×

آراء شماره 202 ، 203، 204 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال بند3ـ3 ‏بخشنامه شماره 40 مستمریها، بند2 بخشنامه شماره27 مستمریها، بند3 بخشنامه شماره 28 ‏مستمریها، بند (ب) بخشنامه شماره 30 مستمریها، بند 4ـ1 بخشنامه شماره 42 مستمریها،‏‏ بند (د) بخش

آراء شماره 202 ، 203، 204 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال بند3ـ3 ‏بخشنامه شماره 40 مستمریها، بند2 بخشنامه شماره27 مستمریها، بند3 بخشنامه شماره 28 ‏مستمریها، بند (ب) بخشنامه شماره 30 مستمریها، بند 4ـ1 بخشنامه شماره 42 مستمریها،‏‏ بند (د) بخش

آراء-شماره-202-،-203،-204-هیأت-عمومی-دیوان-عدالت-اداری-درخصوص-ابطال-بند3ـ3-‏بخشنامه-شماره-40-مستمریها،-بند2-بخشنامه-شماره27-مستمریها،-بند3-بخشنامه-شماره-28-‏مستمریها،-بند-(ب)-بخشنامه-شماره-30-مستمریها،-بند-4ـ1-بخشنامه-شماره-42-مستمریها،‏‏-بند-(د)-بخش آراء شماره 202 ، 203، 204 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال بند3ـ3 ‏بخشنامه شماره 40 مستمریها، بند2 بخشنامه شماره27 مستمریها، بند3 بخشنامه شماره 28 ‏مستمریها، بند (ب) بخشنامه شماره 30 مستمریها، بند 4ـ1 بخشنامه شماره 42 مستمریها،‏‏ بند (د) بخشنامه شماره4 کارهای سخت و زیان‌آور سازمان تأمین اجتماعی شماره هـ/82/1041



