آئین نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته
شماره 7749/ت 200 هـ - 26/5/1373
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی- سازمان نظام پزشکی
جمهوری اسلامی ایران
هیئت وزیران در جلسه مورخ 9/5/1373 بنا به پیشنهاد شماره 879 مورخ 7/2/1372 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، به استناد ماده 24 قانون «تشکیل سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران» - مصوب 1369- آئین نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغلان حرفه های پزشکی و وابسته را به شرح زیر تصویب نمود:
فصل اول: تعاریف، شرح وظایف و تخلفات صنفی و حرفه ای
قسمت اول: تعاریف
ماده1- حرفه های وابسته به امور پزشکی موضوع ماده 24 قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران- که از این پس قانون نامیده می شود- عبارتند از : فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد شاغل در رشته های علوم آزمایشگاهی، تکنولوژی پزشکی، رادیولوژی، بیورادیولوژی، رادیوتراپی، پرستاری، مامایی، اطاق عمل، هوشبری، داروسازی، تغذیه، مبارزه با بیماریها، بهداشت خانواده، بهداشت کار دهان و دندان، فارغ التحصیلان دانشکده بهداشت، رشته های مختلف توانبخشی، فیزوتراپی، اودیومتی، اپتومتری، مدارک پزشکی، رشته های مربوط به تجهیزات پزشکی، مهندسی پزشکی، بیوفیزیک، بیوشیمی پزشکی، خدمات اجتماعی و مددکاری و علوم پایه پزشکی.
تبصره- شاغلان پزشکی و حرفه های وابسته موضوع این ماده افرادی هستند که در یکی از مراکز درمانی و بهداشتی- اعم از خصوصی، دولتی، وابسته به دولت یا خیریه- اشتغال دارند و از این پس به اختصار شاغلان حرفه های پزشکی نامیده می شوند.
قسمت دوم: شرح وظایف و تخلفات صنفی و حرفه ای
ماده2- شاغلان حرفه های پزشکی مکلفند بدون توجه به ملیت، نژاد، مذهب و موقعیت اجتماعی- سیاسی بیماران حداکثر تلاش ممکن را در حدود وظایف حرفه ای خود بکار ببرند.
ماده3- شاغلان حرفه های پزشکی باید طبق موازین علمی، شرعی و قانونی، صنفی و حرفه ای انجام وظیفه کرده و از ارتکاب کارهایی که موجب هتک حرمت جامعه پزشکی می شود خودداری کنند.
ماده4- شاغلان حرفه های پزشکی موظفند اسرار بیمار و نوع بیماری او را مگر در موارد تصریح شده در قوانین – حفظ کنند.
ماده5- پزشکان و دندانپزشکان و متخصصان و دکترهای حرفه ای علوم آزمایشگاهی موظف به پذیرش آن تعداد بیمار هستند که بنا به تشخیص سازمان نظام پزشکی حسب مورد معاینه دقیق و انجام آزمایشهای آنها در یک زمان مناسب میسر باشد.
ماده6- انجام امور خلاف شؤون پزشکی توسط شاغلان حرفه های پزشکی ممنوع است .
ماده7- تحمیل مخارج غیر ضروری به بیماران ممنوع است.
ماده8- ایجاد رعب و هراس در بیمار با تشریح وخامت بیماری یا وخیم جلوه دادن بیماری ممنوع است و پزشک می تواند به نحو مقتضی بستگان بیمار را در جریان خطرات و وخامت و عواقب احتمالی بیماری قرار دهد.
ماده9- تجویز داروهای روان گردان و مخدر به گونه ای که به حالت اعتیاد در آید ممنوع است، مگر در مواردی که بیمار از دردهای شدید ناشی از بیماریهای غیر قابل علاج رنج ببرد یا ضرورت پزشکی مصرف آنها را ایجاب کند.
ماده10- شاغلان حرفه های پزشکی مکلفند تعرفه های خدمات درمانی مصوب را رعایت کنند.
ماده11- شاغلان حرفه های پزشکی مکلفند در مواقعی که به منظور پیشگیری از بیماریهای واگیر یا در هنگام بروز سوانح از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا مراجع تعیین شده از طرف وزارت یاد شده از آنان استمداد می شود، همکاری ممکن و لازم را معمول دارند.
ماده12- جذب بیمار از مؤسسات بهداشتی و درمانی دولتی، وابسته به دولت و خیریه به مطب شخصی یا بیمارستان، پلی کلینیک، داروخانه و پاراکلینیک خصوصی به منظور استفاده مادی ممنوع است.
