آئین نامه داخلی مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
بسمه تعالی
فصل اول - کلیات
ماده1-بمنظور افتتاح دوره اجلاسیه مجلس بررسی نهایی قانون اساسی و در اجرای مقررات فصل ششم قانون انتخابات ،ستاد مرکزی انتخابات موظف است بمحض حصول حد نصاب مقرر اعتبار نامه هائی که توسط نمایندگان حوزه انتخابیه استانها به دبیر خانه ستاد مرکزی انتخابات تحویل شده است تاریخ جلسه افتتاحیه مجلس را از طریق رادیو ،تلویزیون و جراید به آگاهی مردم برسانند.
ماده2- دبیر خانه ستاد مرکزی انتخابات مکلف است با مراجعه تدریجی نمایندگان به دبیر خانه و تحویل رسمی اعتبار امه حضور نمایندگان حوزه های انتخابیه استانها را به ترتیب و با ذکر مشخصات در دفتری بنام (دفتر حضور نمایندگان)ثبت نماید.
ماده3- دبیر خانه مجلس وظف است جایگاه استقرار نمایندگان را بترتیب الفبا از اولین ردیف کرسیها ی پیشین مجلس تعیین نموده و کارت حاوی شماره کرسی نمایندگان را به آنان تحویل دهند.
ماده4-نمایندگان مجلس بررسی نهایی قانون اساسی در اجلاس رسمی مجلس فقط در کرسی خود جلوس خواهند کرد .
ماده5-غیبت بدون اجازه نمایندگان در دوره اجلاسیه مجلس بررسی نهایی قانون اساسی بیش از یک جلسه مجاز نخواهد بودو در صورت غیبت بیش از یک جلسه مراتب در جلسه علنی به اطلاع عموم خواهد رسید .
ماده6-مرخصی نمایندگان در دوره اجلاسیه بررسی نهایی قانون اساسی بیش از یک جلسه مجاز نخواهد بود، مگر با تصویب گروه یا اجازه هیئت رئیسه مجلس.
ماده7- جلسات عمومی مجلس بررسی نهایی قانون اساسی با حضور دو سوم کلیه نمایندگان(49نفر) رسمیت می یابد پس از رسمیت حضور نصف بعلاوه یک کلیه نمایندگان (38نفر) برای ادامه مذاکرات کافی است ،ولی برای تصویب هر یک از اصول قانون اساسی حضور رای موافق دو سوم نمایندگان (49)نفر لازم است.
فصل دوم-هیأت رئیسه موقت
ماده8- در نخستین جلسه رسمی مجلس بررسی نهایی قانون اساسی هیأت رئسه موقت مرکب از مسن ترین نمایندگان حاضر در جلسه بریاست سنی و آن که بعد از او مسن تر است بسمت نایب رئیس و سه نفر از جوانترین اعضای حاضر در جلسه بترتیب دو نفر به عنوان منشی و یک نفر به عنوان دبیر در جایگاه هیئت رئیسه جلوس می نمایند.
تبصره- تعیین و تشخیص مسن ترین و جوان ترین نمایندگان مطابق با مشخصات ثبت دفتر حضور و بوسیله دبیر خانه ستاد مر کزی انتخابات خواهد بود.
ماده9- هیأت رئیسه موقت تا انتخاب هیأت رئیسه دائم کلیه وظایف هیأت رئیسه دائم را بعهده خواهد داشت .
ماده 10-با جلوس هیأت رئیسه موقت در جایگاه هیأت رئیسه مجلس جلسه با تکبیر و تلاوت آیاتی از قران کریم کار خود را آغاز میکند سپس یک سرود اسلامی خوانده میشود و بعد پیام امام قرائت می گردد ،سپس نمایندگان حاضر در مجلس بررسی نهایی قانون اساسی بترتیب ماده13مراسم سوگند را بجای آورده و ذیل قسم نامه را امضاء می نمایند.
