متن کنوانسیون لاهه
کنوانسیون بین‌المللی، به‌منظور هماهنگ‌سازی برخی احکام قانونی بارنامه‌ی دریایی مصوب در بروکسل، 1924
اصطلاحات به‌کاررفته در کنوانسیون لاهه
کنوانسیون بین‌المللی، به‌منظور هماهنگ‌سازی برخی احکام قانونی بارنامه‌ی دریایی مصوب در بروکسل، 1924
کنوانسیون لاهه - دادگاه لاهه - در دادگاه لاهه چه می گذرد ؟ - آئین دادرسی دیوان داوری دعاوی ایران ایالت متحده لاهه
ماده‌ی 1
در این کنوانسیون، کلمات نام‌برده، با مفاهیم زیر، به‌کار برده شده است:
الف) حمل‌کننده یا متصدی حمل: به‌طور عام، به مالک، یا اجاره‌کننده‌ی کشتی، که با فروشنده‌ی کالا، قرارداد حمل منعقد کرده است، گفته می‌شود.
ب) قرارداد حمل: قراردادی است که فقط براساس بارنامه‌ی دریایی، یا سند مالکیت مشابه دیگری، که برای حمل‌ونقل کالا، از طریق دریا صورت می‌گیرد، منعقد شود، و شامل هر بارنامه‌ی دریایی، یا سند مشابه دیگری، که به استناد قرارداد اجاره‌ی کشتی، رابطه‌ی بین حمل‌کننده، و دارنده‌ی بارنامه، یا سند مذکور را، از زمان صدور، تعیین نماید.
پ) بار: شامل هرگونه محموله، اعم از اموال، اشیا، و هر کالای دیگری، به‌استثنای حیوانات زنده، و بارهایی که مطابق مندرجات قرارداد حمل، باید روی عرشه‌ی کشتی حمل شود، می‌باشد، و درعمل هم، بدان نحو، حمل شود.
ت) کشتی: به معنای هر وسیله‌ای است که، برای حمل بار، در دریا، به‌کار می‌رود.
ث) مدت حمل: عبارت است از زمانی‌که، محموله، در کشتی، بارگیری شده است، تا زمانی‌که، از کشتی، تخلیه گردد.
مسولیت و تعهدات حمل‌کننده‌ی دریایی
دیوان بین المللی دادگستری لاهه - تصویبنامه در مورد تعیین اعضای گروه ملی ایران در دیوان دائمی داوری لاهه
ماده‌ی 2
باتوجه به مفاد ماده‌ی 6 ، درهر قرارداد حمل، مسولیت، تعهدات، حقوق، و معافیت از مسولیت‌های حمل‌کننده، درمورد بارگیری، جابه‌جاکردن، صفافی، حمل، محافظت، مواظبت، و تخلیه، به‌شرح مواد مندرج در این بخش، خواهد بود:
ماده‌ی 3
1ـ حمل‌کننده موظف است، قبل از هر سفر، و شروع آن، سعی و مراقبت‌های لازم را، به‌شرح زیر، به‌عمل آورد:
الف) کشتی را برای دریانوردی آماده نماید.
ب) کارکنان، تجهیزات، و تدارکات کشتی را، به‌طور مناسب، تهیه و فراهم آورد.
پ) انبارها، سردخانه‌ها، و کلیه‌ی قسمت‌های دیگر کشتی را، که برای حمل مورد استفاده قرار می‌گیرد، مرتب، مجهز، و آماده نماید.
2ـ باتوجه به مفاد ماده‌ی 4 ، متصدی حمل، موظف است تا با کمال دقت، و به‌نحو مطلوب، محموله‌ها را بارگیری، جابه‌جا، صفافی، حمل، محافظت، مواظبت، و تخلیه نماید.
3ـ پس از وصول، و دراختیارگرفتن کالا، حمل‌کننده، فرمانده‌ی کشتی، یا نماینده‌ی حمل‌کننده، برحسب تقاضای فرستنده‌ی بار، موظف است تا بارنامه‌ی دریایی‌ای که در آن، مشخصات زیر، درج شده است را، صادر نماید:
الف) علایم مشخصه‌ای که جهت شناسایی بار، ضروری است، به‌نحوی‌که، توسط فرستنده‌ی بار، قبل از شروع بارگیری، به‌صورت کتبی، تسلیم شده است، مشروط بر اینکه، درمورد بار بدون روپوش، علایم مذکور، بر روی بار، نقش‌شده، یا به‌طور واضح، نشان داده شده باشد. اگر بار، در صندوق قرار گرفتهف یا دارای پوشش باشد، علایم، باید طوری نقش شود، که تا پایان سفر، خوانا بماند.
