آئین نامه راهنمایی و رانندگی مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران
شماره 27115/ت 94 ک 22/8/1373
ریاست جمهوری – دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران
اکثریت وزرای عضو شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 9/7/1373 با توجه به اختیار تفویضی هیئت وزیران (موضوع تصویبنامه شماره 16632/ت 30 ه مورخ 13/2/1373) به استناد بند (د) ماده 4 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران – مصوب 1372 – و با عنایت به تایید مقام معظم فرماندهی کل قوا، آئین نامه راهنمایی و رانندگی مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلام ایران را به شرح زیر تصویب نمودند:
فصل اول – تعاریف
ماده 1 – اصطلاحات و کلماتی که در این آئین نامه به کار برده شده ، دارای معانی زیر است:
1 – وسیله نقلیه غیر موتوری : وسیله نقلیه زمینی که نیروی محرکه آن از موتور نباشد.
2 – وسیله نقلیه موتوری: وسیله زمینی زمینی که نیروی محرکه آن به وسیله موتور تامین می شود.
3 – وسیله نقلیه برقی: وسیله نقلیه زمینی که نیروی محرکه آن به وسیله موتور برقی تامین می شود.
4 – وسیله نقلیه ریلی : وسیله نقلیه زمینی که بر روی ریل حرکت کند.
5 – یدک : وسیله نقلیه ای که توسط وسیله نقلیه دیگر که دارای نیروی محرکه و سیستم فرمان و هدایت است، کشیده می شود.
6 – شبه یدک: یدکی که قسمتی از وزن آن روی کشنده قرار دارد.
7 – راننده: شخصی که وسیله نقلیه را هدایت می کند.
8 – عابر پیاده شخصی که بدون استفاده از وسیله نقلیه در راه حرکت کند.
9 - : شخصی که به منظور جابجایی از نقطه ای به نقطه دیگر از انواع وسایل نقلیه استفاده می کند..
10 – سواری : وسیله نقلیه موتوری زمینی دارای چهار چرخ که برای جابجایی حداکثر شش مسافر (باراننده) ساخته شده باشد.
11 – استیشن : نوعی سواری که ظرفیت آن با راننده حداقل 7 نفر و حداکثر 9 نفر باشد.
12 – مینی بوس : وسیله نقلیه موتوری زمینی مسافربری که ظرفیت آن با راننده حداقل 10 نفر و حداکثر 21 نفر باشد.
13 – اتوبوس: وسیله نقلیه موتوری زمینی مسافربری که ظرفیت آن با راننده حداقل 22 نفر باشد.
14 – اتوبوس چند کابینه: اتوبوسی که چند کابین را به صورت شبه یدک می کشد.
15 – سرویس مدارس: وسیله نقلیه موتوری زمینی که با برای تعلیم رانندگی اختصاص داده شود و دارای دو کلاچ و دو ترمز و دو آینه باشد.
17 – وسیله نقلیه امدادی : وسیله نقلیه موتوری زمینی مخصوص خدمات انتظامی, آتش نشانی, بهداشتی, درمانی و تعمیرات اظطراری برق, گاز و آب و سایر موارد با کسب مجوز قبلی.
18 – موتور سیکلت: وسیله نقلیه زمینی که لااقل دارای دو چرخ با اطاقک پهلو (ساید کار) یا بدون آن و مجهز به یک موتور محرکه باشد.
19 – دوچرخ : وسیله نقلیه زمینی که لااقل دارای دو چرخ باشد و منحصرأ با نیروی عضلانی شخصی که سوار آ" است، به وسیله پدال یا اهرمهای دستی حرکت نماید.
20 – خانه سیار (کاروان): وسیله نقلیه غیر موتوری که برای سکونت و یا استفاده به عنوان محل کار استفاده شده و عرض آن از 5/2 متر و طول آن از 11 متر بیشتر نباشد.
21 – آمبولانس: وسیله نقلیه موتوری با تجهیزات امدادی درمانی که برای جابجایی بیمار و یا مصدوم ساخته شده است.
22 – ماشین آتش نشانی: وسیله نقلیه موتوری زمینی با علائم و تجهیزات و رنگ ویژه که برای امداد و نجات و اطفای حریق ساخته شده است.
23 – وزن مجاز: مجموع وزن وسیله نقلیه و بار آن:
24 – وسیله نقلیه باربری: وسیله نقلیه موتوری زمینی که برای حمل بار ساخته شده و کابین راننده از قسمت بار بوسیله دیواره ای مقاوم مجزا باشد.
25 – وانت: وسیله نقلیه باربری با حداکثر ظرفیت بارگیری 2 تن.
26 – کامیونت: وسیله نقلیه باربری با ظرفیت بارگیری بین 2 تن الـی 5/3 تن.
27 – کامیون: وسیله نقلیه باربری با ظرفیت بارگیری بین 5/3 تن الی 16 تن.
28 – کامیون اطاقدار: کامیونی که حداکثر ارتفاع دیواره مقاوم اطاق بار آن از کف اطاق 5/1 متر باشد.
29 – کامیون لبه دار: کامیونی که حداکثر ارتفاع دیواره مقازم اطاق بار آن از کف اطاق 80 سانتی متر باشد.
30 – کامیون تیغه دار: کامیونی که قسمت بار آن به وسیله تیغه ای طولی به دو نیمه مساوی مجزا شده باشد.
31 – کامیون کفی: کامیونی که قسمت بار آن فاقد دیواره باشد.
32 – کامیون مسقف: کامیونی که قسمت بار آن به صورت محفظه فلزی سرپوشیده ساخته شده است.
33 – کامیون یخچالدار: کامیون مسقف که قسمت بار آن دارای تجهیزات برودتی باشد.
34 – کامیون تانکر: کامیونی که قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و برای حمل انواع مایعات ساخته شده است.
35 – کامیون بونکر: کامیونی است که قسمت بار آن به صورت مخزن بسته و دارای دستگاه مخلوط کن باشد.
37 – کامیون کمپرسی: کامیون اطاقداری که تخلیه بار آن به وسیله دستگاه کمپرس انجام می شود.
38 – وسیله نقلیه جرثقیل دار: وسیله نقلیه باربری که قسمت بار آن مجهز به دستگاه جرثقیل باشد.
39 – تراکتور بارکش: وسیله نقلیه موتوری زمینی که برای کشیدن یدک بارکش ساخته شده است.
40 – تراکتور کشاورزی: زسیله نقلیه موتوری زمینی که برای کارهای کشاورزی ساخته شده است.
41 – کشنده: وسیله نقلیه موتوری زمینی که انواع یدک و شبه یدک بارگیر به آن متصل و با نیروی آن کشیده می شود.
42 – تریلر: وسیله نقلیه باربری با ظرفیت بارگیری 24 تن که از مجموع کشنده و شبه یدک تشکیل شده باشد.
43 – راه: کلیه معابری که برای عبور و مرور اختصاص یابد.
44 – سواره رو: قسمتی از سطح راه که برای تردد یا توقف وسایل نقلیه اختصاص یابد.
45 – پیاده رو: قسمتی از سطح راه در امتداد سواره رو که برای عبور عابرین پیاده مجزا شده باشد.
46 – گذرگاه عبور عابر پیاده: عسمتی از عرض سواره رو که بوسیله علایم مخصوص برای عبور عابر پیاده مشخص شده باشد.
47 – کوچه: راهی در مناطق مسکونی که حداکثر عرض آن 6 متر باشد.
48 – خیابان : راهی در مناطق مسکونی که عرض آن بیش از 6 متر باشد.
49 – جاده: راهی است در خارج از محدود شهرها.
50 – خیابان اصلی: خیابانی که در برخورد با خیابان دیگر عریض تر باشد یا با نصب علایم راهنمایی, اصلی تلقی شود.
51 – خیابان فرعی: خیابانی که در برخورد با خیابان دیگر کم عرض تر باشد یا با نصب علایم راهنمایی,فرعی تلقی شود.
52 – جاده اصلی: جاده ای که در برخورد با جاده دیگر عریض تر باشد یا با نصب علایم راهنمایی, اصلی تقلی شود.
53 – جاده فرعی: جاده ای که در برخورد با جاده دیگر کم عرض تر باشد یا با نصب علایم راهنمایی, فرعی تلقی شود.
54 – بزرگراه: راهی که مسیر رفت و برگشت آن از یکدیگر مجزا و در هر سمت حرکت حداقل دارای دو خط عبور باشد.
55 – اتوبان (شاهراه): راهی بدون تقاطع هم سطح که اطراف آن محصور و مسیر رفت و برگشت آن از یکدیگر مجزا و در هر قسمت حرکت حداقل دارای دو خط عبور و شانه با عرض سه متر یا بیشتر باشد.
56 پارکومتر: دستگاهی که با به کارگیری آن در زمان معین به وسایل نقلیه اجازه توقف می دهد.
