×

قانون امور گمرکی

قانون امور گمرکی

قانون امور گمرکی

قانون-امور-گمرکی

مصوب30/3/1350

وآئین نامه اجرائی 20/1/1351

‌قانون امور گمرکی
‌مصوب 1350. 3. 30

‌ماده 1 – مفاهیم اصطلاحات گمرکی به کار برده شده در مواد مختلف این قانون طبق تعریفی است که از طرف شورای همکاریهای گمرکی بروکسل‌به صورت مجموعه برای کشورهای عضو، منتشر شده یا می‌شود.
‌ماده 2 –
‌الف – حقوق گمرکی وجوهی است که میزان آن به موجب جدول تعرفه گمرکی ضمیمه این قانون تعیین و دریافت می‌شود.
ب – سود بازرگانی وجهی است که بر اساس قانون انحصار تجارت خارجی به موجب تصویبنامه هیأت وزیران برقرار می‌گردد.
ج – هزینه‌های گمرکی وجوهی است که میزان و شرایط آن با تصویب هیأت وزیران برای تخلیه و باربری و بارگیری، انبارداری، آزمایش و‌تعرفه‌بندی، بدرقه کالا و خدمات فوق‌العاده تعیین می‌شود. ترتیب وصول و نحوه مصرف این وجوه طبق آیین‌نامه گمرکی تعیین می‌شود.
‌د – عوارض دریافتی به وسیله گمرک وجوهی است که وصول آن طبق مقررات به عهده گمرک واگذار می‌شود.
ه – منظور از اظهار مندرج در این قانون ذکر اوصاف و مشخصات کامل کالا در اظهارنامه تسلیمی به گمرک است به شکلی که با توجه به آن اوصاف‌و و مشخصات کالای اظهار شده مشخص و از غیر آن به نحو روشن متمایز گردد.

‌ماده 3 – وجوهی که تحت عناوین حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های گمرکی و عوارض با رعایت مقررات این قانون تعیین می‌شود به‌وسیله گمرک به ریال وصول خواهد شد.

‌تبصره – در احتساب جمع وجوهی که گمرک برای انجام تشریفات گمرکی وصول می‌کند کسر ریال یک ریال محسوب می‌شود.

‌ماده 4 – از کالایی که برای تعمیر یا تکمیل به طور موقت به خارج از کشور صادر شود در موقع برگشت به ایران فقط معادل 15 درصد ارزش کارهای‌انجام شده به عنوان حقوق گمرکی دریافت می‌گردد مگر این که حقوق گمرکی آن کالا از روی ارزش تعیین شده و نرخ آن کمتر از 15 درصد بوده یا از‌حقوق گمرکی بخشوده باشد که در این صورت بر حسب مورد حقوق گمرکی آن به نرخهای مقرر از ارزش کارهای نامبرده دریافت یا بخشوده خواهد‌شد.

‌تبصره 1 – به کالای بازرگانی موضوع این ماده وقتی اجازه صدور موقت داده می‌شود که قسمت صنایع وزارت اقتصاد کتباً عدم امکان تعمیر یا‌تکمیل در داخل کشور را گواهی کند.
‌تبصره 2 – قطعات و قسمتها و لوازمی که تعویض یا اضافه شود عنوان تکمیل را نداشته و مشمول مقررات عمومی واردات می‌باشد.

‌ماده 5 – هر گاه کشوری نسبت به تمام یا قسمتی از اقلام صادرات به هر صورت تبعیض یا محدودیت ایجاد کند هیأت وزیران می‌تواند در هر موقع‌بنا به پیشنهاد وزارت اقتصاد نسبت به تمام یا بعضی از اقلام کالاهای آن کشور محدودیت یا سود بازرگانی ویژه‌ای برقرار کند.

‌ماده 6 – هر گاه ضمن موافقتنامه‌های بازرگانی دولت با کشورهای بیگانه برای کالای معینی حقوق گمرکی به مأخذی غیر از آن چه که در جدول‌تعرفه ضمیمه این قانون مقرر است معین بشود مادام که موافقتنامه‌های مزبور به قوت خود باقی می‌باشد حقوق گمرکی آن کالا مطابق مأخذ تعیین شده‌در موافقتنامه‌ها و با رعایت شرایط مقرر در آنها دریافت می‌گردد مگر این که در تعرفه ضمیمه این قانون حقوق گمرکی کمتری به آن تعلق گیرد و یا از‌حقوق گمرکی بخشوده شده باشد.

‌ماده 7 – هر گاه کالایی با قیمت نامتناسب یا تسهیلات غیر عادی از کشوری برای ورود به ایران عرضه شود (‌ دمپینگ Dumping) و این عمل برای‌اقتصاد کشور رقابت ناسالم تلقی گردد هیأت وزیران می‌تواند در هر موقع بنا به پیشنهاد وزارت اقتصاد برای ورود کالای مزبور از آن کشور سود بازرگانی‌ویژه‌ای برقرار کند.

‌ماده 8 – در مواردی که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض از روی وزن دریافت می‌شود وزن کالا عبارت است از وزن ناخالص کالا منهای وزن‌تقریبی ظرف که نسبت آن با وزن ناخالص کالا با توجه به نوع ظرف در آیین‌نامه گمرکی تعیین خواهد شد.
‌هر گاه کالا در ظروف تجملی و غیر عادی وارد گردد و مأخذ حقوقی که برای آن ظرف تعیین گردیده زیادتر از مأخذ حقوق مظروف آن باشد حقوق‌متعلقه به هر یک از ظرف و مظروف جداگانه دریافت می‌شود مگر در مواردی که ظرف از مظروف قابل تفکیک نباشد یا تفکیک آن موجب نامرغوبی یا‌افتادن کالا از صورت بازار باشد که در این صورت ظرف و مظروف توأماً مشمول پرداخت حقوق مأخذ بالاتر خواهد بود.
‌در صورتی که ظرف و مظروف قابل تفکیک باشد و هر یک حقوق جداگانه متعلق به نوع جنس خود را بپردازد حقوق مظروف از روی وزن خالص آن‌دریافت می‌گردد.

‌تبصره 1 – صاحبان کالا می‌توانند ظروف و تکیه‌گاه کالای وارداتی خود را اعم از این که از گمرک خارج شده یا نشده باشد به خارج از کشور‌برگردانند.
‌تبصره 2 – در مواردی که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های گمرکی و عوارض ورود کالا از روی وزن دریافت می‌شود وزن کالا به حال و‌وضع عادی در گمرک مأخذ محاسبه خواهد بود.
‌تبصره 3 – منظور از ظرف عبارت از هر نوع ظرف یا محفظه لفاف و نظایر آن می‌باشد.

‌ماده 9 – محفظه‌هایی که برای سهولت حمل و نقل کالای وارداتی به نام کونتینر (Container) یا نظایر آن که در آیین‌نامه گمرکی تعیین خواهد شد‌مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولاً پس از تخلیه به خارج از کشور برگشت داده می‌شود به عنوان ورود موقت پذیرفته می‌شود.

‌ماده 10 – ارزش کالای ورودی در گمرک در همه موارد عبارت است از بهای سیف «‌بهای خرید کالا در مبداء به اضافه هزینه بیمه و حمل و نقل و‌باربندی» و کلیه هزینه‌های مربوط به افتتاح اعتبار یا واریز بروات و همچنین حق استفاده از امتیاز نقشه، مدل و علامت بازرگانی و سایر حقوق مشابه‌مربوط به کالا و سایر هزینه‌هایی که به آن کالا تا ورود به اولین دفتر گمرکی تعلق می‌گیرد که از روی سیاهه خرید یا سایر اسناد تسلیمی صاحب کالا‌تعیین و بر اساس نرخ ارز و برابریهای اعلام شده از طرف بانک مرکزی ایران در روز تسلیم اظهارنامه خواهد بود.

‌ماده 11 – در مورد کالایی که بدون ابراز سیاهه خرید به گمرک اظهار شود و یا ارزش مندرج در سیاهه خرید به نظر گمرک نامتناسب باشد گمرک باید‌ارزش کالا را بر اساس ارزش کالای صادراتی مثل یا مشابه در کشور مبداء همزمان با تاریخ خرید یا بر اساس فهرست قیمتهای فروش همان کالا در کشور‌مبداء منهای تخفیف یا جوایز صادراتی عادله تعیین کند.
‌در صورتی که به اطلاعات فوق دسترسی نباشد گمرک ارزش عمده‌فروشی همان نوع کالا یا مشابه آن را با توجه به کشور مبداء در بازار داخلی در زمان‌ترخیص منهای حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و سایر هزینه‌های بعد از ورود و همچنین سود عادله تشخیص و آن را به عنوان ارزش کالا‌مأخذ احتساب حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های گمرکی و عوارض قرار خواهد داد.
‌تبصره – ضوابط این ماده در آیین‌نامه گمرکی تعیین خواهد شد.

‌ماده 12 – ارزش تعیین شده از طرف گمرک در صورتی که ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ کتبی نظر گمرک به صاحب کالا مورد اعتراض قرار نگیرد‌قطعی است و در صورت اعتراض رسیدگی به آن در صلاحیت کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی مذکور در ماده 51 خواهد بود.

‌ماده 13 – در صورتی که صاحب کالا ظرف سی روز از تاریخ قطعی شدن تشخیص گمرک یا از تاریخ ابلاغ رأی قطعی کمیسیون رسیدگی به‌اختلافات گمرکی کالا را با پرداخت وجوهی که به ورود قطعی آن تعلق می‌گیرد ترخیص نکند در این صورت پس از انقضای حداقل 4 ماه از تاریخ ورود‌کالا گمرک می‌تواند بدون رعایت اخطار و آگهی آن را طبق ضوابط ماده 25 به فروش رسانده و وجوهی را که به ورود قطعی آن کالا تعلق می‌گیرد بر‌اساس ارزش قطعی شده محسوب و برداشت کند.

‌ماده 14 – کالایی که ترخیص قطعی نشده است وثیقه پرداخت کلیه وجوهی که به ورود قطعی آن کالا تعلق می‌گیرد و سایر بدهیهای قطعی صاحب‌کالا بابت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های گمرکی و عوارض می‌باشد.
‌گمرک نمی‌تواند قبل از دریافت کلیه وجوه مزبور اجازه تحویل کالا را بدهد.

‌تبصره 1 – صاحب کالا از نظر گمرک در مورد کالای بازرگانی کسی است که نسخ اصلی اسناد خرید یا حمل به نام او صادر و از طرف بانک مهر‌شده و حواله ترخیص نیز به نام او باشد و یا اسناد مهر شده مزبور به نام وی ظهرنویسی و صحت امضاء واگذارنده از طرف مقام صلاحیتدار گواهی شده‌باشد.
‌تبصره 2 – گمرک می‌تواند با موافقت وزارت دارایی کالای متعلق به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت را با تعهد مسئولان مالی‌سازمان مربوط با تعیین مهلت و کالای متعلق به اشخاص را با اخذ ضمانت‌نامه بانکی و علاوه کردن بهره به میزانی که هر سال از طرف وزارت دارایی‌اعلام خواهد شد و تعیین مهلتی که حداکثر بیش از یک سال نباشد به طور قطعی ترخیص کند.

‌ماده 15 – توقیف کالا از طرف مقامات صالح به هر عنوان که باشد به استثنای مواردی که مقامات قضایی به استناد ماده 5 قانون مجازات عمومی‌دستور توقیف کالا را بدهند مانع از متروکه شدن کالا یا اجرای مقررات مربوط به آن نخواهد بود و در صورت فروش کالا پس از کسر کلیه وجوهی که به‌ورود قطعی آن کالا تعلق می‌گیرد و سایر بدهیهای قطعی صاحب کالا به گمرک بابت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های گمرکی و عوارض مازاد‌در حدود دستورهای مقامات صالح در توقیف خواهد ماند.
‌تبصره – گمرک مجاز است هر گونه مطالبات گمرکی قطعی ناشی از اجرای این قانون را از اشخاص حقیقی یا حقوقی از طریق عملیات اجرایی طبق‌آیین‌نامه اجرای قانون مالیاتهای مستقیم وصول کند.

‌ماده 16 – هر گاه بعد از ترخیص کالا از گمرک معلوم گردد وجوهی که وصول آن به عهده گمرک می‌باشد بیشتر یا کمتر از آن چه مقرر بوده دریافت‌گردیده یا اساساً دریافت نشده و یا این که اشتباهی دریافت گردیده است گمرک و صاحب کالا می‌توانند ظرف چهار ماه از تاریخ صدور سند ترخیص‌کالای مورد بحث بر حسب مورد تمام یا مابه‌التفاوت را از یکدیگر مطالبه و دریافت کنند.
‌اضافه یا کسر دریافتی کمتر از یک هزار ریال قابل مطالبه و دریافت طرفین نخواهد بود.
‌رد اضافه دریافتها از درآمد جاری به عمل خواهد آمد.

‌تبصره 1 – کسر دریافتهای ناشی از اظهار خلاف نسبت به نوع جنس توأم با تسلیم اسناد نادرست از شمول مقررات این ماده خارج و مشمول فصل‌چهارم این قانون خواهد بود.
‌تبصره 2 – اشخاصی که کسر دریافتی از آنها مطالبه می‌شود هر گاه نسبت به مبلغ مورد مطالبه اعتراض داشته باشند می‌توانند ظرف سی روز از‌تاریخ ابلاغ مطالبه‌نامه دلایل اعتراض خود را کتباً به گمرک اعلام دارند در این صورت اداره گمرک به اعتراض‌نامه واصله دقیقاً رسیدگی می‌کند و در‌مواردی که اعتراض موجه شناخته شود از ادامه مطالبه خودداری خواهد کرد وگرنه دلیل رد اعتراض را به مؤدی ابلاغ و پرداخت وجه را مطالبه می‌کند‌در صورتی که مؤدی ظرف سی روز از مطالبه اولیه اعتراض نکرد یا ظرف یک هفته پس از ابلاغ ثانوی تقاضای ارجاع امر را به کمیسیون رسیدگی به‌اختلافات گمرکی ننمود یا وجه مورد مطالبه را نپرداخت عملیات اجرایی شروع می‌شود و اگر بعد از انقضای سی روز از تاریخ مطالبه اولیه اعتراض‌خود را تسلیم کرد رسیدگی به موضوع موکول به پرداخت یا تأمین مبلغ مورد مطالبه خواهد بود.

 

‌فصل دوم: شرایط عمومی ترخیص

‌ماده 17 – مؤسسات حمل و نقل زمینی و دریایی و هوایی مکلفند هنگام ورود کالا یک نسخه رونوشت از بارنامه هر قلم از کالای وارداتی را به‌ضمیمه فهرست کل بار مانیفست (Manifeste) و اظهارنامه اجمالی به گمرک تسلیم کنند.

