نحوه ی نگارش قرارداد برای عقد بیع متقابل-قرارداد بای بک
امروزه با گسترش بی حد و اندازه ی حوزه ی فعالیت قرار دادهای بین المللی هر روز نیاز بیشتری به تدوین این موارد حس میشود مواردی که بتوان با آن به راحتی برخورد کرد و دچار مشکلاتی که امروز مراکز داوری با آن درگیر هستند نشد مواردی که دو طرف قرارداد بتوانند حتی با کمترین آگاهی نسبت به موارد خاص حقوقی با آن ارتباط برقرار کرده و متوجه روح قرارداد شوند با توجه به این موارد،مقاله ی پیش رو تدوین شده تا بتوان گفت که یک فرد حقوقی نیز با کمترین اطلاعات عملی بتواند در متن قرارداد،نظر داده و فرد مخاطب خود را از خواسته ی خود مطلع سازد
محمد جواد اعیانی ثانی-دانشجوکارشناسی ارشد تجارت بین الملل
چکیده:
امروزه با گسترش بی حد و اندازه ی حوزه ی فعالیت قرار دادهای بین المللی هر روز نیاز بیشتری به تدوین این موارد حس میشود مواردی که بتوان با آن به راحتی برخورد کرد و دچار مشکلاتی که امروز مراکز داوری با آن درگیر هستند نشد.
مواردی که دو طرف قرارداد بتوانند حتی با کمترین آگاهی نسبت به موارد خاص حقوقی با آن ارتباط برقرار کرده و متوجه روح قرارداد شوند. با توجه به این موارد،مقاله ی پیش رو تدوین شده تا بتوان گفت که یک فرد حقوقی نیز با کمترین اطلاعات عملی بتواند در متن قرارداد،نظر داده و فرد مخاطب خود را از خواسته ی خود مطلع سازد.
در این مقاله سعی شده به امور قرارداد نویسی بای بک توجه خاصی شده و آن را به طور ساده و همه فهم توضیح داده است.
کلیدواژه: بای بک - قرارداد بیع بین الملل - نگارش قرارداد
قرار دادهای تجارت بین الملل - نمونه قرارداد بای بک
مقدمه:
در مورد قراداد های بین المللی،قرارداد بای بک برای کشور های جهان سوم اهمیت بسیاری پیدا کرده،چون علاوه بر نبودن سرمایه نیاز به بهره برداری از تکنولوژی و استفاده ی بهینه از آن روز به روز بیشتر شده است.بای بک میتواند این مشکل را به راحتی برای این قبیل کشور ها حل کند،چون که بر عکس B.O.T باز خرید آن در مدت زمان بلندتری بوده و بیشتر میتواند منافع آن کشور را تامین نماید. امروزه استفاده از قراردادهای بای بک به عنوان ابزار توسعه و نوسازی، امری عادی در صنعت نفت و گاز به شمار می رود. در صنایع دیگر مانند نساجی، فلزات و پتروشیمی از این گونه قراردادها برای واردات سریع و مقرون به صرفه ماشین آلات استفاده می شود. در حال حاضر بیشتر از این قرارداد در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی در کشور استفاده شده که نیروهای انسانی طبعا کمتر در آن ها دخیلند.
تجارت متقابل در سطح وسیع آن، اولین بار پس از جنگ جهانی اول ظهور یافت . آلمان دردوران جمهور ی وایمار و در شرایطی که پول کشور در اثر بی ثباتی بیش از حد نمی توانست.
وسیله مبادلات خارجی قرار گیرد، به شیوه تجارت متقابل متوسل گردید . به این ترتیب آلمان توانست اقتصاد خسارت دیده از جنگ را جبران کند . سایر کشورهای اروپایی نیز سیستم تهاتری و ترتیبات تسویه بین المللی را به عنوان وسیله ای جهت کمک به بهبود اوضاع اقتصادی بعد از جنگ، به کار گرفتند.
سابقه بیع متقابل در دوره جدید را باید در دو دهه قبل و در کشورهای اروپای شرقی جستجو نمود . کشورهای اروپای شرقی با شرایط اقتصادی نامساعد از قبیل عدم توازن تجاری شدید با غرب، افزایش بدهی های خارجی، نیاز به واردات و عدم توفیق در افزایش صادرات روبرو بودند، لذا مجبور شدند واردات خود را که به اقلامی که دارای اولویت بودند یا اقلام مولد صادرات بوده محدود کردند . بنابراین اکثر این کشورها برای تأمین بقیه اقلام وارداتی سازمان های تجا رت خارجی خود را به معاملات بیع متقابل فراخواندند.
مشابه فشارهای اقتصادی که موجب روی آوردن کشورهای اروپای شرقی به تجارت متقابل گردید، در مورد کشورهای در حال توسعه نیز صادق بوده است، زیرا این کشورها غالبا با محدودیت منابع ارزی برای مدرنیزه کردن صنایع خود موا جه بوده اند . امروزه بیش از 90 کشور جهان با اهداف متفاوت از جمله افزایش صادرات، کسب بازارهای جدید و دسترسی به تکنولوژی پیشرفته، حداقل بخشی از تجارت خود را در قالب بیع متقابل انجام می دهند.
در ایران نیز، در راستای تحقق برنامه اول توسعه اقتصادی اجتماعی وفرهنگی و به استناد بند« ی»تبصره 29 قانون مذکور، اکثریت وزرای عضو کمیسیون اقتصادی هیأت دولت در جلسه مورخ20/3/1369، آئین نامه معاملات متقابل را تصویب نمودند . اولین قراردادهای بیع متقابل پس از تصویب آئین نامه مذکور، توسط کارشناسان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در اداره تهاتر و امور صادراتی مورد رسیدگی قرار گرفت . ساز و کار انعقاد این قراردادها در گذر زمان با تغییراتی روبرو بوده است . اولین قرارداد بیع متقابل در ١٣٧١ با شرکت آمریکایی کونوکو منعقد شد که با آغاز تحریم اقتصادی آمریکا علیه ایران به مرحله اجرا نرسید . قرارداد بعدی درسال ١٣٧٣ بین شرکت توتال و شرکت ملی نفت برای توسعه میدان سیری منعقد شد(گرونندال ١و مزرعتی،2006 : 3)
در کشور ما این موارد با ورود شرکت های خارجی از جمله شرکت توتال فرانسه برای میادین نفت وگاز مطرح شد و نیاز آن به طور مبرمی در کشور احساس شد.
با توجه به ضرورت پیش نویس قرارداد و این مطلب که دست برتر با طرفی است که پیش نویس را تهیه مینماید ،بسیار مهم است که شکل کلی از این نوع قراردادها داشته باشیم و بتوانیم با پیشنویسی روان مطالب ودرخواست های خود را به طور غیر مستقیم در قرارداد بگنجانیم. بنا به نظر کارشناسان تا به حال مسؤولان کشور مهارت لازم در مورد قراردادهای بای بک را کسب نکرده اند. در نتیجه، این گونه قراردادها برای سرمایه گذار و کشور منافع و مضراتی دارند. سرمایه گذاران از ذخایر نفت و گاز ثابت، پرداخت تضمینی و به موقع دستمزدها توسط دولت و سود حاصل از تولید نفت بهره می برند. به علاوه، شرکت نفت ملی ایران کلیه خطرات حاصل از قیمت پایین نفت را با پرداخت نرخ ثابت برگشت، تقبل می کند. به هرحال هنوز هم مسائل مبهمی وجود دارد. اگرچه کوتاه مدت بودن قراردادهای بای بک باعث می شود پیمانکاران نتوانند سود بلندمدتی کسب کنند، با این حال بسیاری از آنان اذعان دارند که شراکت در موفقیت پروژه های کوتاه مدت تنها راه اطمینان پیدا کردن از یک موقعیت سودمند در کشور است.
قراردادهای بای بک برای دولت، سرمایه، فرصت های آموزشی برای پرسنل و دسترسی به جدیدترین تکنولوژی در زمینه کشف، احیا و توسعه میدان های نفتی را به دنبال دارد. همچنین به شرکت نفت ملی ایران اجازه کنترل کامل فعالیت ها را نیز می دهد. البته باید در نظر داشت پیمانکاران مسؤولیت پذیرش ریسک را ندارند، انتقال مهارت های مدیریتی به شرکت نفت ملی ایران انجام نمی شود و این شرکت مسؤول هزینه های فعالیت میدان های نفتی است. علاوه براین، انتقال تکنولوژی مساله دائمی و همیشگی نیز نیست. ثابت شده علیرغم خطرات موجود، قراردادهای بای بک در صنعت نفت و گاز کشور به صورت دوطرفه ای سودمند هستند. تا به امروز بیش از 25 قرارداد بای یک در کشور امضا شده است.
این مقاله دارای 6 مبحث میباشد که مبحث اول کلیات بای بک را همراه با اقسام تجارت متقابل و در مبحث دوم با واژگان، طرفها و ساختار قرارداد آشنا میشویم ودر مبحث سوم با چهار چوب قرارداداولیه ی بای بک آشنا میشویم و در مبحث پنجم با چهار چوب قرارداد بای بک و در مبحث ششم یک نمونه قرارداد کلی را در زمینه ی بای بک میبینیم .
1)کلیات بای بک:
شکلی از تجارت متقابل است که در آن خرید کارخانجات ، ماشینآلات ، تجهیزات تولیدی و یا تکنولوژی در ازاء تحویل محصولات مستقیم یا غیر مستقیم این تسهیلات صورت میگیرد.
بای بک یکی از شیوههای تجارت متقابل است که در زبان فارسی آن را خرید بازیافتی و بازخرید نیز ترجمه کردهاند. در معاملات بای بک از یکسو ماشینآلات ، تجهیزات تولیدی یا یک کارخانۀ کامل از سوی یک عرضهکننده به کشور دیگری صادر میگردد و در مقابل ، محصولاتی که بهطور مستقیم یا غیر مستقیم بهوسیلۀ همین تسهیلات تولید شده بابت تمام یا بخشی از بهاء این تسهیلات ، در مدت زمان معینی دریافت میشود. بهعبارت دیگر محصولات مورد تبادل در این شیوه از تجارت متقابل بهنحوی به یکدیگر مربوط هستند. این نکته مهمترین وجه تفاوت میان بای بک و خرید متقابل است که از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا فروشندۀ تجهیزات ، کالائی را دریافت میدارد که مطمئن است با تکنولوژی و ماشینآلات ساخت وی تولید شده است.
در بعضی موارد کالاهائی که بهوسیله عرضهکننده ارائه میگردد وسایلی برای اکتشاف ، بهرهبرداری یا حمل و نقل محصول عرضه شده بهوسیله خریدار است: برای مثال لوله فولادی در مقابل گاز طبیعی. در برخی موارد ممکن است محصول نهائی بهجای کالا ، خدمت باشد. در این حالت خریدار ماشینآلات ، فروشنده را در سهام واحد مربوطه شریک مینماید. مثلاً چنانچه قرارداد ساخت مترو و خرید تجهیزات و وسایل نقلیه مربوط به آن منعقد گردد ، کشور خریدار ، شرکت طرف قرارداد را در سهام مترو شریک میشود.
1-2)اقسام تجارت متقابل :
اشکال تجارت متقابل غیر قطعی و از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. ولی چند نوع از آنها که متداولتر و در بیشتر کشورها مشترک می باشد در ذیل توضیح داده می شود.
1- 2-1)خرید متقابل(counter purchase):
شکلی از تجارت متقابل است که در آن صادر کننده کالاها یا خدمات به یک کشور متقابلا کالاها یا خدماتی را از همان کشور خریداری می نماید.
در خرید متقابل شرکت معمولا غربی کالایی را به کشور دیگر معمولا شرقی صادر می کند و در مقابل تعهد می نماید که در ظرف مدت معین کالاهایی را با ارزش کمتر یا مساوی و یا حتی بیشتر از ارزش کالاهای فروخته شده خود از کشور وارد کننده خریداری نماید. بنابراین خرید متقابل شامل دو معامله مجزا از یکدیگراست.قرارداد اول خرید متقابل مانند قراردادهای معمولی فروش بین المللی است که طبق آن فروشنده کالا را به خریدار تحویل می دهد دو بهای آنرا نقدا به یک ارز مورد توافق دریافت می دارد قرارداد دوم که مربوط به التزام فروشنده اولیه به خرید از کشور خریدار اولیه است و کمی وسیعتر و پیچیده تر از قرارداد اولی است که در آن تعهد فروشنده اولیه به خرید کالا از خریدار اولیه درج می گردد و شرطی در آن بیش بینی می شود که درصورت قصور یا سرپیچی فروشنده اولیه از خرید کالا و انجام تعهد خود وی مشمول مجازاتی خواهد شد در قرارداد خرید متقابل این شرط گنجانده میشود که فروشنده اولیه می تواند تعهد خرید خود را به شخص (حقیقی و حقوقی) دیگری نیز منتقل نماید.