ب) تعداد بسته‌ها یا اقلام، مقدار، یا وزن، برحسب مورد، به‌نحوی که به طور کتبی، از طرف فرستنده‌ی بار، تعیین، و تسلیم شده است.
پ) وضع و چه‌گونه‌گی ظاهری کالا. متصدی حمل، فرمانده، یا نماینده‌ی متصدی حمل، ملزم نیست که در بارنامه‌ی دریایی، علائم، تعداد، مقدار، یا وزنی را قید نماید که، صحت آن‌ها، به‌جهات موجه، مشکوک بوده، یا وسیله‌ی مناسب، برای رسیده‌گی به صحت آن‌ها را، در اختیار نداشته باشد.
4ـ بارنامه‌ی دریایی صادرشده، به‌شرح فوق، مدرک دریافت کالا، به‌وسیله‌ی متصدی حمل، به‌شرح مندرج در بند الف، ب، و ج ماده‌ی مزبور خواهد بود.
5ـ فرستنده‌ی بار، نسبت به صحت علائم، تعداد، مقدار، و وزن بار، به‌نحوی که هنگام حمل اظهار داشته است، درمقابل متصدی حمل، مسول شناخته می‌شود، و موظف است تا، غرامت متصدی حمل را، درمقابل هرگونه ضرر و زیان، خسارت، و هزینه‌های ناشی از عدم صحت اظهارات مذکور، بپردازد.
ـ حق متصدی حمل، به دریافت چنین غرامتی، مسولیت و تعهدات نام‌برده را، که ناشی از قرارداد حمل است، نسبت به اشخاص غیر از فرستنده، محدود نخواهد کرد.
6ـ درصورتی‌که هم‌زمان، یا قبل از نقل‌وانتقال بار، و تسلیم آن به تحویل‌گیرنده، اخطاریه‌ای، حاکی از فقدان، یا خسارت واردشده به بار، با شرح و کیفیت آن، به‌صورت کتبی، به متصدی حمل، یا نماینده‌ی او در بندر تخلیه، تسلیم نگردد، انتقال بار، به شخصی که برطبق قرارداد حمل، باید بار به او تسلیم شود، به‌منزله‌ی تحویل بار، مندرج در بارنامه‌ی دریایی، از طرف متصدی حمل، خواهد بود. چنان‌چه فقدا،ن یا خسارت واردشده به بار، آشکار نباشد، اخطار مذکور، باید ظرف سه‌روز، پس از تحویل بار، تسلیم شود.
ـ درصورتی‌که، درموقع دریافت، وضع و چه‌گونه‌گی کالا، مورد بازرسی، و بازدید مشترک طرفین قرارگرفته باشد،تسلیم اخطار کتبی، ضروری نخواهد بود.
ـ اقامه‌ی دعوا، بابت فقدان، یا خسارت، علیه متصدی حمل و کشتی، پس از گذشت یک‌سال، از تاریخ تحویل، و درصورت عدم تحویل، از تاریخی که بار، می‌باید تحویل داده شده باشد، مسموع نخواهد بود.
ـ متصدی حمل، و تحویل‌گیرنده‌ی بار، باید همه‌گونه تسهیلات معقول را، جهت رسیده‌گی، تشخیص فقدان، خسارت واقعی، یا خساراتی که تصور می‌رود، به بار آمده را، فراهم کنند.
7ـ بعد از بارگیری، به‌تقاضای فرستنده‌ی محموله، باید روی بارنامه‌ای که، برای او، توسط متصدی حمل، فرمانده‌ی کشتی، یا نماینده‌ی متصدی حمل، صادر می‌شود، عبارت «بارگیری شده»، قید گردد، مشروط بر اینکه، اگر فرستنده‌ی بار، پیش‌تر، سند یا مدرکی، دال بر مالکیت کالا، دریافت داشته است، آن را مسترد دارد.
ولی به اختیار متصدی حمل، ممکن است در سند مذکور، نام بندر بارگیری، نام کشتی، یا کشتی‌های حامل بار، تاریخ یا تاریخ‌های حمل بار، توسط متصدی حمل، نماینده، یا فرمانده‌ی کشتی، درج و مشخص گردد. دراین‌صورت، سند مزبور، که حاوی این مشخصات است، و مفاد بند 3 این ماده، در آن رعایت شده است، «بارنامه‌ی دریایی بارگیری‌شده»، محسوب می‌گردد.
8ـ قید هرگونه شرط یا توافق، در قرارداد حمل، به‌منظور سلب مسولیت متصدی حمل یا کشتی، یا محدودکردن مسولیت مزبور، بابت فقدان بار، یا خسارت واردشده به آن، ناشی از غفلت، خطا، تقصیر، یا تسامح در انجام وظایف و تعهدات مشروح در این فصل، باطل و بلااثر خواهد بود.
نرخ بیمه‌ای، یا مشابه آن، به‌نفع متصدی حمل، به‌مثابه‌ی شرطی محسوب می‌شود که، متصدی حمل را، از مسولیت، مبرا می‌سازد.
ایران می تواند در مورد تحریم های یکجانبه ، علیه آمریکا در لاهه طرح شکایت کند
موارد عدم مسولیت حمل‌کننده‌ی دریایی
1ـ کشتی و متصدی باربری، هیچ‌کدام، مسول فقدان، یا خسارت ناشی از عدم قابلیت دریانوردی، نخواهد بود، مگر آن‌که، ازطرف آن‌ها، در آماده‌نمودن کشتی، برای دریانوردی، تامین احتیاجات آن، از نظر کارکنان، تجهیزات، تدارکات کافی، مناسب‌کردن انبارها، سردخانه‌ها، و کلیه‌ی قسمت‌های دیگر کشتی، که کالا در آن حمل می‌شود، هم‌چنین، مواظبت حمل، طبق بند یک ماده‌ی 54، سعی و اهتمام کافی، مبذول نشده باشد.
هرگاه فقدان، یا خسارات وارده، درنتیجه‌ی عدم قابلیت دریانوردی باشد، متصدی باربری، یا اشخاص دیگری که، به استناد این ماده، ادعای معافیت از مسولیت می‌نمایند، ملزم هستند که، اعمال سعی و مراقبت، از ناحیه‌ی خود را، ثابت کنند.
2ـ کشتی، و متصدی بار، مسول فقدان، یا خسارت ناشی از علل مشروح زیر، نخواهند بود.
الف) غفلت، قصور، و یا عمل فرمانده، کارکنان، راهنمایان، یا مامور مجاز متصدی باربری، هنگام دریانوردی، و اداره‌ی امور کشتی
ب) آتش‌سوزی‌ای که، به‌سبب فعل، یا خطای متصدی باربری نباشد
پ) خطرات و حوادث خطرناک، یا سوانح دریا، و آب‌های قابل کشتی‌رانی
ت) بلاهای طبیعی
ث) جنگ و نتایج آن
ج) عملیات دشمنان جامعه
چ) بازداشت، یا متوقف‌شدن کشتی، درنتیجه‌ی اقدام‌های قهری، یا به‌سبب امر، یا عمل حکام، مردم، یا مقام‌های قضایی
ح) محدودیت‌های قرنطینه‌ای
خ) فعل، یا ترک فعل فرستنده‌ی بار، صاحب بار، عامل، یا نماینده‌ی او
د) اعتصاب، بستن کارگاه‌ها، یا خودداری و جلوگیری از کار، به‌طور کلی و جزیی، به‌هر علتی که باشد
ذ) شورش، یا اغتشاش
ر) نجات و تلاش، برای نجات جان افراد، یا اموال، در دریا
ز) کسر یا کمبود وزن و حجم کالا، و هرنوع خسارت دیگری که، از معایب مخفی، ماهیت، و نقایص ذاتی کالا ناشی گردد
ژ) نقایص بسته‌بندی کالا
س) نقایص، یا کامل‌نبودن علایم و مشخصات
ش) عیوب مخفی، که بدون دقت کافی، قابل کشف نباشد
ص) هر علت دیگری که، از فعل، یا تقصیر متصدی باربری، و فعل، یا تقصیر عامل، یا مامور مجاز او، ناشی شده باشد، ولی در این مورد، متصدی باربری، عامل، یا مامور مجاز او، باید ثابت کند که، تقصیر و فعل آن‌ها، تاثیری در فقدان، خسارت، و زیان واردشده، نداشته است
3ـ فرستنده‌ی بار، درمورد فقدان، یا خسارت وارد به متصدی باربری، یا کشتی، به‌هر سبب و علتی که، ناشی از عمل، تقصیر، یا غفلت فرستنده‌ی بار، عامل، یا مامور مجاز او نباشد، مسول نخواهد بود.
4ـ هرگونه تغییر مسیر کشتی در دریا، برای نجات و تلاش، در حفظ جان آدمی، اموال، یا هرگونه انحراف معقول کشتی، نقض و تخلف از مقررات این فصل و قرارداد باربری نیست، و متصدی باربری، مسول فقدان، یا خسارت واردشده، ناشی از آن، نخواهد بود.
5ـ متصدی باربری، یا کشتی، هیچ‌کدام، درمورد فقدان، یا خسارت واردشده به کالا، مسولیتی، افزون بر صدلیره‌ی استرلینگ، برای هر بسته‌ی کالا، یا واحد آن، نخواهد داشت، مگر اینکه، نوع و ارزش این‌گونه بار، قبل از حمل، توسط فرستنده‌ی بار، اظهار گردیده، و در بارنامه‌ی دریایی نیز، قید شده باشد.
ـ چنان‌چه اظهار مذکور، در بارنامه‌ی دریایی، قید شده باشد، حمل بر صحت موضوع می‌گردد، مگر آن‌که، خلاف آن ثابت شود، ولی متصدی باربری را، مقید نمی‌کند، و او، می‌تواند نسبت به آن اعتراض نماید.
ـ متصدی باربری، عامل او، یا فرمانده، می‌توانند با فرستنده‌ی بار، نسبت به تعیین حداکثر مبلغی دیگر، غیر از آن‌چه در بالا تعیین شد، توافق نمایند، مشروط به اینکه، از مبلغ فوق، کم‌تر نباشد.
ـ چنان‌چه فرستنده‌ی بار، نوع یا ارزش جنس را، به‌عمد، برخلاف واقع، در بارنامه‌ی دریایی، قید کند، متصدی باربری و کشتی، درمورد فقدان، یا خسارات وارد به بار، مسول نخواهد بود.
6ـ هرگاه متصدی باربری، فرمانده، یا عامل متصدی باربری، اجناس قابل اشتعال و انفجار، یا خطرناک را، بدون علم و اطلاع از کیفیت و نوع آن، بارگیری نماید، و بعد، از نوع کیفیت آن‌ها، به‌عللی آگاه شوند، می‌توانند درهر موقع، قبل از تخلیه در مقصد، در هر محلی که صلاح بدانند، بدون پرداخت هیچ‌گونه غرامت، یا هزینه‌ای، که ممکن است به‌طور مستقیم، یا غیرمستقیم، از حمل چنین موادی ایجاد شود، آن‌ها را تخلیه، نابود، یا بلااثر کنند.
ـ چنان‌چه حمل این‌گونه بار، با علم و اطلاع صورت گیرد، و بعد، وجود آن، برای کشتی، یا بار آن، ایجاد خطر کند، متصدی باربری می‌تواند، آن‌را، به‌طریق ذکرشده در بالا، در هر محلی که صلاح بداند، تخلیه، نابود، یا بلا اثر نماید. در این‌صورت، مسولیتی متوجه متصدی باربری نخواهد بود، مگر نسبت به خسارت مشترک دریایی، که ممکن است به‌وجود آید.
افزایش مسولیت متصدی حمل
ماده‌ی 5
متصدی باربری مختار است، از تمام، یا قسمتی از حقوق، و عدم مسولیت‌های خود، صرف‌نظر کند، یا مسولیتی، افزون بر آن‌چه در این فصل، پیش‌بینی‌شده است، قبول کند. قید این‌گونه انصراف، یا افزایش مسولیت، در برنامه‌ی دریایی، الزامی است.
مقررات این فصل، شامل قرارداد اجاره‌ی کشتی نمی‌شود، ولی اگر بارنامه‌های دریایی، برای کشتی‌ای که در اجاره هست، صادرشود، آن بارنامه، تابع مقررات این فصل، خواهد بود.
این مقررات، مانع از آن نیست که، در بارنامه، درباره‌ی خسارت مشترک دریاییف شرایطی مجاز را، قید کنند.
موارد مهم در ارتباط با قرارداد با متصدی حمل دریایی
ماده‌ی 6
باوجود مقررات ذکرشده در مواد قبل، متصدی باربری، فرمانده، عامل متصدی باربری، یا فرستنده‌ی بار، می‌توانند قراردادی با هرنوع شرط، برای حمل بار مشخص، و تقبل هرگونه مسولیت و تعهد، از طرف متصدی باربری، و حقوق و مزایای وی، منعقد کنند. حتا ممکن است، درباره‌ی مسولیت متصدی باربری، نسبت به قابلیت دریانوردی کشتی، شرایط خاصی، که مخالف نظم عمومی نباشد، منظور دارند.
هم‌چنین، نسبت به مراقبت، مواظبت، کارکنان، عاملین متصدی باربری، یا مامور مجاز او، درمورد بارگیری، جابه‌جاکردن، حمل، محافظت، مواظبت، و تخلیه‌ی کالا، شرایط خاص منظور دارند، مشروط بر اینکه، با انعقاد قراردادهای مذکور، بارنامه‌ی دریایی، تنظیم نشود.
به‌علاوه، شرایط قرارداد، در قبض رسیدی، که غیرقابل انتقال خواهد بود، ذکر، و جمله‌ی «غیرقابل انتقال»، بر روی رسید مذکور، قید شود.
هر قراردادی، که به‌طریق فوق، منعقد شود، معتبر است. مفاد این ماده، ناظر به حمل کالاهای بازرگانی معمولی، که در جریان عملیات عادی تجاری، حمل‌ونقل می‌شود، نیست، و فقط، شامل باری است که، کیفیات خاص حمل آن‌ها، در عرف، انعقاد قراردادی خاص را، ایجاب می‌کند.
ماده‌ی 7
هیچ‌یک از مقررات این فصل، مانع از آن نیست که متصدی باربری، و فرستنده‌ی بار، شرایط خاصی را، در قرارداد، پیش‌بینی کنند، که برطبق آن، مسولیت و تعهدات متصدی باربری و کشتی، درمورد فقدان، یا خسارات مربوط به محافظت، مواظبت، و جابه‌جا کردن بار، قبل از بارگیری، و بعد از تخلیه‌ی کشتی حامل بار، تعیین گردد.
محدودیت و مسولیت‌های مالکین کشتی‌ها
ماده‌ی 8
مقررات این کنوانسیون، در حقوق و تکالیف متصدی حمل، به‌موجب هرگونه قانون مصوب، مربوط به محدودیت و مسولیت‌های مالکین کشتی‌ها، که درحال‌حاضر، به‌قوت خود باقی است، تغییری نمی‌دهد.
واحد پولی رایج در کنوانسیون
ماده‌ی 9
واحدهای پولی مذکور، در این کنوانسیون، مبتنی بر ارزش طلا است. کشورهای متعهدی که لیره‌ی استرلینگ، در آن‌جا رایج نیست، حق دارند که مبالغ تعیین‌شده به لیره را، برحسب پول رایج کشور خود، و به اعداد سرراست‌شده، تبدیل نمایند. قوانین ملی هر کشوری، ممکن است، حق پرداخت بدهی بدهکار را، براساس پول رایج آن کشور، مطابق نرخ تسعیر، در تاریخ ورود کشتی به بندر تخلیه، تجویز نماید.
دامنه‌ی شمول مقررات لاهه
ماده‌ی 10
شرایط این کنوانسیون، بر کلیه‌ی بارنامه‌های صادره، در کشورهای عضو کنوانسیون، نافذ خواهد بود.
کنوانسیون لاهه نوآوری قانون گذار درباره حضانت در قانون حمایت خانواده
