انتخاب رشته تحصیلی منوط بر امکانات استانی شد
در 2هفته اخیر موضوع هدایت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه تبدیل به سوژه‌ای داغ برای اظهارنظر مسئولان مختلف و البته نگرانی خانواده‌ها شده اما در نهایت معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش روز گذشته اعلام کرد که «اجبار» از هدایت تحصیلی برداشته شده است
در 2هفته اخیر موضوع هدایت تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه تبدیل به سوژه‌ای داغ برای اظهارنظر مسئولان مختلف و البته نگرانی خانواده‌ها شده اما در نهایت معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش روز گذشته اعلام کرد که «اجبار» از هدایت تحصیلی برداشته شده است.
به دنبال این خبر، رییس سازمان بازرسی کل کشور نیز گفت: هدایت تحصیلی اجباری با پیگیری‌های این سازمان حذف شد.
23سال پیش با اجرا شدن نظام جدید متوسطه، هدایت تحصیلی از دوره راهنمایی به متوسطه منتقل شد و پس از گذشت این همه سال در نهصد و بیست و هفتمین جلسه شورای عالی آموزش‌وپرورش، آیین‌نامه جدید هدایت تحصیلی مصوب شد که در این مصوبه به موضوع هدایت متوزان دانش‌آموزان به شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی براساس سیاست‌های توسعه‌ای کشور پرداخته شده است. بر همین اساس توزیع متوازن دانش‌آموزان در چهار رشته شاخه نظری این‌گونه تشریح شد؛ برای سال تحصیلی 96 ــ 95، 22درصد ریاضی، 45درصد تجربی، 32درصد انسانی و یک درصد علوم و معارف اسلامی. این مصوبه و اظهارات مسئولان آموزش و پرورش اعتراض گسترده دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان را به دنبال داشت.
از سوی دیگر، آمارها نشان داد تمایل دانش‌آموزان بیشتر به انتخاب رشته علوم‌تجربی است به‌طوری که مسئولان در اظهارات خود این اتفاق را چالش نظام آموزشی کشور مطرح کردند و با اجباری کردن هدایت تحصیلی درصدد سمت و سو دادن به نیاز بازار کار در آینده برآمدند، به‌طوری که مدیرکل آموزش متوسطه دوم وزارت آموزش‌وپرورش می‌گوید: هم‌اکنون با مشکل گرایش زیاد به رشته علوم‌تجربی و تمایل کم به رشته ریاضی مواجهیم. به گفته قربانعلی افشانی، سهم هر استان به تفکیک دختر و پسر مشخص شده است به عنوان مثال سهم شهر تهران در رشته ریاضی 44درصد، تجربی 34درصد، انسانی 20درصد و علوم و معارف اسلامی 79صدم درصد است.
وی با اشاره به اینکه در سال تحصیلی 94-95، 46درصد دانش‌آموزان کشور رشته تجربی، 31درصد انسانی، 21درصد ریاضی و 60صدم درصد رشته علوم و معارف اسلامی را انتخاب کردند، توضیح می‌دهد: برای سال تحصیلی جدید کاهش پذیرش دانش‌آموز در رشته تجربی را داریم. گرایش دانش‌آموزان دختر ابتدا به رشته تجربی و پس از آن انسانی، ریاضی و معارف اسلامی است و در پسرها گرایش ابتدا به رشته تجربی و پس از آن ریاضی، انسانی و علوم و معارف اسلامی است.
ایجاد تعادل در رشته‌ها با شیبی ملایم
اما منظور از هدایت دانش‌آموزان به شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی به‌طور دقیق چیست؟ در واقع براساس این مصوبه، هدایت دانش‌آموزان مطابق با نیاز کشور، امکانات موجود و علایق و استعدادها انجام و به‌گونه‌ای سیاستگذاری میشود که بتوان تجهیزات و نیروی انسانی مورد نیاز در هر رشته تأمین شود.
در این میان، در بحث انتخاب رشته تحصیلی باید به نیازهای بازار کار نیز توجه کرد. مدیرکل آموزش متوسطه دوم وزارت آموزش‌وپرورش در این‌باره می‌گوید: برای دستیابی به نیاز آینده، دانشگاه‌های کشور باید به به این وزارتخانه کمک کنند، از این‌رو 2نامه به وزارتخانه‌های علوم و بهداشت ارسال شد تا به ما بگویند نیاز شغلی کشور چگونه است اما پاسخی دریافت نکردیم. این درحالی است که در آموزش‌وپرورش برنامه‌‌ای از وضعیت بازار کار در آینده طراحی شده است و وزارتخانه‌های علوم و بهداشت باید به ما اعلام کنند به‌عنوان مثال چه تعداد پزشک و پرستار برای آینده نیاز است و در چه رشته‌هایی کمبود وجود دارد. در واقع، وقتی دستگاه‌های دیگر نیازهای واقعی خود را اعلام کنند می‌توان با شیبی ملایم رشته‌ها را متعادل کرد.