در مبادلات خرید متقابل دو قرارداد خرید و خرید متقابل اغلب به وسیله یک پروتکل به یکدیگر ارتباط پیدا می کنند مهمترین ویژگی های این پروتکل به شرح ذیل می باشد:
- درصدی از کل قیمت قرارداد فروش موضوع معامله خرید متقابل قرار می گیرد که این رقم اصولا معادل کل مبلغ قرارداد منهای پیش پرداخت است.
- هرگاه طرفین راجع به نوع کالایی که قرار است موضوع خرید متقابل باشد در موقع امضای قرارداد اولی نتوانند به توافق برسند می توان لیستی از کالاها را به عنوان موضوع قرارداد خرید متقابل در نظر گرفت.
ارز:طرفین باید در قرارداد خرید متقابل در مورد ارزی که بهای محصولات خرید متقابل بر اساس آن اعلام و پرداخت خواهد شد به توافق برسند.
در قرارداد خرید متقابل نباید به طرف خارجی اجازه داده شود که کالای خریداری شده را در بازارهای سنتی کشور عرضه کند.
خرید متقابل بر دو قسم می باشد.
معاملات مستقل یا موازی، در این نوع معامله استقلال قراردادهای خرید از یکدیگر از شرایط اصلی آن محسوب میشود.
معاملات به هم پیوسته :فروش صادراتی مشروط بر این است که فروشنده صادراتی وارد معامله خرید متقابل شود و یا در صورت امکان آنرا اجرا نماید.
نوع اول، به دو دلیل مرجح می باشد 1- صادر کننده می تواند به موجب یک ضمانت کوتاه مدت جامع پوششی برای خود فراهم آورد. 2- ضمانت نامه های بانکی، اعتبارات اسنادی و ضمانت حسن انجام تعهد برای معاملات مستقل راحت تر فراهم می شود.
1-2-2)معاوضه(parter):
این اصطلاح در برخی مواقع به نادرست به تمام اقسام تجارت متقابل بدون در نظر گرفتن ماهیت حقوقی که طرفین بر توافقات خود در نظر گرفته اند اطلاق می شود از نظر حقوقی معاوضه تبادل کالا در مقابل کالا یا خدمت می باشد.
دربیشتر کتب و مقالات barterبه تهاتر ترجمه شده است. ولی با توجه به اینکه در حقوق انگلستان barterدر مقابل saleقرار می گیرد وجه افتراق این دو تاسیس قرار گرفتن پول به عنوان عوض considerationدربیع و نبودن این عنصر پول در معاوضه وقرار گرفتن کالا و خدمات هم به عنوان عوض و هم معوض در معاوضه درست بودن معاوضه برای اصطلاح barterمشخص می شود و با توجه به مشخص بودن تاسیسات حقوقی در حقوق ایران به کار بردن اصطلاح تهاتر که یک واقعه حقوقی است برای barterکه مشخصا عملی حقوقی می باشد چندان جالب و منطبق با اصول فنی نمی باشد. البته در حقوق آمریکا عوض هم می تواند کالا خدمت و پول باشد پس barterنوع بیع محسوب می شود.
در برخی اوقات به معاوضه قرارداد جبرانی compensation contractنیز گفته می شود به دلیل آنکه تسلیم کالا از جانب یکی از طرفین جبران یا غرامتی است-همان عوض در لسان حقوقی-برای تسلیم کالا از طرف دیگر پس چنانچه یکی از طرفین در تسلیم کالا مطابق با آنچه که بین آنها توافق شده است قصور ورزد می تواند این قصور دلیلی بر عدم انجام تعهد از سوی طرف دیگر باشد.
در مورد معاوضه نیز باید دو مورد از یکدیگر تمایز داشته شود. در معاوضه واقعی تبادل ساده وجود دارد و هیچگونه ارزش دیگری به کالاها اضافه نمی شود و یعنی از نطر طرفین معاوضه ارزش هر کالا با هم برابر است. ولی در نوع دوم مقداری ارزش پول اعتبار و ... به کالاهای مبادله شده اضافه می شود در معاملات بازرگانی تنها معاوضه ارزشی valued barterیعنی نوع دوم مورد استفاده قرار می گیرد.
ویژگی های این نوع مبادله را می توان به شرح زیر برشمرد.
* معمولا این مبادلات تحت یک قرارداد صورت می گیرد.
* شخص ثالثی در عملیات حضور ندارد
* معمولا مبادله کالاها به طور همزمان یا در فاصله زمانی کوتاهی انجام می گیرد.
* معمولا بانکها از افتتاح اعتبار اسنادی برای این نوع معاملات خودداری می نمایند از آنجا که معاملات تهاتری از تضمینی که اعتبارات اسنادی در معاملات ایجاد می کند برخودار نیستند.
1-2-3) معاملات افست offset arrangemtns :
شکلی از تجارت متقابل است که در آن صادر کننده تجهیزات و غالبا هواپیمایی و نظامی تعهد می نماید تا قطعات مورد استفاده در این تجهیزات یا محصولات دیگر را از کشور وارد کننده خریداری نموده یا موجبات خریداری آنها را فراهم نماید.
معمولا معاملات افست به روشهای گوناگونی انجام می پذیرد که عبارتند از:
الف) تولید تحت الامتیاز لیسانس
در این نوع معامله اجازه ساخت تجهیزات یا قطعات به صنایع داخلی کشور وارد کننده که از طرف شرکتهای خصوصی یا دولت کشور فروشنده اعصا می گردد داده می شود که این محصولات ممکن است.
* در تجهیزاتی که قرار است به کشور واردکننده فروخته شود به کار رود
* به وسیله گیرنده حق الامتیاز خریداری شود.
* به شخص ثالثی فروخته شود.
ب) تولید مشترک co-production: این معامله در برگیرنده رابطه ای است که می تواند از یک موافقت نامه ساده میان صادر کننده و یک شرکت واقع در کشور خریدار تا سرمایه گذاری مشترک میان آن دو تفاوت کند.
ج) تولید به وسیله پیمانکاران فرعی این مورد شامل انعقاد قراردادهایی با شرکتهای متعدد واقع در کشور خریدار برای ساخت یا مونتاژ کالا است.
د) ایجاد زیرساختهای محلی: ممکن است از صادر کننده درخواست شود که تاسیسات محلی نظیر مدارس، کارآموزی موسسات تحقیقاتی یا دفاتر فروش منطقه ای و مانند انها را در کشور خریدار بر پا سازد.
1-2-4) معاملات بای بک
در ابتدا لازم است که راجع به معادل فارسی رایج در مورد معاملات buy backتوضیحی دهیم. در بیشتر مقالات و کتب حقوقی از اصطلاح بیع متقابل در مورد این گونه معاملات استفاده شده است از آنجا که خواهیم دید اصطلاح بیع متقابل هیچگونه تناسبی با ماهیت حقوقی این گونه معاملات ندارد و اصطلاح توافق باز خرید یا پس خرید محصول یا خرید بازیافتی که دیگر مولفین و محققین به کار برده اند به نظر می رسد برای شناساندن ماهیت این تاسیس حقوقی رسا تر باشد ولی نگارنده به دلیل اینکه این واژگان چندان در نظام حقوقی ما کاربرد نداشته اند و از طرفی وازه ی رایج بیع متقابل نیز با counter purchaseقرابت بیشتری دارد از همان معادل لاتین آن یعنی بای بک دراین کار تحقیقی استفاده کرده است.
کمیسیون اقتصادی اروپا این قرارداد را به این شکل تعریف نموده است.
در این قرارداد موضوع قرارداد اولیه ماشین آلات، تجهیزات، امکانات، دانش، همکاری فنی است که برای تامین امکانات تولید به خریدار ارائه خواهد گردید طرفین توافق می کنند که فروشنده در پایان محصولات تولید شده به وسیله امکانات تولیدی را از خریدار اولیه خریداری نماید.
در تعریف دیگری بای بک این گونه تعریف شده است معاملاتی است که در آن یک عرضه کننده ماشین آلات تجهیزات تولید یا کارخانه کامل را به کشور دیگری صادر می کند و در مقابل محصولاتی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم به وسیله همین تسهیلات تولید شده بابت تمام یا بخشی از بهای این تسهیلات در مدت زمان معین دریافت می شود به عبارت دیگرمحصولات مورد تبادل در این شیوه از تجارت متقابل به نحوی به یکدیگر مرتبط هستند و این نکته مهمترین وجه تمایز معاملات بای بک و خرید متقابل است.[11]
در مجموع می توان مشخصات ذیل را برای قراردادهایی بیع متقابل بر شمرد.
1- دو قرارداد مجزا
در قرارداد نخست فروشنه یا صادر کننده متعهد می شود که امکانات تولید را فراهم کرده و در قبال آن بهای فروش تجهیزات و کارخانه و تکنولوژی را به صورت بخشی از محصولات همان کارخانه و امکانات سرمایه گذاری شده دریافت دارد در واقع قرارداد دوم قرارداد بازخرید محصول ناشی از همان امکانات و تکنولوژی می باشد. این دو قرارداد به وسیله یک پروتکل به هم مرتبط می شوند.
2- ارتباط بین کالاها و تجهیزات و وسایل صادراتی با کالاهای بازخرید شده :اگر در معامله مربوط توافق شده تا متقابلا کالاهایی خریداری شود که با صادرات کالاها و خدمات اصلی ارتباط تولیدی نداشته باشد. در این صورت قرارداد موجود خرید متقابل است نه بای بک.
3- بلند مدت بودن قرارداد
4- سنگین بودن حجم عوضین قراردادهای بای بک
این گونه قراردادهای معمولا در صنایع بزرگ و عظیم مانند صنعت نفت و گاز و ساختن پروژه های زیرساختی مانند سد، جاده و ... به کار میرود.
در برخی از مواقع در معاملات بای بک به جای دو طرف، سه طرف حضور دارند.[12] در این حالت علاوه بر دریافت کننده و فروشنده ماشین آلات یا تجهیزات شخص ثالثی نیز در معامله وجود دارد که سرمایه یا اعتبار و یا نوعی وام لازم برای این خریدار را تامین می کند، در این صورت سه قرارداد جداگانه به امضا می رسد.
1. قرارداد خرید ماشین آلات
2. قرارداد اعتباری
3. قرارداد صدور محصولات متقابل
در قراردادهای بای بک نحوه تعیین قیمت ماشین آلات و به ویژه کالاهای تحویل متقابل از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. از آنجایی که بین زمان عقد قرارداد و هنگام عرضه محصول به بازار فاصله زمانی زیادی وجود دارد. قیمتهای تعیین شده ممکن است به دلخواه نباشد. به همین علت در اکثر موارد فرمولهای انعطاف پذیری در قرارداد گنجانده میشود. همچنین در محاسبه قیمت بویژه قیمت کالای تحویل متقابل باید مساله بهره ای که در ازای وام یا اعتبار پرداخت می شود و نیز پیش بینی نرخ تورم و افزایش هزینه های تولیدی در درازمدت توجه کرد.
در برخی مواقع فروشنده ماشین آلات به جای فروش آنها ارا اجاره می دهد در این حالت تعهد متقابل همچنان خرید محصولات حاصل از ماشین آلات خواهد بود که به این طریق اجاره بها پرداخت می شود.
اهم مواردی که در قرارداد بای بک باید مدنظر قرار گرفته شود به قرار زیر می باشد:
* انتقال ماشین آلات و تکنولوژی
* روابط مالی و بازرگانی
* مکانیمسهای حل اختلاف و تضمین حسن انجام معامله و نحوه مجازات مختلف در صورت عدم اجرای قرارداد
* چگونگی مدرنیزه کردن ماشین آلات در طول مدت قرارداد و انجام خدمات مربوط به آنها( سرویس کردن)
* میزان کالای قابل صدور یا تحویل
* چگونگی افزایش ارزش افزوده کالا در درازمدت
* روشهای قیمت گذاری و نوسانات هزینه تولید در درازمدت و نوسانات ارز
* شرایط حمل کالا
* تربیت کادر متخصص بالا بردن تخصص کادر موجود
* زمان خاتمه قرارداد
معمولا در قراردادهای بای بک شرط مشتری ممتازه یا بهترین مشتری (M.F.C) گنجانده می شود بدین معنا که فروشنده محصولات (وارد کننده) باید محصولات تولیدی خود را به بهترین و نازلترین قیمت که به دیگر مشتریان همان محصول درشرایط مشابه می دهد به صادر کننده تجهیزات بفروشد.