‌ماده 18 – تسلیم اظهارنامه و تشریفات گمرکی و ترخیص کالا و پرداخت کلیه وجوهی که به ورود قطعی آن کالا تعلق می‌گیرد در اولین گمرک مجاز‌انجام می‌شود. اداره کل گمرک مکلف است برای رسیدگی به تشریفات گمرکی انواع اظهار مندرج در ماده 19 نام گمرکهای مجاز را منتشر کند.

‌تبصره 1 – گمرک مکلف است کالایی را که در بارنامه آن مقصد یکی از شهرهای داخلی ذکر شده است به شرط این که در شهر مزبور گمرک مجاز و‌مجهز برای انجام تشریفات گمرکی کالای تجاری وجود داشته باشد به تقاضای حمل‌کننده یا صاحب کالا برای حمل یکسره به قصد پروانه ترانزیت‌داخلی «‌حمل کالا از یک گمرک به گمرک دیگر قبل از انجام تشریفات قطعی گمرکی) با شرایطی که در آیین‌نامه گمرکی تعیین می‌شود صادر کند.
‌تبصره 2 – اداره کل گمرک می‌تواند دستور حمل کالای وارده را از یک گمرک به گمرک دیگر (‌ترانزیت داخلی اداری) صادر کند.

‌ماده 19 – کالای وارده به کشور را می‌توان برای یکی از منظورهای زیر اظهار کرد:
1 – ورود قطعی.
2 – ورود موقت.
3 – اعاده به خارج از کشور (‌مرجوعی).
4 – ترانزیت خارجی.
5 – ترانزیت داخلی.

‌تبصره 1 – عملیاتی که از طرف گمرک نسبت به اظهارنامه و کالای مربوط به آن انجام و منتهی به صدور پروانه گمرکی در موارد بندهای یک تا چهار‌این ماده می‌گردد تشریفات قطعی گمرکی و در مورد بند پنجم تشریفات غیر قطعی گمرکی نامیده می‌شود.
‌تبصره 2 – مقررات مربوط به بسته‌های پیک سیاسی و محمولات و مرسولات پست بین‌المللی در آیین‌نامه گمرکی تعیین خواهد شد.
‌تبصره 3 – طرز عمل نسبت به ورود کالایی که منحصراً در فروشگاه آزاد فرودگاهها به مسافرین خروجی فروخته می‌شود در آیین‌نامه گمرکی تعیین‌می‌گردد.

‌ماده 20 – انجام تشریفات گمرکی اعم از قطعی و غیر قطعی جز در مواردی که در آیین‌نامه گمرکی تعیین می‌شود منوط به تسلیم اظهارنامه به گمرک‌می‌باشد. طرز تنظیم و تسلیم اظهارنامه و پیوستهای آن و ترتیب ممیزی و بازبینی کالا در آیین‌نامه گمرکی تعیین می‌شود.

‌ماده 21 – در مواردی که بین گمرک و اظهارکننده اختلاف حاصل شود (‌جز در مورد اختلاف از جهت غیر مجاز یا مجاز مشروط یا ممنوع بودن کالا) ‌و ترخیص کالا مستلزم پرداخت مبلغی بیش از آن چه اظهار شده است باشد اظهارکننده می‌تواند حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های گمرکی و‌عوارض را بر اساس اظهار خود نقداً به طور قطع پرداخت و تفاوت و جریمه احتمالی را به طور سپرده‌های نقدی یا ضمانت‌نامه بانکی تودیع و کالا را‌مرخص کند در مواردی که صاحب کالا به انتظار اعلام نظر قطعی گمرک از ترخیص کالا خودداری کند می‌تواند کلیه وجوه پرداختی مربوط را مسترد‌دارد در صورتی که نظر قطعی گمرک منطبق با اظهار صاحب کالا باشد صاحب کالا از پرداخت حق انبارداری از تاریخ اظهار تا تاریخ اعلام نظر قطعی و‌نهایی گمرک به نامبرده معاف است و همچنین کالای وارده به گمرک مدتی را که مقررات یا دستورهای دولتی با تشخیص گمرک من غیر حق مانع از‌ترخیص آن شده یا می‌شود با تصویب اداره کل گمرک در هر مورد از پرداخت حق انبارداری معاف خواهد بود.

 

‌فصل سوم : کالای متروکه

‌ماده 22 – حداکثر توقف هر کالا از تاریخ تسلیم مانیفست یا اظهارنامه اجمالی برای یکی از منظورهای مندرج در بندهای 1 تا 4 ماده 19 چهار ماه‌خواهد بود و در صورتی که ظرف مدت مزبور برای انجام تشریفات قطعی گمرکی و وظایفی که به عهده اظهارکننده است اقدام نشود کالا متروکه‌محسوب می‌گردد.

‌تبصره 1 – کالای فاسدشدنی که ضوابط و طبقه‌بندی آنها در آیین‌نامه گمرکی تعیین خواهد شد و همچنین کالایی که نگهداری آن ایجاد خطر یا‌هزینه (‌غیر از انبارداری متعارفی) می‌کند از شمول مقررات این ماده خارج و مشمول مقرراتی است که در آیین‌نامه گمرکی تعیین خواهد شد.
‌تبصره 2 – در موارد استثنایی که به تشخیص کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی موضوع ماده 51 این قانون عدم اقدام به تحویل گرفتن کالا از‌گمرک ظرف 4 ماه مذکور در این ماده معلول علل موجهی باشد اداره کل گمرک می‌تواند مهلت مقرر در این ماده را به تقاضای کتبی صاحب مال حداکثر‌تا 4 ماه دیگر به شرط پرداخت حق انبارداری تا تاریخ ابلاغ موافقت تمدید کند.
‌در این قبیل موارد بعد از انقضاء مهلت اداره کل گمرک می‌تواند بدن رعایت اخطار و آگهی مقرر برای کالای متروکه موضوع ماده 24 این قانون آن را به‌فروش برساند.
‌تبصره 3 – مهلت توقف کالای مورد نیاز مؤسسات تولیدی که به انبارهای اختصاصی یا انبارهای عمومی رسمی انتقال داده شده محدود به مدت‌چهار ماه مقرر در این ماده نبوده و گمرک مجاز است با موافقت وزارت دارایی برای مدت متناسب که مقتضی بداند آن را تمدید کند.
‌تبصره 4 – تا زمانی که کالا در گمرک موجود است صاحب کالا حق دارد اظهارنامه خود را برای یکی از منظورهای پنجگانه مندرج در ماده 19 این‌قانون تسلیم کرده به اظهارنامه دیگر تبدیل کند مشروط بر این که اظهار اول با رعایت مفاد ماده 31 مستلزم ضبط کالا نباشد و در صورتی که اظهار اول‌مستلزم پرداخت جریمه باشد اجازه تبدیل عنوان وقتی داده می‌شود که اظهارکننده قبلاً جریمه مقرر را بپردازد در صورتی که حقوق گمرکی و سود‌بازرگانی و عوارض از بابت اظهار قبلی پرداخت شده باشد مسترد خواهد گردید.

‌ماده 23 – هر گاه تشریفات گمرکی کالای صادراتی اعم از قطعی و موقت و کابوتاژ (Cabotage) و انتقالی و همچنین از آب گرفته از تاریخ تحویل‌به گمرک ظرف مدت چهار ماه انجام نشود و کالایی که تشریفات گمرکی آن انجام شده یا به فروش رسیده از تاریخ صدور پروانه گمرکی یا سند فروش تا‌انقضای چهار ماه از گمرک خارج نشود متروکه محسوب می‌گردد مگر آن که بر اساس تبصره 2 ماده 22 برای آنها تقاضای تمدید مهلت شده باشد.

‌ماده 24 – پس از متروکه شدن کالا گمرک مکلف است در مورد واردات به صاحب کالا و در مورد صادرات و کابوتاژ (cabotage) و انتقالی و از‌آب گرفته به کسی که کالا را اظهار کرده و در مورد کالای بفروش‌رفته از طرف گمرک به کسی که سند فروش به نام او صادر شده است اخطار کند که هر‌گاه ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه تشریفات گمرکی کالا را انجام ندهد یا از تحویل گرفتن کالا خودداری کند به ترتیب مقرر در آیین‌نامه گمرکی کالا‌به فروش خواهد رسید.

‌تبصره 1 – در صورتی که نام و نشانی اشخاص مذکور در این ماده معلوم نباشد یا این که مقیم خارج از کشور باشند اخطاریه مزبور به تحویل‌دهنده‌یا متصدی حمل کالا ابلاغ خواهد شد.
‌تبصره 2 – در مورد کالای بفروش‌رفته از طرف گمرک در صورتی که نشانی خریداری و در مورد تبصره 1 در صورتی که نشانی تحویل‌دهنده یا‌متصدی حمل کالا شناخته نشود مراتب در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار آگهی خواهد شد در این صورت 20 روز پس از انتشار آگهی کالا به فروش‌خواهد رسید.

‌ماده 25 – کالای متروکه به تشخیص گمرک به یکی از طرق زیر:
1 – حراج.
2 – مزایده کتبی.
3 – خرده‌فروشی.
‌به ترتیبی که در آیین‌نامه گمرکی تعیین می‌گردد فروخته خواهد شد و از حاصل فروش کالا پس از وضع هزینه‌های مربوط از قبیل هزینه فروش و حمل و‌بیمه داخلی و کلیه وجوهی که به ورود قطعی آن کالا تعلق می‌گیرد و سایر بدهیهای قطعی صاحب کالا به گمرک برداشت و بقیه به حساب سپرده منظور‌خواهد شد و اگر صاحب کالا ظرف مدت دو سال از تاریخ فروش با ارائه اسناد و مدارک به مطالبه سپرده اقدام نکند سپرده مزبور برای اقدام قانونی در‌اختیار دادستان شهرستانی که کالا در آن جا به فروش رفته گذارده می‌شود.

‌تبصره – هر گاه صاحب کالا بعد از نشر آگهی حراج و قبل از آن که گمرک کالای متروکه را به فروش رسانده باشد کالای خود را برای ورود قطعی یا‌موقت صدور قطعی یا موقت، اعاده به خارج، ترانزیت خارجی و کابوتاژ (Cabotage) اظهار و بلافاصله کلیه وجوهی که با توجه به نوع اظهار آن کالا‌تعیین می‌شود و همچنین هزینه‌های حراج و سایر هزینه‌های مربوط به آن را بپردازد گمرک از فروش آن کالا خودداری خواهد کرد.

 

‌فصل چهارم : ‌تخلفات و قاچاق گمرکی

‌ماده 26 – وسایط نقلیه آبی اعم از خالی یا حامل کالا که از خارج وارد آبهای کشور می‌شود باید فقط در اسکله‌های مجاز پهلو بگیرد یا در‌لنگرگاههای مجاز لنگر بیندازد و قبل از انجام تشریفات گمرکی نباید کالایی تخلیه یا بارگیری یا از اسکله‌ها یا لنگرگاهها خارج شود.
‌هواپیمایی که از خارج وارد کشور می‌شود باید فقط در فرودگاه مجاز فرود آمده و تشریفات گمرکی مقرر درباره آن انجام شود و مقامات مسئول‌فرودگاه‌ها حق ندارد قبل از انجام تشریفات گمرکی اجازه پرواز بدهند.
‌وسایط نقلیه زمینی باید از راههای مجاز وارد کشور شده و یکسره به اولین گمرک مرزی وارد و تشریفات گمرکی آن انجام شود.

‌تبصره 1 – اسکله‌ها و لنگرگاهها و فرودگاهها و راههای مجاز گمرکی از طرف اداره کل گمرک اعلام می‌شود.
‌تبصره 2 – تخلف از مقررات این ماده جز در مواردی که قبلاً از گمرک کسب اجازه شده باشد و یا در مواد قهری یا اضطراری که باید ثابت شود، در‌مورد وسایط نقلیه خالی مستوجب پرداخت جریمه از یک هزار تا پنج هزار ریال طبق آیین‌نامه گمرکی خواهد بود (‌تعلق این جریمه مانع اجرای سایر‌مجازاتهای قانونی نخواهد بود) و در مورد وسایط نقلیه حامل کالا طبق ماده 29 رفتار می‌شود.

‌ماده 27 – تخلفات گمرکی ناشی از اظهار خلاف واقع و یا تسلیم اسناد یا سیاهه نادرست به گمرک (‌به استثنای یا سیاهه جعلی که مشمول قوانین‌مربوط به خود خواهد بود) که منجر به عدم وصول حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های گمرکی و و عوارض به میزان واقعی بشود علاوه از‌وصول مابه‌التفاوت موجب پرداخت جریمه‌ای است که میزان آن در آیین‌نامه گمرکی تعیین می‌گردد و در هر حال نباید از یک برابر مابه‌التفاوت مبلغ‌اظهار شده با آن چه واقعاً باید پرداخت شود تجاوز کند و همچنین مواد تعلق جریمه به تخلفات ناشی از اجرای سایر مقررات گمرکی و میزان آن در‌آیین‌نامه گمرکی تعیین خواهد شد.

‌تبصره – در صورتی که تخلفات مذکور در این ماده مربوط به نوع جنس بوده و توأم با تسلیم اسناد یا سیاهه نادرست باشد تا یک سال بعد از خروج‌کالا از گمرک کشف شود ترتیب مطالبه مابه‌التفاوت و جریمه و وصول آن و صدور اجراییه و نحوه اعتراض و انجام عملیات اجرایی طبق تبصره 2 ماده16 خواهد بود.

‌ماده 28 – هر گاه در ضمن کالایی که منظماً به گمرک وارد گردیده کالایی مشاهده شود که در اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (‌مانیفستManifeste) یا بارنامه وسیله نقلیه ذکری از آن نشده و یا بر عکس کالایی در اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (‌مانیفست Manifeste) یا بارنامه‌ذکر شود که به گمرک تحویل نگردیده و برای توضیح علت اختلافات ظرف شش ماه اسناد و مدارک مورد قبول گمرک از طرف مؤسسه حامل کالا ارائه‌نشود حسب مورد به شرح زیر رفتار خواهد شد:
‌در مورد اضافه تخلیه به ضبط جنس اضافی اکتفا خواهد شد. در مورد کسر تخلیه مبلغ جریمه برای کالای مجاز عبارت خواهد بود از یک برابر و نیم‌وجوهی که به ترخیص قطعی کالا تعلق می‌گیرد مشروط بر این که از یک برابر بهای سیف تجاوز نکند و در مورد کالای ممنوع‌الورود یا غیر مجاز جریمه‌معادل دو برابر بهای سیف کالا خواهد بود.

‌اگر ظرف مهلت مقرر با توجه به اوضاع و احوال یا ارائه اسناد و مدارک مورد قبول گمرک ثابت گردد که نسبت به اختلاف سوء نیتی نبوده گمرک‌می‌تواند در مورد اضافه برای هر عدل یا بسته ده ریال که حداکثر از 5 هزار ریال تجاوز نکند و نسبت به کسری برای هر عدل یا بسته 50 ریال که حداکثر‌از 20 هزار ریال تجاوز نکند جریمه اخذ و اجازه اصلاح اظهارنامه اجمالی را بدهد.
‌تبصره 1 – در مورد کسری اگر کالا در مدت مقرر به یکی از گمرکات کشور تحویل شود و یا معلوم گردد که کسری در اثر عدم امکان تخلیه ناشی از‌پارگی عدلها و یا شکستگی صندوق و لفاف و نظایر آن و یا فاسد بودن کالا بوده است از اخذ جریمه صرف نظر می‌شود.
‌تبصره 2 – مسئول پرداخت جرایم مقرره فوق در مورد مؤسسات حمل و نقل که دارای نمایندگی در ایران هستند نمایندگیهای مزبور خواهند بود و‌در مورد وسایل نقلیه که نمایندگی رسمی ندارند اداره گمرک می‌تواند به منظور وصول جرائم احتمالی تأمین لازم را اخذ کند.

‌ماده 29 – موارد مشروحه زیر قاچاق گمرکی محسوب می‌شود:
1 – وارد کردن کالا به کشور یا خارج کردن کالا از کشور به ترتیب غیر مجاز مگر آن که کالای مزبور در موقع ورود یا صدور ممنوع یا غیر مجاز یا‌مجاز مشروط نبوده و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده باشد.
2 – خارج نکردن وسایط نقلیه و یا کالایی که به عنوان ورود موقت یا ترانزیت خارجی وارد کشور شده باشد به استناد اسناد خلاف واقع مبنی بر‌خروج وسایط نقلیه و کالا.
3 – بیرون بردن کالای تجارتی از گمرک بدون تسلیم اظهارنامه و پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض خواه عمل در حین خروج از‌گمرک یا بعد از خروج کشف شود.
‌هر گاه خارج‌کننده غیر از صاحب مال یا نماینده قانونی او باشد گمرک عین کالا و در صورت نبودن کالا بهای آن را که از مرتکب گرفته می‌شود پس از‌دریافت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مقرره به صاحب کالا مسترد می‌دارد و مرتکب طبق مقررات کیفری تعقیب خواهد شد.
4 – تعویض کالای ترانزیت خارجی یا برداشتن از آن.
5 – اظهار کردن کالای ممنوع‌الورود یا غیر مجاز تحت عنوان کالای مجاز یا مجاز مشروط با نام دیگر.
6 – وجود کالای اظهارنشده ضمن کالای اظهار شده به استثناء مواردی که کالای مزبور از نوع مجاز بوده و مأخذ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و‌عوارض آن بیشتر از مأخذ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض کالای اظهار شده نباشد.
‌کالای اظهارنشده ضمن کالای ترانزیتی اعم از این که کالای مزبور مجاز یا مشروط و یا ممنوع باشد مشمول این بند خواهد بود.
7 – خارج نکردن یا وارد نکردن کالایی که ورود یا صدور قطعی آن ممنوع یا مشروط باشد ظرف مهلت مقرر از کشور یا به کشور که به عنوان‌ترانزیت خارجی یا ورود موقت یا کابوتاژ (Cabotage) یا خروج موقت یا مرجوعی اظهار شده باشد جز در مواردی که ثابت شود در عدم خروج یا‌ورود کالا سوء نیتی نبوده است.
8 – واگذاری کالای معاف مندرج در ماده 37 به هر عنوان بر خلاف مقررات این قانون و یا بدون پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض‌مربوط.
9 – اظهار کردن کالای مجاز تحت عنوان کالای مجاز دیگری که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض آن کمتر است با نام دیگر و با استفاده از‌اسناد خلاف واقع.
10 – بیرون بردن کالا از گمرک با استفاده از شمول معافیت با تسلیم اظهارنامه خلاف یا اسناد خلاف واقع.

‌ماده 30 – اشخاصی که مرتکب قاچاق شوند اگر دارای کارت بازرگانی باشند در صورت محکومیت علاوه بر مجازاتهای مربوط از عضویت اتاق‌بازرگانی و صنایع و معادن ایران و یا شعب آن در شهرستانها به طور موقت یا دائم محروم شده و کارت بازرگانی آنان نیز باطل می‌شود و در صورتی که‌موضوع به دادگاه ارجاع نشده باشد بنا به پیشنهاد گمرک و تشخیص کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت اقتصاد و اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران‌و اداره کل گمرک ممکن است به طور موقت یا دائم از عضویت اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران محروم گردند در هر حال این اقدام مانع از تعقیب‌مرتکب در مراجع قانونی نخواهد بود.
‌تبصره – محرومیت از عضویت اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران مانع از ترخیص کالایی که طبق مقررات قبل از محرومیت برای آن گشایش‌اعتبار شده یا حمل گردیده نخواهد بود.

‌ماده 31 – کالایی که ورود آن قانوناً ممنوع یا طبق مقررات صادرات و واردات سالانه غیر مجاز باشد هر گاه برای ورود قطعی یا ترانزیت داخلی با نام‌و مشخصات کامل و صحیح اظهار شود گمرک باید از ترخیص آن خودداری و به صاحب کالا یا نماینده وی کتباً اخطار کند که حداکثر ظرف سه ماه با‌انجام کلیه تشریفات آن کالا را از کشور خارج کند. در صورتی که کالا را ظرف مدت مزبور از کشور خارج نکند گمرک کالا را ضبط و مراتب را به صاحب‌آن یا نماینده او ابلاغ خواهد کرد.
‌صاحب کالا حق دارد از تاریخ ابلاغ ضبط تا دو ماه به دادگاه شهرستان مراجعه کند در غیر این صورت کالا به ملکیت قطعی دولت در خواهد آمد.
‌تبصره 1 – کالایی که ورود آن قانوناً جرم شناخته شده از شمول این ماه مستثنی و طبق قوانین و مقررات مربوط نسبت به آن عمل خواهد شد.
‌تبصره 2 – کالایی که طبق مقررات عمومی صادرات و واردات آن غیر مجاز و برای ترانزیت خارجی یا ورود موقت در اظهارنامه ترانزیت داخلی و‌اسناد ضمیمه آن قید شده باشد مشمول این ماده نخواهد بود.

‌ماده 32 – در مورد کالای موضوع ماده 31 که اشتباهاً به جای کالای مجاز ولی بدون استفاده از اسناد خلاف واقع از گمرک مرخص شده و از تاریخ‌ترخیص بیش از شش ماه نگذشته باشد به شرح زیر رفتار خواهد شد:
1 – در صورتی که تمام یا قسمتی از کالای ترخیص شده در اختیار صاحب کالا باشد کالا فوری توقیف و پس از رد حقوق گمرکی و سود بازرگانی و‌عوارض دریافتی طبق مقررات ماده 31 رفتار خواهد شد.
2 – در صورتی که تمام یا قسمتی از کالای ترخیص شده در اختیار صاحب کالا نباشد مابه‌التفاوت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مقدار‌به دست‌نیامده (‌در صورت تعلق) دریافت می‌شود.

‌ماده 33 – گمرک می‌تواند در موارد مخصوصی که در آیین‌نامه گمرکی تعیین می‌شود کالایی را که ضبط شده و به ملکیت قطعی دولت در آمده است‌معدوم نماید و یا بر اساس مقررات مربوط به فروش کالای متروکه، به فروش برساند و یا با تشخیص وزیر دارایی به طور رایگان به مؤسسات عام‌المنفعه‌و خیریه تحویل نماید.

‌ماده 34 – در مورد کالای فاسدشدنی و همچنین کالایی که نگهداری آن ایجاد هزینه (‌غیر از هزینه متعارف انبارداری) می‌کند و همچنین کالایی که از‌تاریخ ضبط آن 18 ماه گذشته ولی تکلیف نهایی آن از طرف مراجع صلاحیتدار معلوم نشده باشد گمرک می‌تواند آن را طبق ماده 25 این قانون به فروش‌رسانیده حاصل فروش آن را تا تعیین تکلیف نهایی به عنوان سپرده نگاهداری کند مگر آن که مرجع صلاحیتدار ادامه نگاهداری عین کالا را تا تعیین‌تکلیف نهایی لازم بداند.

‌ماده 35 – اشتغال کارکنان گمرک به امر تجارت یا حق‌العمل‌کاری و هر نوع حرفه دیگر که به انجام وظیفه آنها در گمرک ارتباط داشته باشد ممنوع‌است متخلفین به حکم دادگاه اداری محکوم به اخراج از خدمت گمرک خواهند شد.

‌ماده 36 – به تخلفات حق‌العمل‌کاران از گمرک در مورد مقررات این قانون و آیین‌نامه آن در کمیسیون مذکور در ماده 30 رسیدگی و در صورت ثبوت‌تخلف کمیسیون رأی به ابطال موقت یا دائم پروانه حق‌العمل‌کاری متخلف خواهد داد.
‌تصمیم کمیسیون مانع تعقیب مرتکب در مراجع قانونی صلاحیتدار نخواهد بود.


‌فصل پنجم : معافیتها و ممنوعیت‌ها

‌ماده 37 – علاوه بر معافیتهای مذکور در جدول تعرفه پیوست این قانون و معافیتهای دیگری که به موجب قوانین خاص یا بر طبق قراردادهای‌مصوب مجلسین برقرار شده در موارد زیر نیز کالای وارده از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف می‌باشد ولی هزینه گمرکی باید‌پرداخت شود.
1 – کالا و اشیایی که وزیر دربار شاهنشاهی یا شخصی که از طرف مشارالیه مجاز باشد کتباً تقاضای ترخیص آن را بنماید و همچنین کالای متعلق‌به پادشاهان و رؤساء کشورهای خارجی و همراهان آنها.
2 –
‌الف – اشیاء و کالای مورد استفاده رسمی مأموریتهای سیاسی خارجی و اشیاء و کالای مورد استفاده مأمورین سیاسی و خارجی و بستگان آنها در‌حدود مقررات کنوانسیون وین راجع به روابط دیپلماتیک مورخ 18 آوریل 1961 و به شرط معامله متقابل و با تشخیص وزارت امور خارجه و اداره کل‌گمرک در هر مورد.
ب – اشیاء و کالای مورد استفاده رسمی مأموریتهای کنسولی خارجی و اشیاء مورد استفاده سرکنسولها و کنسولها و کنسولیاران رسمی مشروط بر‌آن که طی مدت نه ماه از تاریخ استقرار آنها به سمت مزبور در ایران وارد شده باشد و به شرط رعایت معامله متقابل و با تشخیص وزارت امور خارجه و‌اداره کل گمرک در هر مورد.
ج – اشیاء و کالای مورد استفاده رسمی نمایندگیهای ملل متحد و مؤسسات تخصصی وابسته به آن و اشیاء مورد استفاده کارکنان و کارشناسان ملل‌متحد مأمور خدمت در ایران در حدود مقررات مندرج در کنوانسیون (Convention) مربوط به مزایا و مصونیتها ملل متحد مورخ 13 فوریه1946 با‌تشخیص وزارت امور خارجه و اداره کل گمرک در هر مورد.
‌د – اشیاء و کالای مورد استفاده کارشناسان خارجی که از محل کمکهای فنی و اقتصادی و علمی و فرهنگی ممالک خارجی و مؤسسات بین‌المللی‌به ایران اعزام می‌شوند برابر مقرراتی که در آیین‌نامه مزایا و معافیتهای کارشناسان خارجی مصوب 23 تیر ماه 1345 کمیسیونهای دارایی مجلسین‌پیش‌بینی شده است با تشخیص وزارت امور خارجه و اداره کل گمرک در هر مورد.

3 – اسلحه و مهمات و وسایل نقلیه (‌به استثنای اتومبیل سواری) و لوازم مخابرات و مواصلات و سایر تجهیزات نظامی که از بودجه دولت یا از‌محل هر اعتبار دیگری که برای این کار تخصیص یافته و به تصویب دولت رسیده باشد منحصراً برای مصارف ارتش شاهنشاهی و ژاندارمری و شهربانی‌کل کشور و سازمان اطلاعات و امنیت کشور خریداری و مستقیماً به نام سازمانهای مذکور از خارج وارد شده باشد.

4 – کالای ترانزیت خارجی، مرجوعی، انتقالی، کابوتاژ و واردات موقت همچنین صادرات کشور از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و‌عوارض بخشوده است ولی مشمول پرداخت هزینه‌های گمرکی خواهد بود، شرایط و مقررات و تشریفات ورود و خروج این گونه کالا در آیین‌نامه‌گمرکی تعیین می‌شود.

5 – اسباب سفر و اشیاء شخصی مستعمل همراه مسافر در صورتی که جنبه تجاری نداشته باشد به طور کلی و اشیاء غیر مستعمل و مواد خوراکی‌همراه به شرط آن که جنبه تجاری نداشته و قیمت آن در مورد هر مسافر از مبلغی که در آیین‌نامه گمرکی تعیین می‌شود تجاوز نکند و در صورت تجاوز‌نسبت به مازاد مشمول پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض خواهد بود.

6 – لوازم خانه و اشیاء شخصی ایرانیان مقیم خارجه که مدت اقامت آنان در خارج یک سال یا بیشتر بوده و شش ماه آخر آن متوالی باشد و لوازم‌خانه و اشیاء مستعمل اتباع خارجه که برای اقامت به ایران وارد می‌شوند مشروط بر این که:
‌الف – یک ماه قبل از ورود تا نه ماه بعد از ورود آنان به گمرک برسد مگر در موارد فورس‌ماژور به تشخیص کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی.
ب – لوازم و اشیاء مزبور با وضع و شئون اجتماعی آنان مناسب بوده و جنبه تجاری نداشته باشد.
ج – ظرف 5 سال قبل از آن از چنین معافیتی استفاده نکرده باشند.
‌تبصره 1 – کارمندان دولت که برای انجام مأموریت یکساله و یا بیشتر به خارج اعزام می‌شوند در صورتی که قبل از پایان مأموریت و توقف یکساله‌از خارج احضار شوند مشمول شرط مدت یک سال توقف مذکور در این بند نخواهند بود.
‌تبصره 2 – منظور از اشیاء و لوازم شخصی مذکور در این قانون اشیایی است که عرفاً فقط مورد استفاده صاحب آن قرار گیرد و منظور از لوازم خانه‌اشیایی است که عرفاً مورد استفاده خانواده صاحب آن اشیاء هنگام اقامت در یک محل باشد.

7 – آلات و افزار دستی مربوط به کار یا حرفه ایرانیان و خارجیانی که به ایران می‌آیند.
8 – اشیاء شخصی و اثاثه منزل و افزار کار مستعمل ایرانیانی که در کشورهای خارجه فوت می‌شوند با ارائه گواهی تحریر ترکه تنظیم از طرف‌مأمورین کنسولی دولت شاهنشاهی ایران یا مقامات صلاحیتدار محلی (‌به تشخیص وزارت امور خارجه در مواردی که مأمورین کنسولی دولت‌شاهنشاهی در کشور محل فوت نباشند) مشروط بر این که گواهی تحریر ترکه مزبور حداکثر ظرف شش ماه بعد از فوت تنظیم شده باشد.
‌تبصره – معافیتهای موضوع بندهای 5 تا 8 این ماده شامل وسایط نقلیه نخواهد بود.

9 – هدایایی که از طرف دولتها رسماً به اتباع ایران داده می‌شود همچنین هدایای دولتها و اشخاص و مؤسسات به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی‌و وابسته به دولت و شهرداریها و دانشگاهها و مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه.

10 –
‌الف – دارو و لوازم بیمارستانی مورد احتیاج جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران با گواهی وزارت بهداری و لوازم امدادی جمعیت مزبور با گواهی‌وزارت دارایی.
ب – دارو و لوازم طبی مورد احتیاج درمانی و بهداشتی مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه با گواهی وزارت بهداری.
ج – کاغذ مورد نیاز سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی جهت کتب دبستانی مجانی.
‌تبصره – مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه مشمول بندهای 9 و 10 به پیشنهاد وزیر دارایی و تصویب هیأت وزیران تعیین و ابلاغ خواهد شد.

11 – آلات و ادوات حفاری و مواد شیمیایی و وسایل عملیات علمی و فنی و اتومبیلهای باری که توسط هیأتهای علمی باستانشناسی کشورهای‌عضو سازمان تربیتی و علمی و فرهنگی ملل متحد (‌یونسکو) وارد شود به شرط آن که صرفاً برای کارهای حفاری و اکتشافات علمی باشد با تشخیص و‌تأیید وزارت فرهنگ و هنر.

12 – اشیاء باستانی مربوط به میراث فرهنگ و تمدن ایران اعم از این که قبلاً به خارج از کشور برده شده و یا در خارج از کشور به دست آمده باشد‌با تشخیص و تأیید وزارت فرهنگ و هنر.

13 – اشیایی که به منظور تشکیل آرشیوها و موزه‌ها و نمایشگاههای فرهنگی و هنری و کتابخانه‌ها و آموزش سمعی و بصری و هنری و مبادلات‌فرهنگی و تعمیر و مرمت آثار باستانی به وسیله وزارت فرهنگ و هنر وارد کشور می‌شود.


14 – اشیاء عتیقه مربوط به میراث فرهنگ و تمدن سایر کشورها که برای ایجاد و یا تکمیل موزه‌های عمومی وارد کشور شود به تشخیص و تأیید‌ وزارت فرهنگ و هنر.
15 – ظروف عادی و لفافهای متعارفی بیرونی کالای وارده و همچنین قرقره و تکیه‌گاههای همانند مربوط به کالای وارده که ارزش آنها جداگانه در‌سیاهه خرید منظور شده و به صورت ورود موقت به منظور امکان اعاده به خارج اظهار می‌شود و کالای صادر شده که به هر علت عیناً بازگشت داده‌می‌شود با رعایت ماده 2 قانون استرداد حقوق گمرکی مواد اولیه مصنوعات ماشینی و کارخانه‌های داخلی مصوب 1345.

16 – مقدار سوخت و روغن مصرفی وسایط نقلیه در ورود و خروج از کشور.
17 – نتاج دامهایی که برای تعلیف از کشور خارج و یا به کشور وارد شده و پس از تعلیف باز می‌گردند.
18 – نمونه‌های تجاری بی‌بها با رعایت کنوانسیون (Convention) مربوط.
19 – مدال و نشانهایی که از طرف دولتها و مؤسسات خارجی بین‌المللی رسماً به اتباع ایران اعطاء می‌شود.
20 – کلیه سموم و مواد گندزدایی برای نباتات و حیوانات مورد مصرف در کشاورزی و یا تأمین بهداشت عمومی مشروط بر این که در هر مورد‌طبق گواهی وزارت کشاورزی یا وزارت بهداری حسب مورد و با توجه به احتیاجات کشور برای منظورهای فوق وارد گردد.
‌تبصره – کالای موضوع بندهای 1 و 2 و 5 و 6 و 7 و 8 و 9 و 10 و 11 و 12 و 13 و 14 که طبق قانون قابل ورود باشد از لحاظ ممنوعیت و‌محدودیت مشمول مقررات عمومی صادرات و واردات نخواهد بود.

‌ماده 38 – کالایی که به موجب قوانین مخصوص یا به موجب بندهای 1 و 2 و 3 و 9 و 10 و 11 و 12 و 13 و 14 ماده 37 با معافیت مرخص‌می‌شود در صورتی که قبل از انقضاء پنج سال از تاریخ ترخیص آن به دیگری که حق معافیت با همان شرایط را ندارد به هر عنوان واگذار شود باید حقوق‌گمرکی و سود بازرگانی و عوارض آن با کسر مبلغی که به تناسب فرسودگی و استهلاک در نظر گرفته خواهد شد پرداخت شود.
‌هر گاه کالای مورد معافیت بدون پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض به دیگری انتقال داده شود و انتقال‌گیرنده قبل از اخذ مدارک مربوط‌به حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و عوارض آن را تصرف کند آن کالا قاچاق محسوب و انتقال‌دهنده و انتقال‌گیرنده باید جریمه متعلق را‌متضامناً پرداخت کنند.
‌در مورد اتومبیلهای سواری که توسط نمایندگان سیاسی خارجی مقیم ایران با معافیت وارد و به دیگری واگذار شود به شرط رعایت معامله متقابل این‌مدت سه سال خواهد بود.

‌ماده 39 – حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض قطعات و لوازم و موادی که برای مصرف در ساخت یا مونتاژ یا بسته‌بندی اشیاء یا مواد یا‌دستگاهها وارد می‌گردد در مواردی که مشمول ردیفی از جدول تعرفه شود که مأخذ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض آن بیشتر از مأخذ حقوق‌گمرکی و سود بازرگانی و عوارض شیء یا ماده یا دستگاه آماده باشد به تشخیص و نظارت وزارت اقتصاد به مأخذ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و‌عوارض شیء یا ماده یا دستگاه آماده مربوط وصول خواهد شد.

‌در صورتی که این قبیل کالا به مصرف دیگر غیر از مصرف تعیین شده از طرف وزارت اقتصاد برسد عمل قاچاق محسوب می‌شود.
‌تبصره – به منظور حمایت از صنایع داخلی دولت می‌تواند به پیشنهاد وزارت اقتصاد در حقوق گمرکی مربوط به مواد اولیه و قطعات ماشین آلات‌صنعتی و کشاورزی و دستگاههای الکتریک و الکترونیک و وسایل حمل و نقل که کارخانه‌های داخلی به کشور وارد و در آن کارخانه‌ها تکمیل و یا‌سوار و یا ساخته می‌شود به میزان لازم تخفیف داده و یا به کلی معاف کند.

‌ماده 40 – کالای مشروحه زیر ممنوع‌الورود می‌باشد:
1 – کالایی که به موجب جدول تعرفه گمرکی یا قوانین خاص ممنوع‌الورود شناخته شده یا بشود.
2 – کالایی که به موجب تصویب‌نامه‌های متکی به قانون غیر مجاز شناخته شده یا بشود در مدت اعتبار آن تصویب‌نامه‌ها.
3 – اسلحه جنگی و شکاری از هر قبیل، باروت، چاشنی، فشنگ، گلوله و سایر مهمات جنگی دینامیت و مواد محترقه و منفجره مگر با موافقت‌وزارت جنگ در هر مورد.
4 – مواد مخدر از هر قبیل مگر با موافقت وزارت بهداری در هر مورد.
5 – دستگاه مخصوص عکاسی و فیلمبرداری هوایی مگر با موافقت وزارت جنگ در هر مورد.
6 – دستگاههای فرستنده از هر نوع و قطعات متعلق به آنها مگر با موافقت وزارت پست و تلگراف و تلفن در هر مورد.
7 – صفحه گرامافون و نوار پر شده فیلم و کتاب که به تشخیص وزارت فرهنگ و هنر مخالف نظم عمومی یا شئون ملی یا عفت عمومی یا مذهب‌رسمی کشور باشد.
8 – مجله، روزنامه، صور، علامات و هر نوع نوشته که به تشخیص وزارت اطلاعات مخالف نظم عمومی یا شئون ملی یا عفت و یا مذهب رسمی‌کشور باشد.
9 – کالایی که روی خود آنها یا روی لفاف آنها و یا در بارنامه و اسناد مربوط عبارت یا علامتی مخالف نظم عمومی یا شئون ملی یا عفت عمومی و‌یا مذهب رسمی کشور وجود داشته باشد.
10 – اسکناسهای خارجی که در کشور مبداء از جریان قانونی خارج شده است همچنین اسکناس و تمبر و نوار چسب (‌باندرول) تقلبی و‌ساختگی.
11 – بلیط بخت‌آزمایی
12 – کالایی که روی خود آنها و یا روی لفاف آنها نشانی یا نام بنگاه یا علامت یا مشخصات دیگری باشد که موجبات اغفال خریدار و مصرف‌کننده‌را نسبت به سازنده یا محل ساخت یا خواص یا مشخصات اصلی اجناس نامبرده فراهم کند.
‌تبصره – ورود موقت – ترانزیت داخلی – ترانزیت خارجی و عمل انتقال (‌ترانسبوردمان Transbordement) در مورد اشیاء مذکور در بند 3‌بدون موافقت وزارت جنگ و در مورد اشیاء مذکور در بند 4 بدون موافقت وزارت بهداری در هر مورد ممنوع است.

‌ماده 41 – دولت می‌تواند با صدور تصویبنامه، ترانزیت خارجی یا ورود موقت یا کابوتاژ (Cabotage) هر کالایی را به اقتضای مصالح اقتصادی یا‌امنیت عمومی ممنوع یا مقید به شرایطی کند.

‌ماده 42 – دربار شاهنشاهی مشمول مقررات مربوط به ممنوعیتهای ورود گمرکی نیست.
‌ماده 43 – رؤساء مأموریتهای سیاسی به شرط معامله متقابل می‌توانند اشیایی را که به موجب مقررات صادرات و واردات هر سال غیر مجاز یا‌مشروط شناخته شده برای مصارف خود یا اعضاء سیاسی مأموریت با تشخیص و گواهی وزارت امور خارجه مستقیماً به نام خود وارد کنند.
‌ماده 44 – صدور اشیاء عتیقه و باستانی از کشور ممنوع است مگر با اجازه وزارت فرهنگ و هنر.


‌فصل ششم : ‌مسئولیت گمرک برای حفظ کالا

‌ماده 45 – اداره کل گمرک مکلف است کالای موجود در گمرک و بین راهی ترانزیت داخلی اداری را از هنگام تحویل گرفتن تا زمان تحویل دادن به‌صاحب آن یا نماینده او در مقابل خطرات ناشی از آتش‌سوزی، انفجار، اشتعال بیمه کرده و حق بلیه متعلق را در موقع ترخیص از صاحبان کالا وصول‌کند در صورتی که کالای تحویلی به گمرک در مقابل خطرات یاد شده به موجب بیمه‌نامه معتبر بیمه بوده و در موقع ورود کالا و تحویل به گمرک یک‌نسخه معتبر از بیمه‌نامه به گمرک مربوط تسلیم شده باشد و تا زمانی که بیمه‌نامه مزبور دارای اعتبار بوده و مدت آن منقضی نشده باشد حق بیمه دریافت‌نخواهد شد.
‌تبصره – ارزش کالا برای دریافت حق بیمه در مورد کالای تجاری بهایی است که در اسناد خرید تعیین گردیده است در مواردی که اسناد ارائه نشود‌همچنین در سایر موارد ارزش کالا طبق آیین‌نامه گمرکی تعیین می‌شود.

‌ماده 46 – در غیر از موارد مذکور در ماده 45 و موارد قوه قهریه (‌فورس‌ماژور) و خسارت ناشی از کیفیت خود کالا یا بسته‌بندی آن در صورتی که کالا‌در مدت توقف در اماکن گمرکی یا بندری یا ترانزیت داخلی اداری از بین برود یا خسارتی بدان وارد آید معادل میزان آن چه از بین نرفته یا آسیب دیده از‌محل درآمد انبارداری و در صورت عدم تکافو از سایر درآمدهای گمرکی بر اساس تبصره ماده 45 پرداخت خواهد شد.
‌تبصره – پرداخت غرامت از طرف شرکت بیمه یا گمرک رافع مسئولیت انباردار و سایر مأموران مربوط نمی‌باشد.

‌ماده 47 – اداره کل گمرک می‌تواند طبق آیین‌نامه گمرکی درخواست واردکنندگانی را که می‌خواهند کالای وارده خود را به انبار اختصاصی (‌ملکی یا‌استیجاری) و یا به انبارهای عمومی رسمی و سردخانه‌ها انتقال دهند قبول کند انتقال کالا به انبارهای مزبور و سردخانه‌ها منوط به انجام تشریفات‌ترانزیت داخلی و رعایت کلیه مقررات مربوط و پرداخت هزینه و تضمین حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض خواهد بود.

‌ماده 48 – مسئولیت از بین رفتن یا کاهش یا آسیب‌دیدگی یا فساد کالا در انبارهای اختصاصی یا در انبارهای عمومی رسمی یا سردخانه‌ها و‌همچنین حمل یکسره یا ترانزیت داخلی غیر اداری متوجه گمرک نیست و صاحب کالا مکلف است در صورت فقدان یا کاهش یا آسیب‌دیدگی در موارد‌مزبور کلیه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مربوط را به طور کامل بپردازد.

‌ماده 49 – اداره کل گمرک و سازمان بنادر و کشتیرانی می‌توانند اماکن و انبارهای ملکی خود را برای ایجاد انبارهای عمومی یا سردخانه یا انبار‌اختصاصی به موجب آیین‌نامه گمرکی به اجاره واگذار کنند.

‌ماده 50 – در مواردی که کالا در حین حمل از مبداء تا هنگام تحویل به بندر یا گمرک یا در مدت توقف در اماکن گمرکی یا بندری یا ترانزیت داخلی‌اداری آسیب دیده یا ضایع یا فاسد شده باشد صاحب کالا می‌تواند تقاضا کند که کالا را با پرداخت تمام هزینه‌های گمرکی به خارج از کشور اعاده دهد یا‌بدون پرداخت هزینه‌های گمرکی آن را بلاعوض به گمرک واگذار کند و یا قسمت آسیب‌دیده یا فاسد شده را تفکیک کرده و فقط حقوق گمرکی و سود‌بازرگانی و عوارض قسمت سالم را بپردازد و از ترخیص بقیه به نفع گمرک صرف نظر کند در صورتی که تفکیک قسمت سالم مقدور نباشد یا تفکیک‌موجب آسیب‌دیدگی یا فساد بیشتر کالا شود اداره گمرک می‌تواند به تقاضای صاحب کالا به نسبت آسیب‌دیدگی و فساد در حقوق گمرکی و سود‌بازرگانی و عوارض و هزینه‌های گمرکی (‌به استثنای باربری) مقدار آسیب‌دیده یا فاسد شده را تخفیف دهد.
‌تخفیف موضوع این ماده شامل کالای متروکه نخواهد بود.
 

‌فصل هفتم : مراجع رسیدگی به اختلافات گمرکی

‌ماده 51 – مرجع رسیدگی به اختلاف در تشخیص نوع کالا و تطبیق مشخصات آن با مندرجات تعرفه گمرکی و سایر اختلافات ناشی از اجرای‌مقررات گمرکی و مقررات صادرات و واردات کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی است. این کمیسیون از پنج کارمند بصیر و مطلع به امور گمرکی به‌انتخاب رییس کل گمرک و یک نفر از کارمندان بصیر و مطلع وزارت دارایی و یک نفر از کارمندان بصیر و مطلع وزارت اقتصاد به انتخاب وزرای مربوط‌تشکیل می‌شود.
‌رأی کمیسیون در مواردی که مابه‌الاختلاف بین مبلغ رأی و مبلغ مورد قبول مؤدی 250 هزار ریال یا کمتر باشد برای طرفین قطعی و لازم‌الاجراء است و‌زائد بر دویست و پنجاه هزار ریال همچنین در سایر موارد مذکور در این ماده رأی کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی قابل تجدید نظر است و طرفین‌می‌توانند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی کمیسیون تقاضای تجدید نظر نمایند.

‌ماده 52 – کمیسیون تجدید نظر از رییس کل دیوان محاسبات و رییس یا یکی از معاونان کل گمرک و یکی از قضات عالیرتبه به انتخاب وزیر‌دادگستری و یک نفر کارمند عالیرتبه از طرف وزیر اقتصاد یک نفر از اعضاء هیأت‌رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به انتخاب رییس اتاق‌تشکیل می‌شود. رأی این کمیسیون قطعی و برای طرفین لازم‌الاجراء است. رأی کمیسیون تجدید نظر در موارد مشابه نیز ملاک عمل خواهد بود.
‌تبصره – ترتیب انتخاب و مدت عضویت اعضاء کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی و طرز تشکیل و اداره جلسات کمیسیون مزبور و تجدید‌نظر و همچنین نحوه رسیدگی به اختلافات و صدور آراء به موجب آیین‌نامه گمرکی تعیین خواهد شد.
‌فصل هشتم – مقررات مختلف
‌ماده 53 – در تمام موارد مربوط به این قانون اقامتگاه صاحب کالا یا نماینده قانونی او همان است که در اظهارنامه گمرکی یا تقاضانامه قید شده در‌صورتی که تغییری در محل داده شود باید فوراً محل جدید را با مشخصات کامل به گمرک اطلاع دهد و تا زمانی که به این ترتیب اطلاع نداده‌اند کلیه‌اخطاریه‌ها و دعوتنامه‌ها و احکام کمیسیونها و اجراییه‌های مربوط به همان محل تعیین شده در اظهارنامه یا برگ تقاضا ابلاغ می‌شود.
‌ماده 54 – حق انحصار قند، شکر، گلوکز اعم از محصول داخلی یا وارده به کشور همچنین مواد قنددار وارداتی به شرح زیر دریافت خواهد شد:
1 – حق انحصار قند و شکر و گلوکز هر کیلوگرم 1. 25 ریال.
2 – حق انحصار مواد قندداری که بیش از چهل درصد قند داشته باشد هر کیلوگرم 2 ریال.

‌ماده 55 – در مواردی که در عبارت جدول تعرفه این قانون ابهام وجود داشته باشد متن فهرست طبقه‌بندی (‌ نمانکلاتور Nomenclature) ‌بروکسل و یادداشت‌های توضیحی آن ملاک عمل خواهد بود.

‌ماده 56 – اداره کل گمرک مکلف است طبق قانون قرارداد الحاق دولت ایران به فهرست طبقه‌بندی (‌نمانکلاتور Nomenblature) بروکسل‌اصلاحاتی که بعداً در طبقه‌بندی کالا و یادداشتهای توضیحی آن به عمل می‌آید و از طرف شورای همکاریهای گمرکی بورسکل تصویب و اعلام‌می‌شود در تعرفه و یادداشتهای توضیحی آن منظور و برای اطلاع عامه آگهی کند.
‌در صورتی که اصلاحات مزبور مؤثر در مأخذ حقوق گمرکی باشد کالاهای موجود در گمرک و کالایی که قبل از وصول نظر نظریه شورای همکاریهای‌گمرکی برای آن گشایش اعتبار شده است مشمول مأخذ تعرفه کمتر خواهد بود.

‌ماده 57 – یک و دو دهم درصد مجموع حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه‌های گمرکی عوارض (‌به استثنای حق بیمه و عوارض شهرداری و‌یک و نیم درصد شیر و خورشید سرخ ایران) که به وسیله گمرک وصول می‌شود ماهانه از درآمدهای وصولی برداشت و به تشخیص رییس کل گمرک بر‌اساس بودجه تنظیمی که به تصویب وزیر دارایی می‌رسد برای آموزش و بالا بردن سطح اطلاعات و معلومات و پرداخت هزینه‌های درمانی و کمک به‌صندوق تعاون کارکنان و کارگران و سایر اموری که در پیشرفت گرک مؤثر باشد و حق‌الزحمه و پاداش کسانی که به نحوی برای پیشرفت امور گمرکی‌خدماتی انجام می‌دهند پرداخت خواهد شد.

‌تبصره 1 – وجوه پرداختی به استناد این ماده از شمول کلیه قوانین و مقررات مغایر مستثنی است.
‌تبصره 2 – اداره کل گمرک مجاز است از محل یک و دو دهم درصد این ماه حق‌الزحمه مناسبی طبق آیین‌نامه‌ای که به تصویب وزیر دارایی برسد به‌کارشناسان و متخصصان همچنین کسانی که در کمیسیونهای مربوط گمرکی شرکت می‌کنند پرداخت کند، پرداخت این حق‌الزحمه به کارکنان سازمانهای‌دولتی و وابسته به دولت مشروط بر این است که کمیسیونها در ساعات غیر اداری تشکیل شود.

‌ماده 58 – در نقاطی که امور تخلیه و بارگیری و انبارداری به دستور وزارت دارایی به سازمان بنادر و کشتیرانی یا هر سازمان دیگری اعم از دولتی یا‌خصوصی محول گردد وظایف و مسئولیتهای گمرک از جهات مذکور به عهده آن سازمان خواهد بود تفکیک و تشخیص وظایف و مسئولیتهای گمرک و‌سازمانهای مذکور از یکدیگر و اتخاذ روشهای اجرایی به موجب آیین‌نامه‌هایی خواهد بود که به تصویب وزیر دارایی می‌رسد.

‌ماده 59 – آیین‌نامه اجرایی این قانون و همچنین مقررات و شرایط مربوط به حق‌العملکاری در گمرک از طرف اداره کل گمرک تهیه و به پیشنهاد‌وزارت دارایی به تصویب کمیسیون دارایی مجلس شورای ملی خواهد رسید.
‌این قانون از تاریخ تصویب آیین‌نامه اجرایی آن به موقع اجرا گذارده خواهد شد و از تاریخ مزبور قانون اصلاح تعرفه گمرکی مصوب دهم تیر ماه 1337‌به استثنای جدول ضمیمه آن لغو می‌شود.

‌ماده 60 – جدول تعرفه گمرکی ضمیمه این قانون موضوع بند الف ماده 2 بر اساس فهرست طبقه‌بندی (‌نمانکلاتور Nomenclature) بروکسل از‌ابتدای سال بعد از تصویب آیین‌نامه مذکور در ماده 59 این قانون به مرحله اجراء گذارده خواهد شد و از تاریخ مزبور جدول ضمیمه قانون اصلاح تعرفه‌گمرکی مصوب دهم تیر ماه 1337 لغو می‌شود.
‌قانون فوق مشتمل بر شصت ماده و چهل و چهار تبصره و جداول ضمیمه پس از اظهار ملاحظات مجلس سنا در جلسه روز دوشنبه 1350. 3. 17 در‌جلسه روز یکشنبه سی‌ام خرداد ماه یک هزار و سیصد و پنجاه به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
‌نایب‌رییس مجلس شورای ملی – دکتر جواد سعید

قانون اصلاح قانون امور گمرکی

قانون اصلاح قانون امور گمرکی – مصوب 23 تیر 1353 مجلس شورای ملی و 16 امرداد 1353 مجلس سنا – این قانون در تاریخ 22 امرداد 1353 به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.

‌ماده واحده – اصلاحات زیر در قانون امور گمرکی مصوب 30 خرداد ماه 1350 به عمل می‌آید:
1 – به جزء ب از بند 2 ماده 37 تبصره زیر الحاق می‌گردد:
‌تبصره – معافیتهای گمرکی کنسولی موضوع این بند به شرط معامله متقابل تا پایان دوره خدمت مأموران کنسولی خارجی در ایران قابل تبدیل است.
2 – قسمت آخر ماده 51 به شرح زیر اصلاح می‌شود:
‌رأی کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی قطعی است، مگر در مواردی که مابه‌التفاوت بین مبلغ رأی و مبلغی که مورد قبول مؤدی یا مورد مطالبه‌گمرک است بیش از دویست و پنجاه هزار ریال باشد که در این صورت و همچنین در سایر موارد مذکور در این قانون مؤدی یا گمرک یا طرفین حسب‌مورد می‌توانند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی کمیسیون تقاضای تجدید نظر نمایند.

قانون فوق مشتمل بر یک ماده پس از تصویب مجلس شورای ملی در جلسه روز یکشنبه 23 تیر ماه 1353 در جلسه فوق‌العاده روز چهارشنبه شانزدهم‌ امرداد ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و سه شمسی به تصویب مجلس سنا رسید. ‌رئیس مجلس سنا – جعفر شریف‌امامی

قانون الحاق سه تبصره به قانون امور گمرکی 8/3/1356

‌قانون الحاق سه تبصره به قانون امور گمرکی

‌مصوب 1356. 3. 8
‌ماده واحده – تبصره‌های زیر به قانون امور گمرکی مصوب خرداد 1350 شمسی (2530 شاهنشاهی) اضافه می‌شود:
‌دو تبصره ذیل به عنوان تبصره پنج و شش به ماده 22 قانون امور گمرکی اضافه می‌شود:

‌تبصره 5 – حداکثر مدت توقف کالا در انبارها و اماکن گمرکی در فرودگاههای کشور (30) روز است و پس از آن کالا متروکه تلقی می‌شود. هزینه‌انبارداری در فرودگاهها از روز سوم تخلیه محاسبه و دریافت خواهد شد.
‌هر گاه پس از انقضاء مدت هفت (7) روز از تاریخ ابلاغ اخطار گمرک دائر به متروک شدن کالا نسبت به ترخیص و خروج آن از گمرک اقدام نشود کالای‌مزبور از طریق حراج به فروش خواهد رسید. و در مورد وجوه حاصل از فروش طبق مقررات قانونی عمل خواهد شد.

‌تبصره 6 – به گمرک ایران اجازه داده می‌شود کلیه مواد شیمیایی مذکور در قسمتهای ششم و هفتم جدول تعرفه گمرکی و مواد آتش‌زا که پس از انقضاء‌مدت (20) روز از تاریخ اولین اخطار بعد از ورود کالا به صاحبان آن ترخیص نشود طبق آیین‌نامه‌ای که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به‌تصویب هیأت وزیران خواهد رسید اقدام به فروش نماید و در صورتی که امکان فروش نباشد معدوم خواهد شد.
‌در صورتی که نام بانک ذینفع در اسناد ذکر شده باشد رونوشت اخطاری که برای صاحب کالا فرستاده می‌شود به بانک ذینفع نیز ابلاغ می‌گردد.
‌تا زمانی که عدم ترخیص کالا ناشی از قصور صاحب کالا نبوده و مورد تأیید گمرک ایران باشد اقدام در فروش متوقف خواهد ماند.
‌تبصره ذیل به ماده 23 قانون امور گمرکی اضافه می‌شود.

‌تبصره – در فرودگاههای کشور حداکثر توقف کالا پس از صدور سند ترخیص یا قبض فروش سی (30) روز است و پس از آن کالا متروکه تلقی و با‌رعایت تبصره پنج ذیل ماده 22 این قانون به فروش خواهد رسید و در مورد وجوه حاصل از فروش طبق مقررات قانونی عمل خواهد شد.
‌قانون فوق مشتمل بر یک ماده پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز چهارشنبه 2536. 2. 28، در جلسه روز یکشنبه هشتم خرداد ماه دو هزار و‌پانصد و سی و شش شاهنشاهی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

‌نایب رییس مجلس شورای ملی – دکتر جواد سعید

‌قانون اصلاح تبصره 2 ماده 22 و ماده 24 قانون امور گمرکی و تبصره‌های آن 2/8/1357

‌قانون اصلاح تبصره 2 ماده 22 و ماده 24 قانون امور گمرکی و تبصره‌های آن

‌مصوب 1357. 8. 2

‌ماده واحده – تبصره 2 ماده 22 و ماده 24 قانون امور گمرکی و تبصره‌های آن به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
‌تبصره 2 – ماده 22 – در موارد استثنایی که به تشخیص گمرک ایران عدم اقدام به تحویل گرفتن کالا از گمرک ظرف مدت چهار ماه مذکور در این ماده‌معلول علل موجهی باشد گمرک می‌تواند مهلت مقرر در این ماده را به تقاضای کتبی صاحب مال حداکثر تا 4 ماه دیگر به شرط پرداخت حق انبارداری‌تمدید کند.
‌در این قبیل موارد بعد از انقضای مهلت گمرک می‌تواند کالا را طبق مقررات کالای متروکه به فروش برساند.

‌ماده 24 – بیست روز پس از متروکه شدن کالا گمرک مکلف است به ترتیب مقرر در آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی کالا را به فروش برساند.
‌تبصره 1 – گمرک مکلف است در موقع تسلیم قبض انبار (‌رسید کالا) یا مبادله برگهای دیگری که حاکی از رسید کالا (‌تالی) باشد با درج متن مواد 22 و24 قانون امور گمرکی در ظهر قبوض انبار یا برگهای دیگری که حاکی از رسید کالا (‌تالی) هستند تاریخ متروکه شدن کالا و نحوه فروش آن را جهت‌اطلاع به صاحب کالا و در صورت معلوم نبودن صاحب کالا به فرستنده اعلام دارد.

‌تبصره 2 – شرکتهای حمل و نقل یا حامل کالا مکلفند تاریخ تحویل کالا به گمرک همچنین مفاد مواد 22 و 24 قانون امور گمرکی را حداکثر پنج روز بعد‌از تحویل کالا به گمرک به صاحب کالا و یا گیرنده و در صورتی که صاحب کالا یا گیرنده مشخص نباشد به فرستنده کالا یا بانک واسطه اطلاع دهند. در‌صورتی که شرکتهای حمل و نقل یا حامل کالا به تکلیف مقرر در این تبصره عمل ننمایند مطابق مقررات مسئول جبران خساراتی هستند که از این راه به‌صاحب کالا وارد شده است.
‌قانون فوق مشتمل بر یک ماده پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز چهارشنبه 1357. 3. 31 (2537 شاهنشاهی) در جلسه روز سه شنبه دوم‌آبان ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و هفت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

‌رییس مجلس شورای ملی – دکتر جواد سعید

وزارت امور اقتصادی و دارایی 28/1/1358

‌وزارت امور اقتصادی و دارایی

‌مصوب 58. 1. 28
‌هیأت وزیران دولت موقت انقلاب اسلامی در جلسه مورخ 1358. 1. 11 بنا به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی، تصویب نمودند.
‌اسلحه و مهمات و وسائط نقلیه (‌به استثنای اتومبیل سواری) و لوازم مخابرات که منحصراً برای مصارف ارتش ملی ایران و ژاندارمری و شهربانی‌خریداری و مستقیماً به نام سازمانهای مذکور از خارج وارد شده باشد با رعایت کلیه تشریفات گمرکی و با معافیت از پرداخت حقوق گمرکی و سود‌بازرگانی و عوارض گمرکی (‌به استثنای اتومبیل سواری) ترخیص شود.

‌کلیه قوانین و مقررات مغایر از قبیل تبصره 61 قانون بودجه سال 44 و بند 3 ماده 47 قانون امور گمرکی و ماده 19 آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی و‌ماده واحده قانون معافیت کالاهای مصرفی ارتش از بازرسی گمرکی و ارزیابی مصوب 1346. 12. 29 لغو می‌شود.
‌تصویبنامه قانونی مربوط به معافیت از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض گمرکی اسلحه و مهمات و وسائط نقلیه (‌به استثنای اتومبیل‌سواری) و لوازم مخابرات خریداری شده از خارج مورد مصرف ارتش ملی ایران در ژاندارمری و شهربانی که به تصویب شورای انقلاب اسلامی رسیده‌است:
‌به پیوست ابلاغ می‌گردد.

‌لایحه قانونی راجع به تفسیر ماده 16 قانون امور گمرکی مصوب 30 خرداد 1350 1/7/1358
‌لایحه قانونی راجع به تفسیر ماده 16 قانون امور گمرکی مصوب 30 خرداد 1350
‌مصوب 1358. 7. 1
‌ماده واحده: مهلت چهار ماه مقرر در ماده 16 قانون امور گمرکی راجع به مطالبه اضافه پرداختی و کسر دریافتی از طرف صاحبان کالا و گمرک شامل‌حقوق گمرکی و سود بازرگانی ماشین‌آلات تولید مندرج در بند ج ماده 3 قانون تشویق صادرات تولید مواد اولیه و قطعات منفصله موضوع تبصره ذیل‌ماده 39 قانون امور گمرکی که واردکنندگان پس از پرداخت یا تأمین آن موفق به اخذ احکام معافیت برای آنها می‌شوند نیست.
‌تبصره: وجوهی که تا تاریخ تصویب این قانون پرداخت شده و بنا بر اساس استنباط کمیسیونها قابل استرداد نمی‌باشد،: از شمول این قانون خارج‌است.

لایحه قانونی الحاق یک تبصره به ماده 16 قانون امور گمرکی 17/9/1358

‌لایحه قانونی الحاق یک تبصره به ماده 16 قانون امور گمرکی

‌مصوب 1358. 9. 17
‌ماده واحده – تبصره ذیل به عنوان تبصره 3 به ماده 16 قانون امور گمرکی اضافه می‌شود:
‌تبصره 3 – مهلت چهار ماه مقرر در این ماده در مواردی که مطالبه مابه‌التفاوت ناشی از اختلاف ارزش باشد 8 ماه خواهد بود.

‌لایحه قانونی اصلاح بند 6 ماده 37 قانون امور گمرکی و الحاق یک تبصره به آن 28/9/1358

‌لایحه قانونی اصلاح بند 6 ماده 37 قانون امور گمرکی و الحاق یک تبصره به آن

‌مصوب 1358. 9. 28
‌ماده واحده – بند 6 ماده 37 قانون امور گمرکی به شرح زیر اصلاح می‌شود:
– بند 6 – لوازم خانه و اشیاء شخصی مستعمل ایرانیان مقیم خارجه اعم از مسافر با گذرنامه عادی: خدمت و یا سیاسی که مدت اقامت آنان در خارج‌یک سال یا بیشتر بوده و شش ماه آخر آن به طور متوالی باشد لوازم خانه و اشیاء مستعمل اتباع خارجه که برای اقامت به ایران وارد می‌شوند مشروط بر‌این که:
‌الف: لوازم و اشیاء مزبور از کشور محل اقامت مسافر حمل و یک ماه قبل تا نه ماه بعد از ورود مسافر به گمرک برسد مگر در موارد فرس‌ماژور به‌تشخیص کمیسیونهای رسیدگی به اختلاف گمرکی.
ب: لوازم و اشیاء مزبور با وضع و شئون اجتماعی آنان مناسب بوده و جنبه تجاری نداشته باشد.
ج: ظرف مدت پنج سال قبل از آن چنین معافیتی استفاده نکرده باشند.
‌تبصره 1 – تبصره یک و دو ذیل بند مزبور به قوت خود باقی است.
‌تبصره زیر به عنوان تبصره 2 به بند 6 ماده

37 قانون امور گمرکی اضافه نمی‌شود:
‌تبصره 2 – لوازم خانه و اشیاء شخصی ایرانیان مقیم خارجه که تا تاریخ تصویب این ماده واحده به مؤسسه حمل و نقل برای حمل به ایران تحویل شده‌باشد مشمول مقررات قبلی خواهد بود.

لایحه قانونی راجع به الحاق بند 11 به ماده 29 قانون امور گمرکی 22/10/1358

‌لایحه قانونی راجع به الحاق بند 11 به ماده 29 قانون امور گمرکی

‌مصوب 58. 10. 22
‌ماده واحده: متن زیر به عنوان بند 11 به ماده 29 قانون امور گمرکی الحاق می‌گردد:
‌بند 11 – اظهار خلاف راجع به کمیت و کیفیت کالای صادراتی به نحوی که منجر به خروج غیر قانونی ارز از کشور گردد.

‌لایحه قانونی راجع به اصلاح ماده 51 قانون امور گمرکی مصوب خرداد ماه 1350 3/11/1358

‌لایحه قانونی راجع به اصلاح ماده 51 قانون امور گمرکی مصوب خرداد ماه 1350

‌مصوب 58. 11. 3
‌ماده واحده: ماده 51 قانون امور گمرکی مصوب خرداد ماه 1350 به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
«‌رأی کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی در مواردی که مابه‌الاختلاف بین مبلغ رأی و مبلغ مورد قبول مؤدی یک میلیون ریال یا کمتر باشد برای‌طرفین قطعی و لازم‌الاجرا است و زائد بر مبلغ مزبور قابل تجدید نظر است».

‌لایحه قانونی راجع به افزایش مدت مندرج در ماده 38 قانون امور گمرکی از پنج سال به ده سال و تغییرات آن 6/11/1358

‌لایحه قانونی راجع به افزایش مدت مندرج در ماده 38 قانون امور گمرکی از پنج سال به ده سال و تغییرات آن

‌مصوب 58. 11. 6
‌ماده واحده: مدت مندرج در ماده 38 قانون امور گمرکی برای کلیه کالاها از پنج سال به ده سال افزایش داده می‌شود.
‌تبصره 1 – اتومبیلهای نمایندگیهای سیاسی خارجی مقیم ایران فقط پس از گذشت ده سال قابل واگذاری به اشخاصی که از چنین معافیتی برخوردار‌نیستند می‌باشد و قبل از انقضای ده سال فقط می‌تواند اتومبیل خود را به سایر نمایندگیهای سیاسی که حق استفاده از چنین معافیتی دارند واگذار کنند.
‌تبصره 2 – اعضای نمایندگی سیاسی خارجی مقیم ایران در صورتی که اتومبیل خود را به دیگر نمایندگیهای سیاسی خارجی مقیم ایران واگذار‌نمایند یا در صورتی که اتومبیل آنها در اثر تصادف قابل استفاده نباشد در صورتی که آن را به گمرک واگذار نمایند و گمرک آن را بپذیرد یا از کشور خارج‌کنند حق دارند اتومبیل دیگری به کشور وارد و با معافیت ترخیص نمایند.
‌تبصره 3 – از تاریخ تصویب این لایحه قانونی کلیه قوانین و تصویبنامه‌های مغایر آن لغو می‌گردد.
‌تبصره 4 – سایر شرایط مندرج در ماده 38 به قوت خود باقی است. ضمناً متن این لایحه قانونی از تاریخ تصویب به استثنای اتومبیلهای متعلق به‌دربار سابق که به وسیله بنیاد مستضعفان واگذار می‌گردد قابل اجرا است.

‌لایحه قانونی راجع به الحاق یک تبصره به بند 11 ماده 29 قانون امور گمرکی 9/1/1359

‌لایحه قانونی راجع به الحاق یک تبصره به بند 11 ماده 29 قانون امور گمرکی

‌مصوب 1359. 1. 9
‌ماده واحده: تبصره زیر به بند 11 ماده 29 قانون امور گمرکی اضافه می‌شود:
‌تبصره – «‌اظهار خلاف» موضوع بند 11 در مورد فرش صادراتی در صورتی محقق می‌شود که ارزش استنباطی گمرک بیشتر از 30 درصد ارزش اظهار‌شده کالا باشد. در مورد فرشهایی که ارزش استنباطی گمرک تا 15 درصد بیشتر از ارزش اظهار شده باشد به صادرکننده کتباً اخطار خواهد شد که در‌اظهارنامه خود دقت نماید چنانچه صادرکننده دو اخطار دریافت کند کارت بازرگانی نامبرده برای سه سال باطل خواهد شد. در مورد فرشهایی که ارزش‌استنباطی گمرک بین 15 تا 30 درصد بیشتر از ارزش اظهار شده باشد جریمه‌ای معادل 2 درصد نسبت به تفاوت بین ارزش اظهاری و ارزش استنباطی‌اخذ خواهد شد.
‌فرشهای توقیف شده در گمرک تابع این قانون و بند 11 ماده 29 نمی‌شود و می‌توانند با قیمت استنباطی گمرک صادر شوند.

‌لایحه قانونی راجع به اصلاح ماده 52 قانون امور گمرکی و تبصره آن 20/1/1359

‌لایحه قانونی راجع به اصلاح ماده 52 قانون امور گمرکی و تبصره آن

‌مصوب 59. 1. 20
‌ماده واحده – ماده 52 قانون امور گمرکی و تبصره آن (‌مصوب 30 خرداد 1350) به شرح زیر اصلاح می‌شود:
‌ماده 52 – کمیسیون تجدید نظر از یکی از صاحب‌منصبان عالی رتبه وزارت امور اقتصادی و دارایی به انتخاب وزیر متبوعه و یک از قضات عالی‌رتبه‌وزارت دادگستری به انتخاب وزیر متبوعه و یک نفر از صاحب‌منصبان وزارت بازرگانی به انتخاب وزیر متبوعه و یک نفر از اعضاء هیأت‌رییسه اتاق‌بازرگانی و صنایع و معادن ایران به انتخاب اتاق و رییس کل گمرک ایران یا نماینده منتخب وی تشکیل می‌شود.
‌نماینده وزارت دارایی ریاست کمیسیون تجدید نظر را به عهده خواهد داشت. رأی کمیسیون جدید نظر قطعی و لازم‌الاجراء است.
‌تبصره 1 – کسانی که به عنوان عضو کمیسیون رسیدگی به اختلاف گمرکی در مورد پرونده‌ای رأی داده باشند حق شرکت در کمیسیون تجدید نظر و رأی‌دادن در خصوص همان پرونده را ندارند.
‌تبصره 2 – ترتیب انتخاب و مدت عضویت اعضاء کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی و طرز تشکیل و اداره جلسات کمیسیون مزبور و تجدید نظر‌و همچنین نحوه رسیدگی به اختلافات و صدور آراء همان است که در آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی تعیین شده است. حداقل تشکیل جلسات‌کمیسیون تجدید نظر در هفته 4 جلسه خواهد بود.
‌تبصره 3 – آراء کمیسیون بدوی و تجدید نظر فقط در خصوص امر رسیدگی شده قابل اجراء است.

لایحه قانونی راجع به مهلت های مرور زمان مطالبه کسر و اضافه دریافتی

  موضوع ماده 16 قانون امور گمرکی و مرور زیانترخیص کالا موضوع لایحه قانونی تفسیر ماده مذکور 23/4/1359
لایحه قانونی راجع به مهلتهای مرور زمان مطالبه کسر و اضافه دریافتی موضوع ماده 16 قانون امور گمرکی و مرور زیانترخیص کالا موضوع لایحه قانونی تفسیر ماده مذکور
مصوب 1359. 4. 23
ماده واحده – از تاریخ تصویب این لایحه قانونی مهلت مرور زمان مطالبه کسر و اضافه دریافتی موضوع ماده 16 قانون امور گمرکی از چهار ماه به 8ماه افزایش داده میشود مقررات مغایر این ماده واحده ملغیالاثر میباشند.
تبصره – مهلت مرور زمان ترخیص کالا به استناد بند ج ماده 3 قانون تشویق صادرات و تولید و تبصره ذیل ماده 39 قانون امور گمرکی موضوعلایحه قانونی راجع به تفسیر ماده 16 قانون امور گمرکی مصوب 58. 7. 1 از تاریخ ترخیص کالا نیز هشت ماه میباشد.

‌قانون مقررات صادرات و واردات 11/4/1366

‌قانون مقررات صادرات و واردات

‌الف – کلیات

‌ماده 1 – صدور و ورود هر نوع کالا منوط به رعایت این قانون بوده و قوانین و مقررات مغایر ملغی است.
‌دولت موظف است مواد جدید یا مواردی که نیاز به اصلاح دارد، همزمان با لایحه بودجه سالانه جهت تصویب به مجلس شورای تقدیم نماید.
‌تبصره – وزارت بازرگانی موظف است تغییرات تعرفه‌ها و جداول مقررات صادرات و واردات را به اطلاع مجلس شورای اسلامی برساند.

‌ماده 2 – مبادرت به امر صادرات و واردات کالا به طور تجاری مستلزم داشتن کارت بازرگانی است که بر اساس ضوابط قانونی توسط وزارت‌بازرگانی صادر می‌گردد.

‌تبصره 1 – عضویت در اتاق بازرگانی و صنایع معادن برای متقاضیان و دارندگان کارت بازرگانی اختیاری است.
‌تبصره 2 – دستگاهها و سازمانها و شرکتهای دولتی دارای ردیف بودجه‌ای، پیله‌وران، شرکتهای تعاونی مرزنشینان و ملوانان و همچنین‌واردکنندگان کالای بدون انتقال ارز و صادرکنندگانی که قبل از صدور، بهای کالا را به شعب ارزی بانکها می‌فروشند، از داشتن کارت بازرگانی معاف‌هستند.
‌تبصره 3 – وزارت بازرگانی می‌تواند برای شروع به کار صادرکنندگان و واردات کالاهای مورد نیاز تولیدکنندگانی که به طور مستمر نیاز به واردات‌ندارند ولیکن در مواقع لزوم خود رأساً وارد می‌نمایند. به مدت محدود یا موردی اجازه صادرات یا واردات بدون کارت بازرگانی صادر نماید.

‌ماده 3 – کالاهای صادراتی و وارداتی به چهار گروه به شرح ذیل تقسیم می‌شوند:
1 – مجاز (‌کالاهایی که صدور یا رود آنها با رعایت مقررات مربوط بلامانع است.)
2 – مجاز مشروط (‌کالاهایی که صدور یا ورود آنها طبق ضوابط قانونی با کسب مجوز از سازمانهای دولتی ذیربط صوت می‌گیرد.)
3 – غیر مجاز (‌کالاهایی که صدور یا ورود آنها به تصویب هیأت دولت در چهارچوب قانون منع می‌گردد.)
4 – ممنوع (‌کالاهایی که صدور یا ورود آنها به موجب قانون یا شرع مقدس اسلام منع گردیده است.)

‌ماده 4 – وزارتخانه‌ها یا سازمانهایی که واردات یا صادرات کالا موکول به موافقت آنهاست باید همزمان با انتشار آیین‌نامه اجرایی این قانون نظر کلی‌در مورد مشخصات و میزان قابل ورود یا صدور کالای موکول به موافقت خود را به وزارت بازرگانی اعلام و در صورتی که به دلایل موجه اعلام نظر‌کلی مقدور نباشد، بنا به مورد به وزارت مذکور نظریه اعلام دارند. وزارت بازرگانی با توجه به نظر وزارتخانه ذیربط نسبت به اعلام موافقت کلی یا‌صدور مجوز موردی اقدام خواهند نمود. چنانچه وزارتخانه یا سازمان ذیربط تا 10 روز پس از انتشار و یا پس از تاریخ دریافت تقاضا نسبت به اعلام نظر‌اقدام ننماید، وزارت بازرگانی می‌تواند رأساً نسبت به اعلام نظر کلی و یا موردی اقدام کند.
‌تبصره 1 – در صورت بروز اختلاف در مورد امکان ساخت یا عدم امکان آن بین وزارتخانه‌های تولیدی و متقاضی، ‌ کمیسیونی متشکل از نماینده‌تام‌الاختیار نخست وزیر و نمایندگان وزارتخانه‌های ذیربط و متقاضی تشکیل می‌گردد. رأی کمیسیون مذکور لازم‌الاجرا است.
‌تبصره 2 – موافقت با ورود کالا طبق مقررات صادرات و واردات کافی بوده و نیازی به مجوز جداگانه برای ترخیص کالا نخواهد بود.
‌تبصره 3 – واردات ماشین آلات، اجزاء، قطعات و لوازم یدکی مورد مصرف در تعمیر و نگهداری شناورهای شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران با موافقت وزارت بازرگانی و واردات دارو (‌فرآورده‌های دارویی مواد اولیه و مواد جانبی) و مواد بسته‌بندی آن و تجهیزات و ملزومات پزشکی و‌آزمایشگاهی و بهداشتی و شیر و غذای کودک و کلیه کتب و نشریات و تجهیزات آزمایشگاهی و ملزومات تحقیقاتی علمی برای دانشگاههای علوم‌پزشکی صرفاً با موافقت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نیز واردات مواد و کتب و نشریات و تجهیزات آزمایشگاهی و علمی برای‌دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی غیر پزشکی با موافقت وزارت فرهنگ و آموزش عالی، کاغذ، مرکب و کلیشه مخصوص چاپ‌اسکناس با موافقت بانک مرکزی جمهوری اسلامی نیاز به کسب مجوزهای دیگری نخواهد داشت.

‌ماده 5 – در مورد کالاهای صادراتی و وارداتی رعایت استانداردهای اجباری اعلام شده الزامی است.
‌تبصره – دولت موظف است جهت تسهیل در امر استاندارد در مبادی ورودی و خروجی کشور تجهیزات لازمه آزمایشگاهی را تقویت نماید.

‌ماده 6 – اولویت حمل کلیه کالاهای صادراتی و وارداتی کشور با وسایط نقلیه ایرانی است و دولت مکلف است ترتیبی اتخاذ نماید که با بکارگیری‌کامل وسائط حمل و نقل ایرانی در امر کارگزاری و حمل، کامیونهای خارجی حامل بارهای کشور ایران که از مرز بازرگان وارد می‌شوند در مرز بازرگان‌تخلیه شده و توسط کامیونهای ایرانی به نقاط مصرف حمل شود.
‌تبصره – کامیونهای دارای «‌کارنه تیر» و کامیونهای حامل کالاهای استثنایی با تصویب شورای عالی ترابری از این امر مستثنی می‌باشند.

‌ماده 7 – به منظور تنظیم میزان حجم واردات و صادرات سالانه کشور، وزارتخانه‌ها، سازمانها، شرکتهای دولتی و نهادهای رسمی موظفند پیش‌بینی‌مقدار کالاهای وارداتی و صادراتی تحت نظارت خود را بر اساس پیش‌بینی سهمیه ارز تخصیصی و امکانات صادراتی کشور به تفکیک کالا و تعرفه به‌طور مستدل با ذکر ارزش تقریبی و حجم و وزن حداکثر تا آخر آذر ماه به وزارت بازرگانی اعلام نمایند.
‌تبصره – وزارت مذکور موظف است جمع‌بندی اطلاعات موضوع این ماده را جهت برنامه‌ریزی در اختیار سازمانهای ذیربط قرار دهد.

‌ماده 8 – دولت مکلف است در خرید کالا از خارج ابتدا به کشورهایی که موازنه بازرگانی با آنها بدون در نظر گرفتن صادرات نفت و در درجه بعد به‌کشورهایی که موازنه بازرگانی با آنها با احتساب صادرات نفت از تعادل نسبی برخوردار است، اولویت دهد.

‌ماده 9 – دولت مکلف است در مبادلات بازرگانی با رعایت مصالح جمهوری اسلامی ایران به کشورهای اسلامی و کشورهای در حال توسعه و غیر‌متعهد در صورتی که مواضع معارض با اسلام و مسلمین نداشته باشند اولویت دهد.

‌ماده 10 – به منظور تحقق یافتن مفاد مواد 8 و 9 این قانون و رعایت کامل اولویت‌های مذکور در این دو ماده و بررسی جوانب مختلف روابط‌اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای مختلف و ایجاد موازنه لازم، کمیسیونی به ریاست نخست وزیر و با عضویت وزراء امور خارجه، نفت، ‌بازرگانی و امور اقتصادی و دارایی تشکیل و اتخاذ تصمیم می‌نماید.
‌تبصره 1 – دستورالعمل مبادلات بازرگانی با کشورهای موضوع ماده 9 از لحاظ تسهیلات در شرایط معامله و قیمت توسط کمیسیون موضوع این‌ماده تهیه و جهت اجراء به سازمانهای اجرایی ذیربط ابلاغ خواهد گردید.
‌تبصره 2 – با توجه به ضرورت تنظیم روابط تجاری با کشورهای خارجی در چهارچوب سیاست‌های کمیسیون مذکور مفاد پیش‌نویس کلیه‌مقاوله‌نامه‌ها، موافقتنامه‌ها و قراردادهای مربوط به مبادله کالا قبل از امضاء توسط وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی باید علاوه بر کسب مجوزهای مقرر‌در قانون با وزارت بازرگانی هماهنگ شود.

‌ماده 11 – وزیر بازرگانی موظف است هر چهار ماه یک بار گزارشی شامل سهم کشورهای مختلف در بازرگانی خارجی کشور، ترکیب کالاهای‌وارداتی و صادراتی با ذکر تعرفه و مبلغ ارزی و ریالی و حجم آنها، مقایسه دوره عملکرد موضوع گزارش با دوره‌های مشابه در سالهای گذشته، همراه با‌ترسیم آینده بازرگانی خارجی کشور را به کمیسیونهای بازرگانی و برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید.

‌ماده 12 – کلیه ساکنان مناطق محروم استان‌های مرزی سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان و بخشهایی از استان فارس که قسمت‌اعظم آنها در فاصله 30 کیلو متر از ساحل قرارداد در صورتی که بیش از یک سال در منطقه ساکن باشند، می‌توانند در تعاونی‌های مرزنشینان عضو شوند.
‌تعاونی‌ها و یا افراد غیر عضو مناطق مذکور مجازند کالاهای مورد نیاز خودشان را طبق فهرست به صورت واردات قبل از صادرات و یا بدون انتقال ارز و‌یا در مقابل صدور تولیدات داخلی وارد و پس از پرداخت وجوه متعلقه از گمرک ترخیص نموده و با ارائه پروانه گمرکی آن پیمان یا تعهد ارزی مربوطه را‌واریز یا ابطال نمایند.
‌تبصره 1 – اهالی مناطق جنگی مشمول این ماده به شرحی که در آیین‌نامه اجرایی می‌آید از شرط سکونت یک‌ساله معاف خواهند بود.
‌تبصره 2 – فهرست اساسی نقاط محروم و نوع کالاهای قابل صدور و ورود موضوع این ماده و همچنین مهلت واریز پیمان و ابطال تعهد ارزی در‌آیین‌نامه اجرایی مشخص خواهد شد.
‌تبصره 3 – سقف ارزش کالاهای وارداتی و صادراتی برای هر عضو از مرزنشینان پنجاه هزار (50000) ریال و برای ساکنین جاسک شرقی و بخش‌بیابان و جزایر قشم، هنگام، لاوان، هرمز لارک کیش، هندورابی، خارک و خارکو هشتاد هزار (80000) ریال، ساکنین جزایر ابوموسی و تنب بزرگ و‌کوچک، سیری و سایر جزایر جنوبی کشور یکصد هزار (100000) ریال در سال خواهد بود.
‌تبصره 4 – ادوات و لوازم مورد نیاز صید دریایی مذکور در فهرست موضوع این ماده که توسط شرکتهای تعاونی مرزنشینان و صیادان وارد می‌شود‌از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف می‌باشد.
‌تبصره 5 – در مورد سایر کالاهای وارداتی مذکور در فهرست که به نام شرکت‌های مذکور وارد می‌گردد گمرک موظف است در هر اظهارنامه یا پته‌گمرکی به میزان 30% مجموع حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی (‌به استثنای هزینه‌های تخلیه و بارگیری و انبارداری) تخفیف منظور نماید.

‌ماده 13 – کارکنان شناورهای بادبانی قایقها و لنجهایی که بین سواحل جمهوری اسلامی ایران و کشورهای دیگر در تردد هستند می‌توانند در هر سفر (‌حداکثر 12 سفر در سال) از اقلام فهرست کالاهای وارداتی شرکتهای تعاونی مرزنشینان با رعایت محدودیت‌ها و شرایط مندرج در قانون و آیین‌نامه، ‌کالاهای مجاز و مجاز مشروط جمعاً به ارزش سیف پانزده هزار (15000) ریال در مقابل صادرات کالاهای بدون پیمان ارزی و یا بدون انتقال ارز همراه‌خود وارد و با رعایت قوانین مربوط بدون کسب مجوزهای مقرر با پرداخت 50% وجوه متعلقه از گمرک ترخیص نمایند.

ب – صادرات

‌ماده 14 – به منظور جلب همکاری و هماهنگی کلیه دستگاههای دولتی و عمومی و اتخاذ سیاستهای لازم جهت ایجاد تسهیلات و تشویق و‌توسعه صادرات غیر نفتی و سرمایه‌گذاریهای لازم در این جهت و شناسایی مشکلات و موانع صادرات و کوشش در رفع آنها و حذف تشریفات زائد با‌رعایت اصل خودکفایی و اولویت تولید نیازهای داخلی کمیته‌ای به نام کمیته توسعه صادرات غیر نفتی مرکب از نخست وزیر (‌رییس) و وزرای‌بازرگانی، صنایع، صنایع سنگین، کشاورزی، معادن و فلزات، اقتصاد و دارایی و جهاد سازندگی و رییس کل بانک مرکزی و رییس اتاق بازرگانی و صنایع‌و معادن ایران تشکیل می‌گردد.
‌این کمیته می‌تواند کمیته‌های فرعی و تخصصی تشکیل داده و به آنها تفویض اختیار نماید.

‌تبصره 1 – لازم است در کمیته مزبور حسب مورد از کارشناسان و نمایندگان صادرکنندگان بخش خصوصی و تعاونی و عمومی دعوت به عمل‌آمده و بدون داشتن حق رأی شرکت نمایند.
‌تبصره 2 – کمیته مزبور مکلف است کمیته‌ای را در هر استان زیر نظر استاندار و عضویت نمایندگان ثابت و تام‌الاختیار دستگاههای مذکور در ماده‌فوق تشکیل دهد.
‌تبصره 3 – بانک مرکزی و کلیه وزارتخانه‌ها موظفند اختیارات خود را در چهار چوب قانون جهت توسعه صادرات و رفع مشکلات آنها به‌نمایندگیهای خود در استانهای سراسر کشور تفویض نموده تا از تمرکز کار در مرکز جلوگیری به عمل آید.

‌ماده 15 – سیاست صادراتی کشور باید مبتنی بر تشویق تولید کالاهای صادراتی غیر نفتی که از مزیت نسبی برخوردار هستند قرار گیرد و در جهت‌وصول به این هدف باید دولت حتی‌المقدور تسهیلات لازم را فراهم آورد.

‌ماده 16 – سیاست‌های صادراتی کشور با رعایت اولویت در تولید و تأمین کالاهای اساسی باید با سیاست‌های توسعه کشاورزی و صنعتی و معدنی‌و استخراج و فرآوری مواد معدنی هماهنگ باشد.
‌تبصره – کالاهایی که با ارز دولتی تولید می‌گردد در صورت مازاد بودن بر نیاز داخلی با تشخیص کمیته توسعه صادرات قابل صدور خواهد بود.

‌ماده 17 – سیاست اعطاء جوایز و تسهیلات صادراتی باید در کالاهایی متمرکز شود که امکان بالقوه تولید انبوه آن در آینده فراهم گشته و متناسب با‌ارزش افزوده باشد و نیز عاملی در جهت افزایش و گسترش تورم داخلی نباشد.

‌ماده 18 – دولت باید حداکثر تسهیلات در جهت تهیه دستگاههای بسته‌بندی کالاهای صادراتی و ظرف و محفظه مناسب و ابزار و وسایل و مواد‌لازم را فراهم نموده و رأساً و یا به وسیله بخشهای اقتصادی دیگر اقدام مقتضی را معمول دارد.

‌ماده 19 – دولت موظف است از کالاهای صادراتی پیمان ارزی اخذ و برای واریز آن با توجه به نوع کالا و کشور مقصد مهلت تعیین نماید.
‌تبصره 1 – دولت می‌تواند در موارد استثنایی با پیشنهاد وزارتخانه ذیربط و کسب نظر از بانک مرکزی و مرکز توسعه صادرات تمام یا قسمتی از‌بهای کالاهای صادراتی را از شمول دریافت پیمان ارزی معاف نماید و در هر صورت معافیت اعطایی باید برای کلیه بخش‌های اقتصادی یکسان باشد.
‌تبصره 2 – برای تعاونی مرزنشینان به جای پیمان ارزی وثیقه یا تعهد مورد قبول بانک محل پذیرفته می‌شود.
‌تبصره 3 – ماشین آلات و تجهیزات و سایر وسائلی که جهاد سازندگی جهت فعالیتهای عمرانی در سایر کشورها، با تصویب هیأت وزیران موقتاً از‌کشور خارج می‌نماید از شمول این ماده مستثنی می‌باشد و وزیر مربوطه متعهد است اقلام فوق را بازگردانده و یا دلیل موجهی مبنی بر عدم استرداد آن‌به هیأت دولت ارائه نماید.

‌ماده 20 – برگ واریز پیمان ارزی (‌واریزنامه) در حکم اوراق بهادار موضوع قانون تأسیس بورس (‌مرکز معاملات اوراق بهادار مصوب 1345) بوده و‌نحوه معاملات واریزنامه‌های صادراتی با توجه به این قانون طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که حداکثر ظرف مدت دو ماه توسط بانک مرکزی تهیه و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

‌ماده 21 – کمیسیون نرخ‌گذاری نرخ پیمان‌نامه ارزی کلیه کالاهای صادراتی را بر مبنای ضوابط زیر مشخص می‌نماید.
1 – میزان تأثیر در افزایش و گسترش تورم داخلی.
2 – قیمت کالا در بورسهای بین‌المللی.
3 – قیمت عمده فروشی داخل کشور.
4 – قیمت کالاهای رقیب در بازارهای صادراتی با توجه به کیفیت کالا.
5 – هزینه ارزی مصرف شده در زنجیره تولید.

‌ماده 22 – کمیسیون نرخ‌گذاری مرکب از نمایندگان وزارت بازرگانی، بانک مرکزی، وزارتخانه ذیربط، مرکز توسعه صادرات، گمرک ایران و دو نفر از‌اتحادیه مربوطه به معرفی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران خواهد بود.
‌تبصره 1 – در مواردی که صادرکنندگانی عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن نبوده و یا اتحادیه صادراتی نداشته باشند به جای دو نفر مذکور‌حسب مورد نماینده مدیران شرکتهای تعاونی و یا دولتی یا خصوصی با دعوت وزارت بازرگانی در کمیسیون شرکت خواهند نمود.
‌تبصره 2 – نرخ صادراتی فلزات و کانی‌های فلزی با توجه به قیمت بورسهای بین‌المللی توسط وزارت معادن و فلزات تعیین و به عنوان‌صورتحساب موقت توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و گمرک مورد قبول و اقدام قرار می‌گیرد، صورتحساب نهایی پس از تأیید کمیسیون‌نرخ‌گذاری معتبر خواهد بود.

‌ماده 23 – چنانچه پس از اخذ پیمان ارزی و امضاء پروانه صادراتی کالا تا مدت 8 ماه برای گمرک یا صادرکننده کالا مشخص گردد که پیمان ارزی‌کمتر یا بیشتر از میزان مقرر دریافت شده است، موضوع مورد بررسی گمرک قرار گرفته و نسبت به اصلاح پیمان اقدام خواهد شد.

‌ماده 24 – کالاهایی که برای صادرات آنها قبل از صدور، ارز خارجی به بانک معرفی می‌گردد همچنین کالاهایی که در مقابل اعتبار اسنادی غیر قابل‌برگشت طبق ضوابطی که در آیین‌نامه اجرایی خواهد آمد صادر می‌شود مشمول 2% تخفیف در پیمان ارزی خواهند بود.

‌ماده 25 – صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را به سیستم بانکی می‌فروشند مشمول 11% تخفیف پیمان ارزی به عنوان جبران ضایعات‌و هزینه‌های حمل و نقل و تشویق صدور خواهند بود و تخفیف مازاد بر 11% موکول به تصویب کمیسیون ماده 26 این قانون می‌باشد.

‌ماده 26 – به منظور تشویق صادرکنندگان کالاهای غیر نفتی و رونق بیشتر تولید و صدور کالاهای مزبور، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌موظف است ظرف یک ماه از تاریخ واریز، ارز حاصل از صادرات کالاهای مذکور را با احتساب جوایز صادراتی که توسط کمیسیونی متشکل از‌نمایندگان رییس کل بانک مرکزی و وزرای بازرگانی، امور اقتصادی و دارایی، وزیر ذیربط (‌حسب نوع کالا) و نماینده رییس کل مرکز توسعه صادرات‌ایران تعیین و اعلام می‌شود، خریداری نماید.
‌تبصره 1 – تصمیمات کمیسیون مذکور با اکثریت آراء لازم‌الاجرا خواهد بود.
‌تبصره 2 – جوایز ترجیحی تعیین شده تا یک سال قابل کاهش نخواهد بود و در صورت کاهش بعد از یک سال نیز شامل پیمانهایی خواهد بود که‌پس از آن تاریخ سپرده می‌شود.
‌تبصره 3 – اعتبار ریالی جهت پرداخت جوایز ترجیحی از محل واردات کالاهایی که فروش ارز غیر نفتی به آنها با احتساب جوایز صادراتی تصویب‌و اعلام می‌گردد تأمین خواهد شد.
‌تبصره 4 – تعیین جوایز باید به نحوی انجام گیرد که ضمن رعایت تضمین سود معقول برای صادرکنندگان و حفظ انگیزه توسعه صادرات غیر نفتی‌موجب فشار تورم در جامعه نگردد.

‌ماده 27 – به منظور ایجاد شرایط مناسب برای گرایش صادرکنندگان به بازارهای جدید و انگیزه صدور مستقیم کالا به کشورهای مصرف‌کننده‌کالاهای صادراتی ایران و همچنین افزایش صادرات به کشورهایی که بازار آنها امکان جذب کالاهای صادراتی بیشتری را دارد کمیسیون ماده 26‌می‌تواند در آن گونه موارد حداکثر تا 20% به نرخ ترجیحی معمول اضافه نماید.

‌ماده 28 – انتقال ارز حاصل از صادرات غیر نفتی توسط صادرکننده به سایر واردکنندگان مجاز به منظور وارد کردن کالا به شرح زیر امکان‌پذیر‌می‌باشد.
‌الف – صادرکنندگان بخش خصوصی و تعاونی می‌توانند حق استفاده از ارز حاصل از صادرات خود را به اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر که مجاز‌به واردات می‌باشند، واگذار نمایند.
ب – ارز حاصل از صادرات وزارتخانه‌ها و سازمانهای دولتی و شرکتهای تحت پوشش و وابسته به آنها منحصراً با نظر وزیر مربوطه یا نماینده وی‌قابل انتقال به یکدیگر خواهد بود.
‌تبصره – ارز حاصل از فعالیتهای مربوط به حمل و نقل کالا عیناً مشمول تسهیلات و مزایای مقرر برای ارز حاصل از صادرات کالا با رعایت مفاد‌ماده فوق می‌باشد.

‌ماده 29 – واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی که مستقیماً به صدور تولیدات خود مبادرت می‌ورزند، معادل 50% ارزش صادرات آنها از شمول‌مالیات بر درآمد معاف می‌باشد.

‌ماده 30 – شرکتهای حمل و نقل دولتی وابسته به دولت اعم از زمینی، هوایی و دریایی باید حمل کالاهای صادراتی کشور را در اولویت قرار دهد و‌کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت بازرگانی (‌مرکز توسعه صادرات)، وزارت راه و ترابری، بانک مرکزی و وزارتخانه ذیربط (‌حسب مورد) تشکیل و‌در کرایه حمل کالاهای صادراتی تخفیفی متناسب با نوع کالا می‌نماید.

ج – واردات

‌ماده 31 – دولت موظف است واردات کالاهایی را که در داخل کشور به مقدار نیاز تولید می‌شود و یا امکانات بالقوه تولید آنها فراهم است را در‌صورتی که منجر به تورم قیمت کالاهای اساسی نشود، غیر مجاز اعلام نماید.
‌تبصره – وزارت بازرگانی موظف است برای واردات کالاهای قابل ورود با رعایت مفاد این ماده به منظور تأمین کمبود با هماهنگی وزارتخانه ذیربط‌مجوز ورود صادر نماید.

‌ماده 32 – دولت موظف است به طور مستمر روی کالاهای وارداتی بررسی نموده چنانچه بین آنها اقلامی که جنبه تجملی و لوکس دارد مشاهده‌نماید. در جدول ضمیمه مقررات صادرات و واردات به عنوان غیر مجاز اعلام کند.

‌ماده 33 – دولت هنگام پیشنهاد افزایش و کاهش حقوق گمرکی و یا تعیین و تغییر سود بازرگانی و دیگر مبالغ دریافتی از کالاهای وارداتی بر اساس‌مصوبات خود باید توجه نماید که مجموع دریافتی از کالای وارداتی ساخته شده به نسبت از کالاهای نا تمام داخلی بیشتر باشد و همواره تناسب بین‌مجموع دریافتی و مرحله ساخت کالا حفظ گردد.

‌ماده 34 – در مورد کالاهایی که تولید داخلی آن به مقدار نیاز کشور نمی‌باشد و به ناچار کسری آن وارد می‌گردد، باید مجموع دریافتی دولت از‌کالاهای وارداتی مشابه به نحوی تعیین شود که حمایت مؤثری از تولیدات داخلی به عمل آید.
‌تبصره – اجرای مفاد این ماده در مورد کالاهای اساسی باید به نحوی انجام گیرد که ضمن حمایت از تولید داخلی موجب افزایش تورم نگردد.

‌ماده 35 – با توجه به امر مهم خودکفایی در تولیدات کشاورزی و اهمیت مکانیزاسیون در افزایش محصولات کشاورزی و در نظر گرفتن اولویت‌ساخت ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی در داخل کشو همراه با رشد و گسترش صنعت ماشین‌سازی کشور دولت مکلف است لوایح لازم را جهت‌حذف تدریجی معافیت گمرکی این قبیل کالاها ظرف شش ماه تهیه و برای تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید.

‌ماده 36 – مسئولیت کمیسیون خرید متشکل در شرکت بازرگانی دولتی موضوع ماده واحده شماره. 1102 د مورخ 1358. 9. 24 به عهده وزیر‌بازرگانی می‌باشد.
‌ماده 37 – واردکنندگان و تولیدکنندگان هر نوع ماشین آلات اعم از صنعتی، کشاورزی، ساختمانی، مخابراتی، وسائط نقلیه، وسایل خانگی و غیره‌موظفند همزمان با خرید ماشین آلات مزبور رأساً و یا با انعقاد قرارداد با مؤسسات یا افراد دیگر نسبت به تأمین لوازم یدکی کالاهای وارداتی یا تولیدی و‌ارائه خدمات در حد متعارف اقدام نمایند و در صورت ثبوت تخلف از این مسئولیت یا قصور از ناحیه آنها مطابق مقررات قانونی عمل خواهد شد.

‌ماده 38 – دولت مکلف است ضمن سعی در محدود نمودن تنوع ماشین آلات و دستگاههای وارداتی و انتخاب انواعی که با امکانات ساخت در‌داخل کشور متناسب است، حتی‌المقدور نوعی را انتخاب کند که تهیه قطعات یدکی آن منحصر به یک یا دو کشور خاص نباشد.

‌ماده 39 – قیمت کلیه کالاهای وارداتی اعم از بخش خصوصی، تعاونی، ملی شده و دولتی جز در مورد کالاهای سوغات، هدایا، کالاهای همراه‌مسافر و کالاهای بدون انتقال ارز و کالاهای موضوع تبصره 3 – ماده 4 و کالاهای خاص نظامی باید قبل از ثبت سفارش در بانک به تأیید وزارت‌بازرگانی رسیده باشد.
‌دولت مهلت بررسی قیمت توسط وزارت بازرگانی را در آیین‌نامه اجرایی تعیین خواهد نمود.

‌تبصره 1 – در موارد بروز اختلاف در قیمتها بین مراکز تهیه و توزیع و دستگاههای ذیربط، کمیسیونی مرکب از نمایندگان تام‌الاختیار نخست وزیر، ‌وزیر بازرگانی، وزارتخانه ذیربط، موضوع را ظرف مدت 15 روز بررسی و حل و فصل می‌نماید.
‌تبصره 2 – تمام یا قسمتی از تجهیزات مربوط به طرحهایی که امکان بررسی قیمت آنها وجود ندارد، به پیشنهاد کمیسیون موضوع تبصره یک و‌تصویب هیأت دولت از بررسی قیمت معاف خواهند بود.
‌تبصره 3 – ارزش کالاهای وارده که توسط مراکز تهیه و توزیع تأیید گردیده است به استثنای موارد ذیل احتیاج به تعیین ارزش مجدد توسط گمرک‌ندارد.
1 – در صورتی که کالاهای وارده با مشخصات پروفرما مغایرت داشته باشد.
2 – تعرفه‌های اظهار شده نادرست بوده و تغییر تعرفه باعث خروج ارز یا تغییر در حقوق گمرکی و سود بازرگانی شده باشد.
3 – کالایی با تعرفه واحد در یک زمان یا دو قیمت مختلف از یک محل خریداری شده باشد.
‌تبصره 4 – ترخیص قطعات خاص مورد نیاز واحدهای تولیدی بنا به تقاضای وزیر مربوط و موافقت وزیر بازرگانی قبل از انجام ثبت سفارش با‌رعایت سایر مقررات در بانک بلامانع می‌باشد.
‌تبصره 5 – برای ترخیص محموله‌های موضوع تبصره 3 ماده 4 این قانون که ارزش آنها کمتر از یکصد هزار (100000) ریال بوده و بدون ثبت‌سفارش وارد می‌شود، حسب مورد موافقت وزارتخانه ذیربط مذکور در تبصره اشاره شده و در مورد کاغذ، مرکز و کلیشه مخصوص چاپ اسکناس به‌هر میزان، تقاضای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران کافی خواهد بود و نیاز به تأیید قیمت نمی‌باشد.

‌ماده 40 – دولت موظف است فهرست کالاهای قابل ورود با ارز حاصل از صادرات و بدون انتقال ارز را بر اساس نیازهای کشور به طور مجزا تهیه و‌اعلام نماید.
‌نحوه فروش بر مبنای نرخ ارزی متعادل هر کدام و رعایت مصالح دو جانبه صادرکنندگان و مصرف‌کنندگان در آیین‌نامه اجرایی مشخص خواهد شد.

‌تبصره 1 – واردات در مقابل صادرات ممکن است قبل از صