بیانیه کمیسیون حقوق بشر اسلامی به مناسبت روز کودک
بیانیه کمیسیون حقوق بشر اسلامی به مناسبت روز کودک
کمیسیون حقوق بشر اسلامی به مناسبت روز کودک (١6مهر ماه ١٣٨٩) بیانیهای صادر کرد.
به گزارش ایسنا، متن بیانیه کمیسیون به شرح زیر است:
"بسم الله الرحمن الرحیم
سالهاست که جامعه بشری برای اهتمام بیشتر به رعایت وضعیت کودکان و حمایتهای ویژه از آنان به فکر نامگذاری یک روز به نام آنها افتاده است. در یکصد ساله اخیر آن گونه که ثبت شده اولین بار در ترکیه ٢٣ آوریل را روز بینالمللی کودک نامیدند. سپس در سال ١٩٢5 میلادی کنفرانس جهانی تندرستی کودکان در ژنو سوئیس یکم ژوئن را به عنوان روز بینالمللی کودک (international children day ) نامید . بعدها در سال ١٩54 مجمع عمومی ملل متحد از کشورها خواست که یک روز را در جهت ارتقاء درک متقابل میان کودکان و اتخاذ تدابیری به نفع و در جهت پیشبرد رفاه کودکان سراسر جهان به عنوان روز جهانی کودک (universal children day) نامگذاری کنند. متعاقب تصویب اعلامیه حقوق کودک در ٢٠ نوامبر ١٩5٩ و سپس تصویب پیمان نامه حقوق کودک در ٢٠ نوامبر ١٩٨٩ خیلی از کشورهای جهان ٢٠ نوامبر را بنام روز جهانی کودک در سطح داخلی کشورها ی خود منظور کردند اگر چه همچنان در میان کشورها تنوع اختصاص روزی بنام روز کودک را میتوان مشاهده کرد، بدین صورت که خیلی از کشورها هنوز یکم ژوئن را روز کودک مینامند و برخی کشورها روزهای دیگری از سال از جمله یکم اکتبر ، ١٢اکتبر ، چهارشنبه چهارم ماه اکتبر، ٩ سپتامبر، ٢5 دسامبر، و یا برخی روزهای دیگر را برگزیدهاند.
در تقویم ملی ایران روز ٨ اکتبر یعنی ١6 مهر ماه به عنوان روز جهانی کودک و در راستای توصیه کلی مصوبه مجمع عمومی ملل متحد در سال ١٩54 تعیین شده است، اگر چه این نامگذاری منافاتی با بزرگداشت جایگاه کودک و ضرورت توجه به حقوق انسانی وی در ایام دیگر سال از جمله مناسبتهای مذهبی مرتبط یا سالروز تصویب پیمان نامه حقوق کودک در سازمان ملل یا سالروز الحاق ایران به پیمان نامه حقوق کودک ندارد. به هر حال، ١6 مهرماه سالی دیگر فرارسید و جامعه ایرانی در این مناسبت میتواند ضمن یادآوری آرمانها و اصول دینی، فرهنگی ، حقوقی و انسانی خود در عرصه حمایت از کودکان، دستاوردها و ناکامیهای یکساله گذشته یا چالشهای فراروی را به داوری جمعی بگذارد و با همفکری و تشریک مساعی راهکارهای مناسب جهت حرکت موفق تر خود در آینده را اتخاذ کند.
کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران ضمن تبریک این روز به یکایک کودکان ارجمند سراسر کشور پهناورمان و به یکایک کودکان در سراسر جهان، فرصت را مغتنم دانسته و چند نکته را از منظر نگاه قالب این سازمان که نگرشی فنی حقوقی است، به مخاطبان ارجمند تقدیم میدارد:
١- از حیث معیارهای ارزشی و اصول مبنائی فرهنگی جامعه ایران، طیف وسیعی از حقوق برای کودکان از یکسو و تکالیف متعدد برای پدر و مادرها و جامعه و مسئولان از سوی دیگر مقرر شده که ابعاد مختلف حیات و رستگاری کودک را شامل میشود. در این معیارهای مبنائی گاه آنقدر تاکیدات برجستهای در جهت محبت به کودک و مراقبت از رشد و کمال مادی و معنوی او لحاظ شده که در قالبهای حقوقی و قانونی نمیگنجد و ظرافت ها و لطافتهای وسیع تری میطلبد. بنابراین از حیث معیارها و مبانی دینی، ملی و فرهنگی خود ظرفیتهای بسیاری در این زمینه داریم که هنوز نتوانستهایم در عمل و اجرا آنها را نهادینه کنیم. روز کودک فرصتی است که آن معیارها و مبانی را به درستی بشناسیم و یادآور شویم و کارشناسان تلاش دو چندان کنند که چگونه میتوان عرصههای عمل و اجرا را با بهر ه مندی درست از مبانی و اصول بهتر کرد و ضعف و اشکالات موجود را مرتفع ساخت.
٢- جمهوری اسلامی ایران در جهت نشان دادن پایبندی خود به موازین بین المللی حمایت از کودکان، پیمان نامه حقوق کودک را در زمستان سال ١٣٧٢ تصویب کرده و در اجرای آن تاکنون گزارشهای ادواری به کمیته حقوق کودک ارائه داده است. همچنین جمهوری اسلامی ایران پروتکل اختیاری پیمان نامه حقوق کودک راجع به منع فروش، فحشا و هرزه نگاری کودکان را در ٩/5/٨6 برابر مصوبه مجلس شورای اسلامی پذیرفته است و به عنوان اقدامی جدید در اجلاس اخیر مجمع عمومی ملل متحد در نیویورک که توام با شرکت رئیس جمهور ایران در اجلاس مربوطه بود، الحاق ایران به پروتکل اختیاری دیگر پیمان نامه حقوق کودک که در مورد منع بکارگیری کودکان در مخاصمات مسلحانه است، رسما به سازمان ملل اعلام شد. در کنار این اسناد، جمهوری اسلامی ایران مقاوله نامه بدترین اشکال کار کودک مصوب سازمان بین المللی کار (شماره ١٨٢) را در سال ١٣٨١ پذیرفته و بدان ملحق شده است. مفهوم ساده تعهد پذیری ایران در قبال اسناد یاد شده آن است که این دغدغه و آمادگی در نهادهای رسمی ایران وجود داشته که از تجربیات و سازکارهای جهانی نیز به عنوان مکمل تدابیر و مقدورات داخلی برای ارتقاء حقوق کودک بهره مند شوند.
در راستای همین آمادگی و دغدغه بوده است که تا بحال چند گزارش ملی به کمیته حقوق کودک ارائه شده و همین امسال نیز در اجلاس سالیانه سازمان بین المللی کار مسئولان وزارت کار گزارش ملی اجرای یک ساله اخیر تعهدات مربوط به مقاوله نامه ١٨٢ را ارائه کردند. در همین راستا بوده که برخی از توصیههای کمیته حقوق کودک در نظام حقوق داخلی ایران بررسی و تدابیر شایسته اتخاد شده یا در دست انجام است مثلا در ١٣/١٠/٨٨ برابر مصوبه دولت، وزارت دادگستری به عنوان مرجع ملی هماهنگی اجرای پیمان نامه حقوق کودک تعیین شد و بدینسان یکی از اشکالاتی که طی چندین سال به کشور ما از حیث عدم تعیین مرجع ملی هماهنگ کننده اجرای تعهدات مبتنی بر پیمان نامه حقوق کودک وارد میشد، تا حدودی رفع شد اگر چه بهر حال چه در سطح داخلی و چه در سطح بین المللی عملکردهای یک نهاد تاثیر جدی برای داوری در خصوص روندهای مثبت یا منفی اتخاذشده دارد و باید به انتظار نشست که مرجع ملی تا چه حدی برای رفع مشکلات و نارساییهای حقوق کودک در کشور ما و جهت دهی موثر به سازمانها و نهادهای مختلف برای انجام وظایف قانونی خود و ارتقاء حقوق کودک موفق عمل خواهد کرد. بهر حال همین گام برداشته شده از حیث حقوقی قابل تقدیر است و امکانی است تا کارشناسان و صاحبنظران رشتههای مختلف مرتبط با حقوق کودک دغدغهها و دیدگاهها و توصیههای فنی خود را به دبیر خانه مرجع ملی منعکس کنند.