فصل دوم – شماره گذاری و نقل و انتقال مالکیت
ماده 2 – هر وسیله نقلیه موتوری زمینی و یدک و شبه یدک متصل که بر اسـاس مقـررات مناطق آزاد وارده شده و در منطقه به کار گرفته مـی شـود, باید دارای پلاک مخصوصی باشد که در منطقه مربـوط ارائـه می شود.
راندن و یا به کارگیری وسیله نقلیه که شماره گذاری نشده و یا شماره آن غیر مجاز است و همچنین گذاردن این قبیل وسایل نقلیه در اختیار اشخاص دیگر ممنوع است, مگر آنکه قبلا" از راهنمایی و رانندگی منطقه مربوط مجوز دریافت شده باشد.
ماده 3 – مالکین وسایل نقلیه مذکور در ماده 2 نماینده قانونی آنان موظفند جهت شماره گذاری و اخذ پلاک و برگ تأئید مالکیت وسیله نقلیه خود به راهنمایو رانندگی مربوط مراجعه و فرمهای مخصوص را تنظیم و امضا نمایند به ضمیمه مدارک مورد نیاز تسلیم کنند. مأمورین راهنمایی و رانندگی منطقه از حرکت اتومبیلهایی که در موعد مقرر شماره گذار ی نشده اند جلوگیری به عمل خواهند آورد.
ماده 4 – پلاک صرفا به اضخاص حقیقی و یا حقوق مالک وسایل نقلیه تقلق می گیرد و کلیه مسوولیتهای ناشی از استفاده غیر مجاز از آن نیز به عهده آنان می باشد.
ماده 5 – نقل و انتقال مالکیت وسیله نقلیه و اطلاعات مورد نیاز بوسیله متصدی شماره گذاری در برگ تایید مالکیت اتومبیل ثبت می شود.
ماده 6 – فروشنده مکلف است در هنگام فروش وسیله نقلیه خود, پلاک و فرم مخصوص تنظیم شده را جهت استفاده مجدد خود به واحد شماره گذاری تحویل دهد.
ماده 7 – در صورت نقل و انتقال مالکیت وسیله نقلیه خریدار موظف است بلافاصله پس ار خریداری برابر مفاد ماده 2 نسبت به شماره گذاری وسیله نقلیه و اخذ پلاک جدید و برگ تأئید مالکیت به نام خود اقدام نماید.
ماده 8 – اشخاصی که وسایل نقلیه آنان در خارج از محدوده مناطق آزاد شماره گذاری شده, می توانند برابر دستورالعملی که از طرف سازمان اعلام می شود, برای وسیله نقلیه خود مطابق مفاد این آئین نامه پلاک اخذ نمایند, پلاک قبلی این قبیل وسایل نقلیه مادام که در منطقه بکار گرفته می شوند در سازمان منطقه نگهداری می شود و اطلاعات آنها به نیروی انتظامی منتقل می گردد.
ماده 9 – سازمان منطقه در موارد زیر می تواند از انجام شماره گذاری خودداری نماید,
1 – در صورتی که وسیله نقلیه معیوب بوده, یا به جهات فنی بکارگیری آن در منطقه خطرناک باشد.
2 – چنانچه اصالت وسیله نقلیه احراز نشود.
3 – هر گاه حقوق و عوارضی که به موجب مقررات سازمان منطقه به وسیله نقلیه تقلق می گیرد, پرداخت نشده باشد.
4 – چنانچه وسیله نقلیه دارای علایم و تجهیزات پیش بینی شده در این آئین نامه نباشد.
5 – هر گاه بیش از پنچ سال از زمان ساخت وسیله نقلیه گذشته باشد, مگر با اجازه سازمان منطقه.
6 – موتور سیکلت هایی که موتور آنها دو زمانه باشد.
ماده 10 – شماره گذاری وسیله نقلیه از طریق تحویل پلاک و برگ تأیید مالکیت به مالک وسیله نقلیه و یا نماینده قانونی وی انجام خواهد شد . انواع پلاکها و ابعاد و رنگهای آنها برای وسایل نقلیه مختلف همچنین مدارک مورد نیاز برای شماره گذاری و چگونگی ارائه سرویسهای مربوط به شماره گذاری به وسیله دستورالعملی که با هماهنگی سازمان مربوط و راهنمایی و رانندگی تهیه خواهد شد تعیین می شود.
ماده 11 – راهنمایی و رانندگی پس از شماره گذاری وسیله نقلیه سندی که حاوی اطلاعات مربوط به مشخصات وسیله نقلیه و نقل و انتقالات مالکیت آن و مشخصات خریدار و فروشنده باشد, صادر و در اختیار مالک یا نماینده قانونی وی می گذارد.
ماده 12 – هر گاه برگ مالکیت یا پلاک وسیله نقلیه مقفود یا ضایع شود, مالک وسیله نقلیه موظف است حداکثر ظرف 48 ساعت شخصا یا به وسیله نماینده قانونی خود جهت اخذ المثنی برگ تأیید و یا پلاک جدید به واحد شماره گذاری مراجعه و برابر دستورالعمل مربوط اقدام کند.
ماده 13 – راهنمایی و رانندگی می تواند به سازندگان و فروشندگان و حمل کننندگان و وارد کنندگان و صادر کنندگان وسایل نقلیه فقط جهت عرضه نمودن و یا حمل و نقل آنها از محلی به محل دیگر بدون انجام تشریفات شماره گذاری پلاک موقت با مدت اعتبار تعیین شده تحویل دهد.
ماده 14 – اشخاصی که به عنوان وسیله نقلیه تحت مالکیت خود پلاک اخذ نموده اند, صرفا مجاز به استفاده از آن روی همان زسیله نقلیه خواهند بود.
ماده 15 – وسیله نقلیه با پلاک ترانزیت که از طریق مبادی ورودی , وارد مناطق آزاد می شود, چنانچه راننده یا مالک آن تمایل به استفاده از وسیله را داشته باشد, پس از انجام تشریفات لازم از طریق سازمان, برای مدت زمان معیین پلاک موقت دریافت می نماید.
ماده 16 – وسیله نقلیه ای که در مناطق آزاد شماره گذاری شده پس از تشریفات گمرکی به مدت مربوط به ورود اتومبیل های خارجی مجوز تردد موقت سایر نقاط کشور دریافت خواهد کرد.
تبصره – وسایل نقلیهشماره گذاری شده در منطقه آزاد چابهار می توانند تا شعاع 30 کیلومتری از مرز منطقه آزاد تردد نمایند (محور چابهار – ایرانشهر تا پلیس راه ).
سازمان منطقه با هماهنگی گمرک و نیروی انتظامی نحوه اجرای صحیح این تبصره را تدوین خواهند نمود.
فصل سوم – گواهینامه رانندگی
ماده 17 – هر کس بخواهد با هر نوع وسیله نقلیه موتوری د محدوده مناطق آزاد رانندگی نماید باید دارای گواهینامه معتبر رانندگی مربوط به آن وسیله باشد.
ماده 18 – گواهینامه های رانندگی معتبر عبارتند از:
1 – گواهینامه های صادر شده در داخل کشور.
2 – گواهینامه های خارجی معتبر مورد تأیید مناطق آزاد.
فصل چهارم – معاینه وسایل نقلیه
ماده 19 – کلیه وسایل نقلیه موتوری باید دارای برگ معتبر معاینه فنی (تایید صحت فنی ) که به وسیله راهنمایی و رانندگی هر منطقه آزاد صادر می شود باشند.
راندن وسایل نقلیه موتوری فاقد برگ معتبر معاینه فنی ممنوع است.
برگ معاینه فنی باید همواره در دسترس و قابل ارائه باشد.
مدت اعتبار برگ معاینه فنی را راهنمایی و رانندگی معین می نماید.
ماده 20 – هرگاه در وسیله نقلیه عیب و نقص فنی بروز نماید و یا زا وضعیت استاندارد خارج شود و یا تـردد و بکـارگیری آن خطرنـاک و نـا امن تشخیص داده شود,راهنمایی و رانندگی هر منطقه ضمن اخذ برگ معاینه فنی, وسیله نقلیه را به تعمیرگاه هدایت می کند و تا زمانی که صحت فنی وسیله نقلیه تأیید نشده باشد تردد و بکارگیری آن مجاز نخواهد بود.
ماده 21 – راهنمایی و رانندگی هر منطقه می تواند موارد معاینه فنی و استانداردهای هر قسمت را مشخص و اعلام نماید.
ماده 22 – چنانچه سازمان هر یک از مناطق آزاد برای ایمنی تردد و یا جلوگیری از آلودگی محیط زیست نصب تجهیزاتی را بر روی وسایل نقلیه ضروری اعلام نماید همگان موظف به رعایت آن می باشند.
ماده 23 - راهنمایی و رانندگی هر منطقه بر حسب ضرورت می تواند صدرو برگ معاینه فنی را برای مدت یکسال به اشخاص حقیقی و یا حقوقی واگذار نماید و تمدید آن برای دوره های یکساله بلامانع است.
