وقتی شخص ثالث با رضایت متعهدله قبول کند که دین متعهد را ادا نماید تبدیل تعهد تحقق می یابد و با این نوع تبدیل تعهد نیازی به رضایت متعهد ندارد
تاریخ رسیدگی : 12/10/71
شماره دادنامه : 652/3
مرجع رسیدگی : شعبه سوم دیوانعالی کشور
خلاصه جریان پرونده :
درتاریخ 11/6/70 شرکت ایران خودرووبامدیریت آقای (ت )دادخواستی بطرفیت آقای (م ) و بانوان زهره 000و نجمی 000 بخواسته مطالبه مبلغ 31777458 ریال به قائم مقامی طلبکاران از وراث مرحوم محمد000 به دفتر دادگاههای حقوقی یک تهران تسلیم و با استناد بدلیل مدیریت و قرارداهای خریداران با مرحوم محمد000 و از اقرارنامه های خریداران و برگ حصر وراثت و برگ سفارش فروش و دریافت خودرو در توضیح دعوی بخلاصه اعلام داشته مرحوم محمد000صاحب امتیار نمایندگی شماره 37 شرکت ایران ناسیونال (ایران خودرو فعلی ) در سال 1355 از تعداد102 نفر اشخاص لیست پیست جمعا" مبلغ /32788458 ریال بعنوان بیعانه اخذ نموده تا نسبت بواگذاری یکدستگاه اتومبیل پیکان بهر یک از متقاضیان خریدار اقدام نماید متاسفانه نامبرده از ایفاء تعهدات خود متعذر و متعاقبا" محجور شده است در نتیجه خریداران بشرکت ایران خودرو مراجعه و شرکت نیز برای حفظ حقوق خریداران با تحویل قرارداد خرید اتومبیل تنظیمی فی مابین خود و آقای (م ) بشرکت ایران خودرو و تنظیم اقرارنامه رسمی بنفع شرکت کلیه حقوق قانونی خود را بشرکت واگذار و شرکت راجهت پیگیری موضوع واستیفاء حقوق خود بعنوان قائم مقام قانونی منصوب و در مدتی طولانی شرکت با آقای (م ) قیم محجور و اداره سرپرستی مکاتبات و مذاکراتی در جهت وصول مطالبات خود از اموال محجور بعمل آورد نتیجه حاصل نشد و مرحوم محمد000 در تاریخ 3/6/64 فوت نمود و وراث حین الفوت مشارالیه حسب دادنامه حصروراثت 142287/5/65 سه نفر خواندگان فوق الذکر هستند لذا با عنایت بمفاداقرارنامه ها و قراردادهای خرید و اوراق برگ فروش ایران خودرو به خریداران بدوا" صدورقرار تامین خواسته و سپس صدور حکم بنفع شرکت ایران خودرو و بمیزان خواسته با احتساب کلیه خسارات وارد جهت استیفاء مطالبات شرکت از محضر دادگاه تقاضا می شود0 رسیدگی بموضوع شعبه چهارم دادگاه حقوقی یک تهران ارجاع الغاء پرونده بکلاسه 70/241/4 ثبت و درشعبه چهارم دادگاه حقوقی یک تهران مورد رسیدگی قرار گرفته و پس از تکمیل دادخواست با تعیین وقت و ابلاغ دعوی بخواندگان طرفین جهت رسیدگی دعوت شده اند شرکت خواهان لایحه داده که بشماره 13588/3/71 گردیده و بشرح آن فتوکپی مصدق 9 فقره مدرکیه را بدادگاه ارسال نمود0 دادگاه اصول اسناد را ملاحظه و صدور قرار تامین خواسته را بتودیع خسارت احتمالی از طرف خواهان معادل وجه خواسته موکول نموده و در جلسه 16/3/71 دادگاه بااستماع اظهارات نماینده خواهان و خانمها(ز) و(ن ) دو نفر از خواندگان و کسب نظر مشاور خلاصتا" چنین اظهار نظر کرده است ( در مقابل ادعای خواهان خواندگان دفاع نموده اند که هرگز موردشان قرادادی با کسی منعقد نکرده است و وجهی از کسی نگرفته و وجوه ماخوذه از طلبکاران ادعائی توسط شخصی بنام آقای (م ) دریافت گردیده که مباشر و همه کاره موردشان بوده و بعد هم متواری شده مدتی هم زندانی بوده است و از طرف دیگر ملت و ساختمان نمایندگی ایران خودرو را که خواهان مدعی است قرار بوده در مقابل پرداخت بدهیها به شرکت خواهان منتقل شود با موافقت دادسرا بدیگری فروخته اند و خریداران تقبل کرده اند کلیه بدهیهای محمد000بپردازند و بهرحال ادعای خواهان راقبول نکرده اند اینک قطع نظر از اینکه خواندگان بدهی مورث خود را انکار کرده اند اصولا" چون در پرونده امر اثری از موافقت اداره سرپرستی یا قیم محمد000 یا خودش قبل از حجر مشاهده نمی گرددکه بدهی رابه طلبکاران قبول کرده باشند و بخواهان اذن در پرداخت بدهی داده باشند و مکاتبات ارائه شده از طرف خواهان همگی اقداماتی در حد مذاکره می باشد و مثبت ادعای خواهان نیست