قانون تصویب عهدنامه سرحدی منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی عراق
ماده واحده - مجلس شورای ملی عهدنامه سرحدی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی عراق را که مشتمل بر شش ماده و یک پروتکل است و در تاریخ سیزدهم تیر ماه 1316 مطابق چهارم ژوئیه 1937 در تهران به امضا رسیده است تصویب می نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده و متن عهدنامه سرحدی و پروتکل آن است در جلسه بیست و پنجم اسفند ماه یک هزار و سیصد و شانزده به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
عهدنامه سرحدی بین کشور شاهنشاهی ایران و کشور پادشاهی عراق اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ایران از یک طرف و اعلیحضرت پادشاه عراق از طرف دیگر نظر به میلی که در تحکیم علائق مودت برادرانه و حسن موافقت بین دو کشور دارند و برای اینکه به طور قطع خاتمه به مسئله سرحدی بین مملکتین بدهند تصمیم به انعقاد این عهدنامه نموده و برای این منظور اختیارداران خود را به قرار ذیل معین نمودند:
اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران : جناب آقای عنایت الله سمیعی وزیر امور خارجه ایران .
اعلیحضرت پادشاه عراق : جناب آقای دکتر ناجی الاصیل وزیر امور خارجه عراق .
مشارالیهما پس از مبادله اختیارنامه های خود که در کمال صحت و اعتبار بود در مراتب ذیل موافقت نمودند:
ماده 1 - طرفین معظمتین متعاهدتین موافق دارند که اسناد ذیل را به استثنای اصلاحی که در ماده (2) این عهدنامه پیش بینی گردیده دارای اعتبار می باشد و طرفین موظف به مراعات آنها می باشند.
الف - پروتکل راجع به تحدید حدود ترکیه و ایران که در 4 نوامبر 1913 در اسلامبول به امضا رسیده است .
ب - صورت مجلس های جلسات کمیسیون تحدید حدود سرحدی 1914. نظر به مقررات این ماده و به استثنای آنچه که در ماده ذیل پیش بینی گردیده خط سرحدی بین دو کشور به قراری است که از طرف کمیسیون مزبور تعیین و ترسیم شده است .
ماده 2
خط سرحدی به جلوترین نقطه جزیره شطیط (تقریبا در 30 درجه و 17 دقیقه و 25 ثانیه از عرض شمالی و در 48 درجه و 19 دقیقه 28 ثانیه طول شرقی ) رسیده به طور عمود از حد آبهای جزری بتالوک شطالعرب ملحق می شود و تا نقطه واقعه در مقابل اسکله فعلی نمره یک آبادان (تقریبا در 30 درجه و 20 دقیقه 4/8 ثانیه عرض شمالی و در 48 درجه و 16 دقیقه 13 ثانیه طول شرقی ) آن را تعقیب می نماید. از این نقطه مجددا خط سرحدی به سطح آبهای جزری متصل شده و خط سرحدی را به طوری که در صورت مجالس 1914 توصیف گردیده است پیروی می نمایند.
ماده 3
به محض امضا این عهدنامه طرفین متعاهدین معظمین کمیسیونی برای نصب علائم سرحدی که محل آنها از طرف کمیسیون مذکوره در بند (ب ) ماده اول این عهدنامه تعیین گردیده تشکیل می دهند و علائم جدیدی را که لازم بدانند نصب خواهند کرد.
ترکیب کمیسیون و پروگرام کارهای آن به وسیله موافقت مخصوصی بین طرفین متعاهدین تعیین خواهد گردید.
ماده 4
از نقطه ای که حدود ارضی دولتین به شطالعرب می رسد تا دریا مقررات ذیل نسبت به شطالعرب اجرا خواهد گردید:
الف - شطالعرب به طور متساوی برای کشتی های تجارتی کلیه کشورها باز خواهد بود.
کلیه عوارض ماخوذه جنبه حق الزحمه را داشته و منحصرا به طور عادلانه به مصارف نگاهداری و قابل کشتیرانی بودن یا بهبودی راه کشتیرانی و مدخل شط از طرف دریا تخصیص داده خواهد شد و یا به مصارفی که مفید برای کشتیرانی است خواهد رسید. عوارض مذکوره بر اساس ظرفیت رسمی کشتی ها و یا آب خوری و یا تواما هر دو حساب خواهد شد.
ب - شط العرب برای عبور ناوهای جنگی و کشتی های دیگر طرفین که برای تجارت اختصاص ندارد باز خواهد بود.
ت - این موضوع که در شطالعرب خط سرحدی گاهی حد آبهای جزری و گاهی تاکوک و یا وسطالمیاه را تعقیب می نماید به هیچ وجه به حق استفاده طرفین متعاهدین در تمام مجرای شط صدمه وارد نمی آورد.
