ابطال و حذف لفظ فاقد شوهر از بند 2 ماده 124 آئین نامه اجرائی قانون وظیفه عمومی
بسمه تعالی
تاریخ 28/8/70 شماره دادنامه 118 کلاسه پرونده 70/49
مرجع رسیدگی . هیات عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: آقای سید احمد مبرقع.
طرف شکایت: اداره وظیفه عمومی نیروی انتظامی.
موضوع شکایت و خواسته : ابطال و حذف لفظ فاقد شوهر از بند 2 ماده 124 آئین نامه اجرائی قانون وظیفه عمومی.
مقدمه: شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلامی داشته است: اینجانب طی دادخواست مورخه 24/11/68 درخواست ابطال آنقسمت از بند 2 ماده 124 آئین نامه اجرائی قانون وظیفه عمومی که فقدان همسر را جهت مادر واجد تنها فرزند ذکور شرط قرارداده است باستناد تجاوز نص قانون بند الف ماده 44 قانون وظیفه عمومی مصوب 29/7/63 مجلس شورای اسلامی از هیات عمومی دیوان نموده بوده ام, با این توضیح که طبق بند الف ماده 44 قانون فوق الذکر صراحتاً معافیت کفالترا جهت یگانه مراقب و نگهدارنده پدر یا جد یا برادر یا مادر... مجاز تشخیص داده است و با عنایت باین نکته که پدر واجد تنها فرزند ذکور چنانچه مشمول این معافیت گردد ولو آنکه سن ایشان از 65 سال نیز متجاوز باشد باز احتمال صاحب فرزند دیگر شدن را دارد و حال آنکه مادر متجاوز از 50 سال سن چنین امکانی را ندارد, و همچنین عقلاً نیز ایجاب مینماید چنانچه قانونگذار معافیتی و مزیتی از باب عطوفت ورافت اسلامی و یا احیاناً جهت حفظ و بقاء نسل برای پدر قائل شده باشد یقیناً در مورد مادر که هواطف شدیدتری دارد لحاظ مینماید و مضافاً بر آنکه طبق نص ماده 44 قانون افراد مشمول این معافیت با ذکر کلمه یا پدر و یا جد و یا برادر و یا مادر از یکدیگر تفکیک شده و جهت کلمه ما در نیز هیچگونه قید و شرط تخصیصی ذکر نگردیده است با توجه بمطالب مذکور و همچنین با عنایت باینکه در آئیننامه اجرائی جهت اخذ کفالت پدر لفظ فقدان همسر را در هیچ جا شرط ننموده, بلکه وجود چند همسر را برای پدر متجاوز از 65 سال سن نیز مانع از صدور برگ معافیت تنها فرزند ذکورش نمیداند لذا آنقسمت از بند 2 ماده 124 آئیننامه را که جهت استفاده معافیت کفالت مادر واجد تنها فرزند ذکور شرط فقدان همسر را ذکر نموده بود برخلاف اصل قانون دانسته و تقاضای ابطال آنرا قبلاً تقدیم داشته ام.
هیات عمومی طی دادنامه شماره 204 مورخ 16/1/69 این دادخواست را همراه با دادخواست دیگری بخواسته : ابطال آنقسمت از متن بند 2 ماده 124 آئیننامه که در داخل پرانتز و در ارتباط طلاق مادران در زیر سن 16 سالگی مشمول میباشد. ضمیمهنموده, و جمعاً مبادرت بصدو رای نموده است. از آنجائیکه ذکر این جمله در متن رای بند 2 ماده 124 آئیننامه اجرائی قانون وظبفه قسمتی از بند 2 ایجاد کرده است, و حال آنکه متن رای از صدر به ذیل منصرف شده وبا دقت بمتن دادنامه خاص آنکه پس از ذکر موضوع شکایت اینجانب و استدلالات مذکور در دادخواست تقدیمی مورخه 24/11/68 این نکته روشن میگردد که استدلال اینجانب مورد قبول هیات محترم دیوان عدالت اداری واقع شده, و در متن رای نیز لفظی دال بر رد دادخواست تقدیمی اینجانب دیده نمیشود. از طرفی با توجه بانتشار متن دادنامه در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی بشماره 13254 و بخصوص با عنایت به انتقاد موضوع دادخواست دیگر پس بایستی اصولاً دادخواست اینجانب در مورد ابطال شرط فقدان همسر برای مادری که از همسر قبلی فوت شده خود تنها یک فرزند دارد مورد قبول هیات محترم دیوان قرار گرفته باشد. علیهذا استدعا دارم دستور فرمائید متن رای صادره قبلی بشرح دادنامه شماره 204 تکمیل و تتمیم گردیده و لفظ فاقد شوهر از بند 2 ماده 124 آئین نامه اجرائی قانون وظیفه عمومی ابطال و حذف گردد. رئیس اداره کل وظیفه عمومی نیروی انتظامی در پاسخ بشکایت فوق الذکر طی نامه شماره 70/894/10/06/401 مورخ 30/3/70 اعلام داشته اند:
1- بخواسته شاکی برابر دادنامه 204 - 16/1/69 صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری و نامه شماره هـ /68/90 - 67/37 مورخ 13/8/69 صادره از آن دیوان قبلاً رسیدگی و اتخاذ تصمیم گردیده و مختومه است بنابرانی رسیدگی مجدد بآن و جهات قانونی ندارد.
