کاربردهای ارسال اظهارنامه
اظهارنامه برگه ای است که به موجب آن هر فردی می تواند وجود هرگونه حق یا ادعایی را نسبت به طرف مقابل خود مطرح کند
اظهارنامه برگه ای است که به موجب آن هر فردی می تواند وجود هرگونه حق یا ادعایی را نسبت به طرف مقابل خود مطرح کند.
در نگارش و تنظیم اظهارنامه، مرجع رسیدگی (دادگاه) هیچ گونه دخل و تصرفی ندارد و تنها مراجع رسمی ابلاغ، نسبت به انتقال این سند و ابلاغ آن به طرف مقابل اقدام می کنند.مقنن در ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی و تبصره آن در ارتباط با تعریف اظهارنامه چنین بیان کرده است: «هرکس می تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه کند، مشروط بر اینکه موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی هر کس حق دارد اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند، ضمن اظهارنامه به طرف ابلاغ کند. اظهارنامه توسط اداره ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر دادگاه ها ابلاغ می شود.تبصره- اداره ثبت اسناد و دفتر دادگاه ها می توانند از ابلاغ اظهارنامه هایی که حاوی مطالب خلاف اخلاق و خارج از نزاکت باشد، خودداری کنند.»نکته مهم در ارتباط با ارسال اظهارنامه این است که اظهارشونده (مخاطب) از نظر قانونی، هیچ گونه الزام و تکلیفی به پاسخ به آن ندارد و می تواند سکوت اختیار کند.
انواع اظهارنامه
اظهارنامه به دو نوع اجباری و اختیاری تقسیم می شود. در اکثر موارد در بسیاری از دعاوی، ارسال اظهارنامه، اختیاری بوده و به خواست و صلاحدید ذی نفع وابسته است؛ به طوری که قانونگذار در ابتدای ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی نیز از عبارت «هر کس می تواند قبل از …» استفاده کرده است. اما در بعضی از موارد، قانونگذار ارسال اظهارنامه را اجباری و الزامی اعلام کرده است. این موارد عبارتند از:
اظهارنامه برای معرفی داور منتخب و داور مرضی الطرفین یا داور جانشین داور متوفی یا مستعفی (مواد ۴۵۹ و ۴۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی).
اظهارنامه برای امکان طرح دعوای انحلال شرکت سهامی از سوی طلبکاران شرکت (ماده ۱۲۹ قانون تجارت).
اظهارنامه برای پرداخت اجور معوقه مستاجر جهت داشتن راهکاری در دعوای تخلیه عین مستاجره (مواد ۱۳ و ۱۴ قانون روابط موجر و مستاجر سال ۱۳۵۶).
اظهارنامه به متصرف عدوانی ملک.
اظهارنامه برای پرداخت سهم هر یک از مالکان آپارتمان در مورد هزینه های مشترک ساختمان (ماده ۱۰ مکرر قانون تملک آپارتمان ها).
اظهارنامه برای اعلام فسخ قرارداد بیمه.
اظهارنامه برای سلب مسئولیت جزایی و مدنی ناشی از تکالیف مربوط به دعوت مجامع عمومی عادی و فوق العاده شرکت سهامی (ماده ۲۹۷ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت).
اظهارنامه در مورد حقوق مربوط به حفظ و انتقال حقوق شهرک های صنعتی (ماده ۹ قانون نحوه واگذاری مالکیت و اداره امور شهرک های صنعتی).
اظهارنامه برای سلب مسئولیت جزایی از عضو هیات مدیره شرکت سهامی (مواد ۲۴۶ و ۲۴۷ قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت).
در صورتی که به موجب قرارداد یا مبایعه نامه ای، حق فسخ یا انجام اقاله برای طرفین پیش بینی شده باشد، صاحب حق باید مراتب برهم خوردن معامله (فسخ یا اقاله) را با ارسال اظهارنامه رسما به طرف مقابل اعلام و سپس دادخواست تایید مراتب فسخ یا اقاله را با پیوست کردن اظهارنامه ارسالی، تقدیم دادگاه صالح کند.
آثار ارسال اظهارنامه
اگر اظهارنامه به صورت درست و قانونی تنظیم و ارسال شود، می تواند در زمره دلایل اظهارکننده نیز قرار گیرد؛ به خصوص در مواردی که مقنن ارسال اظهارنامه را اجباری کرده است، ارسال آن دلیل محکمه پسندی برای ارسال کننده ایجاد می کند؛ حتی اگر طرف مقابل پاسخی به اظهارنامه ارسالی ندهد. گاهی اوقات ممکن است مخاطب اظهارنامه به دلیل عدم آگاهی کامل از اطلاعات حقوقی، مطالبی را در جواب اظهارنامه اعلام کند که به نوعی اقرار صریح یا ضمنی نسبت به امری باشد. بنابراین توصیه می شود افرادی که دارای مهارت لازم در استفاده از این گونه اسناد نیستند، در برابر ادعاهای اظهارکننده، سکوت و خویشتن داری پیشه کنند.مامور وصول و ابلاغ اظهارنامه نیز حق کنترل مندرجات آن را دارد و می تواند از ارسال اظهارنامه هایی که در آن الفاظ رکیک و مطالب خارج از ادب و نزاکت، درج شده است، ممانعت نماید. اما بیان مطالب دروغ یا ادعای گزاف و بیهوده، مانع از پذیرش اظهارنامه نیست. همچنان که قانونگذار در تبصره ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی بیان کرده است: «اداره ثبت اسناد و دفاتر دادگاه ها می توانند از ابلاغ اظهارنامه هایی که حاوی مطالب خلاف اخلاق و خارج از نزاکت باشد، خودداری کنند.»
منبع : روزنامه حمایت