ماده13- شاغلان حرفه های پزشکی حق دریافت هیچگونه وجه یا مالی را از بیماران علاوه بر وجوهی که توسط مسوولان مؤسسه درمانی ذیربط دریافت می شود ندارند.
ماده14- جذب بیمار به صورتی که مخالف شؤون حرفه پزشکی باشد، همچنین هر نوع تبلیغ گمراه کننده از طریق رسانه های گروهی و نصب آگهی در اماکن و معابر، خارج از ضوابط نظام پزشکی ممنوع است . تبلیغ تجاری کالاهای پزشکی و دارویی از سوی شاغلان حرفه های پزشکی، همچنین نصب اعلانات تبلیغی که جنبه تجاری دارند، در محل کار آنها مجاز نیست.
ماده15- انتشار مقالات و گزارشهای پزشکی و تشریح مطالب فنی و حرفه ای که جنبه تبلیغاتی گمراه کننده داشته باشند از طریق وسایل تبلیغاتی ممنوع است .
ماده16- شاغلان حرفه های پزشکی نباید از عناوین علمی و تخصصی که به تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نرسیده است استفاده کنند.
ماده17- شاغلان حرفه های پزشکی حق دریافت و پرداخت هر گونه وجهی به هر عنوان بابت اعزام و معرف بیماران و مطب و مؤسسات پزشکی را ندارند.
ماده18- پزشک نباید داروهایی را که از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در فارماکوپه (مجموعه دارویی کشور) اعلام نشده است تجویز کند. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همه ساله فهرست داروهای مندرج در فارماکوپه (مجموعه دارویی کشور) را اعلام می کند.
ماده19- پزشک معالج مسوول ادامه درمان بیمار خود است مگر اینکه بیمار یا بستگان او مایل نباشند.
ماده20- در مواردی که مشاوره پزشکی لازم باشد انتخاب پزشک مشاور با توافق بیمار و بستگان او و پزشک معالج به عمل می آید.
ماده21- تجویز داروهای رائد بر نیاز بیمار یا غیر متجانس و خارج از ضوابط علمی و فنی ممنوع است.
ماده22- فروش اداره و ابزار پزشکی توسط پزشکان مگر با مجوز رسمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ممنوع است.
ماده23- مشخصات و طرز استعمال داروهای تجویز شده به بیمار باید توسط پزشک با خط خوانا و انشای قابل فهم در نسخه قید شود .
تبصره 1 – صدور نسخه های همسان و متحدالشکل ممنوع است .
تبصره 2 – دکتر داروساز موظف به توضیح چگونگی تجویز داروها طبق نسخه پزشک است .
ماده 24 – نظارت بر امور فنی و مؤسسات پزشکی در تمام ساعتها بر عهده مسوولان فنی آنهاست .
ماده 25 – اندازه و سایر مشخصات سرنسخه ها ، تابلوها، و چگونگی درج آگهی در رسانه ها باید طبق نمونه ای باشد که به تصویب شورای عالی نظام پزشکی می رسد .
ماده 26 – به کارگیری و استفاده از افراد غیر مجاز در امور پزشکی و حرفه های وابسته در مؤسسات پزشکی ممنوع است .
ماده 27 – شاغلان حرفه های پزشکی مکلفند تاسیس و تغییر نشانی مطب و مؤسسات پزشکی خود را به سازمان نظام پزشکی محل اطلاع دهند.
ماده 28 – شاغلان حرفه های پزشکی مکلفند در موارد فوریتهای پزشکی اقدامات مناسب و لازم را برای نجات بیمار بدون فوت وقت انجام دهند.
ماده 29 – مسؤولان فنی مؤسسات پزشکی – اعم از دولتی ، وابسته به دولت، خصوصی و خیریه- مکلفند علاوه بر قوانین و مقررات موجود در آئین نامه های مصوب وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی، مقررات فنی مصوب سازمان نظام پزشکی ، همچنین ضوابط علمی و حرفه ای ذیربط را رعایت کنند.
فصل دوم : مجازاتهای انتظامی
ماده30 – مجازاتهای انتظامی به شرح زیر تعیین می شود:
الف: تذکر یا توبیخ شفاهی در حضور هیئت مدیره نظام پزشکی محل.
ب: اخطار یا توبیخ کتبی با درج در پرونده نظام پزشکی محل.