ماده 24 – برگ و بر چسب ضرورت می تواند صدور برگ معاینه فنی
وسایل نقلیه که برای بازدید صحت قسمتهای مختلف وسیله نقلیه و رعایت مقررات و استانداردهای مربوط به آن آماده شده بوسیله بازدید کننده فنی صادر می شود. بازدید کننده فنی شخصی است که تمام مقررات و استانداردهای معاینه فنی را می داند.
ماده 25 – در موارد زیر راهنمایی و رانندگی هر منطقه می تواند از صدور مجوز انجام معاینه فنی برای تعمیرگاهها و یا اشخاص خودداری کرده و یا مجوز صادره را باطل نماید:
1 – در صورتی که مسوول مرکز معاینه و یا بازدید کننده فنی دارای سابقه محکومیت کیفری موثر باشد.
2 – در صورتی که مرکز معاینه فنی در وضعیت و شرایط استاندارد نباشد.
3 – در صورتی که مرکز معاینه فنی بدون رعایت ضوابط, برگ معاینه صادر نموده باشد.
4 – در صورتی که بازدید کننده فنی بدون بازدید از وسیله برگ معاینه فنی صادر کرده باشد.
ماده 26 – مجوز صدور برگ معاینه فنی وسایل نقلیه قابل انتقال به دیگران نیست.
ماده 27 – برای هر مرکز مجاز معاینه فنی و بازدید کننده فنی از طف راهنمایی و رانندگی هر منطقه معرفی نامه صادر خواهد شد.
ماده 28 – مراکز مجاز معاینه فنی بوسیله یک تابلو مخصوص مشخص می شوند که در هنگام ابطال مجوز باید آن را عودت دهند.
ماده 29 – بازرسان راهنمایی و رانندگی هر منطقه در هر زمان می توانند از نحوه عمل مراکز معاینه فنی و دفاتر و مدارک مربوط بازدید به عمل آورند و مسوولین مراکز ملزم به همکاری می باشند.
ماده 30 – بوسیله مناطق آزاد برای بازدید فنی (بازدید بوسیله نیروی انتظامی انجام می شود) و صدور برگ معاینه فنی و برچسب , مبلغی (طبق آئین نامه اجرائی اخذ عوارض درمناطق تجاری – صنعتی) به عنوان تعرفه تعیین می شود که هنگام مراجعه باید پرداخت شود.
ماده 31 – مشخصات دستگاههای لازم برای بازدید فنی از سوی راهنمایی و رانندگی هر منطقه تعیین و اعلام می شود و مراکز معاینه فنی باید دستگاههای مذکور را در مدت زمان تعیین شده تهیه و مورد استفاده قرار دهند.
ماده 32 – هر مرکز مجاز معاینه فنی باید دفتری را به منظور ثبت مشخصات وسایل نقلیه مورد بازدید اختصاص دهد.
فصل پنجم – تصادفات
ماده 33 – راننده هر وسیله نقلیه که مرتکب تصادف منجر به جرح یا فوت شود, موظف است صحنه تصادف را حفظ کرده و مراتب را در اسرع وقت به راهنمایی و رانندگی منطقه اطلاع دهد و مادام که تشریفات مربوط به رسیدگی به تصادف وسیله کارشناسان خاتمه نیافته از تغییر وضعیت صحنه تصادف خودداری کند, لیکن در تصادفات منجر به خسارت چنانچه وسیله نقلیه قابل حرکت باشد راننده ملزم است آن را در نزدیکترین محلی که موجب سد معبر نشود برای رسیدگی و بازدید متوقف سازد.
تبصره – چنانچه راننده وسیله نقلیه مراتب وقوع تصادف را اطلاع ندهد, مالک وسیله نقلیه و سایر سرنشینان موظف به دادن اطلاع می باشند.
ماده 34 - رسیدگی به کلیه تصادفات رانندگی در مناطق آزاد بوسیله کارشناسان راهنمایی و رانندگی هر منطقه که برای این منظور آموزش دیده اند, با تنظیم فرمهای مربوط انجام پذیرفته و به مرااجع صلاحیتدار ارسال می شود.
ماده 35 - رانندگان و سرنشینان وسیله نقلیه ای که تصادف نموده اند در صورت وقوع جرح موظفند کمکهای مورد نیاز را به مجروحین نموده و نسبت به اعزام آنان به مراکز درمانی اقدام نمایند.
ماده 36 – چنانچه رانندگان و سرنشینان وسیله نقلیه ای که تصادف نموده قادر به رساندن مصدومین به مراکز درمانی نباشند سایر افراد حاضر به شرط داشتن توانایی موظفند ضمن انجام کمکهای لازم در صورت نیاز, مصدومین را به مراکز درمانی منتقل کنند. در این گونه موارد مأمورین فقط اجازه دارند مشخصات کمک دهنده را ثبت نمایند.
مده 37 – مراکز درمانی در هر صورت ملزم به پذیرش مصدومین ناشی از تصادفات و انجام اقدامات لازم در این زمینه می باشند.
ماده 38 - مراکز درمانی و پزشکان ملزم به تکمیل فرم گزارش رجوع مصدومین تصادفات و شرح اقدامات انجام شده برای هر یک از آنان و ارسال به راهنمایی و رانندگی منطقه می باشند.
ماده 39 - چنانچه در هنگام معالجه مصدومین یا سایر بیماران مشخص شود رانندگی آنان در آینده سبب خطر برای خود و سایرین خواهد شد پزشک معالج باید مراتب را راهنمایی و رانندگی منطقه اطلاع دهد.
ماده 40 - راننده هر وسیله نقلیه ای که با وسایل نقلیه در حال توقف, حیوانات, علایم راهنمایی, چراغ برق, درخت و سایر اجسام تصادف نماید, باید مراتب را به راهنمایی و رانندگی منطقه اطلاع دهد.
ماده 41 - تعمیرگاهها و توقف گاهها موظفند ظرف 24 ساعت پس از رویت وسیله نقلیه ای که آثار تصادف و برخورد در آن وجود دارد مراتب را به راهنمایی و رانندگی منطقه اطلاع دهند.
ماده 42 - راهنمایی و رانندگی هر منطقه می تواند به منظور کاهش میران تصادفات, رانندگان مقصر را تحت آموزش مجدد قرار دهند.
فصل ششم – تجهیزات
ماده 43 – اشخاص حق ندارند هیچ نوع وسیله نقلیه ای را که فاقد لوازم و تجهیزات مذکور در این فصل, یا دارای لوازم و تجهیزات مخالف مقررات باشد, در راهها برانند یا برای رانندگی در اختیار دیگری بگذارند.
ماده 44 – کلیه وسایل نقلیه موتوری دارای چهار چرخ یا بیشتر,حداقل باید دارای چراغ هایی به شرح زیر باشند:
1 - دوچراغ با نور سفید در طرفین جلو که نور آنها قابل تبدیل به سمت بالا و پآئین باشد, به نحوی که بوسیله نور بالا اشخاص و یا اشیا از فاصله 150 متری و بوسیله نور پآئین از فاصله 35 متری تشخیص داده شوند.
2 – دو چراغ کوچک با نور زرد یا سفید برای تشخیص عرض وسیله نقلیه در منتهی الیه طرفین جلو, نور این چراغها باید از فاصله 150 متری دیده شود.
3 - دو چراغ با نور قرمز جهت تشخیص عرض وسیله نقلیه در منتهی الیه طرفین عقب, نور این چراغها باید از فاصله 150 متری دیده شود.
5 – یک چراغ به رنگ سفید برای روشن نمودن پلاک عقب .
6 – یک چراغ کوچک به رنگ زرد سفید در عقب که فقط هنگام استفاده از دنده روشن شود.
7 – دو نور تاب قرمز در طرفین عقب.
ماده 45 – موتور سیکلت باید حداقل یک چراغ و حداکثر دو چراغ با نور سفید در جلو که تا فاصله 150 متری در عقب و دو آئینه روی قرمان داشته باشد.
ماده 46 - هر دوچرخه باید یک چراغ با نور سفید در جلو که تا مسافت 150 متر را روشن نماید و یک چراغ قرمز و نور تاب قابل رویت از فاصله 20 متری در عقب و یک زنگ یا بوق که صدای آن از فاصله 30 متری شنیده شود, داشته باشد.
ماده 47 – هیچ وسیله نقلیه موتوری نباید بیش از چهار چراغ نور سفید و زرد در جلو داشته باشد که نوری بیش از 300 شمع تولید کنند و نور هر چراغ عقب نیز نباید از 3 شمع کمتر باشد.
