×

دیه در اسلام

دیه در اسلام

یکی از مجازات های تعیین شده در قانون مجازات اسلامی ، دیات هستند براساس ماده 15 قانون مجازات اسلامی دیه ، مالی است که از طرف قانونگذار ( شارع ) برای جنایت تعیین می شود تعریف های دیه در ماده 294 مفصل آمده است ماده 294 قانون مجازات اسلامی می گوید دیه مالی است که به سبب جنایات بر نفس یا عضو مجنی علیه یا به ولی یا اولیای دم او داده می شود

دیه-در-اسلام وکیل 

یکی از مجازات های تعیین شده در قانون مجازات اسلامی ، دیات هستند . براساس ماده 15 قانون مجازات اسلامی دیه ( مقالات مرتبط با دیه - سوالات مرتبط با دیه ) ، مالی است که از طرف قانونگذار ( شارع ) برای جنایت تعیین می شود . تعریف های دیه در ماده 294 مفصل آمده است : ماده 294 قانون مجازات اسلامی می گوید : دیه مالی است که به سبب جنایات بر نفس یا عضو مجنی علیه یا به ولی یا اولیای دم او داده می شود .

خسارت مازاد بر دیه - ماهیت حقوقی دیه ، مطالبه دیه در دادگاه های مدنی - تغلیظ دیه - جایگاه دیه در نظام حقوقی ایران - مبانی فقهی و قانونی پرداخت مابه التفاوت دیه -  آیا می دانید دیه در ماه های حرام چگونه محاسبه می شود ؟ - آیا غیر از دیه سایر ضررهای ناشی از جرم باید پرداخت شود ؟ - دیه چطور تعیین و محاسبه می شود - جدول نرخ دیه سال 1393+لینک دانلود pdf + مبانی فقهی و قانونی پرداخت مابه التفاوت دیه 

ماده 295 قانون مجازات اسلامی موارد پرداخت دیه را مشخص کرده است که به اختصار در قتل های خطایی و شبه عمد و جرح شبه عمد دیه تعلق می گیرد . مقادیر دیه در زمان قتل نفس در مواد 297 تا 301 قانون مجازات اسلامی مشخص شده و مهلت پرداخت دیه قتل ، خود قاتل است در مواردی خود قاتل ، یا در مواردی عاقله است . عاقله به بستگان ذکور نسبی پدر و مادری یا پدری به ترتیب طبقات ارث و یا ضامن جریره گویند .

در مورد دیه اعضا، جراحات ، سقط جنین . جنایات واقع شده بر مرده در باب نهم تا سیزدهم کتاب چهارم قانون مجازات اسلامی به تفصیل توضیح داده شده است . کتاب چهارم قانون مجازات اسلامی درباره دیات است و از ماده 294 تا 497 به این مورد پرداخته شده است . برای آشنایی با ستاد دیه با محمد علی ساری معاون ستاد دیه کشور گفت و گویی انجام داده ایم که متن کامل آن در پی می اید .

فلسفه وجودی دیه چیست ؟

دیه ( مقالات مرتبط با دیه - سوالات مرتبط با دیه ) در اسلام به این دلیل پیش بینی شده تا فردی که آسیب می بیند ، بتواند این آسیب را جبران کند و این جبران بخشی به معالجه خود فرد برمی گردد . برخی از آسیب هم قابل جبران نیست و باید برای ممر در آمد خود جایی را پیدا کند . فرد آسیب دیده از طرف دادگاه به پزشکی قانونی معرفی شود و پزشکی قانونی در واقع مرجع تعیین آسیب هاست که میزان آسیب را مشخص می کند برای نمونه قطع نخاع . 4 دیه برایش تعیین می شود .

در مورد انواع و اقسام دیه توضیح دهید

از ساده ترین نوه ، سرخ شدگی قسمت های بدن تا سیاه شدگی هر کدامشان 14 ، 15 جدول است . دیه اعضا لب ، دهان ، دندان ، دست و پا ، دیه دنده ، دیه نخاع ، دیه حواس ، دیه استخوان زیر گردن ، دیه گویایی ، دیه زبان و امروز با جدول بندی از سوی یکی از کارشناسان دادگستری ، کار قاضی آسان شده ، انواع و اقسام دیه دقیق و مشخص است و قاضی براساس آن عمل می کند .