ماده11-رئیس مجلس موقت متعاقب تکبیر متن قسم نامه را بحالت قیام و خضوع در مقابل قرآن کریم و کتب آسمانی اقلیتها که در پیش روی نمایندگان در صدر اجلاس قرار دارد با بیان شمرده قرائت می کند، نمایندگان حاضر در جلسه نیز در حال قیام قاطع و شمرده آنرا نکرار می نمایند ،و پس از قرائت قسم نامه کلیه نمایندگان بترتیب از اولین ردیف پیشین مجلس به محل تریبون خطابه که ورقه قسم نامه روی آن گشوده است می روند و ذیل قسم نامه را امضاء می نمایند.
ماده12- قسم نامه مجلس بررسی نهایی قانون اساسی بشرح زیر می باشد:
بسم الله الرحمن الرحیم
(ما به پروردگار یکتا و در برابر خلق قهرمان ایران به قرآن و دیگر کتب آسمانی سوگند می خوریم که در بررسی و تدوین قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران همواره اصل ذیل را رعایت نموده ، به تحقق آنها متعهد باشیم:
1- به رژیم جمهوری اسلامی ایران که به تأیید ملت رسیده وفادار و مؤمن بوده ،در راه استحکام و دوام آن کوشش کنیم.
2- 2-تمامیت ارضی مملکت و همبستگی تمام اقوام ایرانی را تحت لوای جمهوری اسلامی ایرانی مد نظر قرار دهیم .
3-به مسئولیت خطیر خود در مقابل خدا و ملت مسلمان ایران و مأموریت تاریخی که این ملت بماواگذارکرده توجه عمیق مبذول داشته ، درجریان بررسی قانون اساسی احقاق حقوق پایمال شده ملت ستمدیده ایران درطول 20 قرن سلطه جباران براین مملکت واهداف انقلاب مقدس اسلامی راکه متضمن مصالح ملی جامه ایران است نصب العین قراردهیم .)
ماده 13 - هیأت رئیسه موقت پس ازانجام مراسم سوگندبدون تأخیرنسبت به انتخاب هیأت رئیسه دائم ( یک رئیس ویک نائب رئیس ویک دبیر ودومنشی ) با رأی مخفی واکثریت نسبی اقدام خواهدکرد.
فصل سوم-تقدیم لایحه قانون اساسی
ماده 14 -دراولین جلسه که پس ازتعیین هیأت رئیسه سنی مجلس وباحضورهیأت وزیران تشکیل می شود، پیش نویس قانون اساسی توسط نخست وزیر ودرغیاب اوتوسط وزیرمشاور درطرحهای انقلاب ،با ذکر مقدمه ای در ارتباط با نحوه تنظیم اصول قانون اساسی از پشت تریبون خطابه تقدیم رئیس مجلس می شود.
ماده15- در صورت لزوم هیأت وزیران با اجازه قبلی از رئیس مجلس میتوانند در جلسات رسمی حضور بهمرسانند و در صورتیکه مجلس لازم بداند در ارتباط با اصول مطروحه حداکثر ده دقیقه از پشت تریبون خطابه به توضیحات لازم را به استحضار نمایندگان میرسانند.
ماده16- رئیس مجلس و رؤسای گروهها میتوانند برای توضیحات لازم نخست وزیر یا هر یک از وزرا ء یا معاونین یا اشخاص دیگر را که مقتضی بدانند بجلسات دعوت نمایند.
فصل چهارم -مراحل بررسی و تصویب اصول قانون اساسی
ماده17-طرز کار مجلس در بررسی اصول پیش نویس و تصویب قانون اساسی بشرح زیر است:
مرحله اول- تشکیل گروهها برای بررسی مقدماتی نظرات رسیده .
تبصره- گروهها در بررسی مقدماتی یک هفته به مطالعه پیشنهادهای فراوانی که تا کنون بمجلس موجود است یا پیشنهادها ئیکه در اثنای هفته بررسی می رسد و همچنین تبادل نظر با متخصصانی که از خارج دعوت می شوند می پردازند.
مرحله دوم- تنظیم اصول قانون اساسی بوسیله گروهها و پیشنهاد آن بجلسه عمومی .
مرحله سوم- جلسات عمومی مجلس برای بررسی و تصویب اصول پیشنهاد شده از طرف گروهها.
مرحله چهارم-رسیدگی نهایی.
