پزشکان عمومی ؛ پزشک خانواده یا هیچ

 

نویسنده: مستوره برادران نصیری

 

هر چند که طرح پزشک خانواده در چند استان کشور از جمله استان تهران و فارس آغاز شده است، اما کارشناسان حوزه سلامت هنوز به نحوه اجرای نسخه 02 انتقادهای مشخصی دارند.

 برنامه پزشک خانواده با نسخه 01 در سه استان خوزستان، سیستان و بلوچستان و چهارمحال و بختیاری به صورت آزمایشی اجرا شد و پس از ارزیابی این طرح نسخه02 برای اجرا در سطح کشور طراحی شده است، در نسخه 02 با توجه به کشوری بودن آن، بخش خصوصی نیز دیده شده است به این ترتیب که پزشکان عمومی دارای مطب به شرط رعایت استانداردهای برنامه پزشک خانواده، وارد این برنامه می شوند.

 یکی از منتقدان این طرح رئیس سازمان نظام پزشکی کشور است. شهاب الدین صدر معتقد است اجرای نسخه 02 برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع یکی از مهم ترین چالش های پیش روی جامعه پزشکان عمومی عنوان می شود.

 ظاهرا طی چند ماه گذشته مجامع و بخش های مختلف سازمان، بیانیه هایی در این زمینه اعلام و نظرات خود را مطرح کردند. منتقدان می گویند اساسا طرح پزشک خانواده برای اصلاح نظام سلامت مفید است، اما این طرح کنونی اشکالات فراوانی دارد و در جلسات کارشناسی حدود 35 ایراد به نسخه 02 وارد شده است. این اشکالات جدی است و تا زمانی که این مشکلات برطرف نشود، اجرای نسخه 02 به نظام سلامت آسیب می رساند.

 رئیس سازمان نظام پزشکی کشور در این باره می گوید: اولین مشکل در اجرای نسخه 02 آن است که منابع مالی این طرح و اعتبارات لازم برای اجرای طرح پزشک خانواده در بودجه 91 در نظر گرفته نشده است و مبالغ مطروحه نیز پاسخگوی این طرح نیست.

    

  بیکاری پزشکان عمومی بیشتر می شود؟

 بر اساس طرح پزشک خانواده قرار است هر پزشک عمومی 2500 نفر را تحت پوشش قرار دهد. بر این اساس با در نظر گرفتن جمعیت 75 میلیونی کشور، فقط 30 هزار پزشک در این طرح به کار گرفته می شوند و تکلیف بیش از 40 هزار پزشک مشخص نیست، چرا که بر اساس قانون، پزشکان خارج از این طرح نمی توانند با بیمه قرارداد داشته باشند. با این تفاسیر اجرای نسخه 02 تمام محاسبات را در کشور بر هم می ریزد.

بر این اساس پزشکان عمومی که صاحب مطب هستند یا باید در قالب این طرح طبابت کنند یا این که باید مطب های خود را تعطیل کنند.

رئیس سازمان نظام پزشکی کشور سرانه در نظر گرفته شده برای برنامه پزشک خانواده به ازای هر نفر را غیر واقعی می داند و معتقد است: این اعداد و ارقامی که برای حقوق پزشکان در رسانه ها عنوان می شود، تماما برای پزشک عمومی نیست، چرا که پزشک باید حقوق منشی، دستیار و... را نیز بپردازد. در مجموع نسخه 02 طرح پزشک خانواده امنیت شغلی پزشکان را زیر سوال می برد. ما با این طرح مقابله نمی کنیم، اما به لحاظ کارشناسی اجرای این طرح در شکل فعلی را مناسب نمی دانیم.

    

 بودجه پزشک خانواده کافی نیست

 علاوه بر انتقادهای مطرح شده، کارشناسان معتقدند با توجه به اهمیت برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، بودجه مناسبی برای پزشک خانواده اختصاص پیدا نکرده است.

 حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این خصوص معتقد است: در سال های گذشته اعتبارات در حوزه های مختلف افزایش چشمگیری داشته است، اما متاسفانه به رغم فعالیت های خوبی که در حوزه سلامت، انجام شده هنوز موضوع سلامت، جزو چهار اولویت اول دولتمردان قرار نگرفته است. وی با اشاره به مفهوم عدالت در سلامت ادامه می دهد: با توجه به جمعیت 75 میلیونی کشور همه مردم باید دسترسی و توان برخورداری و استفاده از خدمات بهداشتی درمانی را داشته باشند.

شهریاری درباره بودجه اختصاص یافته به وزارت بهداشت می گوید: بنابر اعلام دولت و مجلس شورای اسلامی در سال گذشته با 800 میلیارد تومان کسری بودجه مواجه بودیم که وزارت بهداشت به عنوان متولی اصلی سلامت بر این عقیده است که حدود 2000 میلیارد تومان کسری بودجه وجود داشته است.

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس معتقد است: با توجه به این که بودجه های عمومی دولت 40 درصد رشد داشته است، در مقابل، بودجه های وزارت بهداشت رشد چشمگیری نداشته و بر همین اساس بودجه مناسبی برای پزشک خانواده اختصاص پیدا نکرده است.

    

همه چیز روی کاغذ

هدف اصلی برنامه پزشک خانواده تامین و حفظ سلامت مردم است و برای این کار باید برای مردم وقت گذاشته شود و پرونده تشکیل داده شود و انجام این کار با نشستن پزشکان در مطب و ویزیت بیماران سازگار نیست. در واقع نسخه جدید پزشک خانواده یا نسخه 02 که توسط وزارت بهداشت تعریف و تدوین شده روی کاغذ بسیار خوب است، اما باید ببینیم چطور به مرحله اجرا درمی آید.

هم اکنون طرح پزشک خانواده با کمبود نیروی متخصص و پرسنل مواجه است و تنها راه تامین کادر متخصص این طرح، افزایش طرح های تشویقی و برنامه ریزی مدون است. در این جهت مسئولان باید توجه کنند که رقم استاندارد پزشک خانواده، به ازای هر یکهزار نفر، یک پزشک است.

         

 روزنامه جام جم، شماره 3462 به تاریخ 29/4/91، صفحه 17 (جامعه)