ماده 48 - وسایل نقلیه موتوری سنگین که حداقل 205 سانتی متر عرض و حداقل 9 متر طول داشته باشند می توانند علاوه بر چراغ های مذکور در ماده 45 دو چراغ با نور زرد در جلو و سه چراغ با نور قرمز در عقب داشته باشند. استفاده از این چراغها تنها در راههای فاقد روشنایی مجاز است.
ماده 49 – وسایل نقلیه موتوری با طول 6 متر یا بیشتر باید در هر پهلو حداقل چهار چراغ کوچک با نور زرد یا قرمز یا به همین تعداد نور تاب داشته باشند.
ماده 50 - کلیه وسایل نقلیه موتوری باید دارای حداقل چهار چراغ چشمک زن با نور زرد باشند که دو چراغ در طرفین جلو و دو چراغ در طفین عقب به عنوان راهنما کار کنند.
ماده 51 – وسایله نقلیه راهنمایی و رانندگی، آمبولانس، نیروی انتظامی و آتش نشانی باید دو چراغ قرمز گردان در مراتفع ترین نقطه خود داشته و مجهز به آژیر و بلندگو باشند.
سایر وسایل نقلیه امدادی فقط از یک چراغ زرد و آژیر استفاده می نمایند.
سرویس مدارس باید یک چراغ گردان زرد و آژیر در مرتفع ترین نقطه خود داشته باشد.
ماده 52 - در مواردی که بکارگیری چراغهای الکتریکی, با ایمنی محموله وسایل نقلیه, مغایرت داشته باشد, باید از چراغهای ایمنی و نور تاب استفاده شود.
ماده 53 - هر وسیله نقلیه موتوری دارای چهار چرخ یا بیشتر باید, حداقل دارای دو سیستم جداگانه ترمز باشد که یک سیستم برای متوقف ساختن وسیله نقلیه و سیستم دیگر برای نگهداشتن وسیله نقلیه در حالت توقف بکار گرفته شود.
ماده 54 – هر دوچرخه موتور دار و موتور سیکلت باید دارای دو سیستم ترمز باشد که یکی بر روی چرخ جلو و دیگری بر روی چرخ عقب اثر نماید.
ماده 55 - هر دوچرخه باید حداقل دارای یک سیستم ترمز باشد که بر روی جرخ عقب یا هر دو چرخ اثر نماید.
ماده 56 - یدک ها و شبه یدک هایی که ظرفیت آنها از 1400 کیلو گرم بیشتر است باید دارای سیستم ترمز باشند.
نحوه ساختمان این سیستم ترمز باید به صورتی باشد که در صورت قطع ناگهانی اتصال ترمز خود بخود گرفته شود و یدک یا شبه یدک را متوقف سازد.
ماده 57 – هر وسیله نقلیه موتوری چهار چرخ یا بیشتر باید حداقل دارای یک آینه مخصوص در داخل اطاق و یک آینه مخصوص در بیرون اطاق سمت راننده باشد.
به نحوی که عبور وسایل نقلیه از پشت سر و پهلو برای راننده قابل رویت باشد.
ماده 58 – کلیه وسایل نقلیه موتوری دارای شش چرخ یا بیشتر باید در پشت تمام چرخها دارای گل پخش کن باشند.
ماده 59 – هر وسیله نقلیه موتوری دارای شیشه جلو باید مجهز به دستگاهی برای پاک کردن باران, برف و رطوبت شیشه باشد که بطور خودکار یا به دلخواه راننده کار کند.
ماده 60 – تمام شیشه های وسایل نقلیه موتوری باید از نوع ایمنی باشد.
ماده 61 - نصب شیشه های رنگی که دید راننده را بسیار محدود کند یا استفاده از اسپرهایی که این محدودیت را ایجاد نماید ممنوع است.
ماده 62 – نصب شیشه هایی که نور را کاملا منعکس نماید (با استفاده از اسپری یا عامل دیگر) روی سایر وسایل نقلیه ممنوع است.
ماده 63 – کلیه وسایل نقلیه موتوری باید دارای منبع اگزوز باشند که مانع از ایجاد صدای ناهنجار شود. مستقیم کردن خروجی اگزوز ممنوع است.
ماده 64 – تمام صندلی های وسایل نقلیه موتوری باید مجهز به کمربند ایمنی باشند.
ماده 65 – راننده و ترک نشین موتور سیکلت باید از کلاه ایمنی استفاده نمایند.
ماده 66 – کلیه وسایل نقلیه موتوری باید یک مثلث نور تاب قابل رویت از فاصله 150 متری همراه داشته باشند.
اتوبوسها, کامیونها و تریلی ها باید حداقل دارای دو مثلث نور تاب باشند.
ماده 67 – کلیه وسایل نقلیه مسافربری باید دارای جعبه کمکهای اولیه و کپسول آتش نشانی مناسب باشند.
ماده 68 – وسایل نقلیه موتوری که راهنمایی و رانندگی اعلام نماید باید مجهز به دستگاه سرعت نگار باشند.
ماده 69 – عاچ لاستیک چرخهای وسایل نقلیه در ساییده ترین قسمت نباید کمتر از 2 میلی متر باشد.
فصل هفتم – مقررات حمل و نقل بار و مسافر
ماده 70 – حمل مسافر و بار بیش از ظرفیت مجاز وسیله نقلیه ممنوع است.
ماده 71 – نصب باربند و حمل بار روی سقف اتوبوس و مینی بوس ممنوع است.
ماده 72 – حمل هر گونه مواد محترقه و آتش زا و سریع الاشتعال توسط وسایل نقلیه مسافربری ممنوع است.
ماده 73 – وسایل نقلیه مسافری به تناسب فصل باید دارای تجهیزات گرم کننده و سردکننده باشند.
ماده 74 – رانندگان وسایل نقلیه مسافربری مکلفند در ساعات شب و با تاریک شدن هوا چراغ داخل وسیله نقلیه را روشن نگهدارند.
ماده 75 – اتوبوسها و سرویس های مدارس ملزم به داشتن یک نفر خدمه می باشند.
ماده 76 – رانندگان وسایل نقلیه باربری موظفند در هنگام بارگیری با استفاده از وسایل مناسب بار وسیله نقلیه خود را کاملا مهار نمایند و در صورت لزوم به وسیله پوشش آنرا محفوظ نمایند هرگاه محموله یا قسمتی از آن سقوط کند راننده مسوول است.
ماده 77 – طول و عرض بار وسایل نقلیه باربری نباید از اطاق بار آن بیرون باشد.
ماده 78 – راننده یا مالک وسیله نقلیه باربری مسوول خسارت وارده به راه در اثر حمل بار غیر مجاز می باشد.
ماده 79 – توزین وسایل نقلیه باربری در مکانهایی که باسکول نصب گردیده انجام می شود رانندگان وسایل نقلیه باربری موظفند وسایل نقلیه خود را در جهت توزین به روی باسکول ها هدایت کنند.
ماده 80 – هر گاه در موقع توزین معلوم شود که بیش از وزن مجاز بارگیری شده, بار اضافی تخلیه می شود.
ماده 81 – مناطق آزاد می توانند جهت حمل محمولاتی که قابل تجزیه و تفکیک نبوده بیش از ظرفیت یا بزرگتر از حجم معین است, پروانه مخصوص که حاوی مشخصات و ظرفیت وسیله نقلیه حمل کننده و وزن و ابعاد بار و مسیر و تعداد دفعات دفت و برگشت یا مدت حمل مستمر است صادر کنند.
این پروانه باید تا پایان مدت اعتبار آن نزد راننده موجود باشد و هنگام مراجعه مأمورین راهنمایی و رانندگی ارائه شود.
ماده 82 – حمل مایعات باید بوسیله تانکر انجام شود و حمل مایعات درمخازن نیمه خالی ممنوع است.
ماده 83 - حمل مواد محترقه و آتشزا فقط با وسایل نقلیه مخصوص مجاز است.
ماده 84 – طول و عرض وسایل نقلیه باربری همان است که بر طبق مشخصات کاتالوگ کارخانه سازنده تعیین شده ولی ظرفیت آن به وسیله شماره گذاری تعیین می شود.
فصل هشتم – مقررات مختلف
ماده 85 – عابرین پیاده هنگام حرکت در طول راههایی که پیاده رو دارد حق ندارند از سواره رو عبور کنند.
ماده 86 – در راههایی که پیاده رو وجود ندارد و یا در صورت وجود به جهاتی قابل استفاده نباشد عابرین پیاده موظفند هنگام حرکت در طول سواره رو از منتهی الیه سمت چپ خود به نحوی عبور نمایند که حرکت وسایل نقلیه مقابل در خلاف جهت ایشان انجام گیرد.
ماده 87 – عابرین پیاده موظفند برای گذشتن از عرض راه حتما از گذرگاه عابر پیاده عبور نمایند.
ماده 88 – در تقاطع های فاقد گذرگاه عابر پیاده هم سطح, عابرین پیاده موظفند هنگام عبور از گذرگاه عابر پیاده از چراغ راهنمایی نیز متابعت نمایند.
ماده 89 – عابرین پیاده برای عبور از عرض راه مکلفند بطور ناگهانی از پیاده رو داخل سواره رو نشده ضمن توجه به مسیر عبور وسایل نقلیه با احتیاط از کوتاهترین مسیر از عرض راه عبور نمایند.
ماده 90 – اشخاصی که به هر عنوان بر روی راهها کار می کنند قبل از شروع به کار باید علایم ایمنی عبور و مرور را در محل و به لباسهای کارگران و وسایل نقلیه خود نصب نمایند. در غیر این صورت مأمورین موظف به جلوگیری از فعالیت آنان می باشند.
ماده 91 – به غیر از مأمورین راهنمایی و رانندگی هیچ مس حق ندارد برای هدایت و حفاظت وسایل نقلیه در وراه رو خیابان باستد یا قدم بزند.
ماده 92 – اشخاصی که به وسیله چرخ معلولین (ویلچر) حرکت می کنند و یا کودکانی که بوسیله کالسکه حمل می شوند در حکم عابر پیاده می باشند.
ماده 93 – رانندگان وسایل نقلیه در حال حرکت موظفند برای جلوگیری از تصادف فاصله مناسبی را نسبت به وسیله نقلیه جلویی خود حفظ نمایند. در راههایی که سرعت مجاز بیش از 60 کیلومتر در ساعت است فاصله مجاز بین وسایل نقلیه یک متر به ازای هر کیلومتر سرعت می باشد.
ماده 94 – وسایل نقلیه موتوری با طول بیش از 12 متر موقع عبور در راههای غیر مسکونی باید فاصله بیشتری با وسایل نقلیه جلویی خود داشته باشند به نحوی که وسیله نقلیه دیگری که از آنها سبقت می گیرد بتواند پس از سبقت مجددا در جلوی آنها وارد مسیر اولیه شود.
ماده 95 – وسایل نقلیه ای که به صورت کاروان و دسته جمعی در راهی عبور می کنند نیز مشمول ماده 92 می باشند.
ماده 96 – حرکت با دنده خلاصی در سرازیرها ممنوع است.
ماده 97 – امنتاع از قبول مسافر و همچنین نرساند مسافر به مقصد برای وسایل نقلیه مسافربری عمومی در حال سرویس ممنوع است.
ماده 98 – رانندگان هنگام رانندگی حق صحب یا استعمال دخانیات و یا خوردن و آشامیدن را نداشته و باید صرفا به هدایت وسیله توجه داشته باشند.
ماده 99 – اشخاصی که مواد مخدر یا مشروبات الکلی و یا داروهای آرام بخش و خواب آور مصرف نمایند تا رفع کامل آثار آن حق رانندگی ندارند.
ماده 100 – وسایل نقلیه امدادی جهت انجام ماموریت فوری در صورت بکار بردن چراغ گردان مخصوص یا آژیر تا حدودی که موجب تصادف نشوند مجاز به انجام اعمال زیر می باشند:
1 – توقف در محل ممنوعه.
2 – تجاوز از سرعت مجاز.
3 – سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگر.
4 – عبور از طرف چپ راه.
5 – دور زدن در نقاط ممنوعه.
6 – گذشتن از چراغ قرمز یا عدم رعایت علائم دیگر ایست, مشروط به اینکه از سرعت وسیله نقلیه در این گونه محل ها تا حد امکان کاسته شود.
ماده 101 – وسایل نقلیه امدادی که مجاز به داشتن آژیر می باشند فقط در مواعقی که برای انجام مأموریت فوریتی در حرکتند باید از آنها استفاده نمایند.
ماده 102 – اتومبیل های مدارس فقط در مواقع سوار و پیاده کردن دانش آموزان حق استفاده از علایم مخصوص را دارند.
ماده 103 – دراندن وسیله نقلیه ای که بیش از ظرفیت مجاز بار یا مسافر گرفته باشد ممنوع است.
ماده 104 – راندن وسایل نقلیه در پیاده رو یا از وسط دستجات ممنوع است.
ماده 105 – سوار شدن یا سوار کردن اشخاص در قسمت خارجی وسیله نقلیه ممنوع است.
ماده 106 - سوار شدن یا سوار کردن اشخاص در قسمت بار و یا روی بار وسایل نقلیه باربری ممنوع است.
ماده 107 – درب های هر وسیله نقلیه در حال حرکت باید کاملا بسته باشد و باز کردن آنها قبل از توقف کامل مجاز نیست.
ماده 108 – چنانچه درب وسیله نقلیه به گونه ای باز شود که برای عابرین یا وسایل نقلیه دیگر خطر به وجود آورد سرنشین یا راننده مسوول خواهد بود.
ماده 109 – رانندگان وسایل نقلیه هنگام عبور از معابر و گذرگاه های تنگ یا پرجمعیت و یا در مواردی که بیشتر از 50 متر مقابل آنها مرئی نیست مکلفند آهسته حرکت کنند و در صورت احتمال حادثه یا اخلال نظم و مزاحمت بر حسب مورد وسیله نقلیه را کند و یا آن را متوقف سازند.
ماده 110 – هیچ کس حق ندارد وسیله نقلیه ای که متعلق به او نیست یا براین رانندگی در اختیار او گذاشته نشده را بدون اجازه کسی که آن را د اختیار دارد از محل خود حرکت دهد یا با آن رانندگی کند مگر مأموران انتظامی آن هم در حدود مقررات و وظایف قانونی.
ماده 111 – هیچ کس نمی تواند به شخص فاقد گواهینامه رانندگی لازم اجازه رانندگی با وسیله نقلیه خود را بدهد.
ماده 112 – هنگامی که وسیله نقلیه بخواهد از تقاطع بدون راه بند راه آهن بگذرد, راننده باید در پنج متری تقاطع توقف کند درب وسیله نقلیه را باز کرده و به صدای احتمالی عبور قطار گوش کند, چنانچه از عدم عبور قطار مطمئن شد وسیله نقلیه را در دنده قرار داده, بدون عوض کردن دنده از تقاطع عبور کند.
ماده 113 – چنانچه مأموران راهنما در محل تقاطع راه آهن حضور داشته باشند عبور وسایل نقلیه از تقاطع باید با فرمان آنان انجام گیرد.
ماده 114 – مأموران مسئول راه مکلفند از عبور و مرور در راههایی که به واسطه خرابی یا علل دیگر خطرناک می باشند تا تعمیر و دفع علل خطر جلوگیری به عمل آورند یا از حرکت برخی از انواع وسایل نقلیه و یا از وسایل نقلیه ای که مجهز به وسایل لازم نیستند ممانعت به عمل آورند.
ماده 115 – حمل جنازه باید با وسایل نقلیه مخصوص انجام گیرد مگر با اجازه راهنمایی و رانندگی.
ماده 116 – هیچ کس حق ندارد در حالی که سوار بر دوچرخه باشد به وسایل نقلیه در حال حرکت تکیه نماید و آنها را وسیله حرکت خود قرارد دهد.
ماده 117 – تکیه نمودن و آویزان شدن اشخاص به وسایل نقلیه ممنوع است.
ماده 118 – هیچ کس حق ندارد در حالی که سوار بر کفش های چرخدار یا اتومبیل های اسباب بازی یا چرخ های بلبرینگی باشد در سواره رو حرکت کند.
ماده 119 – هیچ کس حق ندارد بر روی سواره رو زباله یا شیشه یا قطعات فلزی و مایعات لزج بریزد و به طور کلیه هر چیزی که باعث سد راه و یا ایجاد خطر و انحراف وسایل نقلیه از مسیر حرکت باشد ممنوع است.
ماده 120 – هر راننده باید از علایم راهنمایی و رانندگی اطاعت نماید.
ماده 121 – راهنمایی و رانندگی می تواند استفاده از لوازم یا تجهیزات مشخصی را برای رانندگان یا وسیله نقلیه ممنوع سازد.
ماده 122 – راهنمایی و رانندگی می تواند با هماهنگی سازمان منطقه آزاد شکل ظاهری و رنگ و نوار رنگی و تجهیزات هر نوع وسیله نقلیه را بسته به نوع استفاده از آن تعیین و اعلام نماید.
ماده 123 – در وسایل نقلیه باربری اطاق خواب جزو اطاق راننده محسوب می شود.
ماده 124 – موتور سیکلت ها نباید از نیم ساعت قبل از غروب تا نیم ساعت پس از طلوع آفتاب در راههایی که حداکث سرعت مجاز در ا"ها بیش از 80 کیلومتر در ساعت است حرکت نمایند.
ماده 125 – راهنمایی و رانندگی می تواند در صورتی که به سلامت جسمی یا روحی دارنده گواهینمامه برای کنترل وی بر وسیله نقلیه,تردید کند وی را به مراجع پزشکی ذی صلاح معتمد جهت آزمایش و ارسال نتیجه,معرفی نماید.
ماده 126 – هیچ کس حق ندارد به علایم راهنمایی و رانندگی صدمه بزند.
ماده 127 – راهنمایی و رانندگی می تواند استفاده از خط عبوری در منتهی الیه سمت چپ راه را برای وسایل نقلیه ممنوع سازد مشروط بر اینکه هر مسیر راه حداقل دارای سه خط عبور باشد.
ماده 128 – حمل سرنشین در داخل خانه سیار هنگام یدکشی آن ممنوع است.
ماده 129 – راهنمایی و رانندگی هر گونه اطلاعیه یا اخطاریه را به آخرین آدرس مالکین وسیله نقلیه خواهد فرستاد, پانزده روز پس از ارسال آنها تلقی بر اطلاع مالک خواهد بود.
ماده 130 – در صورتی که پارک وسیله نقلیه موجب سد معبر شود و یا برای تردد سایر وسایل نقلیه ایجاد خطر نماید به وسیله عوامل راهنمایی و رانندگی و با امکانات لازم به محل مناسب انتقال می یابد.
در این صورت هزینه جابجایی و نگهداری وسیله نقلیه علاوه بر پرداخت جریمه تخلف به عهده مالک خواهد بود.
ماده 131 – مسابقه گذاردن بین دو یا چند وسیله نقلیه یا حرکت در موازات یکدیگر و راه ندادن به وسایل نقلیه دیگر برای سبقت مجاز ممنوع است.
فصل نهم – علائم راهنمایی و رانندگی
ماده 132 – علایم راهنمایی و رانندگی که برای کنترل و تنظیم عبور و مرور در راههای مناطق آزاد به کار می رود به وسیله راهنمایی و رانندگی تعیین و در محل های مناسب نصب می گردد. کلیه رانندگان وسایل نقلیه و عابرین پیاده موظفند از علایم مذکور تبعیت نمایند.
ماده 133 – کنترل و تنظیم عبور و مرور به وسیله چراغه , تابلوه , خطوط, نوشته ها, مأموران انتظامی و یا هر وسیله دیگری که بر حسب مورد مقتضی باشد به عمل می آید. در هر حال فرمان مأموران راهنمایی و رانندگی بر تمام علایم دیگر مقدم است.
ماده 134 – در محل هایی که عبور و مرور به وسیله چراغ راهنمایی کنترل می شود رنگ های زیر برا ی مقاصدی که معین شده بکار می رود:
1 – چراغ سبز برای حرکت: وسایل نقلیه ای که با چراغ سبز روبرو می شوند حق عبور یا گردش را دارند مگر آن که گردش به وسیله علامت دیگری ممنوع شده باشد در هر حال وسایل نقلیه در حال گردش باید حق تقدم وسایل نقلیه ای که مستقیما می روند و حق تقدم عابرین پیاده ای که از گذرگاه پیاده رو در حرکتند رعایت نمایند.
2 – چراغ زرد برای احتیاط :وسایل نقلیه یا که با چراغ زرد روبرو می شوند بایستی قبل از خط ایست گذرگاه عابر پیاده توقف نمایند و اگر قبلا وارد تقاطع شده اند موظفند به حرکت خود ادامه دهند و از تقاطع و گذرگاه عابر, عبور نمایند.
3 – چراغ قرمز برای ایست کامل, وسایل نقلیه ای که با چراغ قرمز روبرو می شوند باید قبل از خط ایست گذرگاه عابر پیاده توقف کامل نمایند و در صورت نبودن خط ایست در فاطله پنچ متری چراغ راهمایی بایستند و تا روشن شدن چراغ سبز منتظر بمانند.
4 – چراغ چشمک زن زرد برای عبور با احتیاط: وسایل نقلیه مکلفند با مشاهده این چراغ از تقاطع و گذرگاه پیاده با احتیاط کامل و سرعت کم عبور نمایند.
5 – چراغ چشمک زن قرمز برای ایست و عبور: وسایل نقلیه در صورت برخورد با این چراغ باید قبل از ورود به تقاطع یا گذرگاه پیاده توقف کامل کنند و پس از اطمینان از عدم وجود خطر تصادف عبور نمایند.
ماده 135 – انواع خطوطی که روی راهها باید کشیده شود مطابق نمونه های منضم به آئین نامه راهنمایی و رانندگی است.
ماده 136 – تابلوها باید مطابق نمونه بین المللی که ضمیمه آئین نامه راهنمایی و رانندگی است تهیه و نصب شود.
ماده 137 – در محل هایی که چراغ قرمز یا هر نوع علایم ایست دیگر وجود دارد ممکن است بوسیله پیکان سبزی که در کنار چراغ قرمز تعبیه می شود یا با نصب تابلو به وسایل نقلیه اجازه داده شود که در مسیر معینی حرکت نمایند در این مورد رعایت حق تقدم پیادگان و وسایل نقلیه که با چراغ سبز جهت دیگر اجازه عبور داشته اند الزامی است.
ماده 138 – نصب آگهی یا علامت یا تابلو یا وسایلی که دارای شباهت با علایم راهنمایی و رانندگی باشد یا از آنها تقلید شود و یا منظور از آن,هدایت و کنترل وسایل نقلیه باشد و یا به طریقی باعث جلوگیری از رویت علایم راهنمایی و رانندگی گردد همچنین نصب چراغ های رنگی تبلیغاتی در مجاورت چراغ های راهنمایی به طوری که موجب اشتباه رانندگان گردد ممنوع است.
مقامات انتظامی می توانند در صورت مشاهده چنین اشیایی جهت برداشتن آنها اقدام و هزینه هایمتعلقه را دریافت نمایند.
ماده 139 – هیچ کس حق ندارد در علایم راهنمایی و رانندگی و دیگر وسایل تنظیم عبور و مرور وسایل نقلیه تغییراتی بدهد و یا در متن آن تصرفاتی نماید.
ماده 140 – علایم راهنمایی و رانندگی که به صورت نوشته به کار می رود و توشته های متن تابلوهای راهنمایی و رانندگی باید به دو زبان فارسی و لاتین باشد.
ماده 141 – رانندگانی که قصد گردش به راست یا چپ یا توقف را دارند مکلفند از فاصله یکصد متری محل گردش یا توقف به وسیله چراغ راهنما به ترتیب زیر علامت بدهند:
1 – برای گردش به راست: چراغ راهنمای سمت راست را روشن کنند.
2 – برای گردش به چپ: چراغ راهنمای سمت چپ را روشن کنند.
3 – برای توقف: چراغ راهنمای سمت راست را روشن کنند.
ماده 142 – رانندگان وسایل نقلیه غیر موتوری فاقد چراغ راهنما باید با دست به ترتیب زیر علامت بدهند:
1 – برای گردش به راست: دست چپ را به طرف بالا نگاهدارند.
2 – برای گردش به چپ: دست چپ را بطور افقی نگاهدارند.
3 – برای توقف: دست چپ را به طرف پآئین نگاهدارند.
4 – برای کاستن سرعت: دست چپ را بطور افقی از بالا به پآئین و متناوبا حرکت دهند.
ماده 143 – علایم اخباری همچنین علایم سبقت گرفتن به شرح زیر است:
1 – در روز بوق کوتاه.
2 – در شب چند بار خاموش و روشن کردن چراغ بزرگ جلوی وسیله نقلیه یا تعویض استپ هنگام سبقت گرفتن, همچنین در روز و شب برای جلب توجه وسایل نقلیه پشت سر, استفاده از چراغ راهنما ضروری است.
ماده 144 – رانندگان وسایل نقلیه ای که مواد خطرناک حمل می کنند باید در طرفین و عقب وسیله نقلیه تابلوهایی که روی آن کلمه خطر با حروف درشت به رنگ قرمز نوشته شده باشد نصب کنند.
ماده 145 – هر گاه وسیله نقلیه ای شب در کنار راه توقف کند و نور کافی در محل برای تشخیص اشیا از فاصله 150 متری وجود نداشته باشد راننده (اعم از اینکه داخل وسیله نقلیه باشد یا خارج ا") مکلف است جراغ های کوچک جلو و خطر عقب وسیله را روشن نگهدارد.
ماده 146 – هر گاه در راهها, نقصی برای هر نوع وسیله نقلیه موتوری ایجاد شود راننده مکلف است آن را از مسیر عبور و مرور خارج و در محل مناسبی که موجب سد راه و مزاحمت سایر وسایل نقلیه و عابرین پیاده متوقف سازد, در این موارد و در سایر مواردی که وسیله نقلیه قادر به حرکت نباشد و انتقال آن به محل مناسب مقدور نشود به منظور اخبار به سایر رانندگان علایم ایمنی به ترتیب زیر در محل قرار دهد:
یک مثلث نور تاب قرمز به ابعاد 30 سانتی متر در فاصله هفتاد متری عقب و در مسیر موافق عبور کامیون ها و تریلی ها و اتوبوس ها, مثلث مشابه دیگری در فاصله هفتاد متری جلو وسیله نقلیه به نحوی که کاملا قابل رویت باشد.
