قاتل خطئی محض از ارث محروم نمی شود
عمدی بودن قتل، قتل تسبیبی و مباشری، وقوع قتل از طرف وراث و نامشروع بودن قتل، از جمله شرایطی است که مانع از ارثبری افراد میشود
عمدی بودن قتل، قتل تسبیبی و مباشری، وقوع قتل از طرف وراث و نامشروع بودن قتل، از جمله شرایطی است که مانع از ارثبری افراد میشود.
منظور از عمد، داشتن علم و آگاهی از ارتکاب فعل، به منظور رسیدن به نتیجه آن است. انگیزه قتل، تأثیری در موضوع ندارد؛ چنانچه اگر کسی فرزندش را به قصد تأدیب، با وسیلهای بزند که عادتاً کشنده است و منجر به قتل وی شود، از ارث او ممنوع خواهد بود.
همچنین در صورتی که کسی مورث خود را که در بستر بیماری است و درد و رنج فراوانی میکشد، به منظور نجات از این درد و رنج، حتی به اصرار خود بیمار، بکشد، از ارث او محروم خواهد شد.
در قتل شبهعمد و خطای محض، قاتل از ارث ممنوع نخواهد بود. البته در مورد ارث بردن قاتل خطایی از مورث مقتول، قول مشهور امامیه آن است که در اینگونه قتلها، قاتل از ترکه مقتول ارث میبرد، اما از دیه ناشی از قتل ارث نمیبرد.
بر اساس ماده 880 قانون مدنی، در مانعیت قتل عمدی به نحو عدوانی، فرقی بین قتل مباشری و تسبیبی نیست و آنگونه که از ظاهر روایات و دلایل وارده در باب قتل برمیآید، لفظ قاتل اعم از مباشر و مسبب است و چنانچه بتوان عرفاً بر شخص، قاتل اطلاق کرد و عمل قتل را به وی منسوب کرد، خواه وی مباشرتأ دست به قتل زده یا تسبیباً، قانوناً قاتل شناخته میشود.
قتل عمدی که به طور مشترک انجام میگیرد نیز مانع ارث بردن وارث از مورث خود است.
همچنین از نظر مقنن تنها وقوع عمدی قتل، مانع از ارث است و چگونگی وقوع آن تأثیری در این مجازات ندارد.
در صورتی که وارث در دعوایی، مورث خود را شدیداً مضروب کند اما مورث در مسیر انتقال به بیمارستان تصادف کرده و این تصادف موجب مرگ او شود، چنین شخص از ارث محروم نیست.
در مورد قید «مورث خود» در ماده 880 قانون مدنی باید گفت در صورتی که شخص به قتل مورث شخص دیگری اقدام کند و آن دیگری، خود به نوعی مورث قاتل باشد.
در چنین فرضی، قاتل از ارث محروم نیست؛ برای مثال، هرگاه شخص به قتل پدربزرگ خود اقدام کند و دارایی پدربزرگ پس از مرگش به تنها فرزندش که پدر قاتل است، انتقال یابد و پدر قاتل نیز پس از چندی فوت کند، در این حالت، قاتل وارث دارایی برجایمانده از پدر خود خواهد بود؛ هر چند بخش عمدهای از دارایی برجایمانده از پدر، ترکه پدربزرگ باشد.
از میان اقسام سهگانه قتل تنها قتلی مانع از ارث است که از روی عمد و ظالمانه و بهناحق واقع شود.
به نظر میرسد مفاد ماده 880 قانون مدنی ایران مبنی بر محروم بودن قاتل عمدی از ارث مورث خود مورد اتفاق و قبول مذاهب مختلف اسلامی است و جمیع مذاهب و فرقههای اسلامی، در مانع ارث بودن قتل عمدی به ناحق، اتفاق نظر دارند.
علت و فلسفه محروم بودن قاتل از ارث مقتول نیز روشن است و میتوان آن را به دو صورت زیر بیان کرد:
یکی اینکه شارع و قانونگذار خواسته است با قاتل مقابله و معامله به مثل کند و به دلیل اینکه قاتل احترام قانون و حرمت قتل نفس را نقض کرده است تا به مال مقتول دست یابد، قانون هم به مقابله با او برخاسته و او را از ارث مقتول محروم کرده و از رسیدن به مقصد نامشروعش بازداشته است.
همچنین سیاست جزایی اقتضا میکند که شارع و قانونگذار بهمنظور جلوگیری از قتل و برای حفظ جان مورث که به دلیل طمع و حرص نسبت به مالش، در معرض خطر قرار گرفته است، با محروم شناختن چنین وارثی انگیزه و علت ارتکاب قتل را از بین ببرد تا جان او محفوظ بماند و واضح است که از بین بردن علت، بهترین وسیله برای از بین بردن معلول است.
منبع : روزنامه حمایت
آرای قطعی کمیسیون ماده 100 قابل شکایت در دیوان عدالت اداری است عروس و داماد های یک شبه ، رویایی که زندگی دختران جوان را بر باد می دهد