عشق های ممنوعه و طلاق در سیستان
حقوق زنان از دغدغه‌های مهم جامعه امروز ایران است اینکه زنان با حقوق خود آشنا باشند و بتوانند زندگحقوق زنان از دغدغه‌های مهم جامعه امروز ایران است اینکه زنان با حقوق خود آشنا باشند و بتوانند زندگی سالم وموفقی را درجامعه تجربه کنند خواست امروز بسیاری است ی سالم وموفقی را درجامعه تجربه کنند خواست امروز بسیاری است
حقوق زنان از دغدغه‌های مهم جامعه امروز ایران است. اینکه زنان با حقوق خود آشنا باشند و بتوانند زندگی سالم وموفقی را درجامعه تجربه کنند خواست امروز بسیاری است.
هرچند در عمل وجود تبعیض در جامعه غیر قابل انکار است اما شنیدن سخنان وکیل جوانی در رابطه با حقوق زنان واقلیت های بومی و دینی در استان سیستان و بلوچستان که در دید جامعه استانی پر خطرو به‌دور از امنیت است نظر ما را در مورد رعایت حقوق زنان و اقلیت های قومی و دینی و مباحث امنیتی در این استان به طور کامل تغییر داد به همین دلیل خواندن گفت‌وگوی «قانون» را با مریم آقا رضی وکیل دادگستری و مشاور حقوقی «روزنامه قانون» که 8سالی است در این استان ساکن شده است را به شما توصیه می‌کنیم.
نگاه بسیاری از ایرانیان به سیستان به عنوان استان پر خطر و به‌دور از امنیت است شما با این دیدگاه موافقید؟
خیر . این استان بسیار آرام و با مردمانی بسیار مهربان است. متاسفانه انعکاس اخبار انفجار و قاچاق مواد مخدر و شهادت مرزبانان در این استان باعث این دید انتقادی شده است در حالی که این استان با توجه به محرومیت‌های بسیاری که دارد مردمانی صلح طلب و آرامی‌دارد و فضا را برای کار و تلاش امن کرده است.
نگاه جامعه سیستان به خصوص زاهدان به زنان چگونه است؟
در حال حاضر خانم‌ها در این استان قشر فرهیخته‌ای بوده و اکثرا شاغل هستند که بیشتر به شغل‌هایی نظیر معلمی، کارمند یا در دانشگاه تحصیل می‌کنند. زنانی که تا چند سال پیش، خانه دار بودند حالا نقش فعالی در جامعه داشته و رفتار مردها نسبت به خانم‌ها تغییریافته است هرچند بسیاری از مردان هنوز تفکرات سنتی و وابستگی به فرهنگ قدیم خود را دارند، اما زنان سیستانی در دریافت حقوق خود این روزها پیشقدم هستند و حتی نسبت به سایر استان‌ها در شرایط بهتری قرار دارند.
مردانی که زن‌ها را اغلب در مطبخ دیده‌بودند حالا انتظار ندارند همسرشان در یک اداره نقش مهمی‌داشته باشد. حال اینکه زنان به حقوق خود آشنا شده‌اند پس باید برای زنان هزینه شود و به آنها و خانواده‌شان نیز احترام گذاشته شود. در گذشته در بسیاری از موارد مرد خانه هنگام خروج درب خانه راقفل می‌کرد و تا ظهرهنگام بازگشت به منزل، زن پشت در بسته در خانه بود اما امروز دیگر این کسب اجازه‌ها وجود ندارد. همین تغییر در روش زندگی باعث برخوردهای اجتماعی شده و برخورد اجتماعی به برخورد لفظی و در نهایت برخوردهای فیزیکی منجر میشود و باعث افزایش پرونده‌های خانواده شده است.
پرونده‌های خانواده شامل چه موضوعاتی میشود؟
در زاهدان مثل همه شهرهای کشور آمار طلاق بسیار افزایش یافته است. هرچند در پرونده‌های طلاق بنده تلاش می‌کنم که با مشاوره زوجین مانع طلاق شوم اما باوجود میل‌باطنی، این مورد افزایش داشته است و زنان زمانی که برای طلاق اقدام می‌کنند که دیگر قادر به تحمل شرایط زندگی مشترک خود نیستند به همین دلیل صلح و سازش بسیار کم در این پرونده‌ها انجام میشود.البته پرونده‌های خانواده را باید دو دسته تقسیم کرد که بیشتر مربوط به قشر مرفه زاهدان است به این معنا که دخترانی که در خانه پدری بسیار محدود زندگی کرده‌اند و متاسفانه زود ازدواج کرده اند، و در این صورت بعد از ازدواج با مردی پولدار و با عقاید روشنفکری و به خارج سفر کرده متحول شده در سن 24 یا 25 سالگی با دو بچه وارد جامعه می‌شوند این زنان اغلب چون جوان بوده و از پول و امکانات رفاهی خوبی برخوردار هستند و درجامعه مورد توجه قرار می‌گیرند، از اینجاست که انحراف در زندگی مشترک آغاز میشود. هرچند به لحاظ حقوقی لفظ رابطه نامشروع اینجا مطرح نیست اماعشق ممنوعه اتفاق می‌افتد که درصد بالایی هم از پرونده‌های طلاق مربوط به این موارد است.
برخورد تعصبی با این گونه خانم‌ها نمی‌شود؟
در گذشته برخوردهای تعصبی خشن اتفاق می‌افتاد اما در حال حاضر بسیار راحت با این مسئله برخورد میشود و طرح موضوع طلاق راحت‌تر شده و به راحتی با این موضوع کنار می‌آیند.
قشر دوم از پرونده‌های طلاق شامل چه مواردی میشود؟
در پرونده‌های دسته دوم، مردها بد رفتار می‌کنند و اغلب این مردان، زنان را تحقیر کرده و دست بزن نیز دارند. این قشر از شرایط مالی متفاوتی برخوردارند در این قشر خیانت مردها زیاد و پاسخ کنجکاوی زن با کتکاری همراه است و سرانجام این زندگی طلاق خواهد بود.
در جامعه سیستان با زنان مطلقه چگونه برخورد میشود؟
حمایت خانواده‌های زنان از آنها بسیار زیاد است و به همین دلیل زنان بعد از طلاق به آغوش خانواده بر‌می‌گردند اما این زنان از آسیب‌های فامیلی در امان نیستندچون اغلب ازدواج‌ها فامیلی است و در صورت طلاق ارتباط فامیلی کاملا قطع میشود. حتی زدو خوردهایی هم بین اقوام صورت می‌گیرد.
چه جرائمی‌بیشتر منجر به زندانی شدن زنان سیستانی در بند نسوان میشود؟
در بند نسوان زاهدان حدود 90 زندانی زن وجود دارد که بیشتر این زنان به خاطر سوءاستفاده در جرائم مواد مخدر محکوم شده‌اند. یعنی مرد خانواده به همسرش بسته‌ای داده و از او می‌خواهد تا این بسته را بدست شخصی برساند در میا ن راه‌پلیس زن را دستگیر کرده و وی محکوم به جرمی‌میَ‌شود که حتی از آن اطلاع هم نداشته است. برای مثال دختر جوانی روز خرید عروسی با نامزد و خانواده در بازار هنگامی‌که نیرو‌های پلیس نزدیک می‌شوند مرد بسته ای را به دختر داده و می‌گوید این بسته رادرلباس خود پنهان کن و در نهایت دختر با یک بسته کراک دستگیر شد.در صورتی که دخترحتی نمی‌دانست حکمش اعدام خواهد بود البته بعد از کلی بررسی‌تحقیقی که دادگستری انجام داد متوجه شدند دختربی‌گناه است و برای وی مجازات حبس تعیین کردند.
در مورد دیگر مردی با دسته چک همسرش مبلغ 200 میلیون تومان کلاهبرداری کرده بود بعد با تلاش بسیار دادگستری و روشن شدن بی‌گناهی زن با جلب رضایت شاکیان، بدهی به 50 میلیون تومان کاهش یافت اما در روز دادگاه مادرشوهر زن ادعا کرد من با 5 میلیون برای پسرم یک عروسی مجدد می‌گیرم چرا 50 میلیون پرداخت کنیم و این‌گونه مجددا زن به زندان بازگشت.