ماده 147 – اگر وسیله نقلیه ای که مواد خطرناک حمل می کند در ساعات و شرایط مندرج در ماده 145 در راههای خارج از شهر از کار بیفتد راننده موظف است که علاوه بر استفاده از مثلث نور تاب یک چراغ الکتریکی قرمز با باطری در فاصله هفتاد متری جلو و یکی در فاصله هفتاد متری عقب و یکی در پهلوی وسیله از کار افتاده بگذارد.
ماده 148 – رانندگان کلیه وسایل نقلیه موظفند که از منتهی الیه سمت راست راه , حرکت نمایند مگر در موارد زیر:
الف – در موقع سبقت گرفتن از وسیله نقلیه جلو.
ب – موقعی که سمت راست راه به هر علتی مسدود و غیر قابل عبور باشد.
ج – هنگام گردش به چپ.
ماده 149 – در بزرگراه ها و اتوبان هایی که در هر مسیر حرکت سه خط عبور یا بیشتر داشته باشند حرکت به صورت مستمر در مسیر حرکت سمت چپ ممنوع است مگر برای سبقت یا گردش به چپ.
ماده 150 – در راههایی که به وسیله موانع مخصوص یا سکو به دو قسمت تقسیم شده رانندگان موظفند از قسمت راست حرکت کنند و حق ندارند از قسمت چپ استفاده نمایند و یا از روی موانع بگذرند.
ماده 151 – در راههای که یک طرفه راننده وسایل نقلیه باید در جهت مجاز عبور کند و حرکت لاف جهت مزبور ممنوع است.
ماده 152 – در میادین و تقاطع های سکودار رانندگان وسایل نقلیه موظفند از طرف راست میدان و یا سکو گردش نمایند.
153 – وسایل نقلیه چرخ لاستیکی کندرو (یا سرعت کمتر از 30 کیلومتر) در هنگام تردد در راههایی که مجاز اعلام شده مکلفند از منتهی الیه سمت راست و یا محل هایی که برای عبور آنها تعیین شده حرکت نمایند.
ماده 154 – در مواقعی که وسیله نقلیه ای از روبروی وسیله نقلیه دیگری در جهت مخالـف حـرکت مـی کند راننـده هـر یک از آنـها بـایستـی حتی المقدور در طر ف راست خود حرکت نماید و مخصوصا در راههایی که از هر طرف فقط یک وسیله نقلیه می تواند عبور کند رانندگان باید سعی نمایند که در هنگام عبور فاصله کافی بین دو وسیله وجود داشته باشد.
ماده 155 – در راهها و مناطقی که میزان سرعت رانندگی به وسیله تابلو و یا علایم دیگر راهنمایی معین نگردیده است حداکثر سرعت مجاز برای رانندگان وسایل نقلیه به قرار زیر می باشد:
الف – در شهرها
1 – در خیابان ها پنجاه کیلومتر در ساعت.
2 – در کوچه ها و میدان ها و پیچ ها بیست کیلومتر در ساعت
ب – در راههای خارج شهر و مناطق غیر مسکونی روها 95 کیلومتر و شب ها 80 کیلومتر در ساعت.
ماده 156 – دراهنمایی و رانندگی می تواند در مواقع یا محل های ضروری از طریق نصب تابلو یا علایم دیگر حداقل دیگر حداقل سرعت را نیز معین و اعلام نماید. در این صورت رانندگی با سرعت کمتر از حداقل مجاز نخواهد بود.
ماده 157 – رانندگان حق ندارند در راهها آنقدر با سرعت کم حرکت نمایند که باعث کندی عبور و مرور یا اختلال در آن بشوند مگر آنکه برای احتراز از خطر و تصادف ضروری باشد.
ماده 158 – رانندگان وسایل نقلیه موظفند در تقاطع هایی که فاقد چراغ راهنما یا مأمور انتظامی یا تابلوی ایست می باشد, در سر پیچ ها, جاده های تنگ و تپه ها بطور کلی در محل هایی که موانعی در مسیر حرکت آنان وجود داشته باشد همچنین در مواقع بارندگی یا مه یا کولاک و امثال آنها زا سرعت وسیله نقلیه تا حدی که بر حسب مورد برای احتراز از خطر یا تصادف ضرورت دارد بکاهند.
ماده 159 – رانندگانی که قصد سبقت گرفتن از وسایل نقلیه ای را که در جهت آنان حرکت می کنند دارند باید پس از دادن علایم فقط از سمت چپ آنهاسبقت گرفته و پس از سبقت و طی مسافت کافی مجددا به طرف راست خود متوجه شوند به نحوی که راه وسیله نقلیه ای که از آن سبقت گرفته شده مسدود نگردد یا موجب تصادف نشود, سبقت گرفتن از طرف راست وسیله نقلیه ای که در حال گردش به چپ می باشد مجاز است.
ماده 160 – رانندگان وسایل نقلیه ای که از آنها سبقت گرفته می شود, بایستی راه را برای وسیله نقلیه ای که در حال سبقت گرفتن است باز کنند و بر سرعت خود نیفزایند.
ماده 161 – سبقت گرفتن در موارد زیر ممنوع است:
1 – در سر پیچ های تند و سر بالایی هایی که میدان دید کم است.
2 – از پنجاه متر مانده به پیچ ها تا پنجاه متر بعد از آن یا در تقاطع راهها یا در تقاطع راه آهن .
3 – در مواقعی که میدان دید به هر علتی کافی نباشد.
4 – سبقت از وسیله نقلیه ای که خود در حال سبقت گرفتن است مگر در راههایی که سه خط عبور و یا بیشتر داشته باشد.
5 – برای اتوبوس ها و کامیون ها و تریلی ها در معابر شهری.
6 – از یکصد متر مانده به مدخل تونل ها و پل ها تا انتهای آنها.
7 – در تقاطعی که با نصب علایم مخصوص سبقت گرفتن ممنوع اعلام شده باشد.
ماده 162 – رعایت مقررات مربوط به حق تقدم عبور برای همه اجباری است مگر در مواردی که به موجب مقررات خاص یا علایم مخصوص راهنمایی خلاف این حم اجازه داده شده باشد.
ماده 163 – حق تقدم عبور وسایل نقلیه در تقاطع و میدان هایی که هیچگونه علامت و چراغ راهنما وجود نداشته باشد به ترتیب زیر است:
1 – در تقاطع های هم عرض اگر دو وسیله نقلیه ای که روبروی یکدیگر در حرکتند بخواهند با هم داخل خیابان مجاور واحدی شوند حق تقدم عبور با وسیله ای است که به سمت راست گردش می کند.
2 – هر گاه دو یا چند وسیله نقلیه از دو یا چند راه مختلف به مدخل تقاطع هم عرض یا میدانی برسند. حق تقدم عبور با وسیله ای است که در طرف راست وسیله دیگر قرار دارد.
3 – در سه راهها حق تقدم عبور با وسیله نقلیه ای است که مستقیم حرکت می کند و لو اینکه عرض خیابانی که مسیر آن است از عرض خیابان تلاقی کننده کمتر باشد.
ماده 164 – در برخورد راه اصلی با راه فرعی حق تقدم با وسیله ای است که از راه اصلی عبور می کند. رانندگانی که از راه فرعی وارد راه اصلی می شوند باید قبل از ورود به راه اصلی توقف کامل نمایند و پس از اطمینان از عدم برخورد با وسایل نقلیه ای که احتمالا در راه اصلی حرکت می کنند وارد این راه بشوند .
ماده 165 – رعایت حق تقدم برای وسیله نقلیه ای که از راه خصوصی یا گاراژ یا کوچه یا تعمیر گاه و امثال آنها به معابر عمومی وارد می شود لازم است.
ماده 166 – وسیله نقلیه ای که در حرکت است به وسایل نقلیه متوقفی که در حال حرکت کردن یا جلو و عقب یا دور زدن هستند حق تقدم دارد.
ماده 167 – در گذرگاه عابر پیاده حق تقدم با عابرین پیاده است.
ماده 168 – در راههای دو طرفه هر گاه وسیله نقلیه ای بخواهد گردش به چپ کند حق تقدم با وسیله نقلیه ای است که مستقیم عبور می کند.
ماده 169 – در محل پارک که کنار خیابان حق تقدم برای پارک کردن با وسیله نقلیه ای است که ضمن حرکت به عقب مشغول پارک کردن است.
ماده 170 – راننده وسیله نقلیه ای که در حرکت است هنگام شب یا هر موقع دیگری که بهعلت کمی روشنایی نواند اشیا و اشخاص را از فاصله 150 متری بخوبی تشخیص دهد باید چراغ های آن را به ترتیب مقرر در مواد بعدی روشن نماید.
