ترتیب ایادی در قتل
کلاسه پرونده :382421
شماره دادنامه :207/20
تاریخ رسیدگی :22/9/71
تجدیدنظرخواه :وکیل محکوم علیه به حکم قصاص نفس و تجدیدنظر خواهی وکیل وی دم از حکم برائت
تجدیدنظرخواسته : دادنامه شماره 24272/3/1371 صادره از شعبه 134 دادگاه کیفری یک ...
مرجع رسیدگی : شعبه 20 دیوان عالی کشور
هیات شعبه : آقایان ...
خلاصه جریان پرونده : آقای بیژن ... به اتهام قتل عمدی آقای مهدی ... و ایراد صدمه بدنی نسبت به جواد. .. تحت تعقیب کیفری قرار گرفته (است و) طی کیفرخواست مورخه 15/11/69 تقاضای تعیین مجازاتش شده با این توضیح که بازپرس رسیدگی کننده نسبت به اتهام شهرام (و اخلال نظم ) قرار منع پیگرد صادر کرده که با اعتراض وکیل شاکیه (مادر مقتول ) دادگاه کیفری به شرح دادنامه مورخه 6/1/70 با فسخ قرار و جلب به محاکمه شهرام ، فرامرز، روح الله وغیره ،دادسرای ... پیرو کیفرخواست فوق الذکر علیه آقایان شهرام ، فرامرز و روح الله به شرکت در قتل تقاضای تعیین مجازات کرده است.پرونده دردادگاه کیفری یک مورد رسیدگی قرار گرفته (است.) در جلسه 20/9/70 باحضور ولی دم و وکیل او از چهارنفر متهم سوال شده کیفرخواست را قبول دارند بیژن منکر بزه انتسابی است و می گوید: (هیچ گونه ضربه ای به مقتول نزده ام. نمی دانستم که چه ضربه هائی خورده است. من باجواد درگیر بودم. اصلا" به مرحوم مهدی نرسیدم. .. ) متهم دیگر به نام شهرام می گوید: (آ)رین نفر بودم که از ماشین پیاده شدم. مردم گفتند دعوا تمام شده است. مرا به داخل ماشین بردند. اصلا" مهدی را نزدم. ) متهم ردیف 3 فرامرز می گوید: (به اتفاق سه متهم حاضر به محل رسیدیم. اهالی به سرما ریختند. نگذاشتند ما دعواکنیم ردیف 4 (روح الله ) پدر بیژن ... گفت می خواستیم برای اصلاح برویم تا بیژن پیاده شدرفت صحبت کند نزاع شروع شد. من میانجیگری کردم. )
خانم طیبه مادر مقتول می گوید: (قاتل بیژن است. تقاضای قصاص او را دارم. بگفته شهرام تبرزین را بیژن زده است. البته ازهمه شکایت دارم ، ولی قاتل بیژن است.) آقای وکیل شاکیه به لایحه تقدیمی استناد کرده که (ضربه اصلی را بیژن به سر مقتول زده . متهمین به قصد قتل به آنجا رفته ، میله گرد، کارد و تبرزین را داخل ماشین ریخته اند. به عنوان شرکت در قتل از همه متهمین حاضر شکایت دارم. )