ج: توبیخ کتبی با درج در پرونده نظام پزشکی و نشریه نظام پزشکی محل یا الصاق رای در تابلو اعلانات نظام پزشکی محل.
د: محرومیت از اشتغال به حرفه های پزشکی و وابسته از سه ماه تا یکسال در محل ارتکاب تخلف.
هـ: محرومیت از اشتغال به حرفه های پزشکی و وابسته از سه ماه تا یکسال در تمام کشور.
و: محرومیت اشتغال به حرفه های پزشکی و وابسته از بیش از یکسال تا پنج سال در تمام کشور.
ز: محرومیت دایم از اشتغال به حرفه های پزشکی و وابسته در تمام کشور.
تبصره – هیئتهای بدوی و عالی انتظامی مجاز هستند به جای اجرای حکم محکومیت در بندهای «الف»، «ب»و «ج» این ماده حسب درخواست محکوم علیه مجازات نقدی از حداقل پانصد هزار ریال تا حداکثر دو میلیون و پانصد هزار ریال متناسب با نوع تخلف از وی دریافت و به حساب سازمان نظام پزشکی محل اشتغال به حرفه پزشکی واریز کنند.
ماده31- مجازاتهای موضوع ماده 30 این آئین نامه به شرح زیر اعمال می شوند:
الف: متخلفان از مواد2،4،5،8،19،20،23،25 و 27 این آئین نامه حسب مورد به مجازاتهای مقرر در بندهای «الف» یا «ب» یا «ج» .
تبصره – متخلفان از مواد 4، 8 و 25 در صورت تکرار موارد به مجازات مقرر در بند «د».
ب: متخلفان از مواد 9،15،16،18،21،22 و 24 حسب مورد به مجازاتهای مقرر در بندهای «ب» یا «ج» یا «د» .
ج: متخلفان از مواد 6،7،10،11،12،13،14،17،26 حسب مورد به مجازاتهای مقرر در بند های «ج» یا «د» یا «هـ» .
د: متخلفان از ماده 29 حسب مورد به مجازاتهای مقرر در بندهای «ج» یا «د» یا «هـ» یا «و».
هـ: متخلفان از ماده 3 حسب مورد به مجازاتهای مقرر در بندهای «ج» یا «د» یا «هـ» و یا «و» یا «ز».
و: متخلفان از ماده 28 به مجازاتهای مقرر در بندهای «د» یا «هـ» یا «و».
ماده 32 – مفاد آرای قطعی هیئتهای انتظامی نظام پزشکی در مورد بندهای «د»،«هـ»،و «و» ماده 30 در مطبوعات محلی و کثیرالانتشار کشور درج می شود .
ماده 33 – در مواردی که رای قطعی به محرومیت از اشتغال به امور پزشکی و حرفه های وابسته صادر می شود اشتغال محکوم علیه به حرفه های یاد شده در مدت محرومیت در بخشهای خصوصی، عمومی، دولتی و خیریه ممنوع است .
تبصره- محرومیت از اشتغال به حرفه پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و علوم آزمایشگاهی کارکنان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران محدود به حرفه های مربوط و خارج از خدمت سازمانی آنان است و ادامه اشتغال به کار آنان در مؤسسات وابسته به نیروهای مسلح منوط به اختیارات و مقررات نیروهای یاد شده است .
فصل سوم : رسیدگی به تخلفات
قسمت اول : مرجع رسیدگی و چگونگی شروع به امر رسیدگی
ماده 34 – مرجع رسیدگی به تخلفات انتظامی شاغلان حرفه های پزشکی در هر شهرستان هیئت بدوی انتظامی نظام پزشکی آن شهرستان است .
ماده 35 – هیئت بدوی انتظامی نظام پزشکی در موارد زیر مکلف به شروع امر رسیدگی است :
الف – وصول شکایت از طرف شاکی خصوصی اعم از شخص حقیقی یا حقوقی .
ب – اعلام تخلف از طریق مراجع قضایی یا مؤسسات و سازمانهای دولتی.
ج – اعلام تخلف از طرف شورای عالی یا هیئت عالی انتظامی و رئیس یا هیئت مدیره نظام پزشکی شهرستان مربوط .
تبصره – مراجع یاد شده در بندهای بالا حداکثر ظرف یکسال از وقوع تخلف می توانند به هیئتهای بدوی اعلام شکایت کنند.
ماده 36 – شکایتها باید با امضاء و شامل نام و مشخصات و نشانی کامل شاکی و مشتکی عنه باشد و به شکایت بدون امضاء یا با امضای مستعار ترتیب اثر داده نمی شود.
