دعاوی حقوقی و کیفری ناشی از اختراع و طرح های صنعتی
طرح صنعتی و برند زیرمجموعه‌های مالکیت صنعتی هستند که قانونگذار ما در مورد این موارد در قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری اقدام به قانونگذاری و حمایت از مالکان و صاحبان این امور کرده است
طرح صنعتی و برند زیرمجموعه‌های مالکیت صنعتی هستند که قانونگذار ما در مورد این موارد در قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری اقدام به قانونگذاری و حمایت از مالکان و صاحبان این امور کرده است.
مواد 20 و 30 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری در برگیرنده تعریف طرح صنعتی و علامت تجاری است.
بر اساس ماده 20، از نظر این قانون، هرگونه ترکیب خطوط یا رنگ‌ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ‌ها و یا بدون آن، به‌گونه‌ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نیست.
همچنین بر اساس ماده 30 این قانون، علامت یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.
به طور خلاصه و ساده می توان گفت طرح صنعتی طراحی ظاهری یک محصول یا بخشی از آن است که ناشی از خطوط رنگ، شکل، بافت یا تزئینات آن است.و برند یا علامت تجاری نیز عبارت است یک اسم، علامت، نماد یا طرح یا ترکیبی از آنها که باعث شناساندن کالا و محصولات و خدمات ارایه‌شده توسط یک فروشنده یا شرکت یا موسسه از دیگر رقبا می‌شود.
طرح صنعتی و برند ممکن است قبل از اینکه به ثبت برسد مورد استفاده قرار بگیرد اما در این حالت ممکن است به علت همین عدم ثبت مشکلاتی برای استفاده کنندگان از علامت تجاری و طرح صنعتی به وجود آید.
مثل اینکه دیگری با ثبت آن طرح یا برند خاص مورد استفاده شرکت یا موسسه یا فروشنده خاص، جلوی تولید و فعالیت شما را گرفته و ادامه فعالیت با مشکلات عدیده‌ای مواجه شود و حتی گاهاً به طور کلی ادامه فعالیت میسر نباشد.
بنابراین از جمله فوایدی که برای این امر در نظر گرفته می‌شود حق انحصاری برای مالک یا ثبت‌کننده طرح صنعتی یا علامت است یعنی شخص دیگر نمی‌تواند از برند یا طرح صنعتی شما استفاده کنند. در غیر این صورت مالک می‌تواند اقدام به طرح دعوای قضایی کند.
همچنین بعد از ثبت برند یا طرح می‌توان آن را به دیگری منتقل کرد یا اجازه استفاده از آن را به دیگری داد (انتقال کلی یا جزیی). ثبت برند یا طرح باعث افزایش ارزش سهام سهامداران شرکت یا موسسه شده و از این راه می‌توان کسب درآمد یا منفعت کرد.
با همه این تفاسیر باید توجه داشت که همه طرح‌های صنعتی و برندها قابلیت ثبت را ندارند بلکه برای ثبت اداره مالکیت صنعتی شرایطی لازم و ضروری است. مثل اینکه نام‌ها برخلاف موازین اخلاقی و اسلامی نباشد.
علامت‌ها و نام‌هایی قابلیت ثبت دارند که عیناً شبیه نام و برند دیگری نباشد یا با شباهت 50 درصد یا بیشتر باعث به اشتباه افتادن مشتریان محصول نشوند.
استفاده از اعداد به تنهایی قابل ثبت نیست. استفاده از نمادهای دولتی مثل هلال احمر، پرچم ها و... نیز ممنوع است.
در مورد طرح‌های صنعتی هم باید گفت طرحی قابل ثبت است که جدید و اصیل باشد یعنی در هیچ جایی از جهان ثبت و استفاده نشده (جدید باشد) یا اینکه اگر محصول نو و جدید نیست ولی شخصیت و سلیقه منحصر به فرد آفریننده آن را به همراه داشته باشد. (اصیل باشد)
مطابق قوانین ایران در خصوص علایم تجاری، اختراعات و طرح صنعتی، قانونگذار دو نوع راهکار برای حمایت از مالکان آنها در نظر گرفته است.
مورد اول مراجع حقوقی (جبران خسارت) و راهکار دوم مراجع کیفری (جنبه جزایی) است.
برای ثبت علایم تجاری و طرح صنعتی و اختراع در ابتدا اداره مالکیت صنعتی به صورت محدود اقدامات و بررسی‌های ابتدایی و اولیه را به‌عمل می‌آورد. مثل اینکه آن علامت یا طرح مخالف قانون نباشد یا متعلق به دیگری نبوده یا با طرح یا علامت دیگری شباهت نداشته باشد و طبق بررسی‌هایی که به عمل می‌آورد، تقاضا را رد یا قبول می‌کند.
در مواردی که تقاضا با رد اداره مذکور مواجه می‌شود از طرف تقاضا کننده اعتراض به عمل می‌آید که رسیدگی به اعتراضات صورت‌گرفته در صلاحیت اداره مالکیت صنعتی است.
همچنین ممکن است که ثبت علامت یا طرح صنعتی به حقوق بعضی از افراد لطمه وارد آورد که در زمان ثبت متوجه این امر نشده‌اند. در این صورت این اشخاص حق دارند که مراتب اعتراض خود را ظرف 30 روز بعد از ثبت آن علامت در دادگاه‌های عمومی و حقوقی تهران به عمل آورند.
تصمیم دادگاه هم در این مورد ناظر به ابطال علامت و طرح صنعتی یا رد اعتراض است. البته دادگاه‌ها صلاحیت رسیدگی به تصمیم رد اداره مالکیت صنعتی مبنی بر عدم پذیرش علامت تجاری مورد نظر را هم دارند.
منبع : روزنامه حمایت
نظریه مشورتی شرایط اعطای تخفیف و آزادی مشروط به زندانیان
