مقدمه
کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری در ایران به منظور بررسی و رسیدگی به تخلفات ساختمانی تشکیل شده است. با افزایش تخلفات ساختمانی و عدم رعایت ضوابط شهرسازی، ضرورت تشکیل این کمیسیون احساس شد. این کمیسیون نقش مهمی در حفظ زیبایی شهر، امنیت ساختمان‌ها و رعایت حقوق شهروندان ایفا می‌کند و با اعمال مجازات‌های مشخص، افراد را به رعایت قوانین ملزم می‌سازد.
کمیسیون ۱۰۰ شهرداری چیست؟
در اکثر کشورهای جهان، ساختوساز در محدوده شهرها و حریم آنها تحت ضوابط خاصی قرار دارد که هدف آن تأمین امنیت و زیباسازی شهرهاست. این مقررات ممکن است توسط برخی شهروندان نقض شود، لذا نیاز به نهادی برای رسیدگی به تخلفات احساس می‌شود.
در گذشته، ساختوساز بدون مجوز جرم محسوب می‌شد و به دادگاه کیفری ارجاع می‌شد. اما با تصویب ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، کمیسیونی به نام «کمیسیون ماده ۱۰۰» تأسیس شد. با دانلود کتاب آموزشی کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری pdf، جزئیات بیشتری را در این رابطه بخوانید.
کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری چه ضرورتی دارد؟
بر اساس کمیسیون 100، ساخت هر نوع بنا در شهر نیازمند مجوز شهرداری است و در صورت عدم رعایت این قانون، دو نوع تخلف ممکن است رخ دهد:
• ساخت بنای بدون مجوز
• عدم تطابق ساخت با پروانه اخذ شده
رسیدگی به این تخلفات بر عهده کمیسیون مذکور است.
ترکیب اعضای کمیسیون ماده 100
اعضای کمیسیون ماده 100 شامل نماینده‌ای از وزارت کشور، قاضی دادگستری و نماینده شورای اسلامی شهر هستند. هر یک از این افراد به دلیل تخصص و مسئولیت‌های خاص خود انتخاب می‌شوند تا در فرآیند تصمیم‌گیری‌های کمیسیون تأثیرگذار باشند.
این ترکیب به کمیسیون اجازه می‌دهد تا با تکیه بر دانش فنی، حقوقی و اجتماعی، به بررسی تخلفات ساختمانی بپردازد. حضور این اعضا در فرآیند تصمیم‌گیری، تضمین‌کننده عدالت در آرای صادره و رعایت اصول قانونی در زمینه ساخت و ساز است. این روند به حفظ حقوق شهروندان و تأمین عدالت کمک شایانی می‌کند.
انواع تخلفات در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری کدام‌اند؟
تخلفات ساختمانی مورد بررسی در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند: تغییر کاربری غیرمجاز، اضافه بنا، تجاوز به معابر عمومی و عدم رعایت اصول بهداشتی و ایمنی. هر یک از این تخلفات بسته به تأثیرشان بر محیط و جامعه، ممکن است مشمول جریمه‌های مختلف شوند.
تخلفات شدیدتر، مانند تجاوز به حریم عمومی یا نقض ضوابط ایمنی، ممکن است منجر به مجازات‌های سنگین‌تر و حتی دستور تخریب بخشی از بنا شوند. این قوانین به منظور حفظ سلامت و امنیت عمومی و جلوگیری از بی‌نظمی در شهرها وضع شده‌اند.
بررسی تخلفات در کمیسیون ماده ۱۰۰ شامل چند مرحله می‌شود؟
در ابتدا، شهرداری تخلف را شناسایی کرده و گزارشی از نوع تخلف به این کمیسیون ارائه می‌دهد. این گزارش معمولاً شامل جزئیاتی نظیر محل وقوع تخلف و مشخصات فنی ساختمان است که در روند بررسی توسط کمیسیون بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
پس از ثبت و ارزیابی گزارش تخلف، کمیسیون به بررسی مستندات مرتبط می‌پردازد و جلسه‌ای برای شنیدن دفاعیات مالک برگزار می‌کند. در این مرحله، نوع و شدت تخلف تعیین شده و در نهایت تصمیم‌گیری بر اساس قوانین مربوطه (شامل تحمیل جریمه نقدی، الزام به تخریب یا توقف فعالیت‌های ساختمانی) انجام می‌گیرد.