آیا انواع و اقسام دیه به مرور زمان و شرایط تغییر می کند و چه کسانی انواع و اقسام آن را مشخص می کنند ؟

اصل قضیه دیه با مرور زمان تغییر نمی کند ، اما نرخ دیه براساس میزان شتر در سال تعیین می شود یا تغییر می کند . فروردین هر سال ، میزان دیه یعنی ارزش ریالی آن از سوی رئیس قوه قضائیه و در جلسه ای تعیین می شود ، به این صورت که قیمت های مختلفی از شتر را در نقاط مختلف کشور تعیین می کنند و قیمت شتر بیشتر از استان سیستان و بلوچستان گرفته می شود و قیمت براساس میزان شتر در هر سال تعیین می شود اما در اساس دیه تغییر ایجاد نمی شود .

بحث های مربوط به دیه در یکی دو سال اخیر با نام زندان و زندانیان دیه عجین بوده است که این سؤال به ذهن می آید آیا در واقع دیه یعنی زندان ؟

اگر پدری فرزند خود را یا مردی همسر و یا زنی شوهرش را کتک بزند ، مکلف است دیه پرداخت کند اما این که ذهن بیشتر به زندان معطوف می شود علت آن است که بیشترین مصداق موجود در جامعه ، تصادفات زیادی است که به وجود می آید و صدمه هایی که از این بابت پیش می آید بیشتر متوجه زندانیانی است که به سبب تصادف در زندان ها هستند و قادر به پرداخت دیه نیستند .

برای کاهش زندانیان چه راهکاری پیشنهاد می کنید ؟

بزرگترین راهکاری که به نظر می رسد آن است که بویژه برای تصادفات مشکل بیمه حل شود . بیشتر افرادی که اتومبیل خود را بیمه نمی کنند و محکوم به دیه می شوند ، از آنجا که نمی توانند دیه ( مقالات مرتبط با دیه - سوالات مرتبط با دیه ) را پرداخت کنند ، به زندان کشانده می شوند .

اگر کاری کنیم که اتومبیل های بدون بیمه ، نتوانند تردد کنند ، گام مؤثری در کاهش زندانیان برخواهیم داشت . متأسفانه 8 هزار و پانصد زندانی دیه در زندان ها داریم که با توجه به آمار ما بیش از 90 درصد آنها بیمه ندارند و گاهی محکوم به 2 یا 3 دیه می شوند و اموالی هم ندارند که حتی یکی از دیات را پرداخت کنند ، ستاد دیه هم توان آن را ندارد که هر 3 دیه آنها را پرداخت کند و به همین علت ، تعداد این زندانیان زیاد است و ناچار مدت زیادی را در زندان بمانند . پس باید تلاش کرد تا مشکل بیمه حل شود و ستاد هم دیه هایی را که مبلغ آن کمتر است پرداخت می کند تا تعداد بیشتری از زندانیان آزاد شوند .

در این باره چه اقداماتی از طریق ستاد دیه انجام شده است ؟

تلاش کردیم از طریق مجلس و بند 31 تبصره 2 قانون بودجه سال 85 کل کشور ، 20 میلیارد تومان اعتبار از منابع قرض الحسنه بانک ها برای ستاد دیه بگیریم ، البته هنوز این اعتبارات را ریافت نکردیم اما بانک عامل مشخص شده است و امیدواریم بزودی از طریق بانک ملت ، وام قرض الحسنه با کارمزد 4 درصد در اختیار زندانیان قرار بگیرد تا تعداد قابل توجهی از زندانیان دیه آزاد شوند .