مرحله اول - بررسی مقدماتی
ماده18- برای رسیدگی مقدماتی به قانون اساسی هفت گروه از نمایندگان مجلس تشکیل میشود، برای این گروه بندی نخست مجلس یک شورای هماهنگی مرکب از سه نفر از نمایندگان بعنوان عضو اصلی و دو نفر عضو علی البدل انتخاب می کند ،این شورا پیش نویسهای رسیده برای قانون اساسی را بررسی و عناوینی را که در این پیش نویسها برای فصول قانون اساسی آمده استخراج و آنها را بر حسب تناسب به هفت قسمت تقسیم میکند . فهرست این هفت قسمت برای اطلاع نمایندگان تکثیر می شود تا هر یک بر حسب علاقه یا تخصص حداقل سه قسمت را انتخاب کند و به اطلاع شورای هماهنگی برساند ،شورا پس از دریافت نظر نمایندگان ،اعضای هر گروه را تعین و به آنها ابلاغ میکند ،عضویت اعضای شورای هماهنگی در گروهها بلا مانع است .
ماده19-هر یک از گروهها در نخستین جلسه به انتخاب هیأت رئیسه مرکب از رئیس ،نایب رئیس ، منشی اول و منشی دوم می پردازد و بعد بمدت شش روز صبح و عصر جلسه تشکیل میدهد و همه نظرات رسیده و پیش نویسهای عرضه شده در بخش مربوط بخود را بررسی و نتیجه را بصورت خلاصه آماده میکند ،تا برای اطلاع دیگران تکثیر شود.
مرحله دوم - تهیه اصول در گروهها
ماده20-پس از پایان برسی مقدماتی همه گروهها کار بررسی و تهیه پیشنهاد برای اصول قانون اساسی را آغاز می کنند.
ماده21- در این مرحله هر روز بوسیله شورای هماهنگی مقداری از اصول پیش نویس تعیین و
در اختیار هیأت رئیسه گذارده میشود وبدستور رئیس مجلس دردستورجلسه گروههاقرار میگیرد.
ماده 22-پس از اعلام اصول تعیین شده همه اصول مزبور درهمه گروههای هفتگانه مورد بحث و
بررسی قرار میگیردونتیجه بحث وبررسی روزانه بطور خلاصه دراختیارشورای هماهنگی گذارده
میشود تاتکثیروتوزیع گردد.
ماده23-عصر روز دوم از هفته سوم،نخستین جلسه عمومیبرای بررسی واتخاذ تصمیم نهائی درباره
اولین بخش از اصول پیشنهادیگروههاتشکیل میگردد.
ماده24-ازآن پس جلسات گروهها هرروز صبح تا ظهر تشکیل ونظراتدر پایان هر جلسه در اختیار
شورای هماهنگی گذارده میشودتا تکثیرو میان نمایندگان توزیع گردد وعصر روز بعد در جلسه
عمومی مطرح وبرأی گذارده شود.
ماده25-هریک از گروههابرای تنظیم صورت جلسه وانجامامور دفتری وتسریع درجریان امور بایگانی وچاپ وتکثیر اوراق واسناد یک کارمند اداری از اعضای دبیر خانه را در اختیارخواهندداشت.
مرحله سوم-طرح اصول پیشنهادی درجلسات عمومی مجلس
ماده26-اصول بررسی شده درگروهها بوسیله هیأت رئیسه بتدریجدر جلسات عمومی مجلس که
از روز دوم هفته سوم همه روز عصر تشکیل میشود مطرح وپس از شور ومذاکره به رأی گذارده
میشود.
تبصره-پس از رسمیت جلسه متن پیشنهادی برای یک اصل در جلسه خوانده میشود،اگر متن تهیه شده توسط گوهها یکی باشد،حداقل یک موافق ویک مخالف صحبت میکنند سپس رأی گیری بعمل
میآید،واگر در گروهها بیش از یک متن پیشنهاد شده باشدمتن پیشنهادی هر گروه بترتیب شماره گذاری گروهها،خوانده میشودو یکنفر از همان گروه از آن دفاع میکند،پس از قرائت همه متون
پیشنهادی برای یک اصل ودفاع از آنها،نسبت به متون پیشنهادی بترتیب رأی گیری میشود،هر پیشنهادی که با حد نصاب لزوم تصویب شد از رأی گیری درباره پیشنهاد بعدی خودداری میگردد.