2)واژگان، طرفها و ساختار قرارداد
2-1) واژگان
2-1-1) خرید متقابل
در خرید متقابل، فروشنده و خریدار یک معامله اولیه توافق مىنمایند که فروشنده متعاقباً محصولاتى را از خریدار (یا شخص ثالثى در کشور خریدار) خریدارى نماید (یا موجب انجام خرید بهوسیله شخص ثالثى شود). در این شکل، بهاى هر دو جریان محصولات (یعنى محصولات فروختهشده تحت معامله اولیه از یکسو و محصولات فروختهشده تحت قرارداد خرید متقابل از سوى دیگر) به پول پرداخت مىشود. ارزش محصولات خریدارىشده تحت قرارداد خرید متقابل مىتواند کمتر، مساوى یا بیشتر از ارزش محصولات فروختهشده در معامله اولیه باشد. خصوصیت نوعى معامله خرید متقابل این است که برخلاف باىبک (به مطالب ذیل مراجعه شود) لزوماً رابطه خاصى بین محصول فروختهشده تحت معامله اولیه و آنچه طبق قرارداد خرید متقابل عرضه مىگردد وجود ندارد.
2-1-2) باىبک
در این شکل، موضوع معامله اولیه ماشینآلات، تجهیزات، حق اختراع، دانش فنى یا کمکهاى فنى (که از این به بعد تجهیزات / تکنولوژى نامیده خواهد شد) است که جهت برپایى تسهیلات تولیدى براى خریدار بهکار مىرود. طرفها موافقت مىکنند فروشنده متعاقباً از خریدار، محصولاتى را که بهوسیله این تسهیلات تولیدشده خریدارى نماید. همانند خرید متقابل، بهاى هر دو جریان محصولات به پول پرداخت مىشود و ارزش محصولاتى که بازخرید شده مىتواند کمتر، مساوى یا بیشتر از ارزش محصولات مربوط به معامله اولیه باشد.
2-2) طرفها
2-2-1) فقط دو طرف
معامله باىبک در سادهترین شکل خود میان دو طرف انجام مىگیرد. یک طرف، حقوق و تعهدات فروشنده در معامله اولیه و خریدار در معاملات باىبک را بهعهده مىگیرد، در حالى که طرف دیگر نقش فروشنده و خریدار را در جهت عکس بهعهده دارد.
2-2-2) اشخاص ثالث بهعنوان فروشندگان مکمل
در هر حال ممکن است بیش از دو طرف در یک معامله باىبک شرکت داشته باشند؛ مثلاً ممکن است خریدار (که مىتواند یک سازمان تجارت خارجى یا مؤسسهاى تجارى باشد) تجهیزات / تکنولوژى موضوع معامله اولیه را شخصاً مورد استفاده قرار ندهد بلکه آنها را به نفع شخص ثالثى که بعداً تسهیلات تولیدى را برپا مىنماید خریدارى و یا جواز آنها را کسب نماید و یا آنها را [به نوعی] بدست آورد. در این صورت ممکن است محصولات باىبک از آن شخص ثالث و نه خریدار در معامله اولیه خریدارى شود.
2-2-3) اشخاص ثالث بهعنوان خریداران مکمل
در موردى که محصولات باىبک براى مصرف داخلى در کشور فروشنده اولیه مناسب نباشد اغلب، موافقت مىشود که فروشنده اولیه حق داشته باشد تعهد [خود مبنى بر خرید محصولات] باىبک را به اشخاص ثالثى که تعهد [وى مبنى بر خرید محصولات] باىبک را انجام خواهند داد واگذار نماید.
2-3) ساختار قرارداد
هنگامى که طرفها در حال مذاکره پیرامون جزئیات معامله باىبک هستند یکى از نخستین مسائلى که باید در مورد آن به توافق برسند این خواهد بود که آیا حقوق و تعهدات گوناگون طرفها باید در قرارداد واحدى معین گردد یا براى این منظور چندین قرارداد تنظیم شود؟ پاسخ به این مسئله به خصوصیات ویژه معامله مورد بحث بستگى دارد.
2-3-1) قرارداد واحد
مىتوان گفت اگر به هنگام توافق در مورد باىبک این امکان وجود داشته باشد که طرفها، مشخصات دقیق محصولات باىبک را تعیین نمایند و اشخاص ثالثى نیز در معامله شرکت نداشته باشند، معمولاً دلیلى وجود ندارد که کلیه حقوق و تعهدات طرفها را نتوان در قرارداد واحدى گنجاند.
2-3-2) قراردادهاى مجزاء
در پارهاى موارد، مثلاً بنا به دلایل مربوط به روش تأمین مالی، ممکن است قراردادهاى جداگانهاى لازم گردد.
برخى موضوعات مقدماتى
3) مقدمات اولیه
ممکن است طرفهاى یک معامله باىبک بخواهند حقوق و تعهدات خود را به شیوهاى ساده تعیین نموده و مواد مربوطه را در همان سند قرارداد که ناظر بر معامله اولیه است بگنجانند. معهذا طرفها اغلب ترجیح مىدهند از چند قرارداد استفاده کنند. در این راهنما این شیوه اقدام مورد بررسى قرار مىگیرد. اصولاً حقوق و تعهدات طرفها در معامله اولیه، شبیه حقوق و تعهداتى است که در قراردادهاى بینالمللى فروش تجهیزات / تکنولوژى مورد توافق قرار مىگیرد. در مورد شرایط و ضوابط قراردادهایى که بعداً براى خرید و فروش 'محصولات ویژه باىبک' تنظیم مىگردد نیز عین همین مطلب مصداق دارد. اما در باىبک رابطه خاصى میان این قراردادها وجود دارد. تجهیزات / تکنولوژى مورد استفاده در برپایى تسهیلات تولیدى از جانب طرفى عرضه مىگردد که خود را به خرید محصولات تولید شده بهوسیله آنها در آینده متعهد مىگرداند. به دلیل فوق این راهنما نه تنها مسائل مربوط به خود قرارداد باىبک را مورد بحث قرار خواهد داد بلکه بهطور خلاصه به برخى از موضوعات اساسى قرارداد اولیه نیز اشاره خواهد داشت.در این راهنما واژگان ذیل این معانى را دربر خواهند داشت:
3-1)تجهیزات / تکنولوژى:
به معنى ماشینآلات، یا تجهیزات، یا حق اختراع، یا دانش فنى و یا کمکهاى فنى است که تولید محصولاتى را امکانپذیر مىسازد.
3-2) قرارداد اولیه:
به معنى قراردادى است که حقوق و تعهدات طرفهاى مربوطه درخصوص عرضه تجهیزات / تکنولوژى در آن تعیین مىگردد.
3-3) فروشنده اولیه:
به معنى طرف قرارداد اولیه است که تجهیزات / تکنولوژى مورد توافق را خریدارى مىنماید.
3-4) محصولات:
به معنى محصولاتى است که با استفاده از این تجهیزات / تکنولوژی، ساخته شده و به روش باىبک فروخته و خریدارى مىشوند.
3-5) کارخانه:
به معنى کارگاه صنعتى یا سایر کارگاههایى است که محصولات در آنجا ساخته مىشوند.
3-6) قرارداد باىبک:
به معنى قراردادى است که فروشنده اولیه و خریدار اولیه همزمان با قرارداد اولیه منعقد نموده و حقوق و تعهدات این دو بهعنوان طرفهاى قرارداد باىبک درخصوص خرید و فروش محصولات در آن تعیین مىشود.
3-7) فروشنده محصولات باىبک:
به معنى خریدار اولیه در مقام خود بهعنوان طرف قرارداد باىبک است.
3-8) خریدار محصولات باىبک:
به معنى فروشنده اولیه در مقامش به عنوان طرف قرارداد باىبک است.
3-9) قرارداد مکمل:
به معنى قراردادى است که حقوق و تعهدات طرفها درخصوص خرید و فروش محصولات خاص ناشى از قرارداد باىبک را تعیین مىکند.
3-10) فروشنده مکمل:
به معنى یکى از طرفهاى قرارداد مکمل است که محصولات مورد توافق در آن قرارداد را عرضه مىکند. معمولاً این شخص خریدار اولیه و فروشنده محصولات باىبک است اما مىتواند شخص ثالثى نیز باشد.
3-11) خریدار مکمل:
به معنى یکى از طرفهاى قرارداد مکمل است که محصولات مورد توافق در آن قرارداد را خریدارى مىکند. در واقع این شخص ممکن است فروشنده اولیه و خریدار محصولات باىبک باشد اما مىتواند شخص ثالثى نیز باشد.
3-12) واگذارکننده (منتقل):
به معنى خریدار محصولات باىبک یا بسته به مورد، فروشنده محصولات باىبک است که حقوق و تعهدات خود در قرارداد باىبک را به شخص ثالثى منتقل کرده است.
3-13) واگذارشونده (منتقلالیه):
به معنى شخص ثالثى است که واگذارکننده، حقوق و تعهدات خود در قرارداد باىبک را به وى منتقل کرده است.
4) قرارداد اولیه
در قرارداد باىبک تطابق محصولات با شرایط مورد توافق در این قرارداد، از جمله، به تجهیزات / تکنولوژى فروخته شده طبق قرارداد اولیه، به روش انتقال و کاربرد تجهیزات / تکنولوژى در کارخانه و به سیاستهاى کنترل کیفیت و رویههاى مقرر در کارخانه بستگى دارد. بنابر این طرفهاى قرارداد اولیه باید علىالخصوص به دقت، آن قسمت از این قرارداد [اولیه] را که این مسائل در آنجا پیشبینى مىشود، تنظیم نمایند. موضوعات ذىربط ذیلاً به طور خلاصه مورد بحث قرار مىگیرد. براى آگاهى از جزئیات بیشتر، طرفها باید به راهنماها و قراردادهاى نمونهاى که به این موضوعات مىپردازند، مراجعه نمایند.
4-1)توضیحات
اگر قرار باشد فروشنده اولیه، ماشین آلات و /یا تجهیزاتى را عرضه کند باید در قرارداد اولیه توضیحات مربوط به آنها و همچنین نحوه کارکرد آنها به وضوح درج گردد. قاعدتاً عرضه ماشینآلات و تجهیزات شامل تحویل اسناد فنى لازم جهت استفاده مناسب از آنها مىگردد. در این صورت باید در قرارداد اولیه، این اسناد مشخص شده و نحوه انتقال آنها به خریدار اولیه تصریح گردد.
4-2)نصب
اگر نصب ماشینآلات و تجهیزات در قرارداد اولیه گنجانده شده باشد باید در آن قرارداد تعهدات ذىربط طرفها در این خصوص مشخص گردد.
4-3)راهاندازى، کار آزمایشى و پذیرش
در صورت اقتضاء، در قرارداد اولیه باید شرایط و دوره راهاندازى ماشینآلات و تجهیزات مشخص شود. همچنین جزئیات مربوط به کار آزمایشى که ضمن آن کارکرد ماشینآلات و تجهیزات مورد آزمایش قرار مىگیرد باید [در قرارداد اولیه] مورد توافق قرار گیرد. سرانجام در قرارداد اولیه باید شرایط و ضوابطى که طبق آن ماشینآلات و تجهیزات عرضهشده پذیرفته مىشوند مقرر گردد.
4-4) ضمانتها
در قرارداد اولیه باید ضمانت کیفیت (ضمانت مربوط به مواد و محصول) و ضمانت حسن انجام کار (ضمانت مربوط به تکنولوژی) ماشینآلات و تجهیزات درج گردد.
4-5)حق اختراع، دانش فنى و کمک فنى
اغلب، معامله باىبک نه تنها شامل فروش ماشینآلات و تجهیزات تولیدى توسط فروشنده اولیه است بلکه همچنین اعطاى مجوز استفاده از حق اختراع و / یا دانش فنى فروشنده اولیه در مورد ساخت محصولات را دربر مىگیرد. بهعلاوه ممکن است فروشنده اولیه به عنوان بخشى از معامله، کمکهاى فنى مربوط به ساخت محصولات را به خریدار اولیه ارائه دهد.
4-6) حوزه شمول مجوز
در قرارداد اولیه باید حق اختراع، اطلاعات فنى و سایر دانشهاى فنى که فروشنده اولیه به خریدار اولیه واگذار مىکند تعریف گردد.
