وصیت در امر غیرشرعی باطل است
رییس شعبه 4 دادگاه عالی انتظامی قضات، شرایط وصیت‌نامه، آنچه وصیت‌کننده می‌تواند در مورد آن وصیت کند، قوانین حاکم بر وصیت ایرانیان مقیم خارج از کشور، ارزیابی ثلث اموال، دادگاه صالح رسیدگی به دعاوی مربوط به وصیت و مواد قانونی مرتبط با آن را تشریح کرد
رییس شعبه 4 دادگاه عالی انتظامی قضات، شرایط وصیت‌نامه، آنچه وصیت‌کننده می‌تواند در مورد آن وصیت کند، قوانین حاکم بر وصیت ایرانیان مقیم خارج از کشور، ارزیابی ثلث اموال، دادگاه صالح رسیدگی به دعاوی مربوط به وصیت و مواد قانونی مرتبط با آن را تشریح کرد.
عبدالرحیم سمسارزاده در پاسخ به اینکه وصیت‌کننده در هنگام تنظیم وصیت‌نامه باید به چه نکاتی توجه کند، اظهار کرد: وصیت در امر غیرشرعی باطل است و وصیت‌کننده هنگام تنظیم وصیت‌نامه باید این نکته توجه داشته باشد که آنچه را مورد وصیت قرار می‌دهد باید ارزش مالی و منفعت عقلایی داشته باشد و غیرمشروع نباشد؛ بنابراین وصیت در موضوعاتی مانند مواد مخدر و مشروبات الکلی باطل است.
وی ادامه داد: مال مورد وصیت باید قابلیت معامله و نقل‌وانتقال داشته باشد لذا اموال عمومی و موقوفه نمی‌توانند مورد وصیت قرار گیرند همچنین آنچه وصیت میشود باید در مالکیت وصیت‌کننده باشد؛ یعنی شخص حق دارد فقط در مورد مال خود وصیت کند نه مال دیگری. نکته دیگر آن که مال مورد وصیت نباید در رهن شخص ثالث باشد.
رییس شعبه 4 دادگاه عالی انتظامی قضات در خصوص اینکه ایرانیان مقیم خارج از کشور در تنظیم وصیت‌نامه تابع قوانین چه کشوری هستند، بیان کرد: ایرانیان مقیم خارج از کشور از حیث احوال شخصیه مانند نکاح، طلاق، ارث و وصیت، تابع قوانین کشور خود هستند؛ بنابراین چنانچه یک ایرانی مقیم خارج از کشور مبادرت به تنظیم وصیت‌نامه در خارج از کشور کند، تابع قوانین کشور ایران خواهد بود و دعاوی مربوط به آن وصیت‌نامه در دادگاه‌های ایران پذیرفته خواهد شد. البته اگر دعوی در زمینه وصیت در دادگاه‌های خارجی مطرح شود، قضات آن محاکم طبق مقررات کشور متبوع موصی (ایران) باید آن اختلاف را حل‌وفصل کنند.
وی افزود: بنابرآنچه گفته شد چنانچه یک ایرانی مقیم خارج از کشور مبادرت به تنظیم وصیت‌نامه در خارج از کشور کند، تابع قوانین کشور ایران خواهد بود مشروط بر آنکه وصیت‌نامه به یکی از علل قانونی از اعتبار نیفتاده باشد؛ مفاد وصیت‌نامه برخلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه در ایران نباشد؛ کشوری که سند در آنجا تنظیم شده، به‌موجب قوانین خود سند تنظیم‌شده اتباع خود در کشور ما را بپذیرد و نماینده سیاسی یا کنسولی کشور ایران یا همان کشور، مفاد سند را تصدیق کند.
سمسارزاده در خصوص اینکه هر شخص در مورد چه میزان از اموال خود می‌تواند وصیت کند، گفت: هر شخص می‌تواند تا یک‌سوم اموال خود را به هر طریقی که می‌خواهد وصیت کند. ثلث اموال متوفی با توجه به ارزش دارایی وی در زمان فوت محاسبه و ارزیابی میشود نه ارزش مال متوفی در زمان تنظیم وصیت‌نامه.
وی عنوان کرد: در وصیت ممکن است عین مال مورد وصیت قرار گیرد یا فقط منافع آن وصیت شود یعنی ممکن است خود ملک را وصیت کند یا منافعی که مثلاً از اجاره‌بهای آن حاصل میشود را وصیت کند. درهر صورت چه عین مال و چه منافع آن مورد وصیت باشد، فرد وصیت‌کننده تا یک‌سوم اموال خود را می‌تواند به هر طریقی که می‌خواهد وصیت کند.