مرحله چهارم-رسیدگی نهائی
ماده27-پس از پایان کار جلسات عمومی ،اصول مصوب دریک مجموعه در اختیار نمایندگان گذارده
و یکروز فرصت داده میشود ،تابا توجه به آخرین نظرات رسیده آنرا بار دیگر بررسی کنند،سپس جلساتی بمدت سه روز برای شور و تصویب نهائی تشکیل میگردد تا اگر در طول بررسی این اصول
نظرهای تازهای برای نمایندگان حاصل شده باشد که اصلاحاتی راایجاب میکند بر طبق آن اصول
مورد نظر را اصلاح کنند وبلافاصله به رأی گذاشته می شود.
ماده28-مدت کار مجلس 31 روز است ودر صورتضرورت با تصویب مجلس حداکر بمدت 15 روز
قابل تمدید اشت.
مرحله پنجم- انتظام مجلس
ماده29-پس از تعیین هیأت رئیسه دائم،همه امور مربوط بمجلس بو سیله یا زیر نظر این هیأت اداره میشود.
ماده30-در مدت نمایندگی هیچکس،به هیچ عنوان و بهیچ دستاویز ،بدون اطلاع وتصویب مجلس
بررسی نهائی قانون اساسی حق تعرض به اعضای آنرا ندارد،مگر با سلب مصونیت از طرف مجلس ،
نمایندگان مجلس همچنین کارشناسانیرا که طبق آئین نامه از آنان برای تبادل نظر دعوت میشود،بسبب
اظهارات ونظرات نمیتوان تعقیب نمود،اگر احیانا یکی از اعضای این مجلس علناّ مرتکب جنحه و
جنایتی شود ودر حین ارتکاب دستگیر گردد تعقیب او باید به اطلاع مجلس برسد.
ماده31-در هر مجلس رسمی حداکثر نیم ساعت به نطق قبل یا بعد دستور اختصاص داده میشود،نطق
قبل وبعد از دستور باید درباره قانون اساسی باشد نه مسایل دیگر.
ماده32-ثبت نام نمایندگان برای نطق قبل یابعد از دستور باید در جدول مخصوص نطق صورت گیرد
که روی تابلوی خارج از مجلس مجاور کارت دستور روز جلسه نصب میشود و نمایندگان باید
همانروز از ساعت هشت صبح ببعدشخصاّنام خود را در جدول ثبت نمایند،اجازه نطق توسط رئیس
مجلس مطابق ردیف ثبت نام در جدول واز روی نوبت خواهد بود و کسانیکه در آن روز نوبت آنها
نرسد،نوبتشان برای روز بعد محفوظ میماند،علاوه بر این کسانیکه قبلا نطق نداشته اند حق تقدم دارند.
ماده33-نمایندگانی که برای نطق قبل از دستور اجازه گرفته اند با اعلام رئیس مجلس بنوبت پشت
تریبون خطابه قرار خواهند گرفت و حداکثر پانزده دقیقه مطالب خود را اظهار نمایند.
ماده34-نمایندگان از جایگاه کرسی خود حق ایراد سخن ندارند مگر با اجازه رئس مجلس.
ماده35-نمایندگان نباید در نطق قبل یا بعد از دستور ، از حدود قانون اساسی ودر موارد دیگر از موضوع مباحثه ودستور مجلس خارج شوند،در غیر اینصورت رئیس مجلس بناطق تذکر میدهد و اگر
ناطق مجدداّ از موضوع مباحثه خارج شود توسط رئیس باو اخطار داده میشود و چنانچه ناطق به
اخطار رئیس توجه نکند،رئیس مجلس اورا از ادامه نطق منع میکند ودر اینصورت ناطق باید تریبون
خطابه را ترک نماید.
ماده36-در صورتیکه ضمن مذاکرات مجلس نسبت سوئی به کی از نمایندگان مجلس داده شود یا عقیده واظهارات اورا بخلاف واقع جلوه دهند، چنانچه نماینده مذکور برای رد اتهام یا رفع اشتباه و سوءتفاهم از رئیس مجلس اجازه نطق بخواهد ، بدون رعایت نوبت نماینده مذکور برای پنج دقیقه
اجازه داده میشود.
