×

نقش کانون‌های وکلا در آموزش حقوق به مردم

نقش کانون‌های وکلا در آموزش حقوق به مردم

گروه حقوقی- یکی از ضرورت‌های جامعه سالم، آگاهی‌ افراد جامعه از حقوق و تکالیف قانونی‌شان است اگر مردم از حقوق قانونی خود مطلع باشند بهتر می‌توانند از آن دفاع کنند

نقش-کانون‌های-وکلا-در-آموزش-حقوق-به-مردم

گروه حقوقی- یکی از ضرورت‌های جامعه سالم، آگاهی‌ افراد جامعه از حقوق و تکالیف قانونی‌شان است. اگر مردم از حقوق قانونی خود مطلع باشند بهتر می‌توانند از آن دفاع کنند.

اگر کسی حد و حدود خود را بداند امکان تخلف از حد و حدودش کمتر خواهد بود. بسیاری از افراد مرتکب جرمی می‌شوند که نسبت به تخلف بودن آن جرم ابراز بی‌اطلاعی می‌کنند. در حالی که طبق قانون بی‌اطلاعی از قانون عذر موجه محسوب نمی‌شود. راهنمایی حقوقی مردم موجب پیشگیری از وقوع دعوا می‌شود و این یک توصیه عمومی است که پیشگیری بهتر از دعواست. پیشگیری قبل از بروز دعوا، زمانی حاصل می‌شود که مردم با مراجعه به وکیل و مشاور از حق و حقوق خود مطلع شوند. بنابراین کانون‌های وکلا می‌توانند نقش مهمی در اطلاع‌رسانی حقوقی به شهروندان داشته باشند. در این خصوص به گفت‌وگو با دکتر محمدرضا کامیار، رئیس اداره معاضدت کانون وکلای دادگستری مرکز پرداخته‌ایم.

چه نهاد و ارگانی نقش آگاهی رساندن به مردم در خصوص حق و حقوق خود را برعهده دارد؟

در کشور نهادها و سازمان‌هایی وجود دارد که وظایف سازمانی و تشکیلاتی آن‌ها افزایش آگاهی‌های حقوقی مردم است، یکی از آن سازمان‌ها قوه قضاییه است. طبق قانون اساسی یکی از وظایف این قوه، پیشگیری از جرم است و یکی از ابعاد پیشگیری، آگاهی دادن و اطلاع‌رسانی حقوقی به مردم است.

وکلا هم جزو اقشاری هستند که به مردم آگاهی حقوقی می‌دهند و در قالب وکیل یا مشاور حقوقی به­مردم مشاوره می‌دهند.

البته اصولا مخاطب قوه قضاییه در امر آگاه‌سازی، آحاد جامعه به صورت عام است (به­ عنوان مثال اطلاعات حقوقی مربوط به معاملات امور محیط زیست یا مقررات شهرداری و امثالهم) لکن در مورد مسایل جزیی‌تر اگر فردی بخواهد راجع به موضوع خاصی، اطلاعات حقوقی پیدا کند، نمی‌توان از قوه قضاییه انتظار داشت سازوکاری برای اطلاع‌رسانی به این فرد خاص هم داشته باشد. همچنین شاید آگاهی‌بخشی حقوقی در خصوص مساله‌ای جزیی و معین با وظیفه ذاتی قوه‌قضاییه معارض باشد چون این قوه مسئول حل‌وفصل اختلاف و صدور حکم است، پس اگر بخواهد در موارد جزیی و موردی به افراد مشاوره دهد، نقش یک مشاور شخصی را پیدا می‌کند، حال آنکه قوه‌قضاییه در مقام حکم‌دهنده و رای‌دهنده نباید مقام راهنمایی و ارشاد هم داشته باشد به عبارتی مقام حکم‌کننده حق ارشاد و راهنمایی را ندارد. پس ما در موارد جزیی و فردی و خصوصی که مردم بتوانند به اطلاعات حقوقی مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند نیاز به نهاد دیگری هستم.

شما به عنوان یک حقوقدان چه نهادی را مسئول به آگاهی‌رسانی به مردم در ارتباط با حقوق خود می‌دانید؟

با این وصف نهاد مناسب برای آگاهی‌رسانی حقوقی به صورت جزیی و موردی کانون وکلاست. وظیفه ذاتی اعضای کانون وکلا انجام وکالت و مشاوره حقوقی به افراد جامعه است و کانون وکلا با وجود این وظیفه ذاتی می‌تواند به مردم هم به صورت عام و هم خاص اطلاعات حقوقی دهد.

با این هدف کانون وکلا از سال 1317 مامور راهنمایی مردم و مراجعه‌کنندگان به دادگستری شده است. طی آیین‌نامه‌ای که در سال 1317 به تصویب وزیر وقت دادگستری رسید، وظیفه راهنمایی کسانی که به دادگستری و ادارات ثبت اسناد مراجعه می‌کنند بر عهده کانون وکلا گذاشته شد. بعد از اینکه کانون وکلا از دادگستری جدا و به صورت مستقل به فعالیت خود ادامه داد، به آن دلیل که رابطه اداری کانون وکلا با وزیر دادگستری از بین رفت، وظایف معین شده از سوی وزیر به عنوان وظیفه اداری و تکلیف قانونی بر عهده کانون وکلا نماند اما کانون وکلا در قالب اداره معاضدت قضایی همچنان به این امر ادامه داد و خدمات حقوقی رایگان به مردم ارایه نمود.