4-7) افشاء
طرفها باید در مورد طریقه افشاء اطلاعات فنى (مثلاً تحویل دادن مشخصات، طرحها، دیسکتهاى کامپیوترى و غیره) از سوى فروشنده اولیه براى خریدار اولیه، به توافق برسند.
4-8) کمک فنى
طرفها ممکن است مایل باشند در این مورد توافق کنند که فروشنده اولیه ترتیب بازدید کارکنان فنى خود از کارخانه به منظور کمک به خریدار اولیه در ساخت و فروش محصولات و / یا آموزش ساخت و فروش محصولات به کارکنان خریدار اولیه را فراهم آورد. در این صورت در قرارداد اولیه باید تعداد کارکنان فروشنده اولیه و زمان مصروفه براى این مقصود مشخص شود. گاهى لازم است نمایندگان خریدار اولیه از کارخانه فروشنده اولیه بازدید کنند تا با ساخت محصولات آشنا شده و / یا آموزشهاى لازم را فرا گیرند. در این صورت باید در قرارداد اولیه موادى براى تعیین حوزه و مدت این دیدار (دیدارها) یا آموزش و تعداد کارکنان خریدار اولیه که در آشنایى یا آموزش شرکت دارند، گنجانده شود.
4-9) کنترل کیفیت و ضمانتها
4-9-1) کنترل کیفیت
براى اطمینان از اینکه محصولات، داراى مشخصات، کارکرد و کیفیت مورد توافق هستند [یا نه]، طرفها ممکن است بخواهند سیاستها و رویههاى لازمى را جهت کنترل کیفیت اتخاذ کنند. بهعلاوه در مواد مربوط به کنترل کیفیت مىتوان رویهاى را که در صورت عدم تطابق محصولات با مشخصات، کارکرد و یا کیفیت مورد توافق باید در پیش گرفت، تصریح نمود.
4-9-2)کنترل ضمانتها
توافق درباره موضوعات مربوط به ضمانت محصولات را مىتوان در قرارداد باىبک و در صورت لزوم حتى در قراردادهاى مکمل جداگانه بهعمل آورد. معهذا ممکن است طرفها بخواهند مواد مقتضى در این مورد را قبلاً در قرارداد اولیه بگنجانند؛ مثلاً این حالت هنگامى ممکن است رخ دهد که محصولات با علامت تجارى فروشنده اولیه به شخص ثالثى فروخته شود. به این ترتیب فروشنده اولیه در اطمینان از این نکته که معیارهاى مقتضى مربوط به ضمانت در رابطه با این اشخاص ثالث رعایت شده، نفع مستقیم دارد.
5)قرار داد بای بک
5-1)ارجاع
در صورتىکه خریدار محصولات باىبک بخواهد از طریق قراردادهاى مکملى که در چارچوب قرارداد باىبک منعقد مىشوند تعهدات خود را ایفاء نماید، حائز اهمیت است که هر قرارداد مکملى که در این مقوله قرار مىگیرد تحت همین عنوان شناخته و ثبت شود. به این منظور، در قرارداد باىبک باید مادهاى گنجاند دال بر اینکه هر قرارداد مکملى باید به صراحت به قرارداد باىبک ارجاع دهد و به این اشاره داشته باشد که در اجراء قرارداد باىبک، منعقد مىگردد. این نحوه ارجاع، نظارت بر هر یک از قراردادهاى مکمل و ثبت آنها را آسان خواهد ساخت.
5-2) شرایط تحویل
معمولاً طرفهاى قرارداد باىبک، طرفهاى قراردادهاى مکمل جداگانه نیز خواهند بود. در اینصورت ممکن است بخواهند قبلاً در قرارداد باىبک، در خصوص شرایط تحویل مورد استفاده در قرارداد مکمل توافق کنند.
5-3) عدم تطابق
از آنجا که قاعدتاً طرفهاى قرارداد باىبک طرفهاى قراردادهاى مکمل نیز خواهند بود و محصولات باىبک براى هر دوى آنها شناخته شده مىباشد، ممکن است بخواهند قبلاً در قرارداد باىبک درخصوص حقوق و تعهدات مربوطه، در صورتىکه محصولات با شرایط مورد توافق مطابقت نداشته باشد، توافق کنند. اگر خریدار محصولات باىبک از تجهیزات / تکنولوژى براى ساخت محصولات یکسان یا مشابه آنچه قبلاً تولید مىکرده استفاده کند، ممکن است موادى را که وى در قرارداد با مشتریان خود بهکار مىبرد هنگام تنظیم مواد مربوطه در قرارداد باىبک، مورد استفاده قرار دهد.
5-4) قانون حاکم بر قرارداد
طرفها باید در مورد قانونى که بر قراردادهاى مورد استفاده در معامله باىبک حاکم است و این قراردادها مطابق با آن تفسیر مىگردند، به توافق برسند.
5-5) تعهد باىبک
5-5-1) الزام به باىبک
اگر فروش تجهیزات / تکنولوژى متضمن تعهدى براى معامله باىبک باشد خریدار محصولات باىبک اغلب مجبور است تدابیر مشخصى را جهت اجراء تعهد خود اتخاذ کند. بنابراین قبل از شروع مذاکره درباره اصل قرارداد اولیه، بسیار مهم است که خریدار اولیه، فروشنده اولیه را از الزام به معامله باىبک مطلع گرداند. اطلاع سریع در مورد الزام به باىبک به نفع هر دو طرف است؛ زیرا قبل از اینکه طرفها متحمل صرف وقت و هزینه جهت مذاکره درباره قرارداد اولیه شوند فروشنده اولیه مجال مىیابد درخصوص تمایل یا توانایى خود براى پذیرش تعهد باىبک که از جانب خریدار اولیه پیشنهاد مىشود مطالعه کند.
بنابراین درست در این مرحله است که خریدار اولیه باید هر گاه که ممکن شد ترتیبات مشخصى براى معامله از جمله درباره کل ارزش و دوره اجراى تعهد باىبک پیشنهاد کند.
5-5-2) تعهدات دو جانبه
اگر طرفها معامله باىبک را بپذیرند و مورد توافق قرار دهند، در یکى از نخستین بندهاى قرارداد باىبک باید تعهد روشن خریدار محصولات باىبک براى خرید این محصولات بر مبناى شرایط توافق شده و متقابلاً تعهد روشن فروشنده محصولات باىبک براى فروش محصولات مذکور درج گردد.
5-6) محصولات باىبک
5-6-1) تعیین
معمولاً در معامله باىبک تعیین محصولات مشکل نیست. معهذا اگر با تجهیزات / تکنولوژى مورد بحث تولید محصولات گوناگونى امکانپذیر باشد، طرفها ممکن است بخواهند درباره روشى توافق کنند که براساس آن نوع محصولات قابل خرید و فروش تحت قرارداد باىبک، تعیین گردد.
5-6-2) وجود بودن محصولات
بعد از آنکه طرفها توافق کردند که خریدار محصولات باىبک، محصولات را خریدارى نماید، ممکن است براى این خریدار بسیار مهم باشد که بداند آیا واقعاً محصولات را دریافت خواهد داشت یا خیر. بنابراین ممکن است طرفها مایل باشند در قرارداد باىبک تعهد فروشنده محصولات باىبک را بگنجانند، که بدینوسیله تضمین مىکند میزان مورد توافق محصولات در زمان اجراء [قرارداد] موجود خواهد بود. بهعلاوه در قرارداد باىبک باید تصریح گردد در صورتىکه محصولات نهایتاً موجود نباشند چه آثار حقوقى به دنبال خواهد داشت.
5-7) تطابق محصولات
5-7-1) مشخصات و کیفیت
درخصوص تطابق محصولات [باىبک] طرفها ممکن است تنها بخواهند به موادى از قرارداد اولیه که مشخصات و کیفیت محصولات را تعیین مىکند اشاره کرده و تصریح کنند محصولاتى که قرار است تحویل گردد باید با چنین مشخصات و کیفیتى مطابقت داشته باشد.
5-7-2) کمیت و نوع
درخصوص کمیت، و در صورت اقتضاء، نوع محصولات، طرفها ممکن است به شرایط مذکور در قراردادهاى مکمل جداگانه که قرار است در چارچوب قرارداد باىبک منعقد گردد اشاره کنند.
5-8) کل ارزش تعهد باىبک
5-8-1) ارزش باید تعیین گردد
در قرارداد باىبک باید مادهاى براى تعیین ارزش تعهد باىبک - یعنى ارزش خرید محصولات [باىبک] بهوسیله خریدار محصولات باىبک در چارچوب قرارداد باىبک - گنجانده شود. این مبلغ مىتواند مساوی، کمتر و یا بیشتر از قیمت تجهیزات / تکنولوژى فروخته شده تحت قرارداد اولیه باشد.
5-8-2) راههاى گوناگون تعیین ارزش
ارزش تعهد باىبک مىتواند برحسب مقدار مشخصى پول، یا برحسب درصدى از کل قیمت تجهیزات / تکنولوژى فروخته شده تحت قرارداد اولیه مورد توافق قرار گیرد.
5-8-3) مبناى محاسبه و غیره باید مشخص شود
اگر قیمت تجهیزات / تکنولوژى (یا مبنائى که براساس آن این قیمت محاسبه مىشود) بدون ابهام ذکر شده باشد، ارزش تعهد باىبک را مىتوان برحسب درصدى از این قیمت تعیین کرد. ممکن است همیشه این امر امکانپذیر نباشد. از اینرو، براى نمونه ممکن است ارزش کمک فنى جزء ارزش قرارداد اولیه منظور نشود، بلکه این قیمت بر مبناى مدت زمان [ارائه آنها] در سیاهههاى جداگانه منعکس گردد. در این مورد ارزش تعهد باىبک باید بهنحوى تعیین گردد که بهحساب آوردن قیمت نهایى کمک فنى را امکانپذیر سازد.
قرارداد باىبک باید به وضوح ارزشى را که بر مبناى آن قراردادهاى مکمل جداگانه از بابت کل تعهد خریدار محصولات باىبک به اجراء گذاشته خواهد شد تعیین کند؛ براى مثال، آیا ارزش قراردادهاى مکمل مربوطه برحسب فوب باشد یا برحسب سیف. بهعلاوه چنانچه قرار باشد سیاهههاى قراردادهاى مکمل به پولى دیگر سواى پولى که کل ارزش تعهد باىبک برحسب آن در قرارداد باىبک تعیینشده صادر گردد، طرفها باید در قرارداد مذکور در مورد نرخ ارزى که براساس آن قراردادهاى مکمل از بابت کل تعهد باىبک به اجراء گذاشته خواهد شد به توافق برسند. در انجام چنین کارى آنها باید مقررات ارزى مجرى را مدنظر داشته باشند.
5-9)قیمت محصولات
5-9-1) دلایل به تعویق انداختن تعیین قیمتها
در باىبک، طرفهاى قرارداد اساساً مىتوانند در مورد قیمتهاى محصولات، به توافق برسند؛ زیرا طرفهاى این قرارداد، طرفهاى قراردادهاى مکمل بعدى نیز هستند. بعد از امضاء قرارداد اولیه و قرارداد باىبک ممکن است زمان زیادى بگذرد تا تولید تجارى محصولات در کارخانه شروع شود. طى این دوره، احتمال مىرود قیمت خام و قطعات تغییر کند و در مورد هزینههاى نیروى کار نیز همین اتفاق رخ دهد، بهعلاوه ممکن است وضعیت بازار محصولات به هنگام آغاز تولید تجارى دستخوش تغییر شود. به این دلایل و دلایل مشابه، طرفهاى قرارداد باىبک ممکن است مایل باشند توافق نهائى خود در مورد قیمتها را به زمانى که قراردادهاى مکمل جداگانه منعقد مىگردد موکول نمایند.
5-9-2) رهنمودها و استانداردها
معهذا، طرفهاى قرارداد باىبک ممکن است بخواهند در قرارداد، رهنمودها و استانداردهائى وارد کنند که به هنگام تعیین قیمت بهکار رود. این امر مىتواند به طرق مختلف صورت گیرد. از این رو، مثلاً در مواردى مىتوان به قیمتهائى ارجاع داد که معمولاً براى انواع محصولات مشابه محصولات مورد نظر اخذ مىگردد؛ یا طرفها مىتوانند به قیمت همان نوع محصولات ذکر شده در محدوده جغرافیائى که در آن به مصرف یا به فروش خواهند رسید، ارجاع دهند. اگر بتوان انتظار داشت که محصولاتى از نوع مشابه براى فروش در آن محدوده عرضه نخواهد شد ممکن است به ارزش عادله خود محصولات در محدوده مذکور ارجاع داد.