ماده37-هر یک از نمایندگان در صورتیکه تخلف در اجرای نظا منامه داخلی مجلس را مشاهده
نماید حق دارد مورد تخلف را با اسناد بماده مربوط در همان جلسه کتباّتسلیم رئیس مجلس نماید
ورئیس مجلس چنانچه لازم بداند به نماینده مزبور اجازه میدهد ظرف پنج دقیقه نظرات خودرا به استحضارمجلس برساند.
ماده 38 - انتضامات جلسات گروهها مانند جلسات رسمی وعلنی مجلس برعهده رئیس گروه خواهد بود .
ماده 39 - مخبرین جراید وفیلمبردان وتماشاچیان با داشتن کارت مخصوص که با امضاء و مهر دبیرخانه مجلس صادر میشود وهمچنین کارمندان دبیرخانه ومأمورین انتظامی درمحلهای مخصوص حق حضوردرمجلس را خواهند داشت وبایددرتمام مدت حضور در مجلس ساکت بوده ازهرگونه تظاهر و هیاهو خودداری نمایند وگرنه بدستور رئیس ازمجلس اخراج میشوند.
فصل ششم - طریقه اخذ رأی ومسائل متفرقه
ماده 40 - اخذرأی در مجلس بررسی نهائی قانون اساسی به یکی از چهار صورت زیر انجام میگیرد:
1- با بلند کردن دست .
2- با قیام وقعود.
3- با ورقه به صورت علنی .
4- با ورقه به صورت مخفی .
ماده 41 - درتمام جلسات گروهها اخذ رأی بطور کلی با بلندکردن دست صورت می گیرد.
ماده 42 - درجلسات رسمی وعمومی اخذ رأی با قیام وقعود انجام می گیرد .
ماده 43 - درصورتی که رئیس جلسه احتمال دهد در رأی گیری با قیام وقعود یا بلند کردن دست آزادی کامل رأی دهنده تأمین نمی شود رأی گیری با ورقه و به طور مخفی صورت خواهدگرفت .
تبصره - در رأی گیری علنی باورقه اسامی کلیه رأی دهندگان اعم از موافق یا مخالف یا ممتنع بدون این که درجلسه قرائت شود ، درصورت جلسه مذاکرات مجلس ثبت میشود.
ماده 44- انتخاب هیأت رئیسه مجلس وهمچنین انتخاب هیأت رئیسه در گروههای مجلس با ورقه و به طور مخفی انجام می گیرد .
ماده45-رأی گیری مخفی با ورقه بشرح زیر است:
1-برای تعین هیأت رئیسه دائم دوره اجلاسیه مجلس بررسی نهایی قانون اساسی یا موارد دیگر رأی مخفی ،رأی گیری در محل تریبون خطابه صورت می گیرد .
2-اسامی نمایندگان یکایک بترتیب ردیف دفتر حضور دبیر خانه مجلس توسط یکی از منشیان هیأت زئیسه موقت از روی برگ مخصوصی که برای همین کار اختصاص داده شاست خوانده می شود و پس از آنکه حضور نماینده در مجلس معین شد مقابل اسم او علامت گذارده می شود و توسط تند نویسان ثبت می گردد و نماینده در محل تریبون خطابه حاضر می شود و در حالیکه رأی نوشته خود را تا کرده است درون جعبه ای که روی تریبون قرار دارد میاندازد ،نمایندگانی که به محل تریبون نروند و یا بروند ولی ورقه رأی ندهند و یا از جلسه مجلس خارج شوند حضور آنان برای حصول اکثریت احتساب ولی رأی آنان ممتنع محسوب خواهد شد.
3-هنگام شمارش آراء در صورتیکه تعداد رأی داخل جعبه از تعداد اسامی ثبت شده در برگ مخصوص بیشتر باشد بتعداد آرای آنان باطل می شود و در صورت جلسه قید می گردد.
4-سپس آرای مطابقت داده شده یک یک از داخل جعبه خارج و توسط نایب رئیس و با نظارت رئیس ودبیر هیأت رئیسه قرائت و توسط منشیان ثبت و در پایان اسامی و تعداد آرا صاحبان رأی در صورت جلسه قید می شود.
