×

رییس اسبق کانون اصلاح و تربیت ملاک سن قمری و جنسیت برای مجازات نوجوانان حذف شد

رییس اسبق کانون اصلاح و تربیت ملاک سن قمری و جنسیت برای مجازات نوجوانان حذف شد

از سال 62 قانون مجازات اسلامی به صورت آزمایشی و نه دایمی از تصویب کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس گذشت و مدت این تصویب آزمایشی پنج سال تعیین شد این قانون همچنان اجرا می شد تا اینکه سرانجام سال 90 مصوبه جدید تدوین و به صورت قانون از سوی مجلس به شورای نگهبان ارسال شد

رییس-اسبق-کانون-اصلاح-و-تربیت-ملاک-سن-قمری-و-جنسیت-برای-مجازات-نوجوانان-حذف-شد وکیل 

از سال 62 قانون مجازات اسلامی به صورت آزمایشی و نه دایمی از تصویب کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس گذشت و مدت این تصویب آزمایشی پنج سال تعیین شد.این قانون همچنان اجرا می شد تا اینکه سرانجام سال 90 مصوبه جدید تدوین و به صورت قانون از سوی مجلس به شورای نگهبان ارسال شد.

زهرا تالانی:  بسیاری از حقوقدانان و کارشناسان قضایی این قانون را بسیار مترقی می دانستند.اما شورای نگهبان نسبت به موادی از آن ایراد گرفت و دوباره به مجلس ارجاع شد اما پایان دوره مجلس هشتم سبب شد که قانون مسکوت بماند.تا اینکه در این دوره کمیسیون قضایی ایرادات آن را برطرف کرد و سرانجام روز گذشته به تایید شورای نگهبان رسید.

یکی از مواردی که در این قانون اصلاح شد قوانین مربوط به کودک و نوجوانان بود.در همین زمینه بامنصور مقاره‌عابد، رییس اسبق کانون اصلاح و تربیت و فعال حقوق کودکان و نوجوانان گفت وگویی را انجام داده ایم که می خوانید:

در قانون مجازات اسلامی که به تازگی به تصویب شورای نگهبان هم رسیده است، تغییرات اساسی درباره مجازات کودکان و اطفال کرده است؟ممکن است به این موارد اشاره کنید؟

بله، مواد 87 تا 90 در این قانون بسیارمهم هستند. شاید اغراق به نظر بیاید اما در نگاهی گذرا می‌توان گفت مهم‌ترین تغییر در قانون جدید افزوده شده فصل دهم تحت عنوان «مجازات‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی اطفال و نوجوانان» و به‌ویژه ماده 90 آن در تعریف چگونگی صدور حکم مجازات قصاص و حد است.مطابق این مواد قانونی، احکام حدود و قصاص برای اطفال زیر 18 سال که در کمال عقل و رشد آنها شبهه وجود داشته باشد، اجرا نخواهد شد.همچنین تحول مهمی که با تصویب این لایحه روی داده، این است که اطفالی که بالغ شرعی هستند (سن بلوغ شرعی برای دختر 9 سال و برای پسر 15 سال است) اما زیر 18 سال سن داشته باشند، چنانچه شبهه در کمال عقل و رشد آنها به وجود آید، حدود و قصاص برای آنها اجرا نمی شود.

معمولا در کمال عقل و رشد اطفال زیر 18 سالی که مرتکب جرم شده اند، شبهه وجود دارد و اگر دادگاه نیز این شبهه را داشته باشد، مجازات حدود و قصاص برای آنها اجرا نمی شود یعنی اصلا به این مجازات محکوم نمی شوند. همچنین بر اساس این مصوبه، اطفال مبرا از مسئولیت کیفری هستند. بر اساس این مصوبه، مجازات های تعزیری برای افراد زیر 18 سال با مجازات های تعزیری افراد بالای 18 سال متفاوت است.

