مهمترین موانع صادرات دارو چیست ؟
درحال حاضر 165میلیون دلار در سال دارو از ایران به سایر کشورهای جهان صادر میشود که از این نظر ایران در جایگاه شصت و پنجم جهان قرار دارد
درحال حاضر 165میلیون دلار در سال دارو از ایران به سایر کشورهای جهان صادر میشود که از این نظر ایران در جایگاه شصت و پنجم جهان قرار دارد.
البته مسئولان این حوزه از برنامه‌ریزی‌‌های خود در یک دوره سه ساله خبر می‌دهند که در صورت تحقق میزان صادرات دارو از کشور را به 500میلیون دلار به‌عبارتی حدود سه برابر مقدار فعلی خواهد رساند. با این وجود آنچه بر بازار صدارات دارویی ایران سایه انداخته تراز تجاری منفی در این زمینه است، زیرا همانطور که رسول دیناروند، رییس سازمان غذا و دارو گفته است ما هنوز به مرز 200میلیون دلار در زمینه صادرات اقلام دارویی نرسیده‌ایم در حالی که شاهدواردات یک میلیارد دلاری دارو هستیم و این یعنی تراز تجاری منفی است. این درحالی است که گفته میشود؛ صادرات دارو جز سخت‌ترین نوع صادرات در دنیا به شمار می رود. اما اینکه مهمترین دلایل و موانع افزایش صادرات دارو از کشور چیست و چرا سهم ما از بازار دارویی جهان تنها 0.4درصد است؟ موضوعی است که شاید پاسخ به آن گام موثری در دستیابی به اهداف تعیین شده در این زمینه باشد.
جای خالی جوایز و تیم‌های صادراتی
نداشتن تیم‌های صادراتی قوی شاید یکی از مشکلات شرکت‌های داروسازی کشور برای صادرات دارو باشد. عاملی که به اعتقاد سیدحسام الدین شریف‌نیا، عضو هیات مدیره انجمن مدیریت و اقتصاد داروی ایران در کنار سختگیری های زیادی که کشورها برای خرید دارو دارند، موجب شده است تا کیفیت به تنهایی نتواند در صادرات دارو نقش آفرین باشد.
شرایطی که شاید باعث شده تا اکنون رییس سازمان غذا و دارو برضرورت راه‌اندازی جوایز صادراتی در کشور تأکید داشته باشد، راهکاری که وجود محدودیت بودجه‌ای تا حد زیادی تحقق آن را با مشکل مواجه می‌کند.
بی‌توجهی به زبان تجارت بین المللی
واقعیت این است که بازار دارویی جهان از مرز یک‌هزار میلیارد دلار عبور کرده است و ایران تنها حدود چهارمیلیارد دلار از این بازار پردرآمد را در اختیار دارد.
در این میان ثبت روند تولید دارو در کشورهای مقصد هم دلیلی دیگری است که منفی بودن تراز تجاری در این زمینه را تقویت کرده است. همانطور که شریف‌نیا بیان می‌کند؛ به طور مثال اگر بخواهیم در بازار عراق حضور داشته باشیم، وزارت بهداشت این کشور باید از روند تولید دارو در شرکت‌های متقاضی صادرات بازرسی داشته باشد و اسناد تولید دارو را ببیند.آنچه که موجب شده تا دیناروند عنوان کند صنایع دارویی ما زبان تجارت بین المللی را نمی‌دانند، زیرا صادرات دارو جزو سخت‌ترین کالاها در دنیا است برای صدور آن به سایر کشورهای جهان باید دو تا سه سال تلاش کرد در حالی که در زمینه سایر اقلام دو تا سه ماه زمان نیاز است.
عاملی به‌نام محدود بودن خریداران
اما اینکه بازار صادرات اقلام دارویی ایران بیشتر شامل چه کشورهایی میشود نیز پرسشی است که شاید پاسخ آن یکی دیگر از مشکلات موجود در این حوزه را نمایان کند.توجه داشته باشید بیشتر صادرات دارویی ایران به کشورهای منطقه و روسیه صورت می‌گیرد، هرچند که به گفته سورنا ستاری؛ معاون علمی رییس‌جمهور به زودی صادرات به کشورهای اروپایی نیز صورت خواهد گرفت، اما محدود بودن خریداران نیز علت دیگر است که نباید از آن غافل شد. البته بهره‌برداری از کارخانه تولید داروهای نوترکیب، برنامه‌ریزی برای صدور داروی بیوتکنولو‍ژی ساخت داخل به سایر کشورها، افزایش تولید داروهای مورد نیاز در کشور به 97درصد، همچنین داشتن بیشترین سطح خودکفایی در میان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا در این حوزه اگرچه گام‌های موثری در صنعت دارویی کشور به شمار می‌روند، اما همانگونه که رییس سازمان غذا و دارو بیان می‌کند باید صاردات دارو در 10سال، 10برابر شود، ضمن اینکه سالی 25درصد به میزان صاردات دارو اضافه شود.براین اساس ارائه اجازه تولید دارو خارج از فهرست دارویی کشورهم راهکار دیگری است که دیناروند از آن سخن می‌گوید.