ماده37 – شکایت و اعلام تخلف از طریق دبیرخانه نظام پزشکی هر شهرستان به هیئت بدوی انتظامی مربوط ارسال می شود .
ماده 38 – رئیس هیئت بدوی انتظامی باید رسیدگی مقدماتی را به یکی از اعضای هیئت به عنوان عضو محقق ارجاع کند عضو محقق موظف است حداکثر ظرف یکماه هر نوع تحقیق را انجام دهد و گزارش آنرا به هیئت ارائه کند. دبیرخانه نظام پزشکی شهرستان موظف است رونوشت شکواییه یا اعلام تخلف و ضمایم را برای مشتکی عنه ارسال کند تا مشتکی عنه ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ، پاسخ کتبی خود را به ضمیمه دلایل و مدارک مورد استناد به دبیرخانه نظام پزشکی شهرستان تسلیم کند.
ماده 39 – در صورتی که عضو محقق عقیده بر منع تعقیب داشته باشد نظریه کتبی خود را به هیئت بدوی انتظامی اعلام می کند تا در صورت موافقت هیئت مزبور پرونده غیرقابل رسیدگی اعلام و بایگانی شود ولی چنانچه نظر هیئت بر تعقیب و ادامه رسیدگی باشد به ترتیب مقرر در ماده 38 عمل می شود.
تبصره – در موارد بالا چنانچه هیئت بدوی پرونده را غیرقابل رسیدگی اعلام و مختومه نماید، شاکی می تواند به هیئت عالی انتظامی شکایت کند.
ماده40 – دبیرخانه پس از وصول پاسخ یا در صورتی که در مهلت مقرر پاسخی نرسد، پرونده را به هیئت بدوی ارسال می کند تا در صورت آماده بودن پرونده هیئت رای مقتضی صادر کند. چنانچه ارائه توضیحی از طرفها یا استماع شهادت شهود و مطلعان لازم باشد هیئت باید وقت رسیدگی را معین و شخص یا اشخاصی را که توضیح آنان لازم است دعوت کند.
تبصره1 – عدم حضور دعوت شدگان مانع رسیدگی نیست .
تبصره2 – هیئت می تواند در صورت لزوم نظر کارشناس یا کمیسیون تخصصی در موضوع را استعلام کند.
ماده41 – رای هیئت بدوی باید موجه و مدلل و مستند به مقررات قانونی باشد و با رای اکثریت (حداقل 4 نفر) معتبر است .
ماده42 – رای هیئت بدوی توسط رئیس هیئت بدوی انتظامی نظام پزشکی محل باید به طرفها ابلاغ شود و رونوشت رای صادر شده برای رئیس نظام پزشکی محل و هیئت عالی انتظامی ارسال شود.
ماده43 – اعضای اصلی یا علی البدل هیئتهای بدوی یا تجدید نظر در موارد زیر در رسیدگی و صدور رای شرکت نمی کنند:
الف: عضو هیئت با متهم قرابت سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشد.
ب: عضو هیئت با متهم دعوای حقوقی یا جزایی داشته یا در دعوای طرح شده ذی نفع باشد.
ج: عضو هیئت، متخلف یا مدعی تخلف باشد.
ماده44 – مؤسسات درمانی و بهداشتی و سایر مراجع مربوط- اعم از دولتی، وابسته به دولت، خصوصی و خیریه- مکلفند اصل کلیه اوراق پرونده پزشکی بیمار یا فتوکپی ممهور به مهر مؤسسه درمانی و بهداشتی را که به امضای رئیس آن واحد رسیده است در صورت مطالبه هیئتهای یاد شده قرار دهند، در غیر این صورت طبق مقررات با آنان برخورد می شود.
تبصره- چنانچه در پرونده پزشکی بیمار اسناد طبقه بندی شده وجود داشته باشد و رسیدگی به اتهام منوط به اطلاع هیئتها از آنها باشد، دسترسی به این قبیل اسناد با رعایت مقررات مربوط امکان پذیر است.
ماده45 – تصمیمات گرفته شده در مراجع قضایی در هر حال مانع رسیدگی انتظامی نیست.
ماده 46 – هرگاه هیئتهای بدوی یا انتظامی در جریان رسیدگی به مواردی که جنبه جزایی داشته باشد برخورد نمایند مکلفند موضوع را به مراجع قضای اعلام کنند، ولی این امر مانع رسیدگی انتظامی نیست .