هر یک ازمتهمین شکایت و اظهارات شاکیه و وکیل او راردکردند. در مقابل سوال دادگاه بیژن قضیه را از ابتدا تا اتنها تعریف کرده مسئله اختلاف خواهرش را با شوهر خود(مرحوم مهدی ) شرح داده که (آن شب به اتفاق نادعلی ، فرامرز، شهرام در خصوص اینکه شوهرش می خواسته اثاثیه خواهرم را از منزل خارج کند به محل رفتم غیر از چوب چیزی همراه نداشتیم. به محض پیاده شدن جواد با من درگیر شد. ) در جواب سوال دادگاه می گوید: (من با میله گردیکی به پشت آقاجواد زدم. ) ( در چند سطر بالاتر گفته است غیر از چوب چیزی همراه نداشتم ) . جواد. .. جریان نزاع رامختصرا" شرح داده که (چهار نفر متهم حاضر آمدند. دست بیژن تبرزین بود. آن را انداخت به سرم خورد. بعد رفت سراغ مهدی که به حالت نشسته بود. بیژن با تبرزین به سر او زد و سه متهم دیگر فرار کردند. از بیژن به خاطر زخم شاکی هستم. با دیگران درگیری نداشتم. ) حسن ... می گوید: (وقتی مهدی را به بیمارستان می بردم در حضور راننده آمبولانس و پرستار مرد و مردم شاهدند آن مرحوم دو بار داخل پیکان گفت :
(بیژن ، بیژن ) و به سرش اشاره می کرد. )
در جواب اظهارات حسن و جواد، بیژن گفته : ( من فقط به کمر جواد زدم. زدن به سرمهدی دروغ است.نقل قول حسن راقبول ندارم. ) در جواب سوال دادگاه که مطالب صفحات 16 الی 18 را قرائت کرده می گوید: (نادعلی گفت اگر تو به گردن بگیری مارضایت می گیریم. ) (اظهارات شهرام در برگ 19 مووضوع دست بدست شدن چاقو به خاطر سبکتر شدن جرم ) همچنین راجع به اظهار فرامرز در برگ 24 می گوید: (چوب و میله گرد را قبول دارم. داخل ماشین ریختیم کاردنبود. ) همچنین می گوید: (اظهارات برگ 73 و93 را ... روی حرف نادعلی به گردن گرفتم. )
در جلسه 2/10/1370 شهرام نحوه نزاع راچنین تعریف کرده :( وقتی درگیری شد همسایه ها ما را به داخل ماشین بردند. بیژن ماند علتش را نمی دانم. )
وکیل بیژن به لایحه تقدیمی خود استناد کرده می گوید: (موکل را مباشر قتل معرفی کرده اند. در کیفرخواست دیگر عده ای به عنوان شرکت معرفی شده اند. بنابراین نمی توان گفت مقتول فقط توسط موکل به قتل رسیده . به علاوه آلت قتل مشخص نشده . پرونده از این حیث ناقص است. شهادت جواد به لحاظ اینکه خود شاکی است قابل استناد نیست. در اظهاراتش تناقص مشاهده می شود. حسن ... شهادت داده که مرحوم مهدی نزده . راننده آمبولانس گفته است بیژن به سرم زده در حالی که او را با پیکان به بیمارستان برده اند. معلوم نیست چرا دادگاه شهادت حسین را قرائت نکرد. چگونه ممکن است موکل وقتی حسین در مقابل او ممانعت می کرده و با جواد درگیر بوده با مهدی هم درگیر شود) و تقاضا کرده پرونده اتهام مرحوم مهدی که رابطه نامشروع با زن پدر موکل داشته است مطالبه شود.