تاریخ: 10/4/1386
شماره دادنامه: 204،203،202 ‏
کلاسه پرونده: 82/1041، 83/16، 85/82‏
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.‏
شکات: آقایان 1ـ سیدحسین راستگو 2ـ علی‌اصغر رضائی. 3ـ سازمان بازرسی کل کشور‏
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 3ـ3 بخشنامه شماره 40 مستمریها، بند2 ‏بخشنامه شماره27 مستمریها، بند3 بخشنامه شماره 28 مستمریها، بند (ب) بخشنامه شماره ‏‏30 مستمریها، بند 4ـ1 بخشنامه شماره 42 مستمریها، بند (د) بخشنامه شماره4 کارهای ‏سخت و زیان‌آور سازمان تأمین اجتماعی. ‏
مقدمه: شکات به شرح دادخواستهای تقدیمی و معاون نظارت و بازرسی امور ‏فرهنگی و اجتماعی سازمان بازرسی کل کشور طی شکایت‌نامه شماره 582/6/1 مورخ ‏‏20/1/1385 اعلام داشته‌اند، با توجه به مصوبات مورخ 27/12/1385 شورای انقلاب ‏جمهوری اسلامی ایران و 28/2/1367 مجلس شورای اسلامی و 14/7/1380 مجمع ‏تشخیص مصلحت نظام ملاحظه می‌گردد که قانونگذار در هر مورد و به هر دلیل (از جمله ‏سخت و زیان‌آور بودن بعضی مشاغل) تعدادی از کارگران را با اضافه نمودن سوابق کارکرد ‏آنان مشمول بازنشستگی پیش از موعد نموده‌است. لکن سازمان تأمین اجتماعی پس از ‏احتساب این سوابق ارفاقی برای محاسبه مستمریها و صدور احکام هنگام محاسبه و ‏پرداخت دیگر مزایا، با تفسیر نابجا از قانون مبادرت به تنظیم و تصویب ضوابطی کرده که ‏حقوق مکتسبه آنان را مخدوش و موجب کاهش یا حذف بعضی از مزایا از مستمری ‏بگیران شده‌است. 1ـ در بند 3ـ3 بخشنامه شماره 40 مستمریها به صراحت اعلام نموده ‏که سوابق ارفاقی موضوع بخشنامه شماره 577 و 613 حتی مورد محاسبه واقع نخواهدشد. ‏لذا برای محاسبه همترازی مستمریها تنها به سوابق پرداخت حق بیمه بر مبنای سالهای ‏کارکرد بیمه شده اکتفا نموده و حقی را که قانونگذار به هر دلیل از جمله سخت و زیان‌آور ‏بودن مشاغل برای افراد مشمول قائل گردیده نادیده گرفته‌است. 2ـ در بند2 بخشنامه ‏شماره27 مستمریها، سوابق ارفاقی در بخشنامه‌های 577 و 613 حتی در محاسبه ‏پرداخت کمک عائله‌مندی بازنشستگان منظور نشده‌است، در حالی که سوابق ارفاقی دولت ‏می‌بایست به عنوان سابقه واقعی پرداخت حق بیمه تلقی می‌گردید و در پرداخت مزایا ‏موثر واقع می‌شد. این اقدام سازمان مغایر با تبصره4 ماده واحده قانون بازنشستگی پیش از ‏موعد مصوب 1367 مجلس شورای اسلامی می‌باشد. 3ـ در بند3 بخشنامه شماره28 ‏مستمریها، در محاسبه و پرداخت حق سنوات مازاد بر بیست سال سابقه پرداخت حق ‏بیمه مستمری بگیران سوابق ارفاقی لحاظ شده قانونی مورد احتساب قرار نگرفته‌است و ‏لذا این بند از بخشنامه مذکور مغایر با تبصره4 ماده واحده قانون بازنشستگی پیش از ‏موعد مصوب 1367 مجلس شورای اسلامی و ماده4 لایحه قانونی بازنشستگی پیش از ‏موعد مشمولین قانون تامین اجتماعی مصوب 1358 شورای انقلاب و ماده واحده قانون ‏تمدید مهلت قانون بازنشستگی پیش از موعد بیمه شدگان تامین‌اجتماعی مصوب 1370 ‏مجلس شورای اسلامی می‌باشد. 4ـ در بند (ب) بخشنامه شماره30 مستمریها (موضوع ‏افزایش مستمری و تعیین حداقل و حداکثر میزان آن از اول سال 1379) سوابق ارفاقی ‏بخشنامه‌های 577 و 613 فنی را در احتساب 25 سال سابقه به منظور افزایش مقرر در ‏بند مذکور به مبلغ 18092 ریال در هر ماه ملاک محاسبه قرار نداده‌است. این بند از ‏بخشنامه مغایر با تبصره4 ماده واحده قانون بازنشستگی پیش از موعد مصوب 1367 و ‏ماده واحده قانون تمدید مهلت قانون بازنشستگی پیش از موعد بیمه‌شدگان ‏تامین‌اجتماعی مصوب 1370 می‌باشد. 5 ـ طبق بند 4ـ1 بخشنامه 42 مستمریها میزان ‏افزایش مستمری مربوط به ماده 96 قانون تامین اجتماعی به مستمری‌بگیرانی که از ‏سوابق ارفاقی استفاده نموده‌اند صرفاً نسبت به سنوات واقعی پرداخت حق بیمه (سنوات ‏کارکرد بیمه شده) محاسبه گردیده که این بند از بخشنامه مغایر با بند (ب) ماده واحده ‏قانون اصلاح تبصره2 الحاقی ماده76 قانون تامین اجتماعی و تبصره4 ماده واحده قانون ‏بازنشستگی پیش از موعد مصوب 1367 و ماده واحده قانون تمدید قانون بازنشستگی ‏پیش از موعد بیمه‌شدگان تامین‌اجتماعی مصوب 1370 مجلس شورای اسلامی و ماده4 ‏لایحه قانون بازنشستگی پیش از موعد مشمولین قانون تامین‌اجتماعی مصوب 1358 ‏شورای انقلاب می‌باشد. 6 ـ در بند (د) بخشنامه شماره 4 کارهای سخت و زیان‌آور مورخ ‏‏28/10/1381 در قسمت تذکر که در خصوص بازنشستگی پیش از موعد کارهای سخت و ‏زیان‌آور مربوط به قانون مصوب 1380 مجمع تشخیص مصلحت نظام، سنوات ارفاقی ‏قانون پیش‌گفته به عنوان سوابق پرداخت حق بیمه، ملاک محاسبه پرداخت کمک هزینه ‏عائله مندی و نیز حق سنوات مازاد بر 20سال بازنشستگان مذکور موضوع بخشنامه‌های ‏شماره 27، 1/27 و 28 مستمریها قرار نگرفته‌است و صرفاً سوابق واقعی پرداخت حق بیمه ‏لحاظ شده‌است. این بند از بخشنامه مذکور مغایر با بند (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره2 ‏الحاقی ماده 76 قانون تامین‌ اجتماعی مصوب تیر ماه1354 می‌باشد. با توجه به اینکه ‏حکم قوانین سه‌گانه بازنشستگی پیش از موعد مذکور سنوات ارفاقی مبنای محاسبه ‏مستمریها و جزء حقوق مکتسبه بیمه‌شدگان محسوب گردیده‌است. ابطال بندهای مذکور ‏مورد تقاضا است، مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی در پاسخ ‏به شکایت مذکور