حقوق اسلامی و نظریه های حقوقی
کتاب «حقوق اسلامی و نظریه های حقوقی» به مطالعه مکاتب فقهی و حقوقی جهان اسلام با توجه به تحول و شکل گیری هر یک در بستر تاریخی و فرهنگی خود نیز می پردازد عنوان مقاله های مندرج در کتاب از این قرار است؛ مطالعه منابع تاثیرگذار خارج از فرهنگ و تمدن اسلامی بر حقوق اسلامی در مقاله های «عناصر خارجی در حقوق اسلامی قدیم»، «وام گیری حقوق اسلامی از حقوق رومی» و «ارتباط میان حقوق اسلامی و آموزه های تلمود» مورد مطالعه قرار گرفته است
کتاب «حقوق اسلامی و نظریه های حقوقی» به مطالعه مکاتب فقهی و حقوقی جهان اسلام با توجه به تحول و شکل گیری هر یک در بستر تاریخی و فرهنگی خود نیز می پردازد. عنوان مقاله های مندرج در کتاب از این قرار است؛ مطالعه منابع تاثیرگذار خارج از فرهنگ و تمدن اسلامی بر حقوق اسلامی در مقاله های «عناصر خارجی در حقوق اسلامی قدیم»، «وام گیری حقوق اسلامی از حقوق رومی» و «ارتباط میان حقوق اسلامی و آموزه های تلمود» مورد مطالعه قرار گرفته است.
«حقوق اسلامی و نظریه های حقوقی» مجموعه مقالاتی است که به قلم گروهی از پژوهشگران دانش حقوق و به ویراستاری یان ادج به نگارش درآمده است.
مطالعه منابع حقوق اسلامی و پرسش از تاثیر حقوق اسلامی از دیگر گفتمان های حقوقی محور اصلی مباحث کتاب است. بررسی بهره گیری حقوق اسلامی از منابع حقوقی خارج از جهان اسلام همچون حقوق رومی، ادیان یهود و مسیحیت و مدرنیسم غربی از دیگر مباحث اصلی اثر است.
کتاب «حقوق اسلامی و نظریه های حقوقی» به مطالعه مکاتب فقهی و حقوقی جهان اسلام با توجه به تحول و شکل گیری هر یک در بستر تاریخی و فرهنگی خود نیز می پردازد. عنوان مقاله های مندرج در کتاب از این قرار است؛ مطالعه منابع تاثیرگذار خارج از فرهنگ و تمدن اسلامی بر حقوق اسلامی در مقاله های «عناصر خارجی در حقوق اسلامی قدیم»، «وام گیری حقوق اسلامی از حقوق رومی» و «ارتباط میان حقوق اسلامی و آموزه های تلمود» مورد مطالعه قرار گرفته است.
مطالعه منابع اسلامی حقوق اسلامی در مباحثی چند پی گرفته شده است. مباحثی از این دست در مقالات ذیل آمده است. «ماهیت و منابع حقوق اسلامی»، «گزیده هایی از آیات قرآن»، «اهمیت سنت در مطالعه حقوق اسلامی»، «اجماع نزد اهل سنت» و «قیاس و استدلال غیر قیاسی در فقه اهل سنت». مقاله «منطق حقوقی و عدالت در حقوق اسلامی» به بررسی مفهوم عدالت و مراتب آن در حقوق اسلامی اختصاص دارد. بر اساس مباحث ارائه شده در این بخش اجرای آموزه ها و احکام فقه و شریعت اسلامی به مثابه مجرای اجرا و تحقق عدالت الهی در نظر گرفته می شود.
«تفسیر در حقوق اسلامی: نظریه اجتهاد» به نقش اجتهاد به مثابه راهکاری جهت باززایش و روزآمد گردیدن حقوق اسلامی می پردازد. فقه و حقوق مذاهب اهل سنت به شکل ویژه در سه عنوان؛ «متن در توسعه اندیشه حقوقی حنفی» ، «ابوحنیفه و مدارا در فقه اسلامی» و «نقش فقه شافعی در توسعه فقه اسلامی» مورد توجه قرار گرفته است. همچنان که از عنوان مقاله ها هویدا است مطالب ارائه گردیده در این بخش ها عمدتا حول مباحث تاریخی ارائه می گردد. مطالعه اصول فقه و چگونگی شکل گیری نظریه های حقوقی در حقوق اسلامی در مقاله «دکترین و عمل در حقوق اسلامی» مورد بررسی قرار می گیرد. ذیل این عنوان مطالبی در خصوص تاریخ علم اصول فقه و سنخ شناسی نوع ارتباط آن با حقوق اسلامی در دوره های مختلف و نزد علمای برجسته هر زمان ارائه می گردد.
مطالعه مذاهب اسلامی و تاثیر چهره های اصلی هر یک از این مذاهب بر شکل گیری و تطور آنها در مقالاتی چند مطرح شده است. در این میان توجه به تشیع با مطالعه نقش امام علی (ع) «علی (ع) در سنت شیعی» آغاز می شود. امام علی(ع) به مثابه نماد عدالت در اندیشه شیعی، تبلور آموزه دادگری امام علی(ع) در فقه تشیع در کنار تاثیر شخص ایشان بر فقه و حقوق تشیع از جمله نکات برجسته این مقاله است. «دکترین امامت شیعه» به مطالعه مفهوم امامت به مثابه مهمترین مولفه فقه شیعه اختصاص دارد. این مقاله به ارائه مطالبی در خصوص نقش مفهوم امامت در نضج یابی فقه و حقوق شیعی می پردازد. علاوه بر مطالعه تاریخ سیاسی شیعه فقه شیعه نیز از جمله مباحثی است که در این اثر مورد توجه قرار می گیرد. مطالعه فقه شیعه در این اثر جدای از دیدگاه های سیاسی آن مطرح نمی شود این مهم به طور ویژه در مقاله «نظریه سیاسی، فقهی و حقوقی شیعه دوازده امامی» مورد بررسی قرار می گیرد.
«حقوق به مثابه یک نیروی اجتماعی در فرهنگ و تاریخ اسلامی» حقوق را به مثابه گفتمانی فراگیر در نظر می گیرد. حقوق در این نوع برداشت در نهادی قانونی و یا نهادی صرفا جهت صدور حکم خلاصه نمی شود بلکه حقوق مفهوم موسعی است که ذیل مفهوم شریعت بخش های بزرگی از زندگی فردی و جمعی مسلمانان را در ساحت های خصوصی و عمومی در بر می گیرد. بر این اساس حقوق نه تنها یک نهاد ضروری با کارویژه ای معین بوده بلکه علاوه بر آن در درازنای تاریخ اسلام در قامت نهادی اجتماعی، فرهنگی و مذهبی نیز به ایفای نقش پرداخته است. بحث از امکان یا عدم امکان امتزاج ماهیت، آموزه ها و احکام حقوق اسلامی و حقوق مدرن در مقاله ای با عنوان «مشکلات اجرای قوانین اسلامی و مدرن» مطرح می شود. «روند مدرنیسم در اسلام: اصلاحات حقوقی و تجدد در خاورمیانه» به مطالعه ورود مدرنیسم به جهان اسلام و به طور ویژه ایران، ترکیه و مصر اختصاص دارد. این سه کشور اسلامی به عنوان تجربه هایی متفاوت از رویارویی حقوق اسلامی و حقوق مدرن در این بخش مورد بررسی قرار می گیرد. مطالعه «ارتباط سنت کلاسیک و انقلاب ایران در فقه امامیه شیعه» آخرین مقاله چاپ شده در این مجموعه است. مطابق مباحث این مقاله توجه به ظرفیت تفسیری فقه شیعه با تاکید بر مفهوم اجتهاد فقه شیعه را مستعد می سازد تا سازوکار تغییرات و تحولات انقلابی را در درون خود تعبیه نماید.
منبع: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس
منبع : رساله حقوق
دستور کار صحن علنی مجلس هفته آینده محقق داماد هنوز در تعیین مصادیق ارتداد با مشکل روبه رو هستیم