بزه کاری ، دیه و هزینه های پزشکی و قضایی - بررسی ماهیت حقوقی دیه - آیا غیر از دیه سایر ضررهای ناشی از جرم باید پرداخت شود ؟  

ستاد دیه با چه هدفی تشکیل شده است ؟

این ستاد با هدف کمک به آزادی زندانیان غیرعمدی تشکیل شده و باید گفت زندانیان غیرعمدی 4 گروه اند . زندانیان بدهکار دیه ای ، بدهکار چک ، زندانیانی که بابت پرداخت نکردن زندانی شده اند و چهارمین دسته افرادی که به دلیل نپرداختن نفقه در زندان هستند .

در چه سالی این ستاد تشکیل شده است ؟

ستاد دیه در سال 1369 پایه گذاری و اساسنامه آن در سال 1378 تصویب شد و از سال 1378 کار رسمی خود را آغاز کرد و هم اکنون در تمامی استان های کشور فعال است .

در مقایسه با سال قبل ، کمک مردم به ستاد دیه چگونه بوده است ؟

آمار ما از استان ها گویای افزایش 50 درصدی کمک مردمی به ستاد دیه نسبت به سال گذشته بوده است . برای نمونه در تهران ، 600 میلیون تومان کمک مردمی در سال گذشته جذب شده بود که امسال به 900 میلیون تومان رسیده است . در سال گذشته ، کل دریافتی ما از مردم در سراسر کشور 2 میلیارد تومان بود که امسال پیش بینی می کنیم بیش از 3 میلیارد تومان باشد . در سال گذشته 2 هزار و 300 زندانی در سراسر کشور از طریق ستاد دیه آزاد شدند که پیش بینی می کنیم امسال 2 هزار و 900 تا سه هزار زندانی آزاد شوند

در 8 سال گذشته چه تعداد زندانی با کمک های ستاد دیه آزاد شده اند ؟

در این 8 سال زمینه آزادی بیش از 11 هزار نفر زندانی از طریق ستاد دیه فراهم شده است .

عمده فعالیت های ستاد دیه در چه زمینه هایی است ؟

آزادی زندانیان و پیشگیری از ورود افراد به زندان ها ، عمده فعالیت های ستاد دیه است و تلاشمان این است که کارهای علمی را در زمینه پیشگیری شروع کنیم . برای نمونه در مورد تصادف ها ، هم اکنون نهادی که در مورد سن افراد تصادفی تحقیق کند وجود ندارد در صورتی که برای منابع تصمیم گیرنده بسیار مهم است ، ما در ستاد دیه از آنجا که زندانی ها را در دسترس داریم می توانیم آمار بگیریم و می توان تدبیری اندیشید که از طریق این آمار ، ضعف ها شناسایی و برطرف شود .

در زمینه پیشگیری چه اقداماتی انجام داده اید ؟

در زمینه پیشگیری تعاملاتی با راهنمایی و رانندگی داشتیم و تفاوتی بین بیمه و راهنمایی و رانندگی ایجاد کردیم . تصادف در بزگراه ها معضل بزرگی است و این تصادف ها منجر به کشته شدن افراد زیادی می شود و عامل آن سرعت زیاد در اتوبان هاست . در این زمینه پیشنهاد دادیم تجهیزات راهنمایی و رانندگی تقویت شود به نوعی که راننده احساس کند کنترل می شود . بنابراین پیشنهاد ما این است که شرکت های بیمه در تقویت تجهیزات راهنمایی و رانندگی سرمایه گذاری کنند . در واقع اگر 20 درصد تصادفات کاهش پیدا کند منافع مالی برای خود شرکت های بیمه خواهد داشت . اگر در جاده ها به صورت اتوماتیک ، از سرعت ها عکس گرفته شود در کاهش تصادفات مؤثر است . وقتی پرداخت خسارت شرکت بیمه کاهش پیدا کند ، شرکت بیمه می تواند 10 درصد برای تجهیزات راهنمایی و رانندگی سرمایه گذاری کند . هم اکنون اعتباری از طریق شرکت های بیمه به مبلغ 20 میلیارد تومان برای تجهیزات راهنمایی و رانندگی تهیه شده است .

