افزایش دیه ممکن است به افزایش زندانیان بینجامد
افزایش دیه ممکن است به افزایش زندانیان بینجامد
افزایش دیه ممکن است به افزایش زندانیان بینجامد
یک عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد: حوزههای علمیه و فقهای شیعه بازنگری جدی در مورد گونههای دیه داشته باشند، زیرا موارد ششگانه دیه امروز موضوعیت خود را از دست دادهاند. دکتر حسین میرمحمدصادقی در گفتوگو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) درباره افزایش نرخ دیه در سال جاری، با بیان اینکه ایراد اصلی در خصوص نرخ دیه این است که کلیه گونههای مطرح در قانون، امروز موضوعیت خود را از دست دادهاند، تصریح کرد: اگر صدها سال پیش گونههای مطرح در قانون در زندگی روزمره مردم نقش داشت، به این دلیل بود که اینها در هر مورد برای تشخیص ثروت افراد مورد استفاده قرار میگرفت؛ اما امروزه چنین وضعیتی وجود ندارد و کلیه این موارد، موضوعیت خود را از دست داده است.
وی ادامه داد: صد شتر، دویست گاو، هزار گوسفند، هزار دینار، ده هزار درهم و حله یمانی گونههای دیه در فقه سنتی هستند و در قانون به هر شش مورد اشاره شده است؛ این در حالیست که امروز درهم و دینار وجود خارجی ندارند و مردم نیز از حله یمانی و اینکه اصلا چه چیزی است، اطلاعی ندارند. این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بر همین اساس، طبق استفتائی از رهبری، رئیس قوه قضاییه به دادگاهها بخشنامه کرد که درهم، دینار و حله یمانی موضوعیت خود را از دست داده است؛ البته به نظر من شتر، گاو و گوسفند نیز به هیچوجه نقشی را که در صدر اسلام داشتند، اکنون ندارند و مشکلات موجود ناشی از همین موضوع است.
در حقیقت مواردی را مبنای دیه قرار دادهایم که نرخ آن مشخص و معلوم نیست و این موارد در اقتصاد کشور تاثیرگذار نیستند و بعید است که امروزه بتوان دیه را بر آن اساس تعیین کرد زیرا اساسا وضعیت اقتصادی تغییر کلی یافته است. در آن زمان این گونههای دیه در جوامع از قبل از اسلام معمول بودند و اسلام نیز آنها را امضا کرد اما در جامعه کنونی این چنین نیست. میرمحمد صادقی تاکید کرد: اگر میخواهیم همچنان به این گونههای سهگانه تکیه کنیم و این موارد را مبنای دیه بدانیم، این اشکالات گریزناپذیر است و این در صورتی است که در چنین حالتی نرخ دیه نیز باید بیشتر از این میزان باشد. چون قطعا بهای 100 شتر بسیار بیشتر از 90 میلیون تومان است. وی با بیان اینکه در این شرایط نیازمند یک اجتهاد درست و پویا از سوی فقهای شیعه هستیم تا گونههای دیه را طوری تعیین کنند که مشکلات کاهش یابد، اظهار کرد: مسئله دیگر این است که قیمت صد شتر، دویست گاو و هزار گوسفند که هرکدام میتواند به عنوان دیه داده شود با یکدیگر کاملا متفاوت است. با توجه به اینکه انتخاب نوع دیه با مجرم است، به دلیل ارزان بودن قیمت صد شتر، این مورد از سوی جانی انتخاب میشود. در حالی که در قدیم که این گونهها پذیرفته شده بودند قیمتهای موارد ششگانه تقریبا مساوی بوده و به علت سهولت در کار با توجه به شغل مجرم، این انتخاب وجود داشت.
این موضوع نیز نشاندهنده این است که اکنون شرایط تغییر کرده و باید بر اساس شرایط جدید تکلیف مشخص شود. این حقوقدان گفت: با توجه به اینکه دینار، درهم و حله یمانی موضوعیت خود را از دست داده و از سوی دیگر نقشی که احشام (شتر، گاو، گوسفند) پیش از این در جامعه داشتند، از بین رفته و به نوعی میتوان گفت اینها هم موضوعیت خود را از دست دادهاند، باید میان گونههایی که آن زمان بوده با موارد مشابهی که اکنون در اقتصاد نقش اساسی دارد مانند سکه و ... معادلسازی شود تا مشکلات موجود مرتفع شود وگرنه دیه باید بسیار بالاتر از این میزان باشد. میرمحمد صادقی تاکید کرد: با توجه به اینکه این مسئله مبتلابه مردم است، حوزههای علمیه، علما و فقهای شیعه باید فکر اساسی در این زمینه کنند یا مجمع تشخیص مصلحت نظام در این خصوص چارهای بیندیشد. وی در پایان یادآور شد: با افزایش نرخ دیه، بسیاری از افراد ممکن است نتوانند خودروی خود را بیمه کنند که در صورت وقوع حادثه، به دلیل عجز از پرداخت دیه، زندانی میشوند و به این ترتیب جمعیت کیفری افزایش مییابد. همه این مسایل بازنگری جدی را در مورد گونههای دیه ایجاب میکند و این وظیفه حوزههای علمیه و فقهای شیعه است که با توجه خاص به شرایط روز و توجه خاص به این نکته که در آنچه که امضایی و نه تاسیسی بوده است تعبد خشک بیمعنی است، از اجتهاد پویا جهت حل مسایل و مشکلات حقوقی از جمله در مورد دیه استفاده کنند.
دیوان عدالت اداری اعلام کرد دریافت حقوق بازنشستگی، وظیفه و سهمیه مستمری از دو صندوق بلامانع است دیه 90 میلیونی؛ چرایی و چگونگی اجرا