5-9-3) شرط مشترى ممتازه
براى اطمینان از اینکه در محدوده [جغرافیائی] مورد توافق، شخص دیگرى نتواند همان محصولات را بهعلت اینکه فروشنده قرارداد باىبک، با شرایط سهلترى محصولات را در اختیار وى قرار داده، ارزانتر از خریدار محصولات باىبک یا واگذار شوندگان او بفروشد، طرفها ممکن است مایل باشند در قرارداد باىبک توافق کنند که به خریدار محصولات باىبک و واگذارشوندگان او، درخصوص محصولات باىبک شرط مشترى ممتازه اعطاء گردد. طرفها باید هر گونه قوانین ضد دامپینگ، ضد کارتل یا سایر قوانین مشابه را مد نظر داشته باشند.
5-9-4) ارز
طرفها باید در قرارداد باىبک در مورد ارزى که بهاء محصولات باىبک براساس آن اعلام و پرداخت خواهد شد به توافق برسند. اگر ارزى که بهاء محصولات برحسب آن پرداخته مىشود غیر از ارزى باشد که محصولات براساس آن قیمتگذارى شدهاند، طرفها همچنین باید در مورد روشى که براساس آن ارز مورد استفاده در قیمتگذارى به ارز مورد استفاده جهت پرداخت تبدیل مىشود توافق کنند.
5-10) واگذارى
5-10-1) دلایل واگذارى
در معامله باىبک ممکن است هم خریدار محصولات باىبک و هم فروشنده محصولات باىبک لازم بدانند که حقوق و تعهدات خود را جزئاً یا کلاً به شخص ثالث بهخصوصى واگذار کنند. اگر خریدار محصولات باىبک نتواند از این محصولات در داخل استفاده کند راههاى گوناگونى جهت واگذارى آنها وجود دارد؛ مثلاً او مىتواند خود، محصولات را خریده و سپس مجدداً آنها را بهفروش برساند، یا تعهد خرید محصولات باىبک را مستقیماً به واگذار شوندهاى واگذار کند که با فروشنده محصولات باىبک قراردادهاى مکمل منعقد کرده و محصولات را تحویل مىگیرد و سپس یا محصولات را خود مصرف کرده یا آنها را به فروش برساند. البته گاهى ممکن است خریدار محصولات باىبک بتواند بخشى از محصولات را خود مصرف کند و احتمالاً بخش دیگر را بهفروش رساند، اما باز هم لازم است باقیمانده تعهد خود را به شخص ثالثى واگذار نماید
5-10-2) واگذارى براساس موافقت، تائید و وظیفه اطلاع دادن
اگر قصد مشترک طرفها این است که واگذارى در برخى اشکال، امکانپذیر باشد باید در قرارداد باىبک این امکان پیشبینى گردد. در مواقع مقتضى باید موافقت مقامات مربوطه و یا مؤسسات مالى جهت واگذارى کسب شود. طرفها، همچنین ممکن است بخواهند در قرارداد باىبک موافقت کنند که چنانچه طرفى حقوق و تعهدات خود تحت این قرارداد را به واگذار شوندهاى واگذار کند باید به طرف دیگر در این خصوص اطلاع دهد. اگر به این نحو توافق کنند باید در قرارداد، موادى درخصوص آثار حقوقى قصور در دادن چنین اطلاعى را بگنجانند.
5-10-3) اثر حقوقى واگذارى
اثر حقوقى واگذارى این است که معمولاً تمامى حقوق و تعهدات واگذارکننده درخصوص بخش واگذارشده خاتمه یافته و به واگذار شونده منتقل مىشود. بنابراین اگر قصد طرفها این است که واگذارکننده به اتفاق واگذارشونده مسئول انجام تعهدات واگذارشده باشند، باید مادهاى دال بر این منظور در قرارداد باىبک بگنجانند.
5-10-4) الزام واگذارشونده و طرف دیگر در مقابل یکدیگر
در مواردى که توافق مىشود یک طرف قرارداد باىبک حق واگذارى تمام یا بخشى از حقوق و تعهدات خود به شخص ثالثى را داشته باشد، طرفها باید در قرارداد باىبک پیشبینى نمایند که واگذارکننده در موافقتنامه خود با هر واگذارشونده مادهاى بگنجاند که بهموجب آن واگذارشونده خود را متعهد بداند درخصوص بخش واگذارشده مواد قرارداد باىبک را رعایت کند.
5-11) فروش مجدد محصولات
5-11-1) محدوده جغرافیائى فروش باید تعیین گردد
در صورتىکه قرار باشد خریدار محصولات باىبک یا هر واگذارشوندهاى محصولات باىبک را بهفروش برساند، طرفهاى قرارداد باىبک ممکن است بخواهند تعیین محدوده جغرافیائى براى فروش محصولات را مورد بررسى قرار دهند.
5-11-2) مقررات مربوط به رقابت باید رعایت شود
بههر حال باید توجه داشت که در شرایط خاص، ممکن است تصمیمات مربوط به تعیین محدوده جغرافیائی، مقررات ملى یا بینالمللى مربوط به رقابت را نقض نماید یا اینکه در عمل غیرقابل اجراء باشد. بنابراین در هر مورد وضعیت باید به دقت مطالعه شود.
5-12) جدول زمانبندى براى اجراء
5-12-1) آغاز تحویل
از آنجا که محصولات در کارخانه فروشنده محصولات باىبک ساخته مىشوند، تحویل مىتواند پس از گذشت مدتى از آزمایش عملکرد و پذیرش تجهیزات / تکنولوژى موضوع قرارداد اولیه آغاز مىشود. بنابراین طرفها باید در قرارداد باىبک دوره زمانى لازم جهت انجام نخستین تحویل را تعیین کنند.
5-12-2) جدول زمانبندى تقریبى
اگر اجراء تعهد باىبک سالها بهطول انجامد - که اغلب نیز چنین است - طرفها ممکن است مایل نباشند پیشاپیش میزان تحویل در هر سال را تعیین نمایند بلکه بخواهند در قالب یک جدول زمانبندى تقریبى تنها چارچوبى کلى براى انجام این علم بهوجود آورند.
5-12-3) مقادیر و انواع واقعى
درخصوص مقادیر واقعی، و در صورت اقتضاء، انواع واقعى محصولات، طرفها ممکن است بخواهند در مورد روشى که طبق آن نحوه انجام این امور تعیین مىشود به توافق برسند، مثلاً در قرارداد باىبک مىتوان تصریح نمود که مقادیر و انواع واقعى در قراردادهاى مکمل، جداگانه مورد مذاکره و توافق قرار گیرد. طرفها در مورد این امور چند روز یا چند ماه قبل از آغاز دوره تحویل بعدى (سال، فصل یا ماه) که مورد توافق آنها باشد، تصمیم خواهند گرفت. حتى اگر توافق بر سر تعیین مقادیر و انواع الزامى محصولات به قراردادهاى مکمل بعدى محول گردد،طرفها ممکن است بخواهند در قرارداد باىبک رهنمودهائى در اینخصوص بگنجانند؛ براى مثال آنها مىتوانند تصریح کنند هنگامى که مقادیر و انواع واقعى محصولات مورد مذاکره قرار مىگیرد، نیاز شخصى خریدار باىبک به محصولات و / یا شرایط حاکم بر بازار در محدوده جغرافیائى مورد توافق براى فروش، مدنظر قرار خواهد گرفت. از طرف دیگر، در قرارداد باىبک نیز مىتوان حداقل تعدادى را که همیشه باید خریدارى شود و / یا حداکثر مقدارى را که از آن جز با توافق طرفها نمىتوان تجاوز کرد، تصریح نمود.
5-12-4) تاریخ نهائى
ضمن آنکه انعطافهاى خاصى در اجراء تعهد باىبک مىتواند براى هر دو طرف مناسب باشد، آنها ممکن است بخواهند در قرارداد باىبک تاریخى نهائى براى انعقاد تمام قراردادهاى مکمل را تعیین کنند.
5-13) پرداخت
5-13-1) شرایط پرداخت
در قرارداد باىبک باید درج شود که چگونه و در ازاء چه اسنادى بهاء محصولات تحویل داده شده تحت قراردادهاى مکمل، پرداخت خواهد شد؛ و آیا خریدار محصولات باىبک - یا بسته به مورد، واگذارى شونده وى - تضمینى براى پرداخت خواهد سپرد یا نه؟ در قرارداد باىبک باید همچنین تعیین شود در صورتى که چنین تضمینات پرداختى مورد توافق قرار گیرند چه شرایطى باید داشته باشند و بهعلاوه کدام یک از طرفها مسئول هزینههاى مربوط به ترتیبات پرداخت خواهد بود.
5-14) ترتیبات حساب تضمینى
در موارد مقتضى طرفها، ممکن است در مورد ترتیبات [حساب] تضمینى توافق نمایند. بدین وسیله خریدار اولیه بهاء محصولاتى که تحت قرارداد اولیه [به وی] تحویل داده شده - یا مبالغى که از فروش دوباره آنها عاید گردیده 5-14-1) را به یک حساب امانى نزد یک بانک یا شخص ثالث دیگرى واریز مىنماید که متعاقباً براى پرداخت تمام یا بخشى از بهاء محصولات باىبک بکار خواهد رفت.
5-15) نظارت بر اجراء
5-15-1) حسابهاى ناظر
در قرارداد باىبک طرفها، باید در مورد چگونگى نظارت بر اجراء تعهدات مختلف خود توافق کنند. یک روش نسبتاً ساده این است که هر طرف اقداماتى را که از جانب خود براى اجراى تعهدات مربوط به خود در چارچوب قرارداد باىبک بهعمل مىآورد ثبت نماید. بنابراین در چنین شیوه ثبتى (که گاهى آن را حساب ناظر مىنامند) مىتوان انعقاد هر قرارداد مکمل، هر مرحله تحویل و هر پرداختى در چارچوب قرارداد باىبک را منعکس نمود.
5-15-2) واگذارشونده (واگذارشوندگان) مسئول اطلاع دادن به واگذارکننده است
در صورت واگذاری، واگذارکننده معمولاً نفع خاصى براى نظارت بر اجراى بخش واگذار شده ندارد؛ زیرا حقوق و تعهدات او درخصوص آن بخش، خاتمه یافته است. البته اگر توافق شد که واگذارکننده به اتفاق واگذار شونده مسئول اجراء تعهد باىبک باشند، واگذارکننده باید درخواست نماید که واگذارشونده او را از تمامى قراردادهاى مکملى که در چارچوب قرارداد باىبک منعقد مىکند مطلع گرداند. اگر این عمل انجام گیرد، واگذارکننده قادر خواهد بود پیشرفت کار را زیر نظر گیرد و در موقع لزوم اقدامات مقتضى را براى تضمین اجراء بهموقع تعهدات باىبک بهعمل آورد.
5-15-3) مقایسه حسابهاى ناظر و توافق در مورد آن
از آنجا که هر دو طرف قرارداد باىبک باید از چگونگى اجراء قرارداد مطلع باشند، لازم است در این قرارداد توافق نمایند که حسابهاى ناظرشان بهطور منظم با یکدیگر مقایسه شده و در مورد توافق قرار گیرند. در قرارداد مزبور طرفها، همچنین مىتوانند توافق کنند که این نحوه مقایسه و توافق در مورد حسابهاى ناظر به منزله دلیل قطعى و نهائى اجراء تعهدات خود تحت قرارداد باىبک باشد.
5-16) مسئولیت
5-16-1) خسارات عدم انجام تعهد
قصور هر یک از طرفها در انجام تعهداتشان تحت قرارداد باىبک ممکن است متضمن مسئولیت براى جبران خسارت باشد. اگر این مسئله در قرارداد باىبک یا در قرارداد (قراردادهای) مکمل در نظر گرفته شده باشد، اختلافات باید مطابق با مقررات قانون حاکم بر قرارداد حل گردد. مىتوان در قرارداد باىبک توافق نمود که عدم انجام تعهد از سوى یک طرف یا واگذارشونده وى الزام به پرداخت خسارت عدم انجام تعهد (یعنى خسارتى که از قبیل بهوسیله خود طرفها در قرارداد خرید متقابل تعیین گردیده است) را بهوجود خواهد آورد. میزان خسارت عدم انجام تعهد را مىتوان بهصورت مبلغ معینى پول یا مطابق آنچه مرسومتر است بهصورت درصد معینى از ارزش آن قسمت از تعهد باىبک که هنوز ایفاء نشده است تعیین کرد.
