در زمینه اقدام به موقع در فسخ معامله و همچنین معیوب بودن موتور ماشین ابتیاعی دلیلی ارائه نگردیده - شرطی که انجام آن غیرمقدور باشد باطل است
تاریخ رسیدگی 21/5/69
شماره دادنامه 325/22
مرجع رسیدگی شعبه 23 دیوانعالی کشور
خلاصه جریان پرونده : در تاریخ 26/5/67 آقای (ع) به طرفیت آقای (ش) دادخواستی به خواسته فسخ معامله و جبران ضرر وزیان تقدیم دادگاه حقوقی دو سنندج نموده و خلاصتا" توضیح داده همانطور که در پرونده کیفری منعکس است خوانده خود را به عنوان مالک اصلی پیکان شماره 1136976 باختران قلمداد نموده و با وجود تاریخ تنظیم قولنامه 21/3/67 و انقضای قولنامه 15/4/67 به علل موجود نتوانسته تا تاریخ یاد شده سند را به نام اینجانب انتقال دهد لذا با توجه به افت قیمتها (پس از انقضاء مدت ذکر شده درقولنامه برای انتقال سند) و همچنین مفاسد موجود در معامله (عیب موتور و تعویض گلگیرها) لذا اینجانب متحمل مبلغی حدود سیصد هزارتومان ضرر و زیان می گردم لذا خواهان فسخ معامله طبق بند (و) قولنامه و جبران ضرر و زیان حاصله می باشم در خاتمه تقاضای مطالبه پرونده را جهت روشن شدن موضوع کرده است مستندات وی 1 - فتوکپی چک 2 - فتوکپی قولنامه 3 - فتوکپی شناسنامه و پرونده شماره 26267 بازپرس شعبه اول می باشد با تعیین وقت و ابلاغ به طرفین طبق صورتجلسه مورخه 13/7/67 پس از توضیحات خواهان خوانده خلاصتا" اظهار داشته چندی قبل اتومبیل مذکور رابه جناب سرهنگ (ق)فروختم و ایشان به من وکالت دادبه باختران رفتم که سند را به نامش کنم بنده صاحب آن را پیدا کردم و نامبرده را جهت انتقال اتومبیل به محضر شماره 3 باختران بردیم که هرچند صاحب سند به نام (ه) معلول انقلاب و بیمار بود ومعرفینامه بنیاد شهید در دست داشت لذا محضر درخواست ورقه معافیت از او نمود که ایشان اعلام داشت که برگ معافیت پزشکی را مفقود نموده ولی سوابق ورقه معافیت در گروهان ... موجود است بعد از اینکه جناب سرهنگ (ق) علیه من شکایت کرد و پرونده در دادسرامطرح رسیدگی بود با رضایت خواهان و اخذ تعهدبه دادسرا ظرف یک هفته متعهد شدم که سند را به نام خواهان منتقل نمایم و برگ معافیت پزشکی صاحب اصلی اتومبیل متعاقبا" تحویل دفترخانه گردید حالا چون اتومبیل را به خواهان فروخته ام و سند از نظر قانونی فاقد ایراد و اشکال است موجبی برای بطلان در بین نیست تقاضای رد دعوی خواهان را دارم
خواهان اظهار داشته که من خوانده را از وکالت عزل کردم ضمنا" خواسته من بطلان معامله واسترداد ثمن به انضمام ضرر و زیان حاصله جمعا" به ارزش پانصد هزارتومان است دادگاه قرار عدم صلاحیت خود را به شایستگی دادگاه حقوقی یک سنندج صادر کرده که پس از وصول به شعبه دوم دادگاه حقوقی یک سنندج ارجاع شده که پس از اخطار رفع نقض و تکمیل آن و تعیین وقت و ابلاغ به طرفین خواهان ضمن لایحه تقدیمی خلاصتا" اظهارداشته که پس از قرار عدم صلاحیت و ارسال آن به دادگاه حقوقی یک و ارجاع آن به شعبه دوم چون امکان دارد موارد زیر مورد لزوم واقع شود تقاضا دارد که مورد توجه و رسیدگی قرار گیرد 1 - پرونده ای که قبلا" در بازپرسی شعبه اول دادسرای عمومی سنندج تحت رسیدگی بوده به لحاظ اقرار شاهدین تقاضای اولیه اینجانب نظر دادستان ومعاون ایشان و نظر بازپرس شعبه اول حائز اهمیت است مطالبه گردد 2 - یک فقره چک که بابت تضمین انتقال سند تا تاریخ 15/4/67 نزد اینجانب بود که به اجراء گذاشته شد پرونده مربوطه مطالبه شود دادگاه پرونده های مربوطه را مطالبه کرده و پرونده های مذکور واصل شده و خلاصه آنها در این پرونده منعکس گردیده و طبق صورتجلسه مورخه 22/1/67 خواهان اظهار داشته که میخواستم ماشین را بفروشم چون سند (نداشت) نمی خریدند بعد از قطعنامه 598 قیمت ماشین تنزل کرد به سیصد هزار تومان حالا من 200000 تومان بابت افت و تنزل ماشین و عیب ماشین و ده هزار تومان موضوع بند6 قولنامه را می خواهم خلاصه خواسته من این است اگر دادگاه فسخ معامله را بپذیرد ضرر و زیان می خواهم اگر نمی پذیرد ضرر و زیان می خواهم و اگر سئوال شود که خواسته را منجزا" تعیین کنم جواب این است که من ضرر و زیان را که 200000 هزار تومان است می خواهم و خواهان مبلغی حدود210000 تومان ضرر و زیان هستم و سرانجام دادگاه طبق نظریه 26122/4/68 