رییس شعبه 4 دادگاه عالی انتظامی قضات درباره وصیت منافع دائمی مال، نیز تصریح کرد: منافع مال ممکن است دائم یا موقت باشد. اگر منافع دائمی مورد وصیت باشد و در نتیجه عین مال فاقد ارزش شود، یک‌سوم از قیمت به همراه منافع آن محاسبه و ارزیابی میشود. همچنین درصورتی که منافع موقت ملکی مورد وصیت قرار گیرد، ابتدا قیمت ملک یا منافع ارزیابی شده و سپس قیمت ملک با توجه به مسلوب‌المنفعه (غیرقابل نفع) بودن در مدت وصیت ارزیابی میشود. به‌عنوان‌مثال اگر منافع دائمی یک خانه مورد وصیت باشد و بخواهیم ثلث آن را ارزیابی کنیم، کارشناس ابتدا ملک را با منافع آن ارزیابی می‌کند (مثلاً مبلغ یکصد میلیون) سپس ملک را بدون منافع در نظر می‌گیرد یعنی منافع آن را (در مدت وصیت) ارزیابی می‌کند (مثلاً به مبلغ 60 میلیون ریال). تفاوت این دو، قیمت محاسبه ثلث اموال متوفی خواهد بود.
وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که دعاوی مربوط به وصیت در چه مرجعی رسیدگی میشود، گفت: به کلیه دعاوی مربوط به وصیت (که از دعاوی غیرمالی محسوب میشود) در دادگاه عمومی رسیدگی میشود.
سمسارزاده افزود: طبق ماده 1194 قانون مدنی، پدر، جد پدری و وصی منصوب از طرف یکی از آنان ولی خاص نامیده میشود. حال اگر یکی از افراد یادشده از طرف خود، مادر طفل را به‌عنوان وصی تعیین کند، این اقدام آنها منع قانونی ندارد اما اگر مادر طفل دارای شوهر باشد، رضایت شوهر وی در قبول آن شرط است.
وی در خصوص فوت وصی و تکلیف ورثه در این وضعیت عنوان کرد: اگر وصی فوت کند، ورثه نمی‌توانند تعیین وصی دیگری را از دادگاه تقاضا کنند؛ زیرا وصیت‌کننده در زمان حیات خود شخصی را به‌عنوان وصی تعیین کرده است تا سفارش‌های وی را در خصوص ثلث انجام دهد و در قانون ما موردی که دادگاه بتواند وصی دیگری تعیین کند، پیش‌بینی نشده است.
به گزارش مهداد، رییس شعبه 4 دادگاه عالی انتظامی قضات در ادامه در پاسخ به این پرسش که چنانچه شخصی وصیت کند تا زمانی که همسرش زنده است، در خانه مسکونی وی سکونت داشت باشد، آیا وراث می‌توانند دادخواست فروش ملک را بدهند؟ افزود: در این صورت ورثه حق ایجاد مزاحمت برای سکونت او را ندارند البته وراث می‌توانند دادخواست فروش ملک را به دادگاه تقدیم کنند و چنین خواسته‌ای قانونی است زیرا فروش ملک منافاتی با حق سکونت زوجه متوفی ندارد و چنانچه در خریدوفروشی که انجام میشود این حق رعایت شود، فروش منزل بدون اشکال است.
وی درباره اینکه اجرای وصایا تا موقع بلوغ و رشد اوصیا با چه کسی خواهد بود؟ اظهار کرد: با توجه به طبیعت قضایی وصایت که با وکالت و تولیت تفاوت دارد با استفاده از ملاک ماده 856 قانون مدنی، صغیر را می‌توان به اتفاق یک کبیر، وصی قرار داد. در این صورت اجرای وصایا تا موقع بلوغ و رشد اوصیا، با کبیر خواهد بود. همچنین در صورت فوت وصی منصوب از طرف موصی اگر مورد وصایت، سرپرستی و ولایت بر صغیر باشد، به پیشنهاد دادستان، دادگاه برای صغیر قیم تعیین می‌کند. اگر مورد وصایت، ولایت بر مورد ثلث و اداره دارایی امور باشد که به مصارف عمومی اختصاص داده شده، دادگاه بنا به پیشنهاد دادستان، امین تعیین می‌کند و مادامی که امین تعیین نشده، حفظ و نظارت در آن اموال بر عهده دادستان است. سمسارزاده ادامه داد: به‌موجب عموم یا اطلاق ماده 859 قانون مدنی اگر وصی بر طبق وصایای موصی رفتار نکند، ضامن و منعزل است. بنابراین عزل وصی در صورت وجود جهات قانونی تجویز شده است و از مواد 5 و 26 آیین‌نامه قانون اوقاف مصوب سال 1314 تخصیص یا تقیید عموم یا اطلاق ماده 859 مزبور استفاده نمی‌شود. ازاین‌رو عزل وصی در صورت وجود جهات و موجبات قانونی جایز خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: علی‌الاصول، وصی می‌تواند برای انجام کارهای مربوط به وصایت، وکیل انتخاب کند و انتخاب وکیل نیاز به تصریح در وصیت‌نامه ندارد. مگر اینکه صراحتاً یا ضمناً مباشرت شخص وصی شرط شده باشد یا این که وصیت از اموری باشد که قابل توکیل نیست.
منبع : روزنامه حمایت
چه تخلفاتی موجب توقیف وسیله نقلیه می شود؟،میزان دیه در ماه های حرام ممنوعیت استفاده از مشاعات آپارتمان به عنوان پارکینگ