چرا که خواهان مدعی است به قائم مقامی بدهکار وجوه مورد مطالبه طلبکاران را پرداخته و حال بقام مقامی طلبکاران را وجوه مذکور را مطالبه می نماید و این عمل بفرض صحت ایفاء دین است از جانب غیرمدیون که بصراحت ماده 267 قانون مدنی اگر با اذن باشد حق رجوع به مدیون را دارد والا حق رجوع ندارد که در مانحن فیه هرگز چنین اذنی مشاهده نگردیده و اینکه خواهان در لایحه شماره 12588/3/71 بماده 292 قانون مدنی هم استناد کرده بفرض موضوع را در حدود مقررات ماده 292 بدانیم با رضای متعهدله از موارد اساسی و اصلی تعیین گردیده است و چنین رضایتی هم هرگز ارائه نشده و کلیه مدارک ابرازی خواهان نه مثبت اذن مدیون بشرکت خواهان است برای تادیه دیون و نه مثبت تبدیل تعهد و حداکثر مذاکرات و پیشنهاداتی است در موردفروش ملک محجور برای پرداخت طلب طلبکاران و بدیهی است این تبدیل تعهد با اذن پرداخت فرق دارد بنا بمراتب دادگاه ادعای خواهان را در مطالبه موضوع خواسته موجه ندانسته و بر آن اظهارنظر می نماید) با ابلاغ رونوشت نظریه دادگاه (ظاهرا" رونوشت قسمتی از نظریه تهیه وابلاغ نشده و آنچه که ابلاغ شده رونوشت صفحات اول و آخر نظریه است ) شرکت خواهان شرح لایحه تقدیمی ثبت شده بشماره 171234/5/71 نسبت بنظریه دادگاه اعتراض و حسب دستور دادگاه پرونده رابدیوانعالی کشور ارسال بکلاسه 7/6517 ثبت و باین شعبه ارجاع شده است.
هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس ازقرائت گزارش آقای ... عضو ممیز واوراق پرونده مشاوره نموده چنین اظهارنظرمی نمایند:
نظریه : نظریه مورخ 16/3/71 شعبه چهارم دادگاه حقوقی یک تهران درپرونده شماره 4/70/241 با اشکال مواجه است زیراوفق بند2 ماده 292 قانون مدنی وقتی شخص ثالث با رضایت متعهدله قبول کندکه دین متعهد را اداء نماید تبدیل تعهد تحقق می یابد و این نوع تبدیل تعهد نیازی برضایت متعهد ندارد و در ارتباط فیمابین شرکت ایران ناسیونال سابق ( ایران خودرو فعلی ومرحوم محمد000و اشخاص مندرج در لیست پیوست دادخواست که تعداد آنان 102 نفر است این عده متعهدله و مرحوم محمد000 متعهد و شرکت ایران خودروشخص ثالث است که با عنایت بضمائم دادخواست بویژه اقرارنامه های رسمی شرکت ایران ناسیونال (ایران خودرو) با رضایت متعهدلهم قبول کرد دین متعهد را اداء نماید و بموجب اسناد رسمی متعهدلهم اقرارکرده اند کلیه حقوق عینیه و فرضیه مندرج در قرارداد ثبت سفارش تنظیمی با فروشگاه و تعمیرگاه مجاز شماره 37 پیکانی با مدیریت آقای محمد000 من جمله وجوهی که بعنوان پیش قسط به فروشگاه مذکور پردخته انداز ثالث (شرکت ایران ناسیونال ) دریافت کرده اند و بمنظور دریافت حقوق ناشی از قراردادهای ثبت سفارش شرکت ایران ناسیونال راقائم مقام خود قرار داده اند با این ترتیب امر تبدیل تعهد در حد بند2 ماده 292 قانون مدنی تحقق یافته و تعهد جدید جانشین تعهد قبلی گردیده و براساس بند2ماده 292 قانون مدنی هم تبدیل تعهدمحقق است و این دو نحوه از تبدیل تعهد نیازی برضایت متعهد ندارد بنا بمراتب نظریه دادگاه تایید نمی شود و پرونده در اجرای ماده 15 قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک و دو بدادگاه مرقوم اعاده می شود
اضافه می نماید رسیدگی بدادخواست ابتداء به شعبه چهاردهم ارجاع شده ولی در شعبه چهارم مورد رسیدگی قرار گرفته وقسمتی از رونوشت نظریه دادگاه بطرفین ابلاغ شده است.
مرجع :
کتاب سقوط تعهدات - ضمان قهری - به اهتمام یداله بازگیر
انتشارات فردوسی - چاپ اول 1379 - چاپ دریا
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 652
تاریخ تصویب : 1371/10/12
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
تبدیل تعهد بر اساس تراضی متعهد ومتعهدله صورت می گیرد و در نوشته عادی امضائی از متعهدله وجود ندارد و رضایت وی بر تبدیل تعهد احراز نمی شود خواهان به لحاظ عدم تحقق تبدیل تعهد به مدیون خود رجوع کند