طی‌نامه شماره37875/7100 مورخ28/9/1385 و 32722/7100 مورخ ‏‏21/8/1385 اعلام داشته‌اند، بر طبق قانون اصلاح پاره‌ای از مقررات مربوط به حقوق ‏بازنشستگی، بانوان شاغل، خانواده‌ها و سایر کارکنان مصوب 1379 از تاریخ 1/1/1379 ‏تغییراتی در جهت افزایش حقوق بازنشستگی و وظیفه ایجاد گردید. این تغییر سبب ‏گردید که افرادی که قبل از تاریخ اخیرالذکر به دایره مستمری بگیران وارد شده بودند از ‏میزان مستمری کمتری نسبت به دیگران برخوردار باشند. از این رو طی بند (ل) تبصره4 ‏قانون بودجه سال1381 کل کشور، مبلغی جهت ایجاد هماهنگی میان دو گروه مستمری‌بگیر ‏فوق در اختیار صندوقهای مشمول آن قانون قرار گرفت. با آنکه قانون اصلاح پاره‌ای از...» ‏شامل مشمولین صندوق تامین‌اجتماعی نمی‌گردید اما به موجب بند 8 آیین‌نامه بند (ل) ‏تبصره4 قانون بودجه سال 1381 کل کشور مقرر گردید که سازمان تامین‌اجتماعی ‏می‌تواند به منظور هماهنگ‌سازی حقـوق مستـمری‌بگیـران تحـت پوشش خود نسبـت ‏به اصلاح حقوق آنان با تصویب هیأت‌مدیره اقدام نماید. براین اساس و علیرغم الزام قانونی، سازمان طی بخشنامه40 مستمریها، حقوق مستمری‌بگیران را طبق « قانون اصلاح...» و با ‏توجه به دو عامل سابقه پرداخت حق بیمه و متوسط دستمزد مبنای برقراری مستمری، ‏هماهنگ با مستمری‌بگیران سایر صندوقها نمود. با توجه به آنکه ملاک اصلی در احتساب ‏سوابق، سوابقی واقعی یعنی سوابقی است که حق بیمه مربوط به آن دریافت شده‌است و با ‏توجه به عدم الزام قانونی در بخشنامه شماره40 که ناظر بر هماهنگ‌سازی مستمریها بود، ‏صرفاً سوابق واقعی لحاظ گردید، هر چند در خصوص تعیین مستمریها و افزایش سالیانه ‏آن، سوابق واقعی و ارفاقی هر دو مورد احتساب واقع شد. با این همه سازمان در سال ‏‏1383 طی بخشنامه شماره 3/40 در هماهنگ‌سازی مستمریها، کلیه سوابق اعم از واقعی ‏و ارفاقی را مورد محاسبه قرار داد و کلیه مشمولین بخشنامه شماره 40 براساس سوابق ‏مزبور از هماهنگ‌سازی مستمری برخوردار گردیدند. بنابراین در واقع موضوع بند 3ـ3 ‏بخشنامه شماره40 از حیث عدم محاسبه سوابق ارفاقی منتفی و شکایت مطـروحه سالـبه ‏به انتفاء موضوع گردیده‌است. ب ـ پرداخت کمک هزینه حق سنوات (موضوع بخشنامه28 ‏مستمریها) به موجب مصوبات شماره72048 مورخ22/12/1372، 322 مورخ 19/7/1374، ‏‏1668 مـورخ 22/8/1375، 71055 مـورخ 12/11/1377 هیـأت وزیـران به سازمان ‏تامین اجتماعی اجازه‌ داده‌شده‌است تا به استناد ماده96 قانون تامین اجتماعی با استفاده ‏از اختیارات قانونی خود از محل منابع داخلی سازمان به کسانی که بیش از 20 سال سابقه ‏بیمه پردازی دارند، مبلغی علاوه بر افزایشهای سالیانه موضوع ماده 96 فوق پرداخت گردد. ‏نظر به اینکه اولاً، این مبالغ فراتر از الزامات قـانونی و به عـنوان امتـیازی به دارندگان ‏سوابق کثیر بیمه‌پردازی اعطا می‌شود. ثانیاً، در متن مصوبات مذکور در فوق، صراحتاً ‏به « سابقه پرداخت حق بیمه» اشاره شده‌است و سوابق ارفاقی که صرفاً به عنوان ارفاقی ‏در حصول بازنشستگی پیش از موعد اعطاء گردیده‌است و بازنشستگان در ازاء آن حق بیمه‌ای ‏پرداخت نکرده‌اند، از مصادیق سابقه موضوع آن مصوبات محسوب نمی‌گردد، لذا سازمان ‏در بند3 بخشنامه متنازع فیه مقرر نموده که سوابق ارفاقی در پرداخت کمک هزینه‌های ‏مزبور مورد محاسبه قرار نمی‌گیرد. بنابراین حکم مقرر در بند3ـ3 بخشنامه فوق کاملاً در ‏تطابق با منطوق مصوبه هیأت‌وزیران صادر گردیده سازگاری تام دارد. ج ـ کمک هزینه ‏عائله‌مندی (موضوع بند (ب) بخشنامه شماره30) این کمک هزینه نیز وضعیتی مشابه ‏کمک هزینه حق سنوات دارد. پرداخت کمک عائله‌مندی طبق ماده87 قانون تامین اجتماعی ‏بر عهده کارفرما است. با این همه منظور مساعدت به بیمه‌شدگان، سازمان طبق مصوبه ‏شورای عالی تامین‌اجتماعی پرداخت آن را خود بر عهده گرفته‌است. لذا اصل پرداخت آن ‏امری است اختیاری و قانوناً سازمان تکلیفی نسبت به آن ندارد. براین اساس طبق ‏پیشنهاد مورخ 5/10/1377 هیأت‌مدیره سازمان، شورای عالی تامین‌اجتماعی طی مجوز ‏مورخ 8/10/1377 تصویب نمود که میزان کمک مزبور براساس میزان اشتراک مستمری ‏بگیران با صندوق، یعنی میزان سنوات پرداخت حق بیمه افزایش یابد و با توجه به اینکه ‏سوابق ارفاقی، بلحاظ آنکه حق بیمه‌ای بابت آن پرداخت نشده‌است از مصادیق چنین ‏سابقه‌ای محسوب نمی‌گردد. د ـ افزایش مستمریهای موضوع ماده 96 قانون تامین ‏اجتماعی (بند 4ـ1 بخشنامه شماره42 مستمریهای سازمان) در این خصوص اعلام ‏می‌دارد که طبق‌نامه شماره 64318 مورخ 3/7/1385 مدیر کل امور فنی مستمریهای ‏سازمان سوابق ارفاقی در افزایشهای سالیانه موضوع ماده 96 همواره ملاک عمل بوده‌است ‏لذا خواسته شاکی عملاً اجابت گردیده و سالبه به انتفاء موضوع است. هـ ـ بند (د) ‏بخشنامه شماره4 کارهای سخت و زیان‌آور، این بخشنامه نیز که در واقع تکرار مفاد بند ‏بخشنامه شماره 30و 28 مستمریها است بر مبنای استدلالهای مندرج در بند (ب) و (ج) ‏این لایحه هیچگونه مغایرتی با قانون ندارد. بنابمراتب فوق رد شکایت مطروحه مورد ‏استدعا است. هیأت عمومی دیوان‌عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و ‏دادرسان علی‌البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با ‏اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‌نماید.‏