فرمول محاسبه جریمه ماده 100 شهرداری
مبلغ جریمه کمیسیون 100 می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر هزینه ساخت و ساز آپارتمان‌ها داشته باشد و ممکن است افراد را از انجام ساخت و سازهای غیرمجاز منصرف کند. به همین دلیل، آشنایی با نحوه محاسبه این جریمه اهمیت زیادی دارد. جریمه ماده ۱۰۰ بر اساس ارزش معاملاتی ساختمان محاسبه می‌شود که این ارزش هر ساله توسط شورای شهر و سازمان دارایی برای مناطق مختلف شهر تعیین میگردد و به قیمت‌های خرید و فروش مرتبط نیست.
محاسبه جریمه اضافه بنا برای ساختمان‌های مسکونی
بر اساس تبصره ۲ ماده ۱۰۰، جریمه اضافه بنا برای ساختمان‌های مسکونی حداقل برابر با نیمی از ارزش معاملاتی و و حداکثر سه برابر آن تعیین می‌شود. به عنوان مثال، اگر ارزش معاملاتی هر متر مربع از ملک شما ۵۰۰ هزار تومان باشد، جریمه‌ای که کمیسیون ماده ۱۰۰ می‌تواند تعیین کند، بسته به نوع استفاده و موقعیت ملک، بین ۲۵۰ هزار تومان تا ۱.۵ میلیون تومان به ازای هر متر مربع زیربنا خواهد بود.
جریمه اضافه بنا برای ساختمان‌های تجاری، اداری و صنعتی
طبق تبصره ۳ ماده ۱۰۰، جریمه اضافه بنا در این نوع ساختمان‌ها حداقل دو برابر و حداکثر چهار برابر ارزش معاملاتی تعیین می‌شود. به عنوان مثال، اگر ارزش معاملاتی ملک تجاری به ازای هر متر مربع ۳۰۰ هزار تومان باشد، میزان جریمه‌ای که کمیسیون ماده ۱۰۰ تعیین می‌کند، بین ۶۰۰ هزار تا ۱.۲ میلیون تومان به ازای هر متر مربع خواهد بود.
جریمه ساخت بدون پروانه
بر اساس تبصره ۴ ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها، اگر فردی بدون پروانه ساخت و ساز کند و اصول فنی و بهداشتی را رعایت کرده باشد، کمیسیون می‌تواند جریمه‌ای معادل ۰.۱ ارزش معاملاتی ساختمان یا ۰.۲ ارزش سرقفلی (هر کدام که بیشتر است) تعیین کند و در این صورت مانع صدور برگ پایان کار نخواهد شد. در مورد اضافه بناهای مازاد بر تراکم مجاز نیز باید بر اساس تبصره‌های ۲ و ۳ عمل شود.
جریمه عدم ایجاد پارکینگ
طبق تبصره ۵ ماده ۱۰۰، در صورت عدم ایجاد پارکینگ یا غیرقابل استفاده بودن آن، کمیسیون می‌تواند با توجه به شرایط محلی و نوع استفاده از فضای پارکینگ، جریمه‌ای معادل حداقل یک برابر و حداکثر دو برابر ارزش معاملاتی به ازای هر متر مربع فضای از دست رفته مشخص نماید.
شایان ذکر است که شهرداری، تخلف عدم ایجاد پارکینگ را حتی با پرداخت جریمه نیز نمی‌پذیرد و در این صورت ممکن است برای دریافت پایان کار با مشکلاتی مواجه شوید. بنابراین ضروری است که تمامی واحدها دارای پارکینگ بدون مزاحمت باشند.
نحوه دفاع در کمیسیون ماده 100
در صورتی که آراء صادر شده در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری مورد اعتراض قرار بگیرند، رسیدگی به این اعتراضات به کمیسیون دیگری ارجاع می‌شود که اعضای آن متفاوت از کمیسیون اولیه هستند. برای دفاع در این کمیسیون، طرفین باید لایحه‌ای تهیه کنند که عدم تخلف در ساخت و ساز را اثبات کند و نشان دهد که پروانه ساخت از شهرداری دریافت کرده‌اند.
اگر حکم کمیسیون به ضرر مالک باشد، او می‌تواند از وکلای حرفه‌ای کمک بگیرد. همچنین، در صورتی که حکم به نفع مالک باشد، شهرداری می‌تواند اعتراض کند و پرونده به کمیسیون تجدید نظر ارجاع می‌شود. آراء این کمیسیون غیرقابل برگشت و لازم‌الاجرا هستند.
مراحل پیش از تنظیم دفاعیه شامل ارزیابی اعتبار پرونده و تعیین میزان تخلف است. سپس، در دو مرحله بدوی و تجدید نظر، مدارک و مستندات مربوط به تخلف بررسی می‌شود. برای تنظیم متن دفاعیه و اعتراض به رای کمیسیون ماده 100، مشاوره با وکلای متخصص توصیه می‌شود.
