وظایف زوجین در موضوع تمکین
تمکین به معنای انجام وظایف زناشویی توسط زوجه است
مطابق با قانون مدنی و قانون حمایت خانواده، از جمله وظایف زن این است که در منزلی سکونت داشته باشد که شوهر او انتخاب کرده است؛ به شرط آن که منزل، متناسب با شئون زن انتخاب شده باشد.
سکونت زن در منزلی که شوهر او انتخاب میکند، یکی از موارد تمکین زن محسوب میشود. در این ارتباط ماده ١١١۴ قانون مدنی مقرر میدارد «زن باید در منزلی که شوهر تعیین میکند، سکنی کند، مگر آن که اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.»
تمکین به دو صورت خاص و عام است. تمکین خاص بهمعنای اطاعتپذیری زن در ارتباط زناشویی معقول با همسر و تمکین عام بهمعنای اطاعت کلی زن از شوهر در انجام امور زندگی مشترک است. به زنی که از انجام وظایف زناشویی در مقابل شوهر خود خودداری کند، ناشزه میگویند. مطابق با قانون مدنی، به زن ناشزه نفقه تعلق نمیگیرد. ماده ١١٠٨ قانون مدنی مقرر میدارد «هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.»
در صورتی که زوجه (زن) بنا به هر علتی از شوهر خود تمکین (عام یا خاص) نکند، مرد میتواند دادخواست الزام زن به تمکین را از طریق مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی ثبت کند. بعد از ثبت دادخواست، پرونده از طریق دفتر خدمات قضایی به دادگاه خانواده محل اقامت زوجه ارسال میشود. توصیه میشود قبل از ثبت دادخواست الزام به تمکین، اظهارنامهای با موضوع تمکین زوجه و بازگشت او به منزل، ارسال شود.
بعد از ارجاع پرونده به دادگاه خانواده، پرونده به یکی از شعب ارسال و بعد از آن وقت رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ میشود. در جلسه رسیدگی، شوهر موظف است ثابت کند منزل و اسباب و اثاثیهای متناسب با شئون زن تهیه کرده است. در این مرحله کارشناس رسمی دادگستری توسط قاضی دادگاه تعیین میشود تا شرایط موجود را بررسی و نظر خود را اعلام کند. در صورتی که ادعای مرد اثبات شده و حکم بر الزام زن به تمکین صادر شود، پس از قطعیت رای مرد میتواند از دادگاه بدوی تقاضای صدور اجراییه کند و با ارسال پرونده به اجرای احکام، حکم اجرا شود.
نکته حائز اهمیت این است که به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی نمیتوان با توسل به زور یا تهدید، زن را به خانه شوهر برگرداند. در این شرایط زن، ناشزه است و مستحق نفقه نخواهد بود.
در چه مواردی زن میتواند از شوهر خود تمکین نکند؟
موارد ذیل عذرهای موجهی است که زن مجاز به عدم تمکین است: زمانی که مرد دچار امراض مقاربتی شده باشد که در این صورت زن میتواند از تمکین خاص امتناع کند؛ استفاده زن باکره از حق حبس خود به شرطی که تمکین عام نکرده باشد؛ اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن میتواند مسکن جداگانه اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و تا زمانی که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است، نفقه بر عهده شوهر خواهد بود. (ماده ١١١۵ قانون مدنی)؛ شوهر منزل مناسب شان زوجه تهیه نکرده باشد. همچنین اگر زن در دوره عادت ماهانه باشد، میتواند از تمکین خاص خودداری کند.
حق حبس چیست؟
حق حبس یعنی اینکه زن باکره میتواند در دفاع از الزام به تمکین خود بیان کند تا زمانی که شوهر او تمام مهریه او را پرداخت نکرده است، میتواند از شوهر خود تمکین نکند. به این حق زن، «حق حبس» میگویند. بعضی از حقوقدانان معتقدند حتی اگر مرد دادخواست تقسیط مهریه را هم بدهد، حق حبس زن تا پرداخت آخرین قسط کل مهریه پابرجاست. در حالی که بعضی دیگر عقیدهای برخلاف نظریه فوق دارند. اگر زوجه باکره از شوهر خود تمکین عام کرده باشد، حتی اگر تمکین خاص نکرده باشد، حق حبس او از بین میرود.
پرداخت نفقه
در دادگاه مطالبه نفقه، زن موظف است ثابت کند که ناشزه نبوده و از شوهر خود تمکین کرده است. اما با تمام این اوصاف شوهرش نفقه او را پرداخت نکرده است. چرا که در نکاح دائم پرداخت نفقه از وظایف شوهر است و به محض جاری شدن صیغه عقد، زن و شوهر در مقابل یکدیگر موظف به انجام وظایفی میشوند. در دادگاه الزام به تمکین نیز مرد باید ثابت کند که زن به عناوین مختلف از تمکین امتناع کرده است و ناشزه محسوب میشود. در صورتی که زن از همسر خود تمکین نکند، به او عنوان «ناشزه» اطلاق میشود بنابراین نفقه به او تعلق نمیگیرد. همچنین ممکن است دادخواست طلاق یکطرفه او با دشواریهای زیادی روبهرو شود و نتواند طلاق بگیرد. در صورتی که مرد در این شرایط دادخواست طلاق بدهد، شرط نصف شدن دارایی زن و مرد، از بین میرود.
منبع : روزنامه حمایت
آیا مالک مغازه می تواند از مستاجر به دلیل تغییر شغل شکایت کند ؟ برخورد حقوقی با هنجارشکنان