایل اخلاقی و یا رفتار منافی با حیثیت و شئون مأموران مالیاتی، سوء شهرت، اهمال و مسامحه آنان در انجام وظایف خود به درخواست دادستان انتظامی مالیاتی.

ج) رسیدگی به اعتراض مأموران که صلاحیت آنان توسط دادستانی انتظامی مالیاتی مورد تأیید قرار نگرفته است نظر هیأت در این مورد برای مسئولین ذی‌ربط معتبر خواهد بود.

ملاحظه می‌شود که این مرجع در قانون فعلی دارای ویژگی‌های خاصی است که هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری در مقایسه با هیأت مورد بحث از این ویژگی‌ها محروم است در بیان این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

یک) شرایط اعضای هیأت عالی انتظامی مالیاتی:

رئیس و اعضای هیأت عالی انتظامی مالیاتی در سازمان امور مالیاتی دارای یک ردیف پستی مستقل هستند اما در انتخاب اعضای هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری این ضوابط وجود ندارد و اعضای آن نوعاً با حفظ سمت در پست اصلی خود گمارده می‌شوند. شرایط انتخاب اعضای هیأت عالی انتظامی مالیاتی به شرحی که گفته شد از میان کارکنان عالی مقام وزارت اقتصادی و دارایی که مدارج مشخص مالیاتی را طی کرده‌اند است. با نیم‌نگاهی به شرایط انتخاب اعضای هیأت‌های بدوی و تجدیدنظر تخلفات اداری که قرار است جایگزین هیأت عالی انتظامی مالیاتی شود این تفاوت فاحش کاملاً پدیدار می‌شود. ماده 6 قانون رسیدگی به تخلفات اداری شرایط انتخاب این اعضا را علاوه بر تدوین، اعتقاد و تعهد به نظام جمهوری اسلامی ایران، اصل ولایت فقیه، تأهل، حداقل 30 سال سن، و حداقل دارای مدرک تحصیلی فوق‌دیپلم یا معادل آن اعلام نموده است. دربیان این شرایط هیچ نشانی از تخصص و تجربة اعضا وجود ندارد. حال سئوال این است، فردی که در زمینة شغلی خاص به ویژه موضوع مهم، حقوق بیت‌المال است و همواره نحوة صحیح وصول آن مورد تأکید شخصیت‌ها و صاحب‌نظران بوده، تخصص و تجربه کافی ندارد چگونه می‌تواند در جهت حفظ و حراست از حق عمومی جامعه اظهارنظر کند؟ حقوقی به نام مالیات ( مقالات مرتبط با مالیات - سوالات مرتبط با مالیات ) که در احادیث و روایت زیادی به استحصال کامل آن تأکید و منع تضییع حق جامعه و مؤدیان به صورت دوجانبه سفارش شده است.بنابراین چنانچه اعضای رسیدگی به تخلفات کارکنان مالیاتی دارای شرایط و ضوابط معینی نباشند، چه بسا ممکن است عضوی انتخاب شود که صلاحیت تخصصی و فنی لازم را ندارد و نتایج ناگواری از این حیث به بار آورد. همان‌گونه که گفته شد ساختار نیروی انسانی سازمان امور مالیاتی در حوزة هیأت با دیگر نهادها و دستگاه‌های دولتی ـ متفاوت است. این سازمان یک سازمان تخصصی و فنی است و کارمندان مالیاتی برای رسیدن به مراحل و مدارج بالاتر باید دارای شرایط و ضوابط مشخصی باشند. سمت‌ها در این سازمان مانند مدارج نظامی و انتظامی تعریف خاص دارد و در حال حاضر انتخاب اعضای رسیدگی به تخلفات مالیاتی مأموران مالیاتی از میان مقامات ارشد صورت می‌گیرد. افرادی که به عنوان عضو انتخاب می‌شوند تمام مراحل یادشده را گذرانده و از تجربه کافی برای حفظ حقوق کارمند و مؤدی مالیاتی برخوردارند. ضمن این که چون از مباحث آن مطلع است بهتر می‌تواند در جهت گردآوری عناصر مجرمانه اقدام نمایند چه بسا این هیأت در مقام اثبات تخلف باید وارد مباحث حسابداری و مالیاتی نیز بشود.