وکیل شهرام و نادعلی می گوید: (بین دو کیفرخواست دادسرا تناقض آشکار وجود دارد. در یکی بیژن مباشر و در دیگری موکل را شریک در قتل معرفی کرده است در گواهی پزشکی معاینه جسد اجمال و ابهام وچود دارد. آلت قتاله مشخص نشده قمه بوده یا میله گرد یا تبرزین بوده یا چیز دیگر و علت تامه چه بوده است. مقتول مذبوح شده است و بعدا" به کمرش چاقو اصابت کرده یا ابتدا چاقو وارد شد بعد آلتی به سر مقتول وارد شده است. اینکه جواد گفته مهدی نشسته بود معلوم نشده علت آن چه بوده آیا به جهت ضربه چاقو به کمرش بوده یا علت دیگر داشته . اگر چقاوئی در کار بوده چرا ضبط نکرده اند. )
آقای ... وکیل فرامرز به لایحه تقدیمی خود استناد و قرائت کرده (است.) در اخذ آخرین دفاع متهمین گفته اند مطالبی نداریم. پرونده جهت رفع نقص به دادسرا برگشت شده (4/10/70) نوروزعلی ... نزد بازپرس شهادت و توضیح داده (است که ) (به اتفاق مهدی رفتیم با صاحب خانه اش برای بردن اثاثیه صحبت کنیم. او رفت جلو ما درته کوچه ایستادیم. دیدیم یک اتومبیل پیکان متعلق به محمود و جواد ترمز کرد. پنج نفر ( که تمامشان را ذکر کرده ) ریختند سرمهدی فریاد کشید. دویدم مهدی را دیدم داخل جدول افتاده . بلندش کردم به بیمارستان برسانم دیدم یک کارد تا دسته داخل کمر او جامانده از پشت با یک ضربه کاری که متوجه نبودم کی بود زد به ... مهدی ... رفتیم توی جوب (جوی ) دوباره بلندش کردم و به اتفاق حسین ... راهی بیمارستان نمودم. برگشتم به صحنه که دیدم فرار کرده اند. درهمین حین فریدون پدر بیژن رسید. ما او را دستگیر کردیم. .. وقتی بالای سر مهدی بودم که او را به بیمارستان برسانم نمی دانم چه کسی با چوب یا میله گرد به پشتم زد که من و مهدی افتادیم داخل جوی آب که دوباره مهدی را بلند کردم که حسن ... او را به بیمارستان رساند. 0 سرمهدی هم خون می آمد و شکسته بود. بقیه بدنش را نمی دانم. چون هوا تاریک بود آ;چه دست پنج نفر سرنشینان پیکان بود ندیدم ، ولی موقع فرار آنها دست روح الله میله گرد دیدم. دست بیژن کاردی دیدم ، ولی ندیدم به کسی بزند. چون تاریکی بود و فاصله زیادی داشتیم من چیزی دست دیگران ندیدم. .. وقتی حسن ، مهدی را به بیمارستان برد. آنگاه متوجه شدم که بیژن و روح الله چاقو و میله گرد در دست دارند وآن سه نفر بقیه سوار ماشین هستند. حالا چه دردست دارندنمی دانم. )
حسین ... شاهد دیگر می گوید(مهدی در منزل پدرزنم مستاجر بود. ساعت 9 شب آمده بود در خصوص تخلیه خانه حرف بزند. وقتی خداحافظی کرد و خارج شد اتومبیل پیکان ایستاد پنج نفر پیاده شدند. بیژن و پدرش فریدون را شناختم. دست بیژن یک چوب و یک تبرزین بود دست فریدن یک زنجیر و یک چاقوی کوچک (بود) دست یک نفر که ریش سفیدی داشت قمه ، دست دیگری زنجیر و دست آخری چوب بود. من پریدم برای جلوگیری از درگیری بیژن را بغل کردم او مرا انداخت. آنهادرگیر شدند. چندلحظه ای نکشید دیدم مهدی افتاده زیر ماشین و مهاجمین متواری شدند. من فریدون را گرفتم. .. همراهان مهدی پنج نفربودند. همه به هم ریختند. ) بازپرس سوال کرده اینها چه سلاحی داشتند جواب داده سلاح سرد بودند. ندیدم چه کسی مهدی را زد. ) تایید کرده که دست مهدی و پنج نفر همراهان او زنجیر، دست بیژن تبرزین و چوب (بوده ) است.(پدر بیژن یعنی فریدون زنجیر و چاقوی کوچک (داشت ) دست یک نفر از همراهان بیژن که نامش را نمی دانم و ریش سفیدی داشت قمه (بود) دست دو نفر دیگر همراهان بیژن چوب وزنجیر بود. )
بازپرس با حضور در پزشکی قانونی از پزشکان معاینه کننده جسد مهدی توضیح خواسته که جواب در صفحه 290 پرونده موجود است.درجلسه 19/3/71 مدافعات وکلای مدفع شنیده شد صحبتها و شهادتهارا متناقض همچنین مفادکیفرخواستهارامتعارض و موکلین را بیگناه (دانسته اند) و تقاضای دقت و کشف واقع و بعضا" تقاضای برائت کرده اند.