آیا به نظر شما آگاهی‌رساندن به مردم در زمینه حقوق خود یکی از وظایف قوه قضاییه است؟

چون قوه قضاییه وظیفه پیشگیری از وقوع جرم را دارد، و آگاهی‌رسانی حقوقی هم یکی از این راهنمایی‌ها است پس می‌تواند آگاهی‌های حقوقی به جامعه به صورت اعم را ارایه داد ولی چون مشاوره دادن در یک اختلاف و مورد خاص و پرونده یا دعوای خاص با وظایف تعیین شده این توان در تعارض است، لذا بهتر است این امر بر عهده کانون وکلا باشد.

ما اعتقاد داریم راهنمایی موردی و جزیی مردم در ارتباط با مسایل حقوقی به خوبی از عهده کانون وکلا بر می‌آید. به عنوان مثال دستگاه قضایی در راه‌اندازی مراکز مشاوره رایگان که توسط کانون وکلا در حال انجام است کمک کند. کما اینکه در دادگستری و مجتمع‌های قضایی که مردم برای رسیدگی به مسایل حقوقی خود به آنجا مراجعه می‌کنند، با کمک دادگستری دفاتر معاضدت کانون وکلا ایجاد شده که بدون هیچ هزینه‌ای به مردم مشاوره می‌دهند.در این دفاتر هر روز به طور متوسط 100 وکیل دادگستری به مراجعه‌کنندگان مشاوره حقوقی رایگان ارایه می‌کنند.

کانون وکلا برای نزدیک کردن مردم به حقوق واقعی خود چه تمهیداتی را مد نظر قرار داده است؟

کانون وکلا به­ مساله افزایش فرهنگ حقوقی جامعه و استفاده از وکیل اهمیت داده است و در تلاش است اطلاع‌رسانی و مشاوره حقوقی به مردم را توسعه دهد. از جمله اداره معاضدت قضایی کانون وکلا در حال راه‌اندازی مرکز مشاوره غیرحضوری است، به آن معنا که لازم نباشد مردم به صورت حضوری به کانون مراجعه و پاسخ‌ خود را دریافت کنند، بلکه به صورت مکاتبه‌ای و تلفنی بتوانند پاسخ خود را از راه دور از مشاورین دریافت کنند. راه‌اندازی این فعالیت در برنامه اداره معاضدت قرار دارد و امیدواریم در ماه‌های آینده این اقدام صورت پذیرد.

طرح دیگر در این خصوص با هدف آسان شدن دسترسی مردم، طرح وکیل شخصی (به تبعیت از پزشک خانواده) است. باید این طرح را در جامعه گسترش دهیم به این معنا که هر یک از افراد مردم بتوانند یک وکیل داشته باشند که سوالات حقوقی آنان را پاسخ دهد. در کانون وکلا نیروی انسانی لازم و کافی برای تحقق این طرح وجود دارد.

کانون‌های وکلا در مرحله اول می‌توانند با 50 هزار وکیلی که در اختیار دارند حداقل تا 10 میلیون نفر از افراد کشور را تحت حمایت حقوقی خود قرار دهند. کافی است برای این مشاوره حقوقی رایگان، دولت حق‌الزحمه‌ای را برای وکلا در نظر بگیرد. این اقدام آثار بسیار مثبتی در جامعه به دنبال خواهد داشت. وقتی فردی بداند که هنگام انجام هر عمل اجتماعی باید جنبه‌های حقوقی آن را هم مد نظر قرار دهد، کمتر دچار مشکل می‌شود. مثلا اگر فرد بداند هنگام صدور چک حتما باید آن را تاریخ بزند، یا تمام متن چک را شخصا کامل کند، مسلما دعاوی چک‌ در دادگستری کاهش می‌یابد. در حال حاضر بسیاری از پرونده‌‌های موجود در داگستری ناشی از صدور چک به شیوه غلط است. در حالی که اگر فرد با وجود داشتن اطلاعات کافی حقوقی اقدام به صدور چک کند، مشکل کمتری برای وی و دیگران پیش خواهد آمد.

در این راستا دولت از چه وظایفی برخوردار است؟

دسترسی مردم به وکیل به نفع ملت و دولت است. وظیفه دولت تحقق و گسترش عدالت و وظیفه دولت پاسداری از حقوق ملت است، وظیفه حاکمیت است که به تظلمات رسیدگی کند و در نهایت وظیفه دولت است که مجرمین را مجازات کند. در جهت انجام این وظیفه است که باید به مردم آگاهی‌رسانی حقوقی انجام شود و دسترسی مردم به وکیل و مشاور حقوقی آسان باشد. این اقدام برای حمایت از حقوق ملت امری لازم و اجباری است. آن دسته از افرادی که دسترسی به وکیل ندارند، معمولا از قشر محروم جامعه هستند یا محرومیت مالی دارند یا محرومیت فرهنگی. اگر از نظر مالی هم محروم نباشند باز به دلیل فقر فرهنگی وکیل ندارند در حالی که طبق قانون اساس همگی حق دارند به وکیل دسترسی داشته باشند. در این زمینه کانون وکلا می‌تواند با همکاری قوه قضاییه برای مردم جامعه مثمر ثمر باشد و آثار مثبت آن علاوه بر ملت نصیب دولت هم خواهد شد

    

پست های مرتبط

افزودن نظر

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.