قسمت دوم: تجدید نظر خواهی
ماده47 – تجدید نظر خواهی از آرای صادر شده، حداکثر ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ رای امکان پذیر است. تجدید نظر خواه باید در مدت یاد شده اعتراض خود را به صورت کتبی به دبیرخانه هیئت بدوی انتظامی صادر کننده رای یا دبیرخانه هیئت عالی انتظامی تسلیم و رسید دریافت کند.
ماده48 – تجدید نظر خواهی مانع اجرای رای بدوی می شود و در صورت عدم دریافت درخواست تجدید نظر در مهلت مقرر، رای صادر شده قطعی و از تاریخ انقضای مهلت تعیین شده لازم الاجرا است.
ماده49 – هیئت بدوی مکلف است در صورت تسلیم اعتراضیه ظرف یک هفته لایحه اعتراضی و پرونده مربوط را به هیئت عالی انتظامی ارسال کند.
ماده50 – هرگاه پرونده گرفته شده از هیئت بدوی آماده صدور رای باشد، هیئت عالی انتظامی رای مقتضی را صادر می کند و در صورتی که هیئت انجام تحقیق یا اخذ توضیحی را لازم بداند نسبت به ادامه رسیدگی اقدام و در صورت لزوم با تعیین وقت از طرفها دعوت می کند.
ماده51 – رای هیئت عالی انتظامی قطعی و لازم الاجرا است و با امضای رئیس هیئت عالی انتظامی ابلاغ می شود .
فصل چهارم: سایر مقررات
ماده52 – اعضای سازمان نظام پزشکی مکلفند حق عضویت را به میزان تعیین شده و راس موعد مقرر در نظام پزشکی محل پرداخت کنند، در غیر این صورت عضویت آنها را طرف سازمان به حالت تعلیق در میآید.
ماده53 – وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با همکاری سازمان نظام پزشکی، دستورالعمل چگونگی ، میزان حضور و مدت تعطیلی مطب در محل اقامت را تهیه و ابلاغ می کند.
ماده54 – در مورد تعدد تخلف برای هر تخلف مجازات انتظامی جداگانه در نظر گرفته می شود و به هنگام تکرار تخلف حداکثر مجازات انتظامی مقرر، تعیین و اجرا می شود.
ماده55 – مؤسسات درمانی و بهداشتی و سایر مراجع مربوط- اعم از دولتی، وابسته به دولت ، خصوصی و خیریه – مکلفند اصل کلیه اوراق پرونده پزشکی بیمار یا فتوکپی ممهور به مهر مؤسسه درمانی و بهداشتی را که به امضای رئیس آن واحد رسیده است در صورت مطالبه هیئتهای یاد شده قرار دهند، در غیر این صورت طبق مقررات با آنان برخورد می شود.
تبصره- چنانچه در پرونده پزشکی بیمار اسناد طبقه بندی شده وجود داشته باشد و رسیدگی به اتهام منوط به اطلاع هیئتها از آنها باشد، دسترسی به این قبیل اسناد با رعایت مقررات مربوط امکان پذیر است.
ماده56 – ابلاغ آرا و سایر اوراق موضوع این آئین نامه از طریق پست سفارشی یا مامور ابلاغ سازمان نظام پزشکی یا حسب مورد دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی محل صورت می گیرد.
تبصره1- دانشگاه ها یا دانشکده های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی محل حسب مورد مکلفند نتیجه ابلاغ را با قید تاریخ ابلاغ به هیئتهای رسیدگی کننده اعلام کنند.
تبصره2- تشخیص صحت ابلاغ با هیئت رسیدگی کننده است .
ماده57 – آرای قطعی و لازم الاجرا هیئت بدوی و هیئت عالی انتظامی حسب مورد توسط دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی و با نظارت سازمان نظام پزشکی محل به موقع اجراء گذاشته می شود.
تبصره مسؤولیت پی گیری اجرای احکام صادر شده با سازمان نظام پزشکی است
معاون اول رئیس جمهور- حسن حبیبی
نوع : آیین نامه
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1373/05/09
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی : وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی - سازمان نظام پزشكی جمهوری اسلامی ایران -
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
آئین نامه اجرائی اعتبارات و مشمولین موضوع اعتبارات بنیاد شهید انقلاب اسلامی موضوع بند «د» تبصره 10 قانون بودجه سال 1373 کل کشور آئین نامه اجرائی بند (1) تبصره (40) قانون بودجه سال 1373 کل کشور