اقدام دادستان برای برخورد با این‌گونه پرونده ها چگونه است؟
خوشبختانه در دادسرا دفتر حمایت از خانواده و ارشاد معاضدت دادگستری وجود دارد البته دفتر دادستان استان هم هست که بنده به دفترآقای مرزیه دادستان مرکز استان نام دفتر کمیته امداد را داده‌ام.
چرا؟
باوجود تفکری که نسبت به دادستان‌ها در سایر استان‌ها وجود دارد دادستان استان برای حل مشکلات استان به‌خصوص زاهدان تلاش بسیار می‌کند شاید باورش هم برای شما سخت باشد.
برای ما تعریف کنید مطمئنا باور می‌کنیم.
در دادسرا دفتر حمایت از زندانیان صندوق حمایت مالی به زنان سرپرست خانواده وجود دارد که به زنان سرپرست خانوار، ماهانه گوشت، روغن، برنج و سایر اقلام مورد نیاز خانواده‌ها را اهدا می‌کند.همچنین بچه‌هایی که مشکل شناسنامه دارند را نیز خود دادستان پیگیری می‌کند تا همه بچه‌ها شناسنامه داشته باشند حتی چندین بار خود شاهد بوده‌ام که فردی یک بیمار در خانه داشته اما پول نداشته آمده پیش دادستان و با کمک مالی دادستان هزینه بیمار خود را پرداخته است.
یعنی در شهر شما همه برای حل مشکلات خود دادستان را می‌شناسند ؟
دقیقا زیرا روحیه دادستان ما مطابق با کمک به شهروندان است برای نمونه دادستانی یک مکان خیریه برای نگهداری کودکان بی سرپرست دارد که محل نگهداری تعداد بسیاری کودک کم سن و سال است که همه آنها را حاج آقا مرزیه ظهر جمعه به گردش می‌برد و بچه‌ها همگی او را بابا صدا می‌کنند.البته بسیاری از موارد را من به دلیل رابطه تنگاتنگی که با دفتر حمایت داشته ام، می‌دانم زیرا دادستان علاقه‌ای به نشان دادن اعمال خیر خود ندارد.
حتی در روز زن، دفتر حمایت برای زندانیان زن جشن می‌گیرد و به همه کادو می‌دهد، شاید داستان برخی از شهرها ندانند در اطرافش چه می‌گذرد اما حاج آقا مرزیه 90درصد مشکلات زاهدان را می‌داند و برای همه این‌ها هم یک راهکاری دارد و همه این راهکارها کاملا قانونی هستند و با سرعت بالایی مشکلات در این شهر حل میشود.
با این توضیحات دادستان شهر شما زمان طولانی مشغول به کار هستند ؟
به نظر من آقای مرزیه با مشکلات و بیماری‌های خود و داشتن ناراحتی قلبی در 24 ساعت یک روز 20 ساعت کار می‌کند و گره کار مردم را باز می‌کند.قبل از ورود به این حرفه من نمی‌دانستم وظایف دادستان شامل چه مواردی میشود تا اینکه با اولین حضور در دادگستری متوجه صف طولانی ارباب رجوع پشت در دادستانی شدم. باید تاکید کنم که در دفتر دادستان مرکز سیستان و بلوچستان به روی ارباب رجوع در تمام ساعات اداری باز است . کاری که در کمتر دادستانی رخ می‌دهد برای مثال در یک پرونده من به بندر عباس رفته بودم که در آنجا برای دیدن دادستان میناب در بندرعباس به من گفته شد شما پنج شنبه‌ها فقط از ساعت 12 تا 2 می‌توانید با دادستان ملاقات داشته باشید بسیار تعجب کردم زیرا در دفتر دادستان زاهدان همیشه نه فقط به روی همکاران و وکلا که به روی مردم عادی هم باز است.
موضوع بیشتر پرونده‌ها در این مرکز استان شامل چه مواردی است؟
آماری ندارم اما فکر می‌کنم نزاع و دعوا در راس پرونده‌ها قرار دارد. البته پرونده‌های قاچاق مواد مخدر به خاطر شرایط جغرافیایی این استان و نزدیکی به مرز در رتبه بعدی است پرونده‌های خانواده هم این روزهارو به افزایش است.
زنان بعضا گله‌مند هستند که برای احقاق حق خود در دادگستری‌ها با مشکلاتی رو به رو هستند. در زاهدان چنین انتقاداتی وجود دارد ؟
فضای دادگستری زاهدان خیلی سالم است. هیچ وقت هیچ پیشنهاد بدی برای خانم‌ها وجود نداشته و فکر نمی‌کنم هرگز چنین مواردی پیش بیاید. فوق العاده فضا سالم است و جالب است که بگویم قضات به طرز چشم گیری از زنان حمایت می‌کنند. برای مثال شاید در بحث عدم پرداخت نفقه در شهر بزرگی چون تهران به سختی یک مرد زندانی میشود اما در زاهدان در همان جلسه اول اگر نفقه را ندهد باید برود زندان. می‌توانم بگویم اگر بین خانم‌ها و آقایان در صد بگیریم بیش از 80 درصد فضا در دادسرا و دادگستری به نفع زنان است.
چرا قضات در زاهدان نگاه حمایتی به زنان دارند؟
چون می‌دانند در جامعه نسبت به حق خانم‌ها اجحاف بسیاری میشود به همین دلیل سعی می‌کنند از زنان حمایت کنند. اگر 10 سال پیش در زاهدان مرد سالاری بود، طی چند سال آینده دیگر در زاهدان زن‌سالاری وجود خواهد داشت.
در بحث اقلیت‌ها مشکلی وجود دارد؟ آیا حقوق اقلیت‌های دینی و قومی‌و بومی‌این استان رعایت میشود؟
قانون برای همه است و قانون از همه حمایت می‌کند. این تفکر که حقوق اقلیت‌های بومی و دینی نادیده گرفته میشود کاملا اشتباه است حداقل من بارها شاهد بوده‌ام در رسیدگی قضایی تفاوتی بین سنی‌ها و شیعه‌ها یا بلوچ‌ها وفارس‌ها وجود ندارد. البته یکی از دلایل وجود این تفکر رفتار اشتباه خود این اقلیت‌ها به دلیل نداشتن علم به قوانین است که تا چند سال پیش حتی از وکیل هم در پرونده‌ها استفاده نمی‌کردند. بنابراین نمی‌توانستند به خوبی از حق خود در دادگاه دفاع کنند. در مورد اکثریت هم اجحاف در تحقق حقشان وجود دارد که همان نداشتن علم به قوانین و طریقه اشتباه در دفاع از خود است. درفضاهای اداری اقلیت‌ها با مشکل رو به‌رو هستند و به نوعی نگاه طایفه‌گرایی دیده میشود اما در چشم قضات من تفاوتی ندیده‌ام.
سیستان به عنوان استانی درگیر با موضوع و مشکل مواد مخدر شناخته میشود نظر شما در این رابطه چیست؟
فقط مواد مخدر در این استان قاچاق نمی‌شود و مشکل قاچاق کالا و سوخت و مواد غذایی هم وجود دارد زیرا فاصله ما تا مرز حدود 45 دقیقه است. مرزها بسته است و قشر اهل تسنن که بیشتر کسبه هستند نه سواد دارند و نه پست اداری با مشکلات مالی دست به گریبان هستند. البته الان وضعیت بهتر شده‌است و گرایش بیشتری به آموزش و پروش و ارگان‌های اداری پیدا کرده‌اند.
زمانی که دولت اجازه ورود اجناس را نمی‌دهداگر این قشر قاچاق نکنند نمی‌توانند از پس هزینه‌های زندگی بر آیند البته من کار آنها را نه تایید می‌کنم و نه رد اما می‌دانم شرایط بد اقتصادی آنها را وادار به این کار می‌کند.
با این توضیح قاچاق آنها بیشتر برای امرار معاش است؟
قاچاق کالا توسط بازاریان برای امرار معاش خود است به دنبال تجارت گسترده نیستند به همین دلیل می‌گویم آنها را درک‌می‌کنم.
منبع : پایگاه خبری رسانه قانون
نکات کاربردی حقوق جزای اختصاصی (فلش کارت) تغییرات قانون وکالت مهمترین مساله کانون های وکلا است
