ممنوعیت ازدواج کودکان امکان پذیر است
عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه بوعلی‌سینا گفت ممنوع کردن ازدواج کودکان در سنین پایین امکان‌پذیر است
عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه بوعلی‌سینا گفت: ممنوع کردن ازدواج کودکان در سنین پایین امکان‌پذیر است.
علیرضا تقی‌پور در گفت‌وگو با ایسنا درباره ازدواج کودکان در سنین 10 تا 15 سال، اظهار کرد: در قرآن سن مشخصی برای ازدواج تعیین نشده و تنها از واژه بلوغ استفاده شده است، به طوری که در آیه 6 از سوره نسا آمده «یتیمان را آزمایش کنید تا هنگامی‌که بالغ شده و به ازدواج گرایش پیدا کردند و اگر آنان را به درک مصالح زندگی خود دانا یافتید اموال‌شان را به آنها بدهید.»
وی افزود: بلوغ در لغت به معنای رسیدن است؛ یعنی فرد به حدی از رشد جسمی و جنسی برسد که قدرت بر تولید مثل داشته باشد. در ارتباط با آیه 6 از سوره نسا که در آن آیه شریفه کلمه بلوغ به کار رفته در تفسیر مجمع‌البیان آمده است که «یتیمان باید به مرحله‌ای برسند که از لحاظ بلوغ جسمی و روحی به کمال برسند و بتوانند تشکیل خانواده دهند»، منظور از این جمله این نیست که تنها محتلم شوند. این تفسیر نشان‌دهنده این است که صرف بلوغ جنسی کافی نیست و حتما رشد روحی و عقلی نیز لازم است.
تقی‌پور در ادامه با اشاره به روایات گفت: دختر اگر به سن 9 سال کامل و تمام قمری برسد امکان ازدواج با او وجود دارد و روایتی از امام محمدباقر(ع) وجود دارد که می‌فرمایند نکاح با دختر تا پیش از 9 سالگی جایز نیست و همچنین حضرت علی(ع) نیز در صورت ازدواج با دختر 9 ساله، این دختر را فریب خورده نمی‌پندارد. با توجه به روایات بالا متوجه می‌شویم که ازدواج با دختر 9 ساله منعی ندارد.
وی در ادامه با اشاره به دیدگاه آیت‌الله مکارم‌شیرازی بیان کرد: طبق دیدگاه ایشان بلوغ مراحلی دارد و یکی از مراحل، بلوغ برای ازدواج است به طوری که دختران از نظر جسمی آمادگی کافی داشته باشند و احتمال وجود خطر و نواقصی هنگام آمیزش جنسی برای دختر نباشد؛ بنابراین این خطر در سنین پایین دختران را بیشتر تهدید می‌کند و دیدگاه فقهی آیت‌الله مکارم‌شیرازی درباره ازدواج در این سنین مبتنی بر ممنوعیت است.
این مدرس حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا با اشاره به روایتی در کتاب فروع کافی جلد پنج صفحه 398 با این مضمون که امام صادق(ع) می‌فرمایند انس و الفتی بین زوجین در صورت ازدواج در دوران خردسالی وجود ندارد، با یادآوری این نکته که قرآن یکی از ثمرات ازدواج را انس و الفت بین زوجین می‌داند، تصریح کرد: طبق روایت امام صادق(ع) در صورت ازدواج زودهنگام دیگر انس و الفتی نمی‌ماند. شهید مطهری در کتاب امدادهای غیبی در زندگی بشر معتقد است «منظور از رشد در ازدواج تنها رشد جسمی نیست، منظور این است که رشد فکری و روحی داشته باشند و بفهمند ازدواج به چه معناست و چه مسئولیت‌هایی بر عهده طرفین قرار می‌گیرد»؛ بنابراین با این تفاسیر ممنوع کردن ازدواج در سنین پایین ممکن است.
وی به فتوای اخیر آیت‌الله مکارم اشاره کرد که ایشان می‌گوید «من مجوز ازدواج دختران زیر 13 سال را نداده و نمی‌دهم. ممکن است در گذشته چنین چیزی جایز بوده اما اکنون به علت مفاسدی که دارد تا زمانی‌که دختر به بلوغ عقلی نرسد و قدرت تصمیم‌گیری نداشته باشد، اجازه ازدواج ندارد و حکم باطل بودن چنین ازدواجی را می‌دهم.» و گفت: بلوغ عقلی یعنی توانایی تصمیم‌گیری صحیح بدون وابستگی و تسلیم بی‌چون و چرای دیگران نبودن! از نشانه‌های بلوغ عقلی و فکری قدرت تجزیه و تحلیل و استنباط از مسائل، مدیریت احساسات و هیجانات، اجتناب از رفتارهای سبک و سفیهانه و مسئولیت‌پذیری و استقلال فکری است.