5-16-2) ضمانتنامه بانکى
در شرایط مقتضى طرفها، ممکن است بخواهند توافق نمایند که تعهد یک طرف - یا بسته به مورد - واگذار شونده وى در قبال پرداخت خسارت عدم انجام تعهد از طریق ضمانتنامه بانکى که خود وى (یا واگذار شونده وی) تهیه مىکند تضمین شود. در این حالت طرفها باید در قرارداد باىبک موادى بگنجانند که مبلغ ضمانتنامه بانکی، بانکى که باید ضمانتنامه را صادر نماید و شکل و محتواى ضمانتنامه را مشخص کند.
5-16-3) عدم انجام تعهد به دلیل عمل طرف دیگر
در حقوق قراردادها این اصل کلى وجود دارد که یک طرف نمىتواند به دلیل عدم ایفاء تعهدات توافق شده از جانب طرف دیگر، در صورتىکه این عدم ایفاء ناشى از قصور طرف اول در انجام تعهدات خود طبق قرارداد باشد، مطالبه خسارت نماید. بنابراین طرفها، ممکن است بخواهند در قرارداد باىبک این اصل را با ذکر این نکته مورد تأکید قرار داهند که چنانچه عدم ایفاء تعهدات از سوى یک طرف به سبب واقعهاى باشد که طرف دیگر سبب آن بوده خسارت عدم انجام تعهد، قابل پرداخت نخواهد بود.
5-17) فسخ قرارداد اولیه یا قرارداد مکمل
5-17-1) قرارداد اولیه
از آنجا که ساخت محصولات تنها در صورتى ممکن است که تجهیزات / تکنولوژى با موفقیت انتقال یابد و مورد پذیرش قرار گیرد، واضح است در صورتى که این امر رخ ندهد و به این جهت قرارداد اولیه فسخ گردد، دیگر اجراء قرارداد باىبک محلى نخواهد داشت. بنابراین، در قرارداد باىبک باید تصریح شود که چنانچه قرارداد اولیه مالا بدون اینکه تجهیزات / تکنولوژى منتقل شده و مورد پذیرش قرار گرفته باشد، فسخ گردد، قرارداد باىبک خودبهخود بلااثر و باطل خواهد بود.
5-17-2) قراردادهاى مکمل
درخصوص قراردادهاى مکمل، طرفها باید توافق نمایند که چگونه و تحت چه شرایطی، در صورت فسخ یک قرارداد مکمل، آن قسمت از تعهد باىبک خریدار محصولات باىبک - که مربوط به ارزش قرارداد مکملى است که فسخ گردیده - اجراء شده تلقى خواهد شد، و لذا در این خصوص مواد مربوط را در قرارداد باىبک بگنجانند.
5-18) تعهدات قبلى، تاریخ اجراء، اصلاحات و زبان حاکم
5-18-1) تعهدات قبلى
طرفهاى قرارداد باىبک ممکن است بخواهند مادهاى که غالباً در قراردادهاى بازرگانى هم یافت مىشود در آن بگنجانند دال بر اینکه قرارداد مزبور تمامى تعهدات با نمایندگىهائى را که طرفها ممکن است قبل از تاریخ امضاء قرارداد شفاهاً یا کتباً در قبال یکدیگر پذیرفته باشند، باطل و بلااثر نماید.
5-18-2) تاریخ اجراء
طرفها باید در مورد تاریخى که قرارداد باىبک لازمالاجراء مىشود توافق کنند؛ بهعنوان مثال، این تاریخ مىتواند تاریخ امضاء قرارداد باشد. از طرف دیگر اگر به اجراء درآمدن قرارداد باىبک منوط به موافقت مقامات ذىصلاح و / یا مؤسسات مالى ذىنفع در موضوع باشد، طرفها ممکن است بخواهند توافق کنند که هر طرف باید طرف دیگر را از موافقتهاى بهعمل آمده در کشور متبوع خود مطلع سازد و تاریخ (آخرین تاریخ) این اطلاعیه (اطلاعیهها) مىباید تاریخى باشد که قرارداد باىبک لازمالاجراء خواهد شد. سرانجام طرفها باید پیشبینى نمایند که چنانچه این موافقتها در مدت مورد توافقى کسب نشود هر طرف حق داشته باشد قرارداد باىبک را ملغى سازد.
5-18-3) اصلاحات
در قرارداد باىبک مىباید تصریح شود که اصلاحیههاى مربوط به آن تنها هنگامى قابل اجراء خواهد بود که بهطور کتبى نوشته شده و نمایندگان قانوناً مجاز طرفها، آنها را امضاء کنند و مقامات ذىصلاح و یا مؤسسات مالی، حسب مورد آن را تصویب نمایند.
5-18-4) زبان
توصیه مىشود، قراردادهائى که در معامله باىبک بهکار مىرود تنها به یک زبان نوشته شوند. در نتیجه، از عدم توافقاتى که منحصراً در نتیجه اختلافنظر در مورد واژگان یا نحوه بیان آنها است، پرهیز خواهد شد. چنانچه چند زبان بهکار رود مطلوب است که طرفها یکى از این زبانها را بهعنوان زبان حاکم برگزینند که در موقع بروز اختلافنظر، نقش تعیینکننده را خواهد داشت. در هر حال، چنانچه قرارداد به بیش از یک زبان نوشته شود طرفها باید براى اطمینان از یکسان بودن متنها کوشش نمایند.
5-19) برائت از مسئولیت
5-19-1) تعیین وضعیتها
رفهاى قرارداد باىبک ممکن است بخواهند در قرارداد خود وضعیتهائى را پیشبینى نمایند که ممکن است سبب برائت از مسئولیت در قبال عواقب قصور در ایفاء تعهدات قراردادى باشد. چنانچه طرفها چنین پیشبینىهائى بهعمل نیاورند، وضعیتهائى که سبب برائت از مسئولیت در قبال عواقب قصور در ایفاء تعهدات قراردادى خواهد بود از مقررات قانون حاکم بر قرارداد استنتاج خواهد شد. طرفها ممکن است تصریح نمایند که اگر یک طرف بتواند ثابت کند که قصور در ایفاء هر یک از تعهدات خود مربوط به مانعى بوده که پس از امضاء قرارداد باىبک ایجاد گردیده و خارج از کنترل وى بوده و منطقاً در هنگام انعقاد قرارداد آن مانع براى وى قابل پیشبینى نبوده تا بتواند آن را بهحساب آورد یا از آن مانع و عواقب ناشى از آن اجتناب نموده یا بر آنها فایق آید، در اینصورت مسئول چنین قصورى نخواهد بود. چنین وضعیتهائى مىتواند جنگ، شورش داخلی، مداخله مقامات دولتی، آتشسوزی، بلایاى طبیعى و غیره باشد.
5-19-2) طرز عمل
علاوه بر شرایطى که اسباب برائت از مسئولیت در قبال عدم ایفاء تعهدات قراردادى مىگردد، در قرارداد باید رویهاى را جهت استناد یک طرف به موارد برائت از مسئولیت، مشخص ساخت. موارد ذیل مهمترین تمهیدات در این خصوص هستند: طرفى که در ایفاء تعهد قصور کرده و به موارد برائت از مسئولیت استناد مىنماید باید بدون تأخیر بىمورد طرف دیگر را از پدید آمدن مانع و عدم توانائى خود در ایفاء تعهدات مطلع گرداند. طرفها باید عواقب ناشى از قصور در دادن چنین اطلاعى (براى مثال پرداخت خسارت) و همینطور حق فسخ قرارداد در صورت به درازا کشیدن مانع را مشخص کنند.
5-20) حل اختلافات
5-20-1) تعیین قواعد یا نهادها
درخصوص هر نوع اختلاف یا اختلاف نظرى که از تفسیر قراردادهاى مورد استفاده در معامله باىبک ناشى شده یا به اجراء این قراردادها مربوط باشد، طرفها باید کوشش نمایند پیش از رجوع به داوری، براى حل آن بهنحو دوستانهاى با یکدیگر مذاکره کنند. در هر حال چنانچه طرفها نتوانند این اختلاف یا اختلافنظرها را حل نمایند عرف تجارت بینالملل، رویههاى مناسب سازش یا داورى را ارائه مىدهد که طرفها را قادر مىسازد متناسب با موضوع خاص مورد اختلاف یکى از این رویهها را برگزینند. طرفها باید در قرارداد ذکر کنند که کدام یک از قواعد داورى بهکار خواهد رفت و / یا کدام نهاد داورى براى حل اختلافات احتمالى میان آنها ذىصلاح خواهد بود. اگر طرفها بخواهند به داورى ویژه رجوع نمایند، باید مشخص کنند دیوان داورى چگونه تشکیل گردد و عمل کند.
5-20-2) توافق در مورد تعداد داوران
طبق بسیارى از قواعد داورى طرفها مىتوانند درخصوص تعداد داوران به توافق برسند.
5-20-3) زبان مورد استفاده در رسیدگى داورى
طرفها ممکن است بخواهند درخصوص زبان مورد استفاده در رویه داورى به توافق برسند.
5-20-4) محل داورى
طرفها ممکن است بخواهند درخصوص محلى که داورى در آنجا برگزار خواهد شد به توافق برسند.
6)نمونه ی یک قرارداد آماده بای بک
این صفحه حاوى مواد مختلف یک قرارداد باىبک است. به این دلیل سند مزبور باید با وضعیتهاى ویژه معامله موردنظر تطبیق داده شود.
فىمابین
«الف» ........ (مشخصات قانونى طرف را ذکر کنید)
ساکن کشور «الف»، شهر «الف»، خیابان «الف»، شماره یک (از این به بعد «الف» نامیده خواهد شد) و
«ب» ......... (مشخصات قانونى طرف را ذکر کنید)
ساکن کشور «ب»، شهر «ب»، خیابان «ب»، شماره یک (از این به بعد «ب» نامیده خواهد شد)
از آنجا که: طبق قرارداد اولیه مورخ ........ 19 (از این به بعد قرارداد اولیه نامیده مىشود) / (کلمات یا مجموعهاى از کلمات - که بهوسیله خط مورب جدا شدهاند - فرمولهاى جایگزین یکدیگر هستند. آنهائى را که بهکار نمىروند حذف کنید.) و قرارداد ارائه کمک فنى مورخ ...........19 (از این به بعد قرارداد ارائه کمک فنى نامیده مىشود) «الف»، طبق شرایط و ضوابط مقرر در قرارداد اولیه / و قرارداد ارائه کمک فنى /، ماشینآلات / و / تجهیزات / و / حق اختراع / و / دانش فنى / و / کمک فنى / مشخص شده در آن را (که از این به بعد تجهیزات / تکنولوژى نامیده مىشود) براى ساخت ........... (که از این به بعد محصولات نامیده مىشود) در کشور «ب»، به «ب» فروخته و «ب» آن را از «الف» خریدارى کرده است.
بهعنوان معامله باىبک و تحت شرایط و ضوابط مقرر در این قرارداد، «ب» موافقت مىنماید محصولات مشخصشده در آن را به «الف» فروخته و «الف» نیز موافقت مىنماید آنها را از «ب» خریدارى نماید. بنابراین هم اکنون طرفهاى این قرارداد بهشرح زیر موافقت مىکنند:
ماده 1- تعهد باىبک
1-1 بدینوسیله «الف» موافقت مىنماید طبق شرایط و ضوابط مقرر در این قرارداد، محصولاتى را که «ب» با استفاده از تجهیزات / تکنولوژى خریدارى شده از «الف» ساخته است، از وى خریدارى نماید (یا موجبات خرید آنها را فراهم آورد).
1-2 بدینوسیله «ب» موافقت مىنماید طبق شرایط و ضوابط مقرر در این قرارداد، این محصولات را به «الف» یا واگذارشونده وى بهنحوى که در ماده 6 زیر تعریف شده) بفروشد و خرید «الف» از این محصولات را در چارچوب این قرارداد بهعنوان باىبک بپذیرد.
ماده 2- محصولات
2-1 طرفها، مطابق با مقررات ماده (10) ذیل، در مورد نوع محصولاتى که تحت این قرارداد خرید و فروش مىشود توافق مىکنند.
2-2- بدینوسیله «ب» تضمین مىکند که محصولات از نوع مورد توافق، در زمان تعیین شده در ماده (10) این قرارداد موجود باشد.