جای خالی فعالیت‌های تبلیغاتی
اما فهرست موانع افزایش صادرات دارو از کشور به‌همین موارد خلاصه نمی‌شود.
به طور نمونه می‌توان به جای خالی فعالیت‌های تبلیغاتی در حوزه صادرات دارو اشاره کرد، ضمن اینکه ما در بخض برندسازی نیزچندان موفق عمل نکرده‌ایم. توجه داشته باشید ترکیه کشوری است که موفقیت خود در زمینه صادرات اقلام دارویی را مدیون تبلیغاتی اصولی است که در این زمینه داشته و دارد. دراین میان عضو هیات مدیره انجمن مدیریت و اقتصاد داروی ایران هم معتقد است که راه و روش های تبلیغات برخی شرکت های دارویی کشور در زمینه صادرات دارو نادرست است. به گفته شریف‌نیا چند شرکت دارویی ایران در افغانستان، برای اینکه بتوانند محصولات خود را بفروشند، با یکدیگر رقابت کردند و تخفیف کالایی انجام دادند، به‌طوری‌که قیمت داروهای آن شرکت‌ها در افغانستان ارزان‌تر از مشهد شد و همین مسئله برای آنها ابهام ایجاد کرد که شاید داروهای صادراتی ایران مشکل‌دار است، در حالی که مشکل نادرست بودن شیوه تبلیغاتی بود.
بازار 500میلیون نفری کشورهای منطقه
اشاره به این نکته ضرورت دارد که شرکت های داروسازی در دنیا20درصد درآمد خود را برای بازاریابی و تبلیغات هزینه می‌کنند، در حالی که چنین سیاستی در بین شرکت‌های دارویی کشور ما وجود ندارد. بنابراین بی‌توجهی به اثرگذاری تبلیغات نیز مورد دیگری است که به خوبی می‌توان آن را بررسی کرد. در چنین اوضاعی اگر تنها به این نکته توجه کنیم که جمعیت 500میلیون نفری کشورهای منطقه، می‌تواند فرصت خوبی برای صادرات دارویی ایران باشد، موضوعی که عباس کبریایی‌زاده؛ رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران هم با آن موافق است. در این میان یکی از مهمترین عاملی که می‌تواند از این فرصت بازار مناسبی برای ایران بسازد، بهره‌بردن از ترفندهای تبلیغاتی خواهد بود.
نبود سرمایه‌گذاری تا اشکالات قیمت گذاری دارو
نبود سرمایه‌گذاری مناسب در این زمینه نیز یکی دیگر از نقاط ضعفی است که موجب شده تا ایران نتواند در عرصه جهانی صادرات اقلام دارویی جایگاه شایسته‌ای را در اختیار داشته باشد. بحثی که دیناروند اینگونه به آن می‌پردازد.به عنوان مثال ما باید خط تولید، همچنین دفاتر فعال در این شاخه از صادرات داشته باشیم. شرکت‌های دارویی ما فروش زیاد خارجی ندارند و بزرگترین آن تنها 100میلیون دلار را شامل میشود، درحالی‌که 10شرکت دارویی هندی هر کدام فروش یک میلیارد دلار دارند. البته رییس سازمان غذا و دارو پیشنهادی در این مورد دارد، اینکه شرکت‌های دارویی ایرانی ادغام شوند تا بتوانند سرمایه گذاری میلیاردی در این بخش داشته باشند. فراموش نکنید یک شرکت دارویی با سرمایه 10میلیارد دلاری نمی‌تواند فروش 20 میلیارد دلاری داشته باشد.
در این میان نحوه قیمت گذاری دارو در کشور و تاثیر آن بر صادرات هم از نکاتی است که به آن توجه چندانی نشده و به این ترتیب به یکی از مشکلات فعلی صنعت داروسازی کشور در حوزه صادرات تبدیل شده است.
اگرچه به نظر می‌رسد همچنان دلایل زیاد دیگری وجود دارند که می‌توان آنها را به فهرست موانع صادرات دارو اضافه کرد، اما شاید توجه به نکاتی که به آنها اشاره شد و راهکارهای پیشنهادی بتواند گره از این مشکل بگشاید و به این ترتیب گام موثر دیگر نیز در زمینه برون رفت کشور از اقتصاد تک محصولی برداشته شود، تا نه تنها شاهد دستیابی به افق ترسیم شده در سال‌های آینده برای صادرات دارو و ارزی‌آوری برای کشور بوده بلکه بتوانیم روزی شاهد قرار گرفتن ایران در میان کشورهای مهم صادرکننده دارو در جهان باشیم.
منبع : روزنامه حمایت
کودکان قربانیان مین ، به کدامین گناه؟ نشست حقوق شهروندی و سالمندان برگزار شد