5- انتخابات تعیین هیأت رئیسه دائم مجلس ،جمعی و با قید رئیس ،نایب رئیس ،دبیر ،منشی اول
و منشی دوم در مقابل اسامی انجام خواهد گرفت.
تبصره - درصورتیکه هریک از اعضای منتخب که برای هئیت رئیسه تعیین شده اند بلافاصله پس از رأی گیری استعفاء دهند ویا بعلل دیگر حضور نیابند به ترتیب نفرات بعدی حائز رأی بیشتر بجای آنان تعیین و صورت جلسه می شود .
5- حائزین اکثریت توسط رئیس موقت مجلس از پشت تریبون اعلام می شوند.
6- ماده 46 - به محض اعلام رأی ، رئیس عده حضار را از روی تابلوی مخصوصی که درمجلس نصب است اعلام و بلا فاصله اخذ رأی بعمل می آید.
ماده 47 - ترتیب اخذ رأی علنی با ورقه به قرار ذیل است :
هر نمایده دارای سه نوع ورقه است :ورقه سفید،ورقه زرد ، ورقه سبز، (سفیدموافق -زرد ممتنع -سبزمخالف ).
هنگام اخذ رأی هریک ازنمایندگان رأی خود را به منشی تحویل و منشی آراء جمع آوری شده را تسلیم نایب رئیس می کند.
آرا نمایندگان با نظارت رئیس و دبیر هیأت رئیسه توسط نایب رئیس شماره و پس از تعیین عده موافقو مخالفت توسط منشیان هیأت رئیسه صورتجلسه میشود.
ماده48-نتیجه رای توسط رئیس مجلس به اطلاع حاضران میرساند.
ماده 49- هر گاه اصلی از اصول در مجلس تصویب شود مجددا قابل طرح در مجلس نمی باشد مگر در شور نهائی که در مرحله چهارم صورت می گیرد.
ماده 50- هیچ یک از نمایندگان مجلس حق پیشنهاد مسکوت گذاشتن موضوع مطروحه در جلسه رسمی یا جلسات گروههای مجلس را ندارند.
ماده 51- حمل هر گونه اسلحه برای کسانیکه وارد مجلس می شوند به استثنا ی مأمورین انتظامی اکیدا ممنوع است .
ماده 52- متظاهرین و هیاهو کنندگانی که باعث اغتشاش یا اختلال نظم مجلس شوند یا نسبت به نمایندگان وهیئت رئیسه وکارمندان دبیرخانه مجلس توهین یا تهدید نمایند به دستور رئیس مجلس توقیف ودر صورتیکه عمل آنها مستوجب تعقیب کیفری باشد تسلیم مراجع صالحه و دادگستری خواهند شد .
فصل هفتم-پایان کارمجلس
ماده 53- جلسه اختتامیه مجلس بررسی نهائی قانون اساسی با حضور دو سوم نمایندگان حاضر در مجلس (49نفر) با اعلام رئیس مجلس تشکیل خواهد شد وپس از توزیع متن قانون اساسی و توضیح مطالب لازم توسط رئیس ، نمایندگان حاضر در مجلس ذیل ورقه تصویب قانون اساسی و صفحه مخصوص یک جلد از قانون اساسی را امضاء می نمایند ورئیس مجلس پس از تکبیر پایان دوره اجلاسیه مجلس بررسی قانون اساسی را اعلام می کند.
ماده 54- دبیرخانه مجلس موظف است نسبت به چاپ و انتشار جزوه قانون اساسی در ده هزار نسخه اقدام و در سراسر کشور آنرا توزیع نماید .
آئین نامه فوق مشتمل بر پنجاه و چهار ماده و چهار تبصره در جلسه سی و یکم مردادماه یکهزار و سیصد و پنجاه و هشت شمسی به تصویب مجلس بررسی نهائی قانون اساسی رسیده است .
رئیس مجلس بررسی نهائی قانون اساسی - حسینعلی منتظری
نوع : آیین نامه
شماره انتشار : 10088
تاریخ تصویب : 1358/06/01
تاریخ ابلاغ : 1358/07/19
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
آئین نامه قانون لغو مالکیت اراضی موات شهری و کیفیت عمران آن آئین نامه اخذ تخصص پزشکان بهداشتی وزارت بهداری و بهزیستی