مراحل اجرای حکم تخریب ماده 100
مراحل اجرای حکم تخریب کمیسیون ماده صد شامل چند مرحله کلیدی است:
• صدور رای تخریب: کمیسیون ماده صد در صورت تشخیص تخلف در ساخت و ساز، رای به تخریب صادر می‌کند.
• ابلاغ رای تخریب: این رای باید به متخلف ابلاغ شود که می‌تواند به روش‌های حضوری، پستی یا از طریق آگهی در روزنامه رسمی انجام شود.
• مهلت اعتراض: متخلف پس از ابلاغ رای، ۱۰ روز فرصت دارد تا به آن اعتراض کند. اعتراض باید کتبی و همراه با دلایل مربوطه باشد.
• رسیدگی به اعتراض: کمیسیون ماده صد یا شعبه تجدیدنظر به اعتراض رسیدگی کرده و می‌تواند رای را تایید یا نقض کند. در صورت اعتراض، اجرای حکم تخریب تا زمان صدور رای قطعی متوقف می‌شود.
آیا می‌توان حکم تخریب را به جریمه نقدی تبدیل کرد؟
بر اساس اصلاحات و قانون جدید ماده 100 شهرداری، تبدیل حکم تخریب به جریمه نقدی تحت شرایط و ضوابط خاصی امکان‌پذیر است. با این حال، این تبدیل در همه موارد تخلف قابل اجرا نیست و تابع اصول قانونی مشخصی است. کمیسیون ماده ۱۰۰ هنگام بررسی تخلفات ساختمانی به نکات زیر توجه می‌کند:
• عدم تجاوز به معابر عمومی: اگر تخلف ساختمانی به معابر عمومی آسیب نزده باشد، این امکان وجود دارد که رأی تخریب به جریمه نقدی تبدیل شود.
• رعایت استانداردهای فنی، بهداشتی و شهری: در صورتی که ساختمان از نظر فنی، بهداشتی و شهرسازی مشکلی نداشته باشد و تنها تخلف مربوط به عدم دریافت پروانه ساخت یا اضافه بنا باشد، کمیسیون می‌تواند رأی به جریمه نقدی صادر کند.
• عدم تناقض با کاربری‌های مصوب: اگر تخلف ساختمانی با کاربری‌های تعیین شده در طرح‌های شهری مغایرت نداشته باشد، تبدیل رأی تخریب به جریمه امکان‌پذیر است.
این شرایط و ضوابط به منظور ایجاد تعادل بین حقوق مالکیت و حفظ نظم شهری وضع شده‌اند.
آیا امکان معافیت از جرایم کمیسیون 100 وجود دارد؟
در برخی شرایط خاص، کمیسیون ماده ۱۰۰ ممکن است به دلایل ویژه یا اضطراری، برای مالکان تخفیف یا معافیت از جرایم را در نظر بگیرد. به عنوان مثال، در مواقعی که بلایای طبیعی مانند زلزله یا سیل رخ می‌دهد و منجر به تغییرات در ساخت و ساز یا بروز مشکلات جدی می‌شود، این کمیسیون ممکن است با کاهش جریمه یا معافیت از جرایم به مالکان کمک کند. همچنین، در مواردی که پروژه‌های ساختمانی با هدف خدمت به جامعه یا پروژه‌های ضروری شهری اجرا شده‌اند، معافیت‌هایی در نظر گرفته می‌شود.
کلام آخر
در پایان می‌توان گفت که کمیسیون 100، نقش مهمی در تعیین تکلیف دعاوی و تخلفات ساختمانی در تبریز و سایر نقاط آذربایجان شرقی ایفا می‌کند. وکلای پایه یک وکیل حقوقی، کیفری و ملکی با تخصص‌های مختلف می‌توانند در این فرآیند به موکلین خود کمک کنند. مشاوره‌های حقوقی از سوی این وکلا می‌تواند به افراد در درک بهتر حقوق و وظایفشان در برابر کمیسیون و دادگستری کمک کند.
سوابق و تجربیات وکلا در کانون وکلای آذربایجان شرقی، به آنها این امکان را می‌دهد که به بهترین نحو از حقوق موکلین خود دفاع کنند و در حل دعاوی مرتبط با کمیسیون ماده 110 شهرداری یاری رسانند. برای دریافت مشاوره از وکیل کیفری و حقوقی، وکیل خانواده، وکیل طلاق و وکیل ملکی، با ما در تماس باشید.