این اظهارنظرها درحالی ماه گذشته منتشر شد که در 2هفته اخیر صحبت در این‌باره به اوج خود رسید زیرا با اعتراض گسترده خانواده‌ها و دانش‌آموزان مواجه شد، بر این اساس سه روز پیش سازمان بازرسی کل کشور به این موضوع ورود پیدا کرد و دستور بررسی فوری موضوع هدایت تحصیلی در این سازمان از سوی رییس این سازمان صادر شد. ناصر سراج، در حکمی به معاون نظارت و بازرسی امور فرهنگی و اجتماعی سازمان ماموریت داد تا به قید فوریت موضوع هدایت تحصیلی در آموزش و پرورش را بررسی کند و نتیجه را گزارش دهد.
به دنبال این خبر، سکاندار نظام آموزش کشور اعلام کرد از ورود سازمان بازرسی به مسئله هدایت تحصیلی دانش‌آموزان استقبال می‌کنیم. به گفته علی‌اصغر فانی، آموزش و پرورش طبق برنامه پنجم توسعه موظف است شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی را به شکل متوازن توسعه دهد تا دانش‌آموزان در آینده وارد مشاغل مورد نیاز کشور شوند.
وی در توضیح بیشتر می‌گوید: آیین‌نامه هدایت تحصیلی به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسیده است و مطابق با آن اقدام میشود اما در برخی موارد شاهد اصرار دانش‌آموزان برای ورود به رشته‌ای خاص هستیم که در چنین شرایطی در جاهایی که ممکن است ظرفیت را افزایش می‌دهیم و اگر ظرفیت وجود داشته باشد از دانش‌آموزان در رشته‌های تحصیلی که اولویت نخست‌شان نیست اما به آن علاقه دارند ثبت‌نام می‌کنیم.
شاهد موج هیجانی هستیم
وزیر آموزش و پرورش می‌افزاید: اگر سازمان بازرسی استدلال آموزش و پرورش را بشنود، به کمک این وزارتخانه می‌آید زیرا هدایت تحصیلی در جهت نیاز کشور و آینده آموزش و پرورش اجرایی میشود و ممکن است در مقطع زمانی حال شاهد موج هیجانی در برخی از رشته‌ها باشیم که در آینده با مشکلاتی مواجه خواهند شد.
فانی درحالی این سخنان را سه روز پیش بیان کرده است که در نهایت معاون حقوقی‌اش روز گذشته اعلام کرد: اجبار در انتخاب رشته در هدایت تحصیلی را برداشتیم و دانش‌آموزان می‌توانند بر اساس اولویت خود رشته‌ای را انتخاب کنند منوط بر اینکه در استان مربوطه، امکانات لازم باشد. حجت‌الاسلام مصطفی ناصری‌زنجانی می‌افزاید: اصل این کار را منطقی می‌دانیم زیرا در کنکور سراسری امسال بیش از 600هزار نفر داوطلب رشته تجربی داشتیم، حدود 160هزار نفر انسانی و همین رقم داوطلب رشته ریاضی؛ این نشان‌دهنده نبود توازن در انتخاب رشته است.
شاید بتوان گفت مهمترین نتیجه در بحث هدایت تحصیلی در هفته‌های اخیر را می‌توان در صحبت‌های بعدی این مقام مسئول گرفت که می‌گوید: نگرانی خانواده‌ها در این مسئله ریشه دارد زیرا به‌عنوان مثال پزشکی را رشته‌ای پول‌ساز و با امکانات می‌بینند اما آیا همیشه وضعیت همین‌گونه باقی می‌ماند، آیا به این تعداد پزشک نیاز است؟
با این توضیح، به‌نظر می‌رسد درباره چنین موضوعاتی که شامل تعداد زیادی از افراد جامعه میشود و صحبت از آینده این افراد است باید نرم‌تر و سنجیده‌تر عمل کرد. به‌عنوان نمونه اگر آموزش و پرورش طرح هدایت تحصیلی که نوعی آینده‌نگری به‌شمار می‌آید و می‌تواند چشم‌انداز خوبی برای جامعه و کشور داشته باشد را به صورت پایلوت در چند استان اجرا می‌کرد و تبدیل به موضوعی چالشی نمی‌شد شاید اینهمه نگرانی هم ایجاد نمی‌کرد. در هر صورت فرهنگسازی در میان مردم و تغییر نگاه آنان درباره رشته‌های تحصیلی هم بحث دیگری است که نباید از آن غافل شد.
منبع : روزنامه حمایت
صلاحیت و عملکرد کمیسیون ماده 100 شهرداری ها بررسی نامه های ارسالی از سوی دیوان عدالت اداری