خلاصتا" چنین اظهارنظر کرده است (دربند و سند عادی معامله مورخه 21/2/67تصریح شده (فروشنده متعهد گردیده که ظرف مهلت 25 روز سند را به نام خریدار انتقال دهد و در غیر این صورت معامله فسخ و فروشنده بایستی مبلغ دریافتی را به خریدار اعاده و مبلغ صدهزار ریال به عنوان خسارت به خریدار بپردازد) ملاحظه می شودکه پرداخت خسارت تاخیر در انجام تعهد موکول به فسخ معامله شده و خواهان از خیار فسخ استفاده نکرده بلکه چک شماره 154861 را که بابت تضمین تنظیم سندرسمی انتقال صادر شده به اجراء گذاشته و عملا" از حق فسخ موضوع بند و متصرف شده و 4روز قبل از تقدیم دادخواست و اقامه دعوی سند رسمی انتقال شماره 2224108/5/67 تنظیم گردیده و در این سند هم اسقاط کافه خیارات به عمل آمده و خواهان نمی توانداز معامله پشیمان شود صرف نظر از مطالبه بالا و دقت در سند رسمی مذکور در فوق معلوم می شود که آقای (ه) حق تنظیم سند را داشته و خوانده از ابتدا و در تاریخ 21/3/67 و در مهلت تعیین شده قادربه تنظیم سند رسمی نبوده و دفاتر اسناد رسمی هم حضور خوانده را برای تنظیم سند نمی پذیرند و مورد از مصادیق بند1 ماده 232 قانون مدنی است که می گوید شرطی که انجام آن غیر مقدور باشد باطل است و با بطلان شرط تاخیر در انجام شرط باطله هم (ایجاد حقی برای خواهان به عنوان خسارت ناشی از تاخیر در انجام شرط نمی نماید بنا به مراتب چون خواهان در آخرین جلسه دادرسی به لحاظ تنظیم سند رسمی انتقال و موارد مذکور در فوق در محکمه هم از اعلام فسخ صرفنظر کرده قرار سقوط دعوی فسخ معامله را به استناد ماده 298 قانون دادرسی مدنی صادر می نماید و در مورد اینکه بیع معیوب بوده چون خواهان عملا" از خیار فسخ صرفنظر کرده و رعایت فوریت عرفی مطالبه ارض را از توجه به ماده 435 قانون مدنی ننموده به نظر اینجانب ادعای مطالبه هزینه رفع عیب وجاهت قانونی ندارد و باید مردود اعلام شود و در مورد مطالبه ضرر و زیان ناشی از تاخیر در انجام تعهد به علت باطل بودن شرط معتقد به صدور حکم به رد دعوی خواهان هستیم)
آقای (ع) به نظریه مذکور اعتراض کرده و ضمن لایحه اعتراضیه خلاصتا" اظهار داشته اینجانب به موقع تقاضای فسخ معامله را کرده ام در بند1 ماده 232 قانون مدنی اشعار گردیده که شرطی که انجام آن غیر مقدور باشد باطل است بایستی به عرض برسد کسی که از غیر مقدور بودن این شرط000 داشته خوانده بوده نه خواهان و اینجانب نیز با توجه به همین ماده و ماده 116 که اشعار می دارد هرکس را به داشتن اختیارات و سپس مغرور کند یا به امور غیرواقع امیدوار نماید کلاهبردار محسوب می شود به دادگاه کیفری به شکایت برده و تقاضای فسخ معامله را نموده ام در دادگاه کیفری وتجدیدنظر تصریح شده که مسئله از طریق حقوقی قابل تعقیب است و حال آنکه رای صادر خلاف این مسئله را عنوان می نماید و خوانده چون جزء ضابطین دادگستری بوده در دادگاه کیفری و حقوقی مورد عنایت خاص قرار گرفته پس از ارسال پرونده به دیوانعالی کشور و ارجاع آن به این شعبه اینک در وقت بالا هیئت شعبه تشکیل با بررسی محتویات پرونده و مشاوره بشرح زیر اظهارنظر می نماید.
بسمه تعالی
نظریه : با توجه به اظهارات خواهان در جلسات دادرسی مورخ 13/7/67 و 22/1/68 و اینکه از ناحیه مشارالیه در زمینه اقدام به موقع در فسخ معامله و همچنین معیوب بودن موتور ماشین ابتیاعی دلیلی ارائه نگردیده و ضرر و زیان ناشی از افت قیمتها پس از قطعی شدن سند معامله مزبور مجوز فسخ مجدد و یا مطالبه وجهی از این بابت نمی شده فلذا اعتراضات خواهان و معترض که تنها به موضوع رد دعوی فسخ معامله از ناحیه دادگاه ایراد گرفته وجاهت نداشته و نظریه صادره در مجموع تایید می شود.
مرجع :
کتاب قانون مدنی در آیینه آراء دیوان عالی کشور - عقود وتعهدات
به اهتمام یدالله بازگیر- انتشارات فردوسی - چاپ اول - چاپ دریا
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 325
تاریخ تصویب : 1369/05/21
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
ماده 8 آئین نامه تبصره 3 ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بیمه و یا بازنشستگی خلاف مقررات نیست معامله مبتنی بر تفکیک نبوده تا عدم امکان تفکیک آن موجب فسخ باشد - دادگاه تکلیف بقیه ثمن معامله را معین ننموده است