دادگاه به دلیل اینکه ولی دم بیژن را قاتل معرفی (کرده است ) و قرائن و اماراتی موجود می باشد، زیرا در دسته نزاع کنندگان بوده و عداوت او با مقتول مسلم بوده و بعضی شهود دیده اند اوباتبرزین به سر قمتلو زده و این آلت ، قبل از درگیری در دست اوبوده واینکه علت اقوی جرح وارده به سر بوده مورد را ازمواردلوث تشخیص (داده ) از بیژن دلیل بیگناهی مطالبه شده جواب داده : (من چیزی ندیدم. فقط دیدم که شنیدم که نادعلی با او درگیر شده . اما نمی توانم بگویم او قاتل است.)
دادگاه از ولی دم سوال کرده حاضر (است کسی را) به قسامه معرفی کند. جواد و حسن ... پسرعموهای مقتول را معرفی کرده و حاضر شده خودش قسم بخورد. .. وکیل می گوید: (طراح بیژن بوده . برخی شهادت داده اند او تبرزین داشته . خودش هم ا قرار دارد. بنابراین مورد از موارد لوث نیست و به اندازه کافی بینه برای اثبات قتل وشناخت قاتل یا قاتلین موجود است و شرکت همگی در جریان منتهی به قتل جای تردید ندارد. )
دادگاه به دلیل اینکه نص قانون خویشان نسبی مدعی را در ماده 248تا249 مشخص کرده و اینها از خویشان سببی مدعی می باشند طبق تبصره 2 ماده 248 خانم طیبه ... با اتیان به لفظ جلاله الله به نحو قطع و جزم 50 بار سوگند یاد کرد که بیژن عمدا" و بناحق با ضربه تبرزین به سر فرزندش زده ، مهدی را به تنهائی به قتل رسانده است.
بیژن می گوید: ( او بخاطر خصومت با خواهررم قسم خورده که من کشته ام. ) بقیه متهمین می گویند: (حرفی نداریم. )
دادگاه با اعلام ختم دادرسی با ذکر دلایل که جمعا" هفت صفحه تنظیم شده و بازگو کردن اظهارات متهمین (بیژن در مرحله تحقیق ص 18 می گوید: ( از شدت ناراحتی نمی فهمیدم و یادم نیست که چوب یه میله گرد یا کارد دستم بوده ، احتمال اینکه من مهدی را زده باشم هست... بلی من به مهدی چوب زدم. .. چوب را قبول دارم. ) شهرام در برگ 93می گوید: (من در دعوا هم چوب زده ام و هم چاقو0) بیژن در برگ 127 می گوید: (من به سدت و پای مهدی چوب زده ام. )در برگ 143 می گوید: ( شاید با چوب من مرده باشد. ) در محضردادگاه گفته است : ( من میله گرد کوتاهی که تیز بوده در دستم بود. .. در مراحل تحقیق روی تصویه نادعلی اقرار کرده ام که مرحوم مهدی را زده ام. ) راجع به گواهی پزشکی که به اینکه دو زخم کاری و مهلک به بدن مهدی وارد شده یکی زخم سرشکستگی جمجمه دیگری زخم به کمر طبق قاعده اینکه از ماده 216تا217 مجازات اسلامی استفاده می شود. .. با اشاره به ماده 214 و اینکه علت اقوی و اصلی در گزارش بصراحه بیان گردیده است نتیجه گیری کرده زخم وارده به سر به نفس سرایت کرده باعث خروج روح از بدن گردیده و زخم وارده به کمر فرصت سرایت نداشته است. همچنین استدلال کرده که بیژن زخم سر را وارد کرده است و قرائن و دلایل را بر شمرده و نهایتا" با عنایت به ماده 344 و اجرای قسامه جرم اتهام قتل عمدی ازجانب بیژن را ثابت تشخیص (داده ) حکم به قصاص او صادر کرده (است.) در خصوص اتهام دیگر بیژن به ایراد جرح به جواد بنابر اقرار او جرم انتسابی را از این حیث نیز ثابت دانسته مستندا" به ماده 481 م 10 0 او را به پرداخت یکصد و پنجاه درهم ارشا" در حق جواد ظرف یک سال محکوم کرده (است.)