پلیس در 10 تا 15 درصد جاده ها حضور دارد و اگر حضور پلیس نامحسوس و پر رنگ شود در کاهش تصادف ها و کاهش زندانیان دیه ( مقالات مرتبط با دیه - سوالات مرتبط با دیه ) مؤثر است . همچنین تعامل خوبی بین کمیسیون اقتصادی مجلس ، بیمه مرکزی بیمه ایران ، راهنمایی و رانندگی ، وزارت کشور انجام شده برای جلوگیری از تردد خودروهایی که بیمه نامه ندارند و تصمیم گرفته شده برچسب های بیمه جلوی ماشین نصب شود . البته راهنمایی و رانندگی قول داده است از آذر ماه جلوی ماشین هایی را که بیمه نامه ندارند ، بگیرد.

عدم برابری دیه بین زن و مرد - دیه بین رانندگان مقصر نصف می شود - دیه در ماه های حرام 

قوانین مرتبط با دیه در چه وضعیتی است و تا چه حد نیاز به اصلاح دارد ؟

هم اکنون ، دیه یوم الادا است . پیشنهاد ما آن است که دیه ، یو الادا نباشد . متأسفانه آگاهی نداشتن افراد نسبت به یوم الادا بودن دیه موجب می شود همچنان در زندان بمانند . بهتر است دیه از حالت یو الادا خارج شود و برای شاکی مهلت زمانی معین شود و شاکی همان سال پیگیر پرونده باشد ، نه اینکه سال های بعد اقدام کند و باید میزان دیه براساس تاریخ حادثه تعیین شود تا شاکی برای دریافت دیه بیشتر طمع نکند . قوانین چک نیز باید اصلاح شود و نباید بانک ها ، دسته چک های 50 برگی یا 100 برگی را به افرادی که توان پرداخت ندارند ارائه کند . باید با بانک هایی که این دسته چک ها را می دهند به شدت برخورد کرد و برخورد با مدیران خطاکار بانک ها باید در قانون پیش بینی شود . می توان نسبت به صدور چک ها به دلیل گرایش های مردم ما به آموزه های دینی ، از ائمه جمعه استفاده کرد و ائمه جمعه در این زمینه امر به معروف و نهی از منکر کنند و درباره چک هم مردم باید ارشاد شوند و قانون اصلاح شود . همچنین بحث مجازات های جایگزین مهم است ، قوانین حقوقی ما باید متناسب با شرع مقدس اسلامی باشد ، متناسب با قوانین شرع اصلاح ، و موازی این قانون پیش رود ، به خصوص درباره جرایم غیرعمد باید تجدیدنظر شود که افراد فقط به دلیل بدهکاری و نداشتن و نپرداختن پول ، زندانی نشوند .

مهمترین مشکلاتی که در زمینه دیه و امور مربوط به آن وجود دارد چیست و آیا در تصحیح این امور ، اقدامی شده است ؟

یکی از مشکلات ما بویژه در مورد تصادف آن است که وقتی تصادفی رخ می دهد ، کارشناس بیمه در مورد میزان خسارت نظر می دهد در حالی که باید کارشناس بی طرفی در مورد خسارت نظر بدهد . در قانون جدید که کارشناسی زیادی هم در مورد آن شده است و نهمین جلسه آن در مجلس هم برگزار شده پیشنهاد ما این است که تصادف کننده به هر تعمیرگاهی که خواست بتواند مراجعه کند وهزینه را از شرکت بیمه بگیرد . مسأله دوم آن است که بسیاری از شرکت ها از پرداخت ضرر و زیان شانه خالی می کنند . ما در قانون جدید پیش بینی کردیم و برای مرحله اول اگر شرکت بیمه از پرداخت ضرر و زیان شانه خالی کرد ، جریمه ای معادل ده برابر بیمه کامل یک فرد پرداخت کند و در بار سوم امتیاز کل شرکت بیمه لغو می شود و با توجه به اینکه هم اکنون 33 درصد وسایل نقلیه بیمه ندارند این قانون هم منافع مردم و هم منافع شرکت های بیمه را تأمین می کند و از طرفی دیگر در جهت رفع مشکلات ستاد دیه است .

منبع : معاونت حقوقی و امور مجلس

    

پست های مرتبط

افزودن نظر

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.