امسال در سطح جهانی دو شعار برای روز کودک پیشنهاد شده است. اول آنکه "کودکان در قلب اهداف توسعه هزاره " و دیگری "با هم برای ارتقاء عادلانه ایمنی کودکان تلاش کنیم". این شعارها در سراسر جهان قابل فهم هستند و اگر به زبان مناسب برای کودکان توضیح داده شود قطعا دیدگاهها و دغدغههای خود را به روشنی با خانواده یا جامعه ملی و جهانی در میان خواهند گذاشت. اهداف هزاره توسعه در واقع هشت هدف مشترک هستند که جامعه جهانی در سال ٢٠٠٠ بر سر آنها توافق کرد تا اهداف مزبور تا سال ٢٠١5 تحقق یابند.
اهداف هشتگانه عبارتند از: ریشه کنی فقر، تامین آموزش ابتدایی در سطح جهانی، برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان، کاهش مرگ و میر اطفال، بهبود وضعیت مادران، مبارزه با ایدز، مالاریا و سایر بیماریها، تضمین پایداری محیط زیست، مشارکت جهانی برای توسعه. همانگونه که ملاحظه میشود اکثر اهداف هزاره یا مستقیما به کودکان مربوط میشوند یا غیر مستقیم در ارتباط جدی با شرائط کودکان هستند. بنابراین وقتی سخن از "کودکان در قلب اهداف هزاره توسعه" به میان میآید در واقع نوعی یادآوری جدی برای همه سیاستگذاران، مجریان و عموم مردم در سراسر جهان است که توجه داشته باشند اگر خواهان بهبود شرائط کودکانمان هستیم برای تحقق هدفهای هشتگانه باید تلاش کرد و بالعکس، اگر مشکلات جدی اعم از تهدیدات متوجه حیات کودک، کار کودک، ترک تحصیل و بیسوادی، عدم سلامت و ابتلا به بیماریهای مختلف را در مورد میلیونها کودک در اقصی نقاط جهان میبینیم به خاطر آن است که هنوز در خیلی مناطق جهان از هدفهای هشتگانه توسعه هزاره عقب هستند و اما شعار دیگر مطرح شده برای امسال در نگاه اول به اندازه کافی گویا برای همه به نظر میرسد ولی اگر عمیق تر تامل کنیم درخواهیم یافت که در بسیاری جوامع، هنوز ابعاد مختلف ایمنی کودکان را به صورت جامع شناسائی و لحاظ نکردهاند و هنوز عوامل صدمه زننده به ایمنی کودکان را در ابعاد مختلف در نظر نگرفتهاند و برای رفع عوامل مزبور تدابیر متنوع قانونی، اجرائی و قضائی تعبیه ننمودهاند خصوصا با توجه به قید دیگری که در شعار آمده است یعنی"ارتقا عادلانه". بهبود عوامل ایمنی و رفع موانع و مشکلات فراروی باید به نحو عادلانه و بدون تبعیضها و اجحافهای مختلف ناشی از شهرنشینی یا روستا نشینی، وابستگی به خانواده متمکن یا متوسط و ضعیف، تعلق به قومیّت یا نژاد و قبیله خاص، پسر یا دختر بودن و امثالهم پیگیری شود. البته که اجرای این هدف گذاری کار سختی است و باور درست و برنامهریزی و تلاش و عزم همگانی میطلبد.