قانون مالیات بر درآمد 

اعضای فعلی رسیدگی به تخلفات مأموران مالیاتی براساس ماده 266 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال 1366 مرکب از دو نفر عضو هیأت عالی انتظامی مالیاتی غیر از رئیس هیأت و یک نفر از اعضای شورای عالی مالیاتی بنا به معرفی شورا می‌باشد اما مرجع تجدیدنظر این هیأت عبارتند از رئیس هیأت عالی انتظامی مالیاتی، رئیس شورای عالی مالیاتی و یکی از اعضای هیأت عالی انتظامی مالیاتی که در رأی بدوی دخالت نداشته باشند خواهد بود. در صورتی که هیچ تفاوتی برای اعضای هیأت بدوی و تجدیدنظر در هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری (مورد جایگزین برای هیأت عالی انتظامی مالیاتی) هیچ تعریف شغلی به لحاظ مقام و موقعیت اعضا وجود ندارد. بنابراین علاوه بر شرایط انتخاب اعضا و رئیس هیأت عالی انتظامی مالیاتی باید اعلام کرد رئیس شورای عالی مالیاتی که به عنوان یکی از اعضای تجدیدنظر هیأت فوق است از میان اعضای شورای عالی مالیاتی انتخاب می‌شود. برابر مفاد مادة 252 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1166 اعضای شورای عالی مالیاتی از میان اشخاص صاحب‌نظر، مطلع و مجرب در امور حقوقی، اقتصادی، مالی، حسابداری و حسابرس که حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی یا معادل در رشته‌های مذکور داشته باشند به پیشنهاد رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور و حکم وزیر اقتصادی و دارایی که دارای حداقل شش سال سابقه در مشاغل مالیاتی باشند انتخاب می‌شوند.

آینه‌ی تمام نمای وظایف شورای عالی مالیاتی در مفاد ماده 225 قانون مالیات‌های مستقیم تبلور یافته است. با نگاهی به همین وظایف، می‌توان تخصصی بودن هیأت رسیدگی به تخلفات مأموران مالیاتی در شرایط فعلی پی‌برد. یکی از وظایف مهم شورای عالی مالیاتی برابر ماده قانونی یاد شده«تهیه آیین‌نامه و بخشنامه‌های مربوط به اجرای قانون» در سازمان امور مالیاتی است. وظیفه‌‌ی دیگر این شورا بررسی و مطالعه به منظور «پیشنهاد و اعلام نظر در مورد شیوه‌ی اجرای قوانین و مقررات مالیاتی و پیشنهاد و اصلاح قوانین و مقررات مالیاتی و یا حذف بعضی از آنها» است. از دیگر وظایف این شورا اظهار نظر مشورتی در موضوعات ارجاعی از سوی وزیر و یا رئیس کل امور مالیاتی کشور و آخرین وظیفه‌ی شورای یاد شده، «رسیدگی به آرای قطعی هیات‌های حل اختلاف مالیاتی» از نظر عدم رعایت قوانین و مقررات موضوعه است. حتی برابر ماده 256 قانون مزبور شورای عالی مالیاتی یکی از مراجع طرح شکایت مؤدی با اداره امور مالیاتی با ادعای نقض قوانین و مقررات است. بنابراین شخصی که در رأس این شورا به عنوان رئیس و یکی از اعضای رسیدگی به تخلفات اداری مأموران مالیاتی ( مقالات مرتبط با مالیات - سوالات مرتبط با مالیات ) است، یکی از عوامل تقویت‌کننده‌ی جنبه‌ی تخصصی و فنی بودن این هیأت می‌باشد. او با حذف این هیأت و احاله‌ی موضوع به هیأت رسیدگی به تخلفات اداری معلوم نیست از چه اعضایی باید برای رسیدگی به تخلف مالیاتی مأموران مالیاتی استفاده کنند؟

منبع : اطلاعات

    

پست های مرتبط

افزودن نظر

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.