(ماده 5)
نظر به اینکه طرفین متعاهدین به طوری که در ماده 4 این عهدنامه تصریح گردیده منافع مشترکه در کشتیرانی شط العرب دارند متعهد می شوند قراردادی راجع به نگاهداری و بهبودی راه کشتیرانی و حفاری و راهنمایی و عوارضی که باید اخذ بشود و تدابیر صحی و اقداماتی که باید برای جلوگیری از قاچاق بشود و همچنین کلیه مسائل راجعه به بحرپیمایی در شط العرب منعقد سازند به طوری که در ماده 4 این عهدنامه تصریح گردیده است .
(ماده 6)
این عهدنامه به تصویب رسیده و اسناد تصویب در بغداد در اسرع اوقات ممکنه مبادله خواهد شد عهدنامه مزبور از روز مبادله اسناد تصویب به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
بنائا علیهذا نمایندگان طرفین متعاهدین این عهدنامه را امضا نمودند/. در تهران به زبان عربی فارسی و فرانسه تحریر یافت و در صورت بروز اختلافات متن فرانسه معتبر می باشد. به تاریخ سیزدهم تیر ماه 1316.
پروتکل
در حین امضا عهدنامه راجع به تحدید حدود بین ایران و عراق طرفین متعاهدین معظمین نسبت به مراتب ذیل توافق حاصل نمودند:
1 - خطوط طول و عرض جغرافیایی که در ماده دوم عهدنامه فوق الذکر تقریبی معین شده است به وسیله کمیسیون فنی که مرکب از اعضا متساوی العده طرفین متعاهدین خواهد بود به نحو قطعی معلوم می گردد.
خطوط طول و عرض جغرافیایی که بدین طریق و در حدود ماده مزبوره فوق به طور قطعی معین گردیده در یک صورت جلسه قید و صورت جلسه مزبور پس از امضا اعضا کمیسیون فوق الذکر جز لایتجزای عهدنامه تحدید حدود خواهد بود.
2 - طرفین متعاهدین معظمین تعهد می کنند که در ظرف یک سال از تاریخ اجرای عهدنامه قراردادی را که به موجب ماده پنج آن پیش بینی شده است منعقد سازند هر گاه با وجود بذل مساعی طرفین قرارداد مذکور در ظرف مدت یک سال به امضا نرسید طرفین می توانند این مدت را با موافقت یکدیگر تمدید نمایند در ظرف مدت یک سال مذکور در قسمت اول این ماده و همچنین در ظرف مدتی که تمدید به عمل می آید (اگر تمدید به عمل بیاید) دولت پادشاهی عراق اجرای تمام مسائل مربوط به قرارداد مزبور را بر اساسی که فعلا معمول است به عهده خواهد گرفت و دولت شاهنشاهی ایران را هر شش ماه یک مرتبه در جریان کارهایی که انجام یافته و وجوهی که گرفته شده و مخارجی که به عمل آمده و هر نوع اقدام دیگری که مجرا شده باشد خواهد گذاشت .
3 - هر گاه یکی از طرفین متعاهدین معظمین به یک ناو جنگی یا ناوهای دیگر دولتی که اختصاص به تجارت نیافته و متعلق به دولت ثالثی باشد اجازه دهد تا به بنادر خود واقعه در شط العرب وارد گردد. اجازه مزبور به منزله آن خواهد بود که از ناحیه طرف دیگر صادر شده باشد تا ناوهای مذکور بتوانند برای عبور از آبهای متعلق به طرف اخیرالذکر استفاده نمایند با این حال طرفی که چنین اجازه صادر می کند باید فورا طرف دیگر را مطلع سازد.
4 - بدیهی است که به شرط رعایت حقوق ایران در شطالعرب هیچ یک از مقررات این عهدنامه به حقوق و وظایفی که دولت عراق به موجب ماده 4 عهدنامه 30 ژوئن 1930 و فقره هفتم پروتکل منضمه آن مورخ به همان تاریخ نسبت به شط العرب در مقابل دولت انگلیس دارد خللی وارد نخواهد آورد.
5 - پروتکل حاضر در همان موقعی که عهدنامه راجع به تحدید حدود به تصویب می رسد تصویب خواهد شد و مانند ضمیمه جز لایتجزای عهدنامه مزبور خواهد بود و با خود عهدنامه به موقع اجرا در خواهد آمد - پروتکل حاضر به فارسی و عربی و فرانسه تحریر یافته و در موقع بروز اختلاف متن فرانسه معتبر خواهد بود.
در تهران در دو نسخه به تاریخ سیزدهم تیر ماه 1316 تحریر یافت .
عهدنامه سرحدی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی عراق به شرح بالا در 25 اسفند ماه 1316 تصویب شده است .
رییس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری
نوع : قانون
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1316/12/25
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
قانون تصویب عهدنامه مودت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی عراق قانون تصویب عهدنامه عدم تعرض بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان و دولت جمهوری ترکیه و دولت پادشاهی عراق