ماده 3- تطابق محصولات
3-1 محصولاتى که قرار است تحویل داده شوند با مشخصات و کیفیت مورد توافق در قرارداد اولیه تطابق خواهد داشت و باید مقدار و نوع آن با آنچه که قراردادهاى خرید جداگانه (که از این به بعد قرارداد (قراردادهای) مکمل نامیده خواهد شد) لازم مىدانند و در چارچوب این قرارداد بین ب / یا واگذار شونده وى (بهنحوى که در ماده 6 ذیل تعریف شده) / در مقام فروشنده محصولات (که از این به بعد فروشنده مکمل نامیده مىشود) و «الف» / یا واگذار شونده وى (بهنحوى که در ماده 6 ذیل تعریف شده) / در مقام خریدار محصولات (که از این به بعد خریدار مکمل نامیده مىشود) منعقد خواهد شد، مطابق باشد.
3-2 محصولات باید بهنحوى که قرارداد مکمل مربوطه لازم مىداند نگهدارى یا بستهبندى شود.
ماده 4- کل ارزش تعهد باىبک
4-1 در طول دوره این قرارداد «الف» محصولاتى را به ارزش زیر از «ب» خواهد خرید /
- (هنگامى که فرمولهاى جایگزین دربرگیرنده کل شروط، جملات یا بخشى از جملات باشند شقوق مختلف بهوسیله حروف الفباء در پرانتز مثل (الف) و (ب) و غیره نشان داده مىشوند) .............(مبلغ و ارز را ذکر کنید)
- حداقل .... درصد (.......%) از کل قیمت ........ (در اینجا شرط تحویل مربوطه مثل فوب، سیف و غیره را ذکر کنید.)
قرارداد اولیه بهنحو مقرر در ماده X قرارداد / بهعلاوه حداقل ...... درصد (......%) از کل قیمت کمک فنى مذکور در سیاهه، مطابق با ماده X قرارداد کمک فنى.
4-2 ارزش هر یک از قراردادهاى مکمل که از بابت تعهد باىبک «الف» طبق این قرارداد به اجراء در خواهند آمد برابر با ارزش ....(در اینجا شرط تحویل مربوطه مثل فوب، سیف و غیره را ذکر کنید.) قرارداد مکمل مربوطه خواهد بود.
4-3 چنانچه ارزش هر یک از قراردادهاى مکمل به ارزى سواى آنچه تعهد باىبک «الف» بر حسب آن فوقاً تعیین گردیده در سیاههها درج شده باشد، نرخ ارزى که بانک مرکزى ........ (نام کشور را ذکر کنید) در تاریخ صدور سیاهه مربوط به قرارداد مکمل اعلام مىکند در قبال تعهد «الف» بکار خواهد رفت.
ماده 5. قیمت محصولات
5-1 (الف) قیمت محصولات که طبق این قرارداد پیشنهاد شده برابر خواهد بود با /
(الف -1) ((الف -1) تا (الف -4) فرمولهاى جایگزین براى 1-5 (الف) هستند.) قیمتى که عموماً در زمان انعقاد قرارداد مکمل مربوطه، طبق شرایط مشابه در تجارت مربوطه، براى چنین محصولاتى اخذ مىگردد. (این گزینه بر ماده 55 کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد قراردادهاى فروش بینالمللى کالا (1980) مبتنى است.)
(الف -2) ((الف -1) تا (الف -4) فرمولهاى جایگزین براى 1-5 (الف) هستند.) ارزش عادله / متوسط / محصولات در محدوده جغرافیائى (به نحوى که در بند 7-1 زیر مشخص شده) تحت شرایط رقابتى تحویل و پرداخت.
(الف -3) ((الف -1) تا (الف -4) فرمولهاى جایگزین براى 1-5 (الف) هستند.) قیمت محصولات رقیب، با مشخصات و استانداردهاى کیفى اساساً مشابه با محصولات مزبرو، در محدوده جغرافیائى (بهنحوى که دربند 7-1 مشخص شده) تحت شرایط رقابتى تحویل و پرداخت.
(الف -4) ((الف -1) تا (الف -4) فرمولهاى جایگزین براى 1-5 (الف) هستند.) مظنه محصول در بورس ........(نام بورس کالائى مورد توافق نوشته شود.) در تاریخ انعقاد قرارداد مکمل مربوطه.
5-1 (ب) قیمت محصولات، مورد به مورد بهوسیله فروشنده مکمل و خریدار مکمل محصولات، مورد توافق قرار خواهد گرفت.
5-1 (ج) به «الف» / و واگذار شونده (واگذار شوندگان) وى / در محدوده جغرافیائى درخصوص محصولات، شرایط مشترى ممتازه اعطاء مىگردد.
5-2 قیمت محصولات برحسب ....... (نام ارز را ذکر کنید) اعلام و پرداخت خواهد شد.
ماده 6. واگذارى
6-1 (الف) «الف» / بدون موافقت صریح و کتبى «ب» (در موارد مقتضى نام «ب» را با نام اداره دولتى مربوطه در کشور «ب» تعویض کنید.) / مجاز به واگذارى کلى یا جزئى تعهد باىبک خود به شخص دیگرى نیست. چنین موافقتى بدون دلیل موجه قابل مضایقه نیست.
6-1 (ب) «الف» مىتواند تمام یا بخشى از تعهد باىبک خود تحت این قرارداد را به شخص ثالثى منتقل نماید.
6-2 در صورتىکه «الف» (که از این به بعد واگذار کننده نامیده مىشود) هر بخش از تعهد باىبک خود تحت این قرارداد را به شخص ثالثى (که از این به بعد واگذار شونده نامیده مىشود) واگذار نماید/
(الف) تمامى حقوق و تعهدات واگذار کننده تحت این قرارداد در خصوص بخش واگذارشده، هنگام لازمالاجراء شدن قرارداد واگذارى بین واگذارکننده و واگذارشونده خاتمه مىپذیرد و حقوق و تعهدات مرتبطه به واگذارشونده تمامى تعهدات واگذارکننده در خصوص بخش واگذارشده را که در این قرارداد مورد توافق قرار گرفته بپذیرد.
(ب) واگذارکننده با واگذارشونده / مشترکاً / مشترکاً و منفرداً / مسئول اجراء تمامى تعهدات مورد توافق در این قرارداد خواهند بود.
6-3 «الف» موافقت مىنماید در موافقتنامه خود با هر واگذارشونده، موادى مقتضى بگنجاند که بدان وسیله واگذارشونده بهموجب این قرارداد خود را نسبت به بخش واگذار شده تعهد باىبک متعهد بماند، بهنحوى که گوئى این قرارداد را در اصل واگذارشونده امضاء کرده است. در قبال تعهد مذکور، «ب» موافقت مىنماید که به این قرارداد در مقابل واگذارشونده مربوطه، درخصوص بخش واگذار شده تعهد باىبک متعهد باشد، بهنحوى که گوئى این قرارداد در اصل با واگذارشونده، امضاء شده است.
6-4 در صورتىکه هر طرف، بخشى از تعهدات باىبک خود تحت این قرارداد را به یک واگذارشونده انتقال دهد، باید طرف دیگر را از این واگذارى مطلع نماید. اگر طرف دیگر در زمان معقولى بعد از واگذاری، این اطلاعیه را دریافت نکند، آن طرف مسئول خساراتى خواهد بود که از عدم دریافت اطلاعیه وارد مىگردد.
ماده 7. فروش محصولات
7-1 «الف» / یا واگذارشونده (واگذارشوندگان) وى / حق فروش محصولات در محدوده جغرافیائى توافق شده در بند 7 - 2 (از این به بعد محدوده جغرافیائى نامیده مىشود) را خواهد داشت.
7-2 (الف) محدوده جغرافیائى مىتواند تمامى کشورهاى جهان را در بر گیرد.
7-2 (ب) محدوده جغرافیائی، کشورهائى را که در ضمیمه () آمدهاند درخصوص هر یک از محصولات یا گروه محصولات ذکر شده در آن، شامل خواهد شد.
7-2 (ج) «کشور الف»
7-3 محصولات نباید بدون توافق کتبى «ب» خارج از محدوده جغرافیائى فروخته شود. (چنانچه شق الف انتخاب گردد این بند بکار نمىرود.)
7-4 بدینوسیله طرفها، توافق مىکنند که محدودیتهاى مذکور در بندهاى (7-2) و (7-3) بهعنوان تعهداتى از جانب «الف» / یا واگذارشونده / مبنى بر خوددارى از ارائه فعالانه محصولات در بازارى خارج از قلمرو، تعبیر خواهد شد. (چنانچه شق الف انتخاب گردد این بند بکار نمىرود.) (در صورتى بکار مىرود که کشور «الف» یا هر کشورى که در ضمیمه ( ) ذکر گردیده عضو جامعه اقتصادى اروپا باشد.)
ماده 8. ارجاع
در هر قرارداد مکملى که از سوى یک طرف یا واگذار شونده وى / مطابق با شرایط این قرارداد منعقد گردد، باید صراحتاً به این قرارداد ارجاع داده شده و ذکر گردد که قرارداد مکمل مذکور جهت اجراء این قرارداد تنظیم شده است. طرفها موافقت مىنمایند در موافقتنامههاى خود با هر واگذارشوندهای، مواد مقتضى دایر بر این امر را بگنجانند.
ماده 9. شرایط تحویل
در صورتىکه در قراردادهاى مکمل جداگانه خلاف آن مورد توافق قرار نگرفته باشد، شرایط تحویل محصولات بهصورت ..... (در اینجا شرط تحویل مربوطه مثل فوب، سیف و غیره را ذکر کنید.) خواهد بود.
ماده 10. جدول زمانبندى براى اجراء
10-1 «ب» تحویل محصولات را ....... / روز / ماه / بعد از اتمام آزمایش عملکرد و پذیرش تجهیزات / تکنولوژى تحت قرارداد اولیه / و قرارداد کمک فنی، آغاز خواهد کرد.
10-2 در حال حاضر تخمین زده مىشود که تعهد باىبک مورد توافق در ماده (4) فوقالذکر بر طبق جدول زمانى زیر اجراء خواهد شد:
سال ......................19 ارزش .................
سال ......................19 ارزش .................
سال ......................19 ارزش .................
10-3 مقادیر واقعى و انواع محصولاتى که باید تحویل داده شود در قراردادهاى مکمل جداگانه که انعقاد آنها نباید بیش از .........روز / ماه قبل از آغاز هر سال / فصل / ماه، با توجه به سال / فصل / ماه مذکور بهطول انجامد، مورد مذاکره و توافق قرار خواهد گرفت.
10-4 به هنگام توافق در مورد مقادیر واقعى و انواع محصولات، باقىمانده تعهد باىبک «الف» / و / نیاز شخصى «الف» به محصولات / و / شرایط حاکم بر بازار در محدوده جغرافیائى براى انواع مختلف محصولات / در نظر گرفته خواهد شد. معهذا توافق مىشود تا زمانى که کل تعهد باىبک به انجام نرسیده است ارزش محصولاتى را که در هر سال تقویمى «ب» مىفروشد و «الف» خریدارى مىنماید حداقل ...... / و حداکثر ......./ باشد.
10-5 لازم است قراردادهاى مکمل مناسبى که کل تعهد باىبک بهنحو توافق شده در بند (4-1) را در بر گیرد، تا تاریخ ......19 منعقد گردد.
ماده 11. عدم تطابق
11-1 «الف» باید محصولات تحویل گرفته را در کوتاهترین مدتى که در اوضاع و احوال مربوط عملى است مورد بررسى قرار دهد.
11-2 اگر «الف» ماهیت عدم تطابق محصولات را از طریق اطلاعیهاى ظرف ........ (دوره زمانى را ذکر کنید) بعد از کشف، یا بعد از زمانى که مىبایست کشف مىکرد براى «ب» مشخص نسازد حق توسل به عدم تطابق محصولات را از دست خواهد داد.
11-3 دیگر حقوق و تعهدات طرفها در خصوص عدم تطابق محصولات طبق شقوق زیر تنظیم مىگردد:
(الف) مقررات قانون حاکم بر قرارداد
(ب) مفاد «شرایط ضمانت»» که به شکل ( ) به این قرارداد منضم گردیده و [همچنین] مقررات قانون حاکم بر این قرارداد.
ماده 12. پرداخت
12-1 بهاء محصولات به ارزى که در بند (5-2) مورد توافق قرار گرفته و به روشى که ذیلاً در بند (12-2) ذکر گردیده پرداخت خواهد شد.
12-2 بهاء هر قسمت از محصولات که تحویل گردد در مقابل اسناد اصلى که ذیلاً در بند (12-3) نام برده شده، پرداخت خواهد شد/
(الف) از طریق حواله مستقیم بانکى به حساب بانکى فروشنده مکمل محصولات مربوطه، در کشور «ب».