این تفاوت چگونه است؟

طبق قانون فعلی،افراد زیر 18 سال به زندان محکوم نمی شوند اما برای تربیت به مراکز تربیتی همچون کانون اصلاح و تربیت منتقل می شوند و چنانچه والدین صلاحیت نگهداری او را نداشته باشند، اینگونه اطفال برای تربیت به شخص حقیقی یا حقوقی صالحی سپرده می شوند.

اما این موضوع قبلا هم بود؟

به صورت رویه بود اما قانونی نبود. در دوره قبلی ریاست قوه قضائیه تلاش بسیاری شد برای اطفال زیر 18 سال از طرق مختلف از جمله گرفتن رضایت از طرف مقابل، دقت در صدور احکام و یا به تعویق افتادن حکم قصاص رعایت شود.همچنین در ماده 89 تاکید کردیم که دادگاه می تواند در حکم طفل یا نوجوان یک بار تجدید نظر کند و آن را به یک سوم کاهش دهد. خوشبختانه شورای نگهبان به این مواد ایرادی نگرفت.

بنابراین سن مسئولیت کیفری تدریجی شده است چون طبق قانون قبلی سن بلوغ مهم بود یعنی دفعی بود؟

بله، برای کودکان زیر 15 سال تصمیم گیری قاضی مهم است یعنی حکم نمی دهد. همچنین به جنسیت هم توجه نشده است و دختر و پسر را با هم در برمی گیرد.ازهمه مهمتر اینکه ملاک سن شمسی است نه قمری. ماده 90 هم بسیار مهم است .در این ماده آمده است در جرائم موجب حد یا قصاص هرگاه افراد بالغ کمتر از 18 سال ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد حسب مورد با توجه به سن آنها مجازات می شوند و دادگاه باید از پزشکی قانونی کمک بگیرد.در کنوانسیون حقوق کودک کمال عقلی شرط اجرای حکم برای کودکان و اطفال بود .چون دوران 15 تا 18 سال دوران بحران است و باید به این موضوع توجه شود و برای اجرای حکم باید اهلیت جزایی را در نظر گرفت. فلسفه این ماده این است که زیر 18 سال حکم قصاص نداریم.

آقای عابد با توجه به بازنگری هایی که در قوانین مربوط به اطفال و نوجوان شده است شما این قانون جدید را چگونه ارزیابی می کنید؟

متاسفانه برخی گمان می کنند، وقوع جرایم به دلیل ضعف قوانین است. اما در مواردی که جرم جنبه عمومی دارد، اگر مردم از روند اجرای حکم آگاه شوند، جنبه بازدارندگی زیادی خواهد داشت و از سویی، احساس امنیت در جامعه ایجاد خواهد شد. به نظر من ایجاد نهادهای جدید معافیت از کیفر و تعلیق صدور حکم مجازات در برخی جرائم، نظام نیمه آزادی محکومان به زندان و مجازات جایگزین زندان از جمله نوآوری های مهم دیگر لایحه جدید قانون مجازات اسلامی است.

همچنین حذف جنسیت از مجازات‌های کودکان و نوجوانان، اعمال مجازات تدریجی به جای مجازات دفعی و تعیین سن مسوولیت‌ کیفری به شمسی ازجمله مزیت‌های این قانون است. رسمیت یافتن انجام خدمات عمومی رایگان به عنوان مجازات جایگزین از دیگر مزیت‌های این قانون و مهم‌تر اینکه آوردن بخش مجازات‌های کودکان و نوجوانان و بخش‌بندی افراد زیر 18 سال به افراد زیر 9 سال، 9 تا 15 سال و 15 تا 18 سال از مهم‌ترین ویژگی‌های این قانون است. به همین دلیل می‌توان برای هرکدام مجازاتی در نظر گرفت و افراد زیر 9 سال هم که به‌طور کلی مسوولیت کیفری ندارند.

    

پست های مرتبط

افزودن نظر

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.