رأی هیأت عمومی

الف ـ به شرح لایحه جوابیه شماره 32722/7100 مورخ 21/8/1385 با تصویب ‏بخشنامه شماره 3/40 در سال 1383 درهماهنگ‌سازی مستمریها، کلیه سوابق اعم از ‏واقعی و ارفاقی مورد محاسبه قرارگرفته و کلیه مشمولین بخشنامه شماره40 براساس ‏سوابق مزبور از هماهنگ‌سازی مستمری برخوردار گردیده‌اند که با این وصف اعتراض ‏نسبت به بند3ـ3 بخشنامه شماره 40 سالبه به انتفاء موضوع است و موردی برای ‏رسیدگی و اتخاذ تصمیم در این قسمت وجود ندارد. ب ـ طبق تبصره4 ماده واحده قانون ‏بازنشستگی پیش از موعد بیمه‌شدگان تامین‌اجتماعی مصوب 1367، سابقه پرداخت حق ‏بیمه در کارهای سخت و زیان‌آور هنگام محاسبه مقرری هر سال معادل یکسال و نیم ‏محاسبه و منظور می‌شود. بنابراین مدت مزبور از جهت مقرر در قانون در حکم خدمت ‏رسمی محسوب می‌شود و بند2 بخشنامه شماره27 مستمریها، بند3 بخشنامه شماره28 ‏مستمریها، بند (ب) بخشنامه شماره 30 مستمریها، بند 4ـ1 بخشنامه شماره 42 ‏مستمریها، بند (د) بخشنامه شماره 4 کارهای سخت و زیان‌آور از جهت اینکه متضمن ‏نفی قابلیت احتساب مدت ارفاقی مزبور در احتساب مزایا و فوق‌العاده‌های مندرج در ‏بندهای فوق‌الذکر است، خلاف هدف مقنن و مغایر قانون می‌باشد. بنابراین بندهای ‏فوق‌الذکر مستنداً به اصل 170 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و بند یک ماده 19و ‏ماده42 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‌شود.‏






هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ‏معاون قضائی دیوان عدالت اداری ـ مقدسی فرد

نوع : آراء و نظریات

شماره انتشار : 18248

تاریخ تصویب : 1386/4/10

تاریخ ابلاغ :

دستگاه اجرایی : سازمان تامین اجتماعی -

موضوع :

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)

    

قانون های مرتبط

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.