(ب) از طریق اعتبارنامه برگشت ناپذیر قابل انتقالى که ترانسشیپمنت و حمل به دفعات را مجاز دارد و مبلغ آن برابر با قرارداد مکمل مربوط بدان بوده و حداکثر تا .... روز پس از امضاء قرارداد مذکور به نفع فروشنده مکمل مربوطه گشایش یابد و بانکى در کشور «ب» که فروشنده مکمل آن را انتخاب کرده است اعتبارنامه فوقالذکر را تائید کرده باشد، چنین اعتبارنامهاى تا مدت ...... روز / هفته / ماه پس از تاریخ توافق شده براى تحویل محصولات مربوطه معتبر خواهد بود.
12-3 بهاء محصولات / مبلغ اعتبارنامه / در مقابل اسناد ذیل قابل پرداخت خواهد بود:
- .............
- ..............
- .............
12-4 خریدار مکمل تمامى هزینههاى تبدیل ارز و هزینههاى بانکى و همچنین هر نوع هزینههاى دیگر / شامل هزینههاى تائید اعتبارنامه - به استثناء هزینههاى بانک کشور «ب» - جهت انتقال وجوه به حساب فروشنده مکمل را بهعهده مىگیرد.
ماده 13. نظارت بر اجراء
13-1 هم «الف» و هم «ب» باید تمامى قراردادهاى مکملى را که در چارچوب این قرارداد منعقد مىگردد در دفترى ثبت نمایند. هر کدام از این موارد ثبت (که از این به بعد «حساب ناظر» نامیده مىشود) به شکلى خواهد بود که در ضمیمه ( ) این قرارداد مذکور است.
13-2 حسابهاى ناظرى که «الف» و «ب» نگهدارى مىنمایند مىبایست از طریق مبادله نامههائى در فواصل سه ماه در طول اعتبار این قرارداد که نخستین آن دیرتر از ............/............19 نخواهد بود مقایسه شده و مورد توافق قرار گیرد.
13-3 «الف» و «ب» بدینوسیله موافقت مىنمایند حسابهاى ناظرى که مطابق با بند (13-2) مقایسه شده و مورد توافق قرار گرفتهاند، مدرک نهائى و قطعى اجراء تعهدات آنها تحت این قرارداد باشند.
ماده 14. مسئولیت
14-1 در صورتىکه تعهد باىبک «الف» که در این قرارداد مورد توافق قرار گرفته، بهطور کامل در تاریخى که در بند (10-5) دکر شده ایفاء نگردد، «الف» باید براساس تقاضاى کتبى «ب» خسارت نقدى و توافق شدهاى معادل ....... درصد (......%) از ارزش محصولاتى که طبق بند (4-1) هنوز مىبایست خریدارى گردند، از بابت عدم انجام تعهد به «ب» بپردازد.
14-2 علىرغم مقررات بند (14-1)، چنانچه عدم ایفاء تعهد باىبک «الف» مربوط به قصور فروشنده مکمل در تحویل محصولاتى باشد که کیفیت، قیمت یا ارزش تجمعى آنها در مواد (3)، (5) و (10) این قرارداد به ترتیب تعیین کرده است، «الف» الزام به هیچگونه پرداختى طبق بند (14-1) ندارد.
14-3 چنانچه عدم ایفاء تعهد باىبک «الف» مربوط به دلایل مذکور در بند (14-2) باشد، «ب» باید براساس تقاضاى کتبى «الف» خسارت نقدى و توافق شدهاى معادل .......درصد (..........%) از ارزش محصولاتى که طبق بند (4-1) هنوز مىبایست خریدارى گردند؛ از بابت عدم انجام تعهد بپردازد.
14-4 «الف» بهعنوان تضمینى براى ایفاء بهموقع تعهدات خود طبق ماده (14)، یک ضمانتنامه بانکى مورد قبول «ب» به مبلغ .............(مبلغ و ارز را ذکر کنید) بهنفع وى صادر مىنماید. ضمانتنامه بانکى اساساً داراى شکل و محتوائى خواهد بود که در ضمیمه ( ) منضم به این قرارداد آورده شده است.
14-5 «ب» به عنوان تضمینى براى ایفاء بهموقع تعهدات خود طبق ماده (14)، یک ضمانتنامه بانکى مورد قبول «الف» به مبلغ (مبلغ و ارز را ذکر کنید) بهنفع وى صادر مىنماید. ضمانتنامه بانکى اساساً داراى شکل و محتوائى خواهد بود که در ضمیمه ( ) منضم به این قرارداد آورده شده است.
14-6 پرداخت خسارت عدم انجام تعهد مورد توافق، از سوى طرف ذىربط، که در بندهاى (14-1) و (14-3) ذکر گردیده منوط به تسویه حساب کامل و نهائى تمامى مطالبات طرف دیگر از طرف اول، ناشى از نقض تعهدات مربوط به این قرارداد از سوى طرف اول یا در ارتباط با آن، مىباشد.
ماده 15. برائت از مسئولیت
(ماده 15 براساس مواد 79 و 80 کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد قراردادهاى فروش بینالمللى کالا (1980) تنظیم گردیده است.)
15-1 هیچ طرفى مسئول قصور در ایفاء تعهدات خود نخواهد بود چنانچه ثابت نماید این قصور مربوط به مانعى بوده که رفع آن وراى توانائى وى بوده و بهنحو عقلائى قابل پیشبینى نبوده تا بتواند در هنگام انعقاد قرارداد آن را بهحساب آورد یا از آن مانع و از عواقب ناشى از آن اجتناب کرده یا بر آن غلبه یابد.
15-2 معافیت ماده 15 تنها در طول دورهاى که مانع مزبور طرف مربوط را از ایفاء تعهدات خود تحت این قرارداد باز داشته است شامل حال وى خواهد شد. چنانچه تأثیر مانع بیش از ........... (دوره زمانى را ذکر کنید) ماه بهدرازا بکشد، هر طرف مجاز خواهد بود قرارداد را با دادن اطلاعیهاى کتبى به طرف دیگر فسخ نماید و هیچیک از طرفها در مقابل طرف دیگر مسئول مخارج یا زیانهائى که بدینوسیله وارد آمده است نخواهد بود.
15-3 طرفى که در ایفاء تعهد قصور مىورزد باید طرف دیگر را از وجود مانع و تأثیر آن بر توانائى خود در ایفاء تعهد مطلع گرداند. اگر طرف دیگر ظرف مدت معقولى پس از آنکه طرف مقصر از وجود مانع آگاه شده یا مىبایستى آگاه شده باشد مطلع نگردد، طرف مقصر مسئول خسارات ناشى از مطلع نشدن طرف دیگر خواهد بود.
15-4 یک طرف نمىتواند به قصور طرف دیگر در ایفاء تعهد، تا آنجا که این قصور نتیجه فعل یا ترک فعل طرف اولى باشد، استناد نماید.
ماده 16. تاثیر فسخ قرارداد اولیه یا فسخ قراردادهاى مکمل
16-1 در صورتى که قرارداد اولیه، مالاً بدون اینکه تجهیزات / تکنولوژى منتقل و مورد پذیرش قرار گیرد فسخ شود این قرارداد نیز خودبهخود بىاعتبار و باطل و بلااثر خواهد بود.
16-2 از دیدگاه این قرارداد، تعهد باىبک «الف» که در اینجا مورد توافق قرار گرفته، یا بسته به مورد بخشى از آن / (الف) ایفاء شده تلقى خواهد شد حتى اگر هر قرارداد مکملى / بدون اینکه تقصیر از ناحیه «الف» باشد / به هر دلیل / بعداً فسخ گردد.
- اگر قرارداد مکمل بعداً فسخ گردد، صرفنظر از موجبات فسخ آن، ایفاء شده تلقى نخواهد شد. در این حالت «الف» ملزم خواهد بود قرارداد (قراردادهای) مکمل جدیدى برابر با ارزش قرارداد (قراردادهای) مکمل فسخ شده منعقد نماید. چنین قراردادهاى مکمل جدیدى متعاقباً مطابق با مواد این قرارداد به اجراء در خواهند آمد.
ماده 17. تعهدات قبلی، تاریخ اجراء، اصلاحات و متن حاکم
17-1 به جز در مواردى که در این قرارداد صراحتاً خلاف آن تصریح شده باشد، این قرارداد تمامى تعهدات نمایندگىهائى را که ممکن است «الف» و «ب» چه شفاهاً و چه کتباً قبل از تاریخ امضاء این قرارداد به یکدیگر داده باشند ملغى و بىاعتبار مىنماید.
17-2 این قرارداد فقط / با به مرحله عمل درآمدن قرارداد اولیه / و / با امضاء این قرارداد بهوسیله هر دو طرف / و / با تصویب این قرارداد از سوى مقامات ذىصلاح و / یا / مؤسسات مالى / در / کشور «ب» / و / یا / کشور «الف» را / بهوسیله تلگراف یا تلکس از تصویب مطلع نموده و تاریخ / این اطلاعیه / تاریخ آخرین اطلاعیه / تاریخى خواهد بود که این قرارداد به مرحله اجراء در مىآید. در صورتىکه این موافقتها ظرف ..... روز / ماه / از امضاء این قرارداد کسب نشود، این قرارداد بىاعتبار و باطل و بلااثر تلقى مىگردد.
17-3 اصلاحات این قرارداد تنها زمانى قابل اجراء خواهد بود که بهطور کتبى نوشته شده و نمایندگان قانوناً مجاز طرفها، آنها را امضاء کنند / و مقامات ذىصلاح / و یا / مؤسسات مالى در / کشور «ب» / و / کشور الف / آنها را تصویب نمایند.
17-4 نسخه ....... (زبان را مشخص سازید) این قرارداد نسخه حاکم خواهد بود.
مادهء 18. قانون حاکم بر قرارداد
این قرارداد از هر نظر تحت حاکمیت قوانین ..........(کشور را ذکر کنید) بوده و مطابق با آن تفسیر خواهد شد.
ماده 19. حل اختلافات
19-1 تمامى اختلافات یا اختلاف نظرهاى فىمابین طرفها که ممکن است از این قرارداد ناشى شده یا در رابطه با آن بهوجود آمده باشد و نتوان آنها را دوستان حل نمود به داورى ....... (تعداد داوران را ذکر کنید) داور (یا داوران) تحت قوانین ........ (قوانین حاکم را ذکر کنید) ارجاع داده خواهد شد.
19-2 حکم داور (داوران) قطعى بوده و براى طرفها الزام آور است.
19-3 جلسات داورى به زبان ...... (زبان را مشخص سازید) برگزار خواهد گردید.
19-4 محل داورى .......(محل و کشور را ذکر کنید) خواهد بود.
..................19 .......................19
«الف» «ب»
بهوسیله............. بهوسیله....................
نتیجه:
شاید این مقاله نتیجه گیری خاصی نداشته باشد چون در آن مساله ای به طور خاص مطرح نشده باشد که حال بتوان به آن پاسخ داد،لیک خالی از عریضه نیست که بگوییم اکنون خواننده ی این مقاله به راحتی و با خواندن چند صفحه ی جزئی به طور خاص با قراردادهای بای بک آشنا شده است.
تقدیر و تشکر:
در پایان از سایت جناب استاد حسنی تشکر مینمایم که با توجه به نمونه مقالات آن و شبیه سازی اولیه توانستم این مطلب پر از غلط را ارئه بدهم.باشد که این قدم اول باکمک ایشان صورت بگیرد.
همچنین از همسر عزیزم که با صبر خود،در این ایام امتحانات و تعطیلات، من را یاری کرد نیز تشکر مینمایم.
منابع و مآخذ:
1.عیوض پور، علی اصغر، تجارت متقابل با تکیه بر قراردادهای بای بک نفتی ایران،vekalatonline.ir،11/5/1391
2. اشرف زاده، حمیدرضا و کارم سری، مسعود، مجموعه آشنایی با تعاریف و اصطلاحات بازرگانی، چاپ اول، 1374.
3. اقتصاد و تجارت، بازار و بازاریابی، فنون و اطلاعات ، بازرگانی ،فرمها و اسناد ،قراردادهای تجاری ،www.vista.ir،23/10/1391
4. سرمایه گذاری خارجی در ایران ،اقتصاد سیاسی و مسئولیت اجتماعی شرکت ها ،foreigninvestment.blogfa.com،29/2/1386
4 .Murray, carole, Holloway, David and itm son. Hunt, daren schmitthoff export trade sweet & Maxwell, eleventh edition, 2007.
مقاومت بازار در برابر کاهش قیمت خودرو پرونده قدیمی ترین زندانی زن در دیوان عالی کشور