وی در ادامه این سئوالات را مطرح کرد که آیا دختر زیر 13 سال نشانه‌های بلوغ عقلی و فکری در او دیده می‌شود، در زندگی مشترک می‌تواند قدرت مدیریتی خود را اعمال کند و آیا این کودک بلوغ عاطفی دارد که بتواند احساسات خودش را اعم از مثبت و منفی به شکل مناسب و در زمان مناسب بیان کند و نکته مهمتر اینکه کودک الگویی برای مدیریت زندگی مشترک خود دارد؟
وی با بیان اینکه بلوغ چیزی خلق‌الساعه نیست بلکه به مرور شکل می‌گیرد، علت تاکیدش بر عدم ازدواج کودکان زیر 13 سال شمسی را توجه به ماده 1041 قانون مدنی دانست که این ماده سه شرط اذن ولی، اجازه دادگاه و رعایت مصلحت را برای ازدواج این افراد درنظر گرفته است.
تقی‌پور ادامه داد: همچنین در ماده 1041 قانون مدنی مصوب 1381 نیز آمده است که عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح است.
وی دادگاه‌ها را فاقد صلاحیت برای صدور حکم ازدواج دانست و گفت: مصلحتی که در ماده 1041 آمده دربرگیرنده بلوغ عقلی نیست و تنها مسائل مادی و جسمانی فرد را مدنظر قرار می‌دهد.
وی در ادامه عنوان کرد: همچنین در فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی به قدرت تصمیم‌گیری افراد اشاره شده؛ می‌دانیم که قدرت تصمیم‌گیری کشف مسأله و حل آن است که این توانایی نیز با کسب تجربه و بالا رفتن اعتماد نفس به دست می‌آید. آیا قدرت تصمیم‌گیری با تفاسیری که گفته شد، در کودکی که هنوز کاملا وارد اجتماع نشده و تجربه‌ای کسب نکرده، وجود دارد و آیا این فرد مهارت‌های زندگی را می‌داند؟
تقی‌پور به تعریف سازمان جهانی بهداشت درباره مهارت‌های زندگی مبنی بر اینکه «توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونه‌ای که فرد بتواند با چالش‌ها و ضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید» اشاره کرد.
وی به مسائل و مشکلاتی که علم پزشکی در صورت ازدواج در سنین پایین پیش‌بینی می‌کند اشاره کرد و گفت: بارداری زودرس در بین دختران 10 تا 14 سال پنج برابر بیشتر از زنان در سنین 20 تا 24 سال تلفات جانی هم برای مادر هم برای جنین به همراه دارد و حتی احتمال فشارخون، کم‌خونی، عوارض زایمان، به دنیا آمدن نوزادان زودرس با وزن کم و بهره هوشی پایین و تولد نوزاد مرده وجود دارد که بارداری‌های بعدی را نیز در معرض مخاطره قرار می‌دهد.
تقی‌پور مواردی از جمله مشکلات اقتصادی و ناتوانی خانواده‌ها در تأمین معاش فرزندان، جو مذهبی حاکم بر برخی مناطق با الگوگیری نابجا از سیره ائمه اطهار(ع) و پیامبر(ص)، بی‌توجهی به مسائل پزشکی و روانپزشکی ازدواج در این سنین و دیدگاه سنتی خانواده که عقیده دارد عروس با سن پایین تربیت‌پذیرتر است را علت اصلی تن دادن خانواده‌ها به این نوع ازدواج‌ها دانست.
وی در پایان انجام فعالیت‌های فرهنگی و اطلاع‌رسانی در جلسات عمومی و مساجد را در این زمینه مثمر ثمر دانست و اظهار امیدواری کرد: اگر به همان میزان که در مسائل مذهبی هزینه می‌شود، در موضوعاتی از این دست نیز هزینه کنیم به نتایج مطلوبی خواهیم رسید؛ چرا که ازدواج‌هایی که در این سنین اتفاق می‌افتند در بیشتر موارد منجر به طلاق می‌شوند و این خود باعث ادامه زنجیروار معضلات این ازدواج‌ها در جامعه است.
منبع : ایسنا
مجازات اعدام قاچاقچیان موادمخدر حذف نمی شود محکوم به قصاص در یزد از اعدام رهایی یافت