4 - در کشور ما قریب به ١٣ میلیون کودک با آغاز سال تحصیلی جدید روانه مدارس شدند. در حال حاضر بحث نظام آموزشی جدید و تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش، بحث اتصال مدارس به شبکه جهانی اطلاعات، بحث رفع محرومیت های مدارس برخی مناطق آسیب پذیر کشور، بحث شناسنامه سلامت کودکان و دهها عنوان دیگر مطرح است . در روز کودک میتوان از عموم خانوادهها و نظام آموزش و پرورش و دیگر سازمانها و نهادهای مرتبط درخواست کرد که عنایت داشته باشند انسان در طراز اندیشه اسلامی، انسانی با کرامت وتوام با حریّت وآزادگی است، انسانی که فکر و اندیشه و جسم و امکانات خود را امانتی الهی میداند که میبایست در خدمت تعالی نوع بشر قرار گیرد و همواره احساس همبستگی در قبال درد و رنج نوع بشر دارد. همه برنامهریزیها و تلاشهای فرهنگی و تربیتی شایسته است در مسیری قرار گیرد که کودکان ما از همین آغاز رشد و تعالی به سمت طراز یادشده حرکت کنند نه اینکه از خود باوری و احساس عزت نفس بدور باشند و با حجم زیاد محفوظات و تکالیف درسی سرگرم و در عمل مُقلد فرهنگهای دیگر و برخی مصادیق ساخته شده آنها در قالب برنامه سازیهای هنری و فرهنگی و ورزشی و امثالهم باشند. اگر نظام آموزشی ما بتواند انسان های با کرامت و عزّت را در خود بپروراند براحتی شاهد آسیبهای مختلف اجتماعی در زمان حال وآینده نخواهیم بود و انسانهای با کرامت و شجاع و صادق در قبال هرگونه نقض حقوق انسانی از خود حساسیت و واکنش نشان داده و از هر گونه تلاشی جهت بهبود امور خود و دیگران دریغ نخواهند ورزید.
5 – عرصههای نگران کننده مربوط به حقوق کودکان چه در سطح ملی و چه در سطح جهانی کم نیستند. کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران در حد خود بر بسیاری از عرصههای مربوطه وقوف نسبتا قابل توجهی دارد و همواره در تلاش است که با ارائه توصیهها و نظرات مشورتی به نهادها و مراجع رسمی، برگزاری برنامههای آموزشی و ترویجی، شبکه سازی همیاریهای مردمی، انجام تحقیقات و پژوهشهای کاربردی و خصوصا بهرهمندی از یاری و مدد رسانی خود کودکان در قالب شبکه یاوران حقوق بشر سهمی هر چند کوچک برای رفع نارسائی های موجود ایفا کنند. روز کودک فرصت فرخندهای است که به یکایک تلاشگران معطوف به بهبود امور کودکان خسته نباشید بگوئیم و همه با هم عهد ببندیم که برای رفع نگرانیهای موجود از همین امروز دست بکار شویم و هر یک سهمی مثبت در خور مقدورات خود در این زمینه ایفا نمائیم.
به امید آیندهای بهتر در پرتو عنایات خداوند مهربان، همو که قبل از آمدن هر کودکی به این جهان ضروری ترین موجبات حیات را به بهترین شکل وکیفیت ارزانی داشته و مینماید و تمام استعداد ها و ظرفیتهای رشد و تعالی را در اختیار کودک قرار میدهد تا با همت پدر و مادر، جامعه و تلاشهای خود فرد زمینه شکوفائی آنها فراهم آید.
معاون اول قوه قضائیه کمبود قاضی داریم، شکایت مردم اغلب از فرآیند دادرسی است مسئولیت حقوقی پزشکی