×

نظریه مشورتی

نظریه مشورتی

در رابطه با یکی از استثناهای مجاز در نظام حقوق مالکیت فکری به‎طور عام و حقوق مولفان به‎طور خاص که در ماده 8 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان آمده است و با توجه به نگرانی از مسئولیت‎های ناشی از نقض احتمالی حقوق مولفان و ناشران، سوالاتی به شرح زیر تقدیم می‎شود آیا کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران می‎تواند اقدام به ایجاد کتابخانه دیجیتال صرفا برای دانشجویان، اساتید و همکاران دانشگاه تهران کند؟

نظریه-مشورتی

در رابطه با یکی از استثناهای مجاز در نظام حقوق مالکیت فکری به‎طور عام و حقوق مولفان به‎طور خاص که در ماده 8 قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان آمده است و با توجه به نگرانی از مسئولیت‎های ناشی از نقض احتمالی حقوق مولفان و ناشران، سوالاتی به شرح زیر تقدیم می‎شود: آیا کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران می‎تواند اقدام به ایجاد کتابخانه دیجیتال صرفا برای دانشجویان، اساتید و همکاران دانشگاه تهران کند؟

آیا تشکیل این کتابخانه از مواردی است که در ماده هشتم قانون مزبور به آن پرداخته شده است؟ معنای کتابخانه دیجیتال در اینجا، فراهم کردن فایل کتاب‎های چاپی مشمول قانون، آن هم صرفا برای استفاده داخلی دانشگاه شامل دانشجویان، کارمندان و استادان و در یک موسسه آموزشی و علمی است که در قانون مزبور به‎عنوان یک مورد مجاز برای عکسبرداری از کتاب‎ها برای در اختیار قرار دادن به اعضای رسمی تجویز شده است. درصورتی که پاسخ سوال قبلی منفی باشد، آیا ایجاد دسترسی مزبور ایجاد کتابخانه دیجیتال منحصرا برای دانشجویان و اساتید همکار دانشگاه، مشروط به عدم امکان ذخیره و دانلود و صرفا برای مطالعه آثار، مجاز خواهد بود؟ در این فرض اپلیکیشین ویژه یا دسترسی مجازی منحصرا با استفاده از رمز و وی‎پی‎ان برای هر یک از اعضای خاص فراهم می‎شود و آنها نمی‎توانند فایل مزبور را برداشته یا آن را در اختیار دیگران قرار دهند. چنان که امکان تکثیر فایل نیز وجود ندارد و تنها امکان مطالعه آنلاین یا آفلاین اثر بدون امکان ذخیره‎سازی آن وجود دارد.

اولاً، حکم مقرر در ماده 8 قانون حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب سال 1348 مبنی بر اختیار کتابخانه‎های عمومی و مؤسسات جمع‎آوری نشریات و مؤسسات علمی و آموزشی که به صورت غیرانتفاعی اداره می‎شوند، در نسخه‎برداری از آثار مورد حمایت این قانون از راه عکس‎برداری یا دیگر طرق مشابه آن به میزان مورد نیاز و متناسب با فعالیت خود، حکمی خاص است که با لحاظ ماده 11 قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی مصوب سال 1352، مشمول ممنوعیت مذکور در ماده 2 این قانون نیست و به اعتبار و قوت خود باقی است. ثانیاً، حکم مقرر در ماده 8 صدرالذکر، از جمله با هدف گسترش دانش، تسهیل دسترسی آزاد به منابع علمی و فرهنگی و کاهش هزینه‎های این امر و نیز حمایت ویژه از کتابخانه‎های آموزشی، عمومی و دانشگاهی غیرانتفاعی پیش‎بینی شده است. ثالثاً، به نظر می‎رسد این موضوع که در ماده 8 یادشده، کتابخانه‎های عمومی و مؤسسات علمی وآموزشی غیرانتفاعی که با طیف گسترده‎تری از مراجعان به نسبت دانشگاه‎ها مواجه هستند، در نسخه‎برداری از آثار مورد حمایت این قانون مجاز دانسته شده‎اند، به طریق اولی دانشگاه‎های دولتی از جمله فرض سؤال (کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و تأمین منابع علمی دانشگاه تهران)، در ایجاد کتابخانه دیجیتال از آثار مشمول قانون، از اختیار برخوردارند. رابعاً، با توجه به اینکه در ماده 8 یادشده مقرر شده است که عکسبرداری یا دیگر طرق مشابه آن طبق آیین‎نامه‎ای که به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید، انجام شود، به نظر می‎رسد ایجاد کتابخانه دیجیتال از آنجایی که مربوط به شیوه اجرای این ماده است، منوط به تصویب آیین‎نامه مذکور است.

منبع : روزنامه حمایت

    

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.