رأفت قوانین از برخی انسان‌ها بیشتر است
قانون منصفانه و عادلانه است تا زمانی که جرمی ثابت نشده شخص متهم است و متهم با مجرم زمین تا آسمان متفاوت است
قانون منصفانه و عادلانه است. تا زمانی که جرمی ثابت نشده شخص متهم است و متهم با مجرم زمین تا آسمان متفاوت است.
گروه حقوق و قضاـ بعضی از ما زمانی که با جریمه افسر راهنمایی و رانندگی مواجه می شویم به هر راهی که به فکرمان برسد متوسل می شویم تا شاید از میزان جریمه بکاهیم، اما در شرایط مشابه وقتی خبر دستگیری متهمی به خاطر اعتیاد یا هر چیز دیگر را می شنویم سریعا حکم صادر می کنیم که باید اعدام شود تا عبرت دیگران باشد. خوشبختانه قانون مثل این افراد عجول نیست. قانون منصفانه و عادلانه است. تا زمانی که جرمی ثابت نشده شخص متهم است و متهم با مجرم زمین تا آسمان متفاوت است. حتی زمانی که شخصی مجرم شناخته می شود دلیلی وجود ندارد مانند شخص سزاوار مرگ با او برخورد کنیم. حتی برخی مجرم و خانواده او را سزاوار حمایت می دانند. در کافه این هفته دکتر گلدوزیان از سرآمدان حقوق کشورمان این موضوع را بیشتر توضیح خواهند داد.
حمایت از زندانی و خانواده وی
بعضی از مردم در برخورد با مجرمان بسیار سختگیرند. زمانی که خبر دستگیری یک معتاد را می‌شنوند حکم می‌دهند که باید همه آن‌ها را کشت تا برای دیگران درس عبرت شود. اما قطعا این برخورد عادلانه و منصفانه نیست. مجازات باید به میزان قانونی و بعد از یک دادرسی عادلانه به مجرم تحمیل شود. حتی برخی از پژوهشگران حقوقی پا را از این هم فراتر می‌گذارند و می‌گویند باید از مجرم و خانواده او حمایت کرد. قرار نیست که مجازات به نحوی اجرا شود که وی یا خانواده‌اش مرگ را برزندگی ترجیح دهند.
آیا مجرم سزاوار حمایت است و باید از او حمایت کرد؟
از نظر کیفری، باید هم از متهم یا محکوم‌علیه و هم از خانواده حمایت‌هایی صورت بگیرد که در این زمینه نقش مددکار اجتماعی باید بسیار پررنگ بوده و درصدد کمک و یاری به زندانیان و خانواده‌های آن‌ها برآید. مددکار باید هم در جهت اصلاح زندانی و هم مشکلات دیگر وی از جمله سوادآموزی و پیداکردن شغل و... تلاش کند و با توجه به مشکلات زندانی موجبات انطباق اجتماعی محکوم را به زندگی فراهم کند. یکی از مسائل مهم در دنیا در زمینه زندانیان، حمایت از خانواده‌های آن‌هاست.
در کشور ما وضع حمایت از زندانی به چه صورت است؟ آیا حمایت‌های کافی انجام می گیرد؟
اینکه در کشور ما چه مقدار این امکانات وجود دارد و آیا این حمایت‌ها صورت می‌گیرد یا خیر باید از سازمان زندان‌ها که متولی این امور هستند سوال شود. بنده اطلاع دقیقی از حمایت‌های صورت‌گرفته ندارم. ولی مقررات بین‌المللی برای حداقل حمایت ازحقوق متهمان ومحکومان وجود دارد که در این مقررات همه حمایت‌هایی که باید از زندانی و خانواده وی صورت بگیرد، مشخص شده است.
به عنوان مثال چه حمایت‌هایی باید انجام شود؟
اصولا برای انطباق اجتماعی زندانی با جامعه باید از اشخاص خیر کمک گرفته شود. قاضی اجرای مجازات می‌تواند با استفاده از امکانات موجود برای پیداکردن شغل و برطرف کردن مشکلات خانواده زندانی تلاش کند. البته در این زمینه، قوانین و مقررات کامل بوده و مشکلی از نظر قانون نداریم. این موضوع هم در قوانین داخلی و هم در قوانین بین‌الملل مطرح شده است ولی در اجرا و در عمل باید دید تاچه حد حقوق زندانیان رعایت می‌شود.