راجع به اتهام سایر متهمین به شرکت در قتل به دلیل مراتب فوق عنوان قاتل را فقط در مورد بیژن ... تشخیص داده حکم برائت سه نفر متهم دیگر را از حیث شرک در قتل عمد صادر نموده ، ادامه داده چون ضربات دیگری بر بدن متقول وارد شده که ... طبق ماده 216 در قصاص نفس تداخل نمی کند می بایست برای آن دیه جداگانه مقررشود و با بیان دلایلی از جمله به اینکه مهاجمین پس از اصابت ضربه به سرصحنه را ترک کرده اند. زخم به ستون فقرات مقدم به زحم سر بوده و اینکه زخم ستون فقرات مستند به عمل شهرام است ، زیرا در مراحل تحقیق اقرار کرده که چاقو داشته و یک نفر هم زده که همانامقصود آنها مهدی بوده است مورد را از موارد ارش دانسته ، شهرام را به پرداخت یک هزار و دویست درهم ارشا" (367) درحق وراث مرحوم مهدی محکوم کرده است. راجع به خونمردگی در کمر به دلیل اینکه احتمالا" در اثر ضربه که موجب شکستگی مهره کمرشده حادث گردیده ونیز راجع به ساییدگی و خراشها آن را ناشی از حمل به بیمارستان و غیر تشخیص (داده و) موردی برای تعیین دیه ضروری ندیده است.
خانم. .. وکیل بیژن (محکوم به قصاص نفس و پرداخت دیه )طی لایحه مورخه 6/5/71 به حکم صادره اعتراض کرده که (استناد به اظهارات موکل در مراحل تحقیقاتی فاقد ارزش است و از طرفی شهرام نیزعینا" همین اظهارات را نموده (است.) دادگاه اعتنائی به آن نکرده ، تحقیقات دادسرا دور از روش صحیح قضائی بوده به دلیل اینکه دو فقره کیفرخواست صادرشده (است.))
متهمین دیگر نیز اظهاراتی کرده اند از جمله نادعلی گفته با چوبدستی (شخصی را) که نمی شناخته زده رای صادره را مخدوش ذکر کرده به اظهارات نوروز علی اشاره کرده اضافه کرده زخم وارده به سر موجب شکستگی جمجمه شده این به آن معنی است که تبرزین و کارد الت قتل نبوده بلکه چوب و امثال آن بوده اظهارات حسین ... که گفته است دست بیژن تبر کوچکی بوده که او را گرفتم و اینکه نزاع در تاریکی و چند لحظه بیشتر نبوده و از طرفی شاهدی ندیده موکل به سر مهدی زده باشد وجود ندارد اظهار جواد که پسرعموی مقتول و طرف منازعه دارای اعتبار نیست بین اقدامات موکل و مرگ مقتول رابطه علیت و سبییتی احراز نمی شود. راجع بازپرس اثباتی قسم توضیحاتی داده بعلاوه مدعی وجود ظن معارض شده با استناد به ماده 251 سوال کرده مادر مقتول که در ... بوده چطور بر دادگاه علم او احراز شده بعلوه که برادران مقتول نیز بوده اند برگ استناد را ضمیمه لایحه خود نموده است راجع به اتهام شرکت در قتل استنادماده 215 کرده که بایستی مرگ مستند به عمل همه شرکای جرم باشد در شرایطی که وجود داشته به استثنای موکل که دسترسی به مقتول را پیدا نکرده همه متهمین مقتول را زده اند و قاعدتا" بایستی قصاص شوند در نهایت به حکمی که شعبه 14 دیوان عالی کشور صادرکرده اشاره و اضافه کرده بایستی دادگاه نظریه استنباطی به دیوان عالی کشور می داد این تکلیف را انجام نداده از این حیث نیز رای دادگاه واجد ایراد است.
حاکم دادگاه در ذیل این لایحه اعلام کرده در عقیده خود باقی است و دستور ارسال پرونده را به دیوان عالی کشور داده (است.) آقای علیرضا ... وکیل ولی دم نیز طی لایحه مورخه 18/5/71 با اشاره به گواهی پزشکی و اینکه شهرام ا قرار کرده از کارد استفاده کرده و مقتول را مجروح کرده آسیب وارده به ستون فقرات نیز شدید بوده که موجب مرگ در درازمدت می توانسته باشد. نامبرده بدون شک مشمول جرم چاقوکشی نیز می باشد. تعیین ارش وجه قانونی ندارد. صدور حکم برائت برای متهمین را که با چنین وسایلی برای نزاع آمده بودند نه برای مهمانی را عجیب ذکر کرده ، عمل فرامرز و روح الله که چوب و چماق و غیره را در مشاین گذاشته اند از مصادیق بارز معاونت و مساعدت در قتل عمد دانسته ، هجوم آنها را در هنگام شب محل نظم و امنیت جامعه و مستحق مجازات دانسته که دادگاه توجه نکرده ، رای صادره درباره شهرام ، فرامرز و نادعلی را مخالف دلایل موجود در پرونده و اینکه برای اعمال به هم زدن نظم و چاقوکشی مجازات تعیین نشده ، تقاضای نقض دادنامه را نموده است.چون به حکم برائت صادره از جانب وکیل وی دم اعتراض و تجدیدنظرخواهی شده و نسبت به آن از طرف قاضی صادرکننده حکم اظهارنظرنشده پرونده امر از این جهت به نظر قاضی صادرکننده حکم رسیده و طی مرقومه مورخه 27/7/71 اعتراض را موجه ندانسته در نظریه خود باقی مانده (است.) پرونده به این شعبه ارجاع و مورد رسیدگی قرار گرفته است.
هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید و پس از قرائت گزارش آقای ... عضو ممیز و اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای ... دادیار دیوان عالی کشور اجمالا" مبنی بر تائید حکم درموردقصاص محکوم علیه و نقض آن در خصوص برائت سایر متهمین مشاوره نموده با اکثریت چنین رای می دهد:
(نظر به اینکه طبق مقررات قانون و موازین شرعی ، ولی دم خواهان قصاص در موارد لوث در صورتی می توانددر اثبات ادعای خود مبنی بر ارتکاب قتل عمدی از ناحیه متهم (مدعی علیه ) اجرای قسامه و اتیان سوگند نمایدکه مدعی علیه از اقامه بینه عاجزباشدواین وضعیت صراحتا" در صورتجلسات دادرسی منعکس گردد، در حالی که جواب مدعی علیه بر پرسش دادگاه بیان کننده و متضمن عجز وی از اقامه بینه نیست و اصولا" به نحوی است که در پاسخ به سوال قاتل چه کسی است مطرح شده بنابراین از جهت عدم مطابقت ترتیبات قسامه با مقررات وموازین اعتراض نتیجتا" وارد (است ) و حکم تجدیدنظرخواسته نقض و رسیدگی به دادگاه دیگری از محاکم کیفری یک ... ارجاع می شود. )
مرجع :
کتاب قتل عمد، جلداول ، تالیف یداله بازگیر،ازانتشارات ققنوس چاپ اول ،چاپ دیبا، سال 1376
73
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 207
تاریخ تصویب : 1371/09/22
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
شرکت در قتل درقتل خطای محض فامیل جانی به نحوالاقرب فالاقرب دیه رابپردازند
