شرایط تنفیذ طلاق
تنفیذ طلاق زمانی مطرح می‌شود که زوجین تصمیم می گیرند طلاق خود را در خارج از ایران به ثبت برسانند در این صورت حکم طلاق صادرشده در خارج از کشور باید توسط دادگاههای ایران تنفیذ یا تایید شود حال ممکن است این سوال مطرح شود که این تنفیذ تحت چه شرایطی پذیرفته خواهد شد و اجرای آن توسط چه مرجعی صورت میگیرد؟
تنفیذ طلاق زمانی مطرح می‌شود که زوجین تصمیم می گیرند طلاق خود را در خارج از ایران به ثبت برسانند. در این صورت حکم طلاق صادرشده در خارج از کشور باید توسط دادگاههای ایران تنفیذ یا تایید شود. حال ممکن است این سوال مطرح شود که این تنفیذ تحت چه شرایطی پذیرفته خواهد شد و اجرای آن توسط چه مرجعی صورت میگیرد؟
تنفیذ طلاق بدین معناست که در صورت ثبت طلاق در خارج از کشور، باید توسط محاکم ایران تنفیذ شود. البته تنفیذ طلاق منوط به وجود تشریفات و قواعد مشخصی است و در غیر این صورت رای طلاق صادره مورد تایید قوانین ایران نخواهد بود. در صورتی دادگاه ایران اقدام به تفیذ طلاق میکند که رای صادره توسط دادگاه خارجی واجد شرایط خاصی باشد که عبارتند از اینکه دادگاه خارجی صلاحیت رسیدگی به درخواست طلاق را داشته باشد و نیز اینکه قانون کشور خارجی که حکم طلاق توسط آن صادر شده است، با قانون ایران مغایرتی نداشته باشد.
چنانچه مرجع رسیدگیکننده به درخواست طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور، صلاحیت رسیدگی به این موضوع را نداشته باشد، دادگاه ایران رای طلاق صادره را تنفیذ نخواهد کرد. همچنین اگر قانون کشور صادرکننده حکم طلاق با قانون ایران سازگار نباشد، امکان تنفیذ طلاق صورتگرفته بین ایرانیان خارج از کشور توسط دادگاه ایران وجود ندارد.
در گذشته برای ثبت طلاق در خارج از کشور نیازی به تنفیذ دادگاههای ایران نبود و در صورتی که طرفین قصد طلاق داشتند، در همان کشور متبوع مراحل طلاق را سپری میکردند و در نهایت به ثبت میرسید. در واقع با صدور حکم طلاق توسط دادگاه خارجی، صیغه شرعی صورت می‌گرفت و الزامی مبنی بر تایید آن توسط محاکم ایران وجود نداشت. اما بعد از تصویب قانون جدید در ارتباط با طلاق، ثبت همه طلاقها منوط به حکم دادگاه خانواده شد و در نتیجه ثبت آن در خارج از کشور متوقف شد.
البته در حال حاضر رای طلاق صادره از دادگاههای خارجی باید به تایید کنسولگری ایران برسد. تایید حکم طلاق کشور خارجی توسط کنسولگری ایران، تقاضای طرفین را برای این امر تقریبا آسانتر کرده است. در واقع ایرانیان خارج از کشور به راحتی میتوانند طلاق خود را از این طریق در ایران به ثبت برسانند.
ثبت طلاق در خارج از کشور
ثبت طلاق در خارج از کشور برای ایرانیان طبق قوانین و مقررات خاصی صورت میگیرد و هر ساله در بسیاری از کشورهای دنیا این موضوع در حال وقوع است. البته ثبت طلاق برای ایرانیهایی که در کشورهای مختلف دنیا اقامت دارند، مطرح است که اجرای آن باید از طرف دادگاههای ایران تایید شود. مطابق ماده 6 قانون مدنی، قانون ایران در مورد نکاح و طلاق کلیه اتباع ایرانی ولو اینکه مقیم خارج از کشور باشند، اجرا خواهد شد.
بدین ترتیب حتی اگر ازدواج یا طلاق افرادی که تابعیت ایرانی دارند در خارج از کشور به ثبت برسد، مطابق قانون ایران رفتار می‌شود. به همین جهت در صورتی که طلاق بین اشخاص ایرانی در خارج از کشور ثبت شود، اجرا شدن آن منوط به تفیذ یا تایید محاکم ایران است.
بنابراین طرفینی که اقدام به ثبت طلاق در خارج از ایران میکنند، باید نسبت به این مساله واقف باشند که مقررات و قواعد ایران در این زمینه جاری می‌شود. چون تصور اغلب افراد این است که طلاق در هر کشوری به ثبت رسید، باید مفاد آن طبق قوانین همان کشور به اجرا درآید، اما در حقیقت، اجرا و تاییدیه ثبت طلاق در خارج از کشور منوط به قوانین ایران است.
ممکن است زوجین به دلایل مختلف از روند ثبت طلاق و تایید آن توسط کنسولگری ایران اطلاع کافی نداشته باشند و همین امر روند طلاق را با مشکل مواجه میکند. در بسیاری از مواقع زوجین در مهلت قانونی اقدام به تایید طلاق توسط کنسولگری نمیکنند که میتواند به عدم ثبت طلاق منجر شود. در این صورت طرفین باید مجددا برای ثبت طلاق اقدام کنند و همه مراحل انجامشده را دوباره به جریان بیندازند.
البته علاوه بر این موضوع، چنانچه تشریفات قانونی طلاق حتی در کشور خارجی توسط زوجین صورت نگیرد، نهتنها در کشور متبوع این واقعه به ثبت نمیرسد، بلکه مطابق قوانین ایران باطل خواهد بود.
لازم به ذکر است که نحوه اجرای طلاق توسط دادگاه ایران تا حد زیادی به قوانین کشور صادرکننده بستگی دارد؛ به طور مثال چنانچه زوجین در کشوری اقامت داشته باشند که قانون محل اقامت را صالح بداند، حکم طلاق طبق قانون آن کشور صادر می‌شود. در این صورت اجرای آن حکم در ایران بسیار دشوار خواهد بود. اجرای طلاق در قانون ایران مطابق با تشریفات خاصی انجام می‌شود، از جمله اینکه صیغه طلاق باید خوانده شود و دو نفر به عنوا شاهد، صیغه طلاق را بشنوند.
در کشورهای خارجی، اجرای طلاق برعهده کنسولگریهای ایران در آن کشور است و زوجین باید پس از صدور حکم طلاق به کنسولگری ایران در آن کشور مراجعه کرده و طلاق را با رعایت تشریفات قانونی به ثبت برسانند.
درخواست تنفیذ طلاق برای ایرانیان خارج از کشور
در شرایطی که زوجه درخواست طلاق دارد و مقیم خارج باشد، اما زوج تمایلی به طلاق ندارد (چه مقیم خارج باشد یا نباشد)، در این صورت راهکارهای مختلفی را میتوان برای زوجه در نظر گرفت. زوجه میتواند با ارسال وکالت در طلاق به شخصی که مقیم ایران است، درخواست طلاق را از دادگاه خانواده ایران درخواست کند. همچنین زوجه میتواند با مراجعه به دادگاه خارجی محل اقامت خود، درخواست طلاق خود را ارائه دهد.
البته در صورتی دادگاه ایران حکم طلاق مرجع خارجی را تنفیذ میکند که علاوه بر داشتن صلاحیت، قانون ایران مورد تایید آن کشور باشد. یعنی اگر زوجه از طریق دادگاه کشور خارجی اقدام به طلاق کند و قانون ایران توسط آن کشور مورد تایید نباشد، درخواست تنفیذ طلاق از سوی زوجه مورد قبول نخواهد بود.
حال در شرایطی زوج که مقیم خارج است، تقاضای طلاق دارد ولی زوجه با این درخواست موافق نیست. با توجه به اینکه در قانون ایران طلاق با مرد است، زوج میتواند به دادگاه محل اقامت خود مراجعه و با اخذ رای طلاق، درخواست تنفیذ آن را از دادگاههای ایران درخواست کند. چنانچه در این زمینه مشکل قانونی خاصی وجود نداشته باشد، درخواست طلاق زوج از سوی محاکم ایران تنفیذ می‌شود.
در صورتی که هر دو طرف (زوج و زوجه) نسبت به طلاق موافق باشند، میتوانند به سفارتخانه یا دفاتر کنسولگری ایران در کشور متبوع مراجعه کنند. در این صورت، رای طلاق صادره از سوی مرجع رسیدگیکننده خارجی به دفاتر کنسولگری فرستاده شده و برای تنفیذ طلاق به دادگاههای ایران ارجاع داده می‌شود. درخواست تنفیذ برای طلاق توافقی مراحل آسانتری دارد و زوجین با سپری کردن برخی مراحل قانونی خاص میتوانند در خارج از ایران از هم جدا شوند.
نکاتی پیرامون تنفیذ طلاق
هرگاه یکی از زوجین مقیم خارج از کشور باشد، دادگاه محل اقامت طرفی که در ایران اقامت دارد، برای رسیدگی صالح است.
اگر زوجین مقیم خارج از کشور باشند ولی یکی از آنان در ایران سکونت موقت داشته باشد، دادگاه محل سکونت فرد ساکن در ایران صالح است. چنانچه هر دو در ایران سکونت موقت داشته باشند، دادگاه محل سکونت موقت زوجه برای رسیدگی صالح است و هرگاه هیچ یک از زوجین در ایران سکونت نداشته باشند، دادگاه شهرستان تهران صلاحیت رسیدگی را دارد، مگر آن که زوجین برای اقامه دعوی در محل دیگر توافق کنند.
هرگاه ایرانیان مقیم خارج از کشور، امور و دعاوی خانوادگی خود را در محاکم و مراجع صلاحیتدار محل اقامت خویش مطرح کنند، احکام این محاکم یا مراجع در ایران اجرا نمی‌شود، مگر آن که دادگاه صلاحیتدار ایرانی، این احکام را بررسی و حکم تنفیذ صادر کند.
ثبت طلاق ایرانیان مقیم خارج از کشور در کنسولگریهای جمهوری اسلامی ایران به درخواست کتبی زوجین یا زوج با ارائه گواهی اجرای صیغه طلاق توسط اشخاص صلاحیـتدار که با پیشنهاد وزارت امور خارجه و تصویب رییس قوهقضاییه به کنسولگریها معرفی می‌شوند، امکانپذیر است.
منبع : روزنامه حمایت
نظریه مشورتی اختلاس و رشوه طعمی که با مذاق برخی ها سازگار است ، مجازات دریافت رشوه چیست ؟