خسارت‌های قابل جبران در نتیجه وقوع جرم
تاثیرات وقوع جرم بر قربانی آنقدر زیاد است که معمولا خسارت‌های مادی آن کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. اما معمولا هر جرمی که رخ می‌دهد خسارت مالی هم به دنبال می‌آورد. وقتی ما جرم را در دادگاه کیفری پیگیری می‌کنیم چطور می‌توانیم متقاضی جبران خسارت‌های وارد شده به خودمان شویم. خسارت‌ها معمولا در دادگاه‌های حقوقی مطالبه می‌شوند. بنابراین پای دو دادگاه جدا از هم به میان می‌آید. خانم زمانپور نماینده مرکز آموزش‌های همگانی قوه‌قضاییه به زبان ساده این موضوع را برای ما توضیح می‌دهند.
توجه داشته باشید! از دادگاه، می‌توانید جبران سه نوع خسارت را تقاضا کنید؛ خسارات مادی(خسارت بر بدن و مال)، خسارات معنوی(ضرر به حیثیت و آبرو) و جبران منافع ممکن‌الحصول. منافع ممکن‌الحصول زمانی است که مجنی‌علیه (کسی که جرم بر او واقع شده است) می‌تواند از طریق مشروع درآمدی به دست آورد اما ارتکاب جرم از سوی مجرم باعث می‌شود تا او درآمد یا نفع مزبور را از دست بدهد و به این ترتیب متحمل خسارت شود.
مثال: فرض کنیم شخصی که راننده تاکسی است در حادثه رانندگی صدمه دیده و علاوه بر آسیب بدنی به اتومبیل او نیز خسارت وارد شده است. در این پرونده دادگاه ضمن صدور حکم به مجازات مجرم، او را ملزم می‌کند به :
- پرداخت دیه بابت آسیب به جسم راننده،
- پرداخت خسارت مالی بابت آسیب به اتومبیل راننده،
- پرداخت منافع یا درآمد اتومبیل در ایامی‌که راننده می‌توانسته با تاکسی اش در این مدت کار کند.
آگاه باشید که براساس قانون ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی «عدم‌النفع» قابل مطالبه نیست اما بر اساس ماده 9 قانون آیین دادرسی کیفری «منافع ممکن‌الحصول» قابل مطالبه است. منافعی به عنوان منافع ممکن‌الحصول قابل مطالبه است که هنوز موجود نیستند اما امکان دستیابی به آن‌ها به طور حتم در آینده وجود دارد. متاسفانه این امکان دستیابی با وقوع جرم از بین می‌رود. به عنوان مثال؛ تلف کردن میوه‌های رسیده یک باغ تحت اتلاف منفعت است و از مصادیق ضرر و زیان مادی، ولی اتلاف میوه‌های باغی که یک ماه دیگر رسیده و قابل چیدن خواهد بود مشمول منافع ممکن‌الحصول است. نتیجه، منافعی که امکان دستیابی به آن‌ها به طور قطع در آینده وجود ندارد منافع ممکن الحصول نیستند.
آبروی دستگاه قضا در دست قضات عادل و شجاع
گفته شده است که قضات چهار دسته‌اند و از میان آن‌ها تنها یک دسته به بهشت راه پیدا خواهند کرد. بدون شک قضاوت یکی از سخت‌ترین و حساس‌ترین مشاغل در کشور ماست. جناب آقای تردست، قاضی بازنشسته دادگستری مهمان «کافه قانون» هستند که با تجربیات چندین ساله خود در مشاغل قضایی توضیح دهند که چگونه انسان می تواند در این شغل حساس یک قاضی خوب باشد.
مهم‌ترین ویژگی که یک قاضی عادل در دستگاه قضایی امروز ایران باید داشته باشد، چیست؟
امروز در شرایطی هستیم که به قضات شجاع و راست‌قامت بیشتر نیاز داریم تا قضات عالم.،چراکه امروز در اجرای قانون و عدالت، شجاعت بیشتر لازم است تا علم. هر چند علم نیز لازمه یک قضاوت عادلانه است اما مهم‌ترین عنصری که از لحاظ رفتاری و شخصیتی باید مورد توجه ارگان‌های گزینشی دستگاه قضا باشد این است که باید در انتخاب متصدیان امرقضاء، خصوصیات شخصیتی مانند علو طبع و تکبر در مقابل قدرتمندان زر و زور، روح و منش عدالت طلبی، شجاعت و توان ایستادگی در مقابل هجمه‌ها و جوسازی سیاسی وجود داشته باشد چراکه حتی اگر قاضی با بهره‌هوشی بالا و توان ذهنی، روح عدالت طلبی وشجاعت شایسته نداشته باشد این قاضی نمی‌تواند به رسالت دستگاه قضایی کمک کند.
قضات امروز باید دارای چه شرایطی باشند؟
امروز نیاز به قضاتی است که زینت دستگاه قضایی باشند نه اینکه ننگی برای این دستگاه محسوب شوند. منظور از زینت این است که قاضی رفتار و کرداری داشته باشد و تصمیماتی اتخاذ کند که کمک به جلب اعتماد مردم کند و افتخار اعتماد در جامعه ایجاد کند. ولی اگر برخلاف این اوصاف باشد جز هتک حیثیت از دستگاه قضا کاری نمی‌کند و موجب بدبینی مردم به این دستگاه می‌شود.
بنده با سال‌ها خدمت در این دستگاه تردیدی ندارم اگر امروز دستگاه قضایی اعتباری دارد ناشی از عملکرد قضاتی است که همه زندگی آن‌ها تحت‌الشعاع تحقق عدالت قرار گرفته و ناملایمات و محرومیت را به‌جان می‌خرند. بنابراین امروزه در پرونده‌هایی نظیر پرونده‌های فساد مالی و چپاولی که در بیت‌المال می‌شود و بی‌عدالتی‌هایی که در کشور رخ می‌دهد دستگاه قضایی وظیفه خطیری به عهده دارد تا با روش و منش عادلانه دادرسی، در فرهنگ عمومی جامعه اعتماد سازی کند.
بنابراین شما اعتقاد دارید که نحوه رسیدگی به پرونده‌های مهم در ارزیابی کارنامه قوه قضاییه تاثیر قابل توجه دارد؟
تردید نباید کرد؛ هر یک رای عادلانه که صادر می‌شود به خصوص در پرونده‌های ملی که به رسانه‌ها کشیده می‌شود روح جمعی را به تبعیت از قانون سوق می‌دهد و فرهنگ‌سازی کند.
به دادگاه محل اقامت خوانده بروید
برای اینکه یک دعوا را شروع کنید در درجه اول باید بدانید که به کدام دادگاه مراجعه کنید. در کافه امروز قصد داریم در گفت‌وگو با مهمانمان آقای ارس زید بهرامی به بررسی این سوال بپردازیم که کدام محل را برای شروع دعوا انتخاب کنیم؟ دادخواست خودمان را به دادگاه کجا بدهیم؟اگر می‌خواهید در آینده‌ای نزدیک، دعوای مدنی اقامه کنید بدانید که براساس قواعد صلاحیت محلی دادگاه‌ها، باید دعوایتان را در دادگاه اقامتگاه خوانده طرح کنید. مثلا اگر شما مقیم تهران هستید وخوانده مقیم اصفهان است در این حالت لازم است برای اقامه دعوا به دادگاه اصفهان مراجعه کنید.
اگر خوانده در ایران نباشد تکلیف چیست؟
اگر خوانده مقیم ایران نباشد، دعوا را باید در دادگاهی اقامه کنید که محل سکونت موقت خوانده در حوزه آن قرار گرفته است یعنی در دادگاه محل سکونت موقت خوانده دعوا را طرح می‌کنید. چنانچه خوانده در ایران محل سکونت موقت نداشته باشد باید دعوا را در دادگاهی اقامه کنید که مال غیرمنقولی از خوانده در حوزه آن دادگاه قرار گرفته است. احتمال دارد خوانده در ایران مال غیرمنقولی هم نداشته باشد در این صورت اگر شما مقیم ایران باشید دعوا را در محل اقامت خود طرح خواهید کرد.
به اقامتگاه اشاره می‌کنید. منظورتان از اقامتگاه چیست؟
در تعیین صلاحیت محلی شناخت مفهوم اقامتگاه اهمیت دارد. اقامتگاه هر فرد محلی است که در آنجا سکونت دارد و مرکز مهم امور او نیز در آنجاست. اگر محل سکونت فرد غیر از مرکز مهم امور او باشد مرکز امور او اقامتگاهش محسوب می‌شود. علاوه بر افراد، شرکت‌ها نیز دارای اقامتگاه هستند به این ترتیب که مرکز عملیات آن‌ها محل اقامتشان خواهد بود.
منبع : پایگاه خبری رسانه قانون
سازوکار جدید دریافت اجرت المثل ایام زوجیت مجازات اختلاس چیست؟