2 - با توجه به مفهوم ماده 963 قانون مدنی اگر زوجین تبعه یک دولت نباشند روابط شخصی و مالی بین آنها تابع قوانین دولت متبوع شوهر خواهد بود و ماده 976 قانون مدنی اشخاص ذیل تبعه ایران محسوب میشوند و بند 6 ماده 976 هر زن تبعه خارجی که شوهر ایرانی اختیار کندو ماده 1105 قانون مدنی در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است و ماده 1106 قانون مدنی در عقد دائم نفقه زن بعهده شوهر است و ماده 1107 قانون مدنی نفقه عبارت است از مسکن والسه و غذا و اثاثی است که بطور متعارف و با وضعیت زن متناسب باشد و خادم در صورت عادت زن بداشتن خادم یا احتیاج او بواسطه مرض یا نقصان اعضاء و ماده 1114 قانون مدنی زن باید در منزلی که شوهر تعیین میکند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد و ماده 1117 قانون مدنی شوهر میتواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد منع کند. زنی که شوهر دارد تحت اختیار و سرپرستی و مراقبت همسر خود میباشد بنابرانی مادامی که دارای سرپرست و مراقب است با توجه بصدر بند الف ماده 44 قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 29/7/63 که مقرر داشته یگانه مراقب و نگهدارنده ... مادر تعارض حاصل میگردد و بهمین جهت هم هیات دولت در هنگام تصویب بند 2 ماده 124 آئین نامه اجرائی قانون خدمت وظیفه عمومی برای رفع این تعارض قید مادر فاقد شوهر را قرار داده که بشرح بند 1 لایحه مزبور این عبارت قبلاً مورد تایید هیات عمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفته است.
بنابراین وجود شوهر برای مادر مشمولی که ادعای کفالت مادر مینماید بجهت داشتن سرپرست و مراقب و نگهدارنده مانع استفاده مشمول از کفالت میباشد. علیهذا تقاضای صدور حکم برد شکایت شاکی را دارد.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری, در تاریخ فوق, به ریاست حجه الاسلام حسین محقق قمی قائم مقام دیوان عدالت اداری و با حضور روسای شعب, تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره, بشرح آتی باتفاق آراء, مبادرت به اتخاذ تصمیم می نماید.
رای
چون قید فاقد شوهر مذکور در برند 2 ماده 124 آئین نامه اجرائی قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 13/5/64 هیات وزیران نسبت بمادری که فرزندش تقاضای کفالت از وی مینماید بهر تقدیر مخالف اطلاق بند الف ماده 24 قانون خدمت وظیفه عمومی بوده و موجب تضییق دامنه شمول قانون میگردد علیهذا هیات عمومی دیوان عدالت اداری قید مزبور را مخالف قانون تشخیص و معطوفاً به رای قبلی شماره 4و2 - 16/1/69 صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال قسمتی از بند 2 ماده 124 آئین نامه اجرائی قانون خدمت وظیفه عمومی این قسمت از بند مزبور (فاقد شوهر) نیز ابطال میگردد.
قائم مقام دیوان عدالت اداری حسین محقق قمی
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 118
تاریخ تصویب : 1370/08/28
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
موضوع شکایت و خواسته اعلام تعارض آراء صادره از شعب 4و6 دیوان عدالت اداری نسبت به کفالت مشمولانی که ادعای کفالت مادر فاقد شوهر خود را مینمایند