ماده 171 – در خیابان و جاده هایی که نور کافی وجود دارد, باید فقط از چراغ های کوچک و در صورت خرابی ناگهانی چراغ های کوچک جدول از نور پآئین چراغ های بزرگ استفاده شود.
ماده 172 – در ساعاتی که چراغها روشن باشند اگر چند وسیله نقلیه متصل به حرکت کنند روشن کردن چراغ هایی که به لحاظ محل نصبشان پوشیده می شوند ضرورت ندارد ولی در هر حال چراغ های جلو وسیله اول و چراغ های عقب وسیله آخر باید روشن باشند.
ماده 173 – رانندگان وسایل نقلیه موتوری موظفند که در جاده ها از نور بالا استفاده نمایند مگر در موارد زیر:
1 – در موقع روبرو شدن با وسیله نقلیه ای که در جهت مخالف حرکت می کند, در این صورت راننده بایستی از فاصله 150 متری از نور پآئین استفاده کند.
2 – هنگامی که وسیله نقلیه از فاصله 150 متری عقب وسیله نقلیه دیگری که در حال حرکت عبور می کند مگر وقتی که در حال سبقت گرفتن باشد.
ماده 174 – قواعد گردش در تقاطع راهها بشرح زیر است:
1 – برای گردش به راست باید وسیله نقلیه را به منتهی الیه سمت راست هداست کرده و کاملا از کنار تقاطع گذشت.
2 – هنگامی که وسیله نقلیه از فاصله 150 متری عقب وسیله نقلیه دیگری که در حال حرکت عبور می کند مگر وقتی که در حال سبقت گرفتن باشد.
ماده 174 – قواعد گردش در تقاطع راهها بشرح زیر است:
1 – برای گردش به راست باید وسیله نقلیه را به منتهی الیه سمت راست هدایت کرده و کاملا از نار تقاطع گذشت.
2 – برای گردش به چپ بایستی از فاصله یکصد متری تقاطع با دادن علامت وارد مسیر سمت چپ شد به طوری که پس از ورود به تقاطع وسیله در حدود مرکز تقاطع قرار گیرد و سپس با رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیه ای که مستقیم در حرکتند با حداقل سرعت به چپ گردش نماید به نحوی که پس از ورود به خیابان مورد نظر در مجاورت محور وسط آن خیابان قرار گیرد.
ماده 175 – در راههای یک طرفه برای گردش به چپ رانندگان موظفند وسیله نقلیه را به منتهی الیه طرف چپ راه هدایت و سپس به چپ گردش کنند.
176 – دور زدن در فاصله یکصد و پنجاه متری پیچ ها و سربالایی ها که میدان دیدکافی نیست همچنین از روی خط ممتد ممنوع است.
ماده 177 – عقب راندن وسیله نقلیه هنگام ضرورت باید با احتیاط کامل برای احتراز از وقوع هر گونه حادثه و انسداد راه عبور وسایل نقلیه صورت گیرد.
ماده 178 – رانندگان وسایل نقلیه همگانی که مسافر ندارند باید در ایستگاههای که از طرف راهنمایی و رانندگی علامت گذاری شده متوقف شوند مگر اینکه واحد مذکور مقررات دیگری را اعلام کند.
ماده 179 – کلیه رانندگان وسایل نقلیه برای سوار و پیاده کردن سرنشینان خود بایستی فقط در محل های مجاز و در منهی الیه سمت راست سواره رو توقف نمایند.
180 – در نقاط غیر مسکونی و خارج از شهر توقف کوتاه یا طولانی حتما باید در پارکینگ هایی که در حاشیه راه احداث شده انجام شود.
ماده 181 – هیچ راننده ای مجاز نیست وسیله نقلیه ای را که منوتور آن روشن است ولو در محل مجاز متوقف سازد و خود از آن پیاده و دور شود. در سراشیبی باید پس از توقف چرخهای جلوی وسیله نقلیه به سمت راست کنار راه استقرار یابد.
ماده 182 – رانندگان وسایل نقلیه در موارد زیر موظفند به ترتیبی که در زیر مقرر می شود توقف نمایند:
1 – در موقع برخورد با وسیله نقلیه امدادی که دستگاههای اخبار صوتی یا بصری خود را بکار انداخته باشند باید وسیله نقلیه را منتهی الیه سمت راست راه هدایت و عنداللزوم تا گذشتن وسایل نقلیه امدادی متوقف شوند.
2 – قبل از ورود به تقاطعی که فاقد علائم یا مأمور راهنمایی است باید توقف کنند و سپس با احتیاط کامل از تقاطع بگذرند.
3 – قبل از رسیدن به گذرگاه عابر عابر پیاده و در صورت عبور اشخاص باید وسیله نقلیه خود را متوقف سازند و با حرکت دادن دست چپ رانندگان پشت سر را نیز به توقف دعوت نمایند.
4 – هنگام برخورد با اتومبیل های مدارس که برای سوار و پیاده کردن دانش آموزان در حال توقف می باشند.
ماده 183 – توقف درمحل های زیر ممنوع است:
1 – پیاده رو و گذرگاه عابر پیاده .
2 – مقابل مدخل خیابان ها و جاده ها و کوچه ها یا مدخل اتومبیل رو ساختمانها.
3 – داخل تقاطع.
4 – در فاصله پانزده متری میدان یا تقاطع یا سه راهها یا تقاطع راه آهن.
5 – پنج متری شیرهای آب منصوب در راهها.
6 – پانزده متـری اطراف چراغ راهنمـا یا تابلـوی راهنمـایی که در کنار جاده ها نصب شده است.
7 – کوچه ها.
8 – از ابتدا تا انتهای پیچ ها.
9 – در فاصله پانزده متری مدخل گاراژهای آتش نشانی, پلیس و بیمارستانها.
10 – کنار وسایل نقلیه ای که خود متوقف می باشند. (توقف دوبله)
11 – روی پل ها و داخل تونل ها و معابر هوایی (راههایی که بر روی پایه قرار دارند).
12 – درخیابان هایی که پیاده رو آنها قابل عبور نبوده و پیاده ها اجبارا از قسمتی از سواره رو عبور می کنند.
13 – در ایستگاههای وسایل نقلیه عمومی و حریم آنها که با علایم راهنمایی مشخص است.
14 – در محل هایی که تابلوهای توقف مطلقا ممنوع نصب شده است.
15 – در هر نقطه از معابر به منظور تعمیر وسیله نقلیه جز در مورد ماده 146 که باید به ترتیب مقرر در همان ماده عمل شود.
16 – در محل هایی که دستگاه پارکومتر نصب شده د رکنار راه به علت نیانداختن سکه در داخل آن با پایان یافتن زمان معین و یا از کار افتادن دستگاه که علامت پارکینگ ممنوع را نشان دهد.
17 – در سطح آسفالت جاده های دوبانده.
18 – در خطوط عبور بزرگراه ها و اتوبون ها.
ماده 184 – رانندگان موتور سیکلت بایستی در موقع رانندگی فقط روی زین موتور بنشینند و حق ندارند شخص دیگری را بر ترک سوار کنند مگر اینکه در ترک نیز یک زین کامل نصب شده یا موتور سیکلت دارای ساید کار باشد.
ماده 185 – رانندگی با دوچرخه رکابدار بدون داشتن زین محکم در محل مخصوص ممنوع است.
186 – دو ترکه سوار کردن اشخاص روی دوچرخه ممنوع است.
ماده 187 – دوچرخه سواران مکلفند:
1 – هنگام حرکت کاملا از طرف راست راه عبور نمایند.
2 – در صورت تعدد دوچرخه سواران در یک ردیف حرکت کنند مگر آن که معبری ویژه برای آنها اختصاص داده شده باشد در این صورت حق ندارند از خارج معبر ویژه و مخصوص عبور نمایند.
ماده 188 – عبور دوچرخه سوار از پیاده رو و وسط دسته جات, بازار و نقاط شلوغ و پر تردد ممنوع است.
189 – رانندگان موتور سیکلت و دوچرخه حق ندارند در راهها حین رانندگی بار و اشیای دیگری حمل کنند یا حرکت ورزشی نمایند یا اعمالی انجام دهند که مستلزم بر داشتن دست های آنان از روی فرمان باشد.
ماده 190 – در سایر موارد پیش بینی نشده در این آئین نامه, ملاک عمل آئین نامه راهنمایی و رانندگی جاری در کشور است.
ماده 191 – جداول جرایم رانندگی در مناطق آزاد بر اساس ماده 45 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین – مصوب 1369 – بنا به پیشنهاد دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و تصویب وزارت کشور خواهد بود.
این تصویبنامه در تاریخ 17/8/1373 به تایید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است
نوع : تصویب نامه
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1373/07/09
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی : شورایعالی مناطق آزادتجاری -صنعتی -
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
مقررات ورود و اقامت اتباع خارجی در مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلام ایران مقررات امنیتی و انتظامی مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران
