گزارشی از بزرگداشت دکتر موتمنی طباطبایی در خانه اندیشمندان علوم انسانی
گزارشی از بزرگداشت دکتر موتمنی طباطبایی در خانه اندیشمندان علوم انسانی
اساتید بزرگ حقوق گردهم آمدند
گزارشی از بزرگداشت دکتر موتمنی طباطبایی در خانه اندیشمندان علوم انسانی
بزرگداشت استاد منوچهر موتمنی طباطبایی، استاد حقوق عمومی، سه شنبه بیستم تیر ماه از ساعت 18 تا 21 و توسط خانه اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری دانشگاه بهشتی، امام صادق(ع)، دانشکده آزاد اسلامی واحد مرکز، کانون وکلای دادگستری، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور، سمت، کرسی حقوق بشر و دموکراسی دانشگاه بهشتی، موسسه حقوقی شهر دانش و انتشارات میزان برگزار شد. همایش بزرگداشت استاد 88ساله حقوق محمل اساتید بزرگی شد: دکتر ممتاز، عراقی، افتخار، هاشمی، محمدی گرگانی، فلسفی، صفایی، ضیایی بیگدلی، میرمحمد صادقی، الماسی، آشوری، قاری سیدفاطمی، اردبیلی، یاوری، امین، بیگ زاده و اساتید دیگر دانشکده های حقوق بخشی از میهمانان این بزرگداشت را تشکیل می دادند. همچنین وکلای بنامی چون فرض پور، جندقی کرمانی و نعمت احمدی نیز در همایش حضور یافتند.
پیش از ورود به سالن همایش، غرفه هایی تعبیه شده بود که همگی عرضه کننده محصولات حقوقی بودند. ماهنامه وکالت، نشر میزان، سمت، مجد و موسسه شهر دانش از جمله این موارد بودند و حضار بعد از مشاهده غرفه های مذکور وارد سالن می شدند.
در این همایش جمعیت قابل توجهی شرکت کرده بودند و اغلب حضار را دانشجویان، اساتید و وکلای دادگستری تشکیل می دادند. همایش با سرود جمهوری اسلامی و قرائت آیاتی از قرآن آغاز و سپس کلیپی از استاد موتمنی پخش شد. در این کلیپ موتمنی طباطبایی از نحوه تحصیل در ایران و فرانسه، بازگشت به ایران و استخدام خود سخن گفت. همچنین ایشان از جو دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران صحبت و خاطراتی را بیان کرد.
دکتر میرمحمد صادقی اولین سخنران همایش بود. وی سخنان خود را در دو بخش خلاصه کرد: ابتدا به معرفی خانه اندیشمندان پرداخت و در بخش دوم سخنانش، پیرامون همایش بزرگداشت دکتر طباطبایی سخن گفت. میرمحمد صادقی هدف اصلی خانه اندیشمندان علوم انسانی را ایجاد محفلی برای محققان و اساتیدی دانست که یا در دانشگاه هستند یا بیرون از دانشگاه به فعالیت می پردازند. وی ضمن انتقاد از وضعیت علوم انسانی در کشور گفت: «در کشور های توسعه یافته محافل علوم انسانی در اجتماع دستاوردهایی داشته اند اما متاسفانه در ایران از این دستاوردها محروم بوده ایم.» این استاد دانشگاه در زمینه ایجاد خانه اندیشمندان علوم انسانی تاکید کرد که این مرکز خود را رقیب هیچ گروه آکادمیک و علمی نمی داند، بلکه این مکان را همکار و همیار مراجع علمی معرفی کرد. میرمحمد صادقی در بخش دوم صحبت های خود از موتمنی طباطبایی به عنوان کسی که نام وی را همیشه به خوبی یاد کرده اند، نام برد و گفت: همه کسانی که در زمینه علمی تلاش کرده اند، قابل تقدیرند. همچنین وی افزود: ما در کشورمان یک مشکل اساسی داریم و آن این است که قدر افراد هم دوره خود را نمی دانیم و به محض اینکه جان به جان آفرین تسلیم کردند، به یاد تقدیر از آنها می افتیم.
بعد ازدکتر میرمحمد صادقی، دکتر درودیان، استاد دانشگاه تهران و از شاگردان دکتر موتمنی طباطبایی، به بیان خاطراتی از دانشگاه تهران پرداخت و با زبانی شیوا متنی را که آماده کرده بود، قرائت کرد.
سخنران سوم، حجت الاسلام ادبی بود که صحبت های خود را با اشعاری از هوشنگ ابتهاج آغاز کرد. وی صحبت های خود را با این نکته ادامه داد که جای خوشحالی است که امروزه حقوقدانان ما به سبک زندگی افراد بی تفاوت نیستند. سبک زندگی از جمله موضوعاتی است که صرفا فرهنگی نیست بلکه از نگاه حقوقی هم باید به آن پرداخت. ایشان سپس افزود: دکتر موتمنی طباطبایی از جمله اساتیدی هستند که به این حیطه توجه کرده اند.
سخنران بعدی، دکتر عراقی، استاد بنام دانشگاه تهران، بود. این استاد دانشگاه تهران ضمن تشکر از اعضای خانه اندیشمندان علوم انسانی، از آنها به دلیل بزرگداشت دکتر موتمنی طباطبایی، قدیمی ترین استاد حقوق عمومی کشور، تقدیر کرد.
دکتر عراقی در ابتدای سخنان خود از بی مهری نسبت به علوم انسانی خبر داد. ایشان بی مهری را از این جهت قابل طرح دانستند که علوم انسانی را در تقابل با علوم محض و علوم دقیق تعریف می کنند و به صورت تلویحی این نکته را مطرح می کنند که این بخش از علوم به دلایلی که گفته شد، فاقد دقت و نکته سنجی هاست که در علوم فنی و مهندسی وجود دارد. وی ضمن انتقاد از این نظریه، افزود: امیدواریم تاسیس خانه اندیشمندان آغازی بر پایان این بی مهری ها به علوم انسانی باشد.
دکتر عراقی درباره باسابقه ترین استاد حقوق عمومی ایران افزود: «استاد طباطبایی علاوه بر ویژگی های اخلاقی، از لحاظ علمی هم کاملافعال بوده و آثار بسیار خوبی را تهیه کرده اند. یکی از ویژگی های آثار ایشان این است که علاوه بر استحکام استدلال، از سهولت نثر بسیاری برخوردار است و این کار ساده یی نیست.» عراقی در ادامه این بحث افزود: خوشحالیم که استاد بعد از بازنشستگی فعالیت علمی را رها نکرد و هیچ گاه به فکر ترک وطن نبود: بازنشستگی، ایشان را خانه نشین نکرد و این را برای سایر اساتید سرمشق کرد.
دکتر عراقی همچنین خطاب به طباطبایی مطلبی را مبنی بر این نکته بیان کرد که در حال حاضر حقوق عمومی در کشورمان بسیار شکوفا شده است و این به میمنت شما و اساتیدی چون دکتر سنجابی مرحوم و اساتید فعلی است. وی همچنین در پایان سخنان خود با اشاره یی به مشروطه، رویدادی در آن دوران را یادآوری کرد و آن اینکه مجلس شورای ملی دوره اول، منتخب اصناف و طبقات مختلف جامعه بود و افرادی که سواد چندانی نداشتند، کم نبودند. ولی وقتی اسناد و مذاکرات مجلس را می خوانیم، متوجه می شویم که از پختگی خاصی برخوردار است. می گویند که صدیق حضرت شب ها در خانه خود به نمایندگان مجلس اول درس حقوق اساسی می داد.
دکتر قاری سیدفاطمی، استاد حقوق بشر دانشگاه شهید بهشتی که خود را از شاگردان متاخر دکتر طباطبایی می داند، سخنران بعدی بود. ایشان اولین مواجهه علمی خود با حقوق بشر را درس آزادی های عمومی و حقوق بشر دکتر طباطبایی معرفی کرد. این استاد دانشگاه مطالعه کتاب آزادی های عمومی و حقوق بشر دکتر موتمنی را سرآغاز درگیری با مساله حقوق بشر دانست. از نظر این استاد دانشگاه، حقوق بشر با سایر بخش های حقوقی تفاوت بنیادین دارد. حقوق بشر میوه تجدد است. حقوق بشر مانیفست متمدنانه انسان مدرن است. در عین ادعای حداقلی خیلی هم تمامی خواه است. ایشان درباره دکتر موتمنی افزود: من نگاه خودم را به حقوق بشر مدیون آقای دکتر طباطبایی هستم. همچنین وی خطاب به آقای دکتر طباطبایی بیان داشت: «من از جانب خودم و دانشجویان خودم به خدمت دکتر طباطبایی عرض می کنم بعد از شما هزاران کتاب و پایان نامه و مقاله در زمینه حقوق بشر تدوین شده و این رشته تبدیل به درخت تنومندی شده که شما در آبیاری و نهال آن سهم بزرگی که داشتید.»
دکتر هاشمی، از دیگر اساتید بنام حقوق اساسی در ایران، سخنران بعدی بود. وی گفت: دکتر طباطبایی نیم قرن به تحقیق و ترویج حقوق عمومی پرداخته است. نقش دکتر طباطبایی در سه بعد پررنگ تر است: حقوق اساسی، حقوق اداری و حقوق بشر و آزادی های عمومی. همچنین دکتر هاشمی به ذکر اوصاف اخلاقی دکتر طباطبایی پرداخت.
دکتر جلالی، از برگزارکنندگان اصلی این همایش، سخنران دیگر بود. وی علاوه بر تشکر از افرادی که در برگزاری این همایش شرکت داشتند، از آقای قالیباف نیز قدردانی کرد. ایشان در پاسخ به ایراد دکتر درودیان، علت نبود نام دانشگاه تهران ذیل برگزارکنندگان این همایش را عدم برقراری ارتباط مسوولان دانشکده دانست. وی از تقدیم یادنامه یی به عنوان یادنامه حقوق اداری به دکتر موتمنی خبر داد. همچنین وی برنامه های بعدی خانه اندیشمندان در زمینه حقوق را شرح داد.
در مرحله بعدی همایش لوح های تقدیر مختلفی از سوی کرسی حقوق بشر دانشگاه بهشتی، دانشگاه آزاد واحد مرکز، دانشکده حقوق بهشتی، انتشارات مجد، دانشگاه علامه طباطبایی و انجمن آثار و مفاخر کشور به ایشان تقدیم شد. دکتر افتخارجهرمی و ممتاز از جمله چهره هایی بودند که به همراه جمعی دیگر اقدام به ارائه این لوح ها کردند. اقدام جالب دیگر شاخه گلی بود که همسر استاد موتمنی به ایشان تقدیم کرد.
در پایان دکتر موتمنی طباطبایی سخنان کوتاهی ارائه کرد. وی علاوه بر تشکر از حضار و اساتید، از تحول بزرگی که در حقوق رخ داده خبر داد. استاد88 ساله حقوق عمومی گسترش سطح آکادمیک حقوقی و دیوان عدالت را از جمله رویدادهای مهم در عالم حقوقی دانست که اتفاق افتاده است.
روزنامه اعتماد، شماره 2443 به تاریخ 25/4/91، صفحه 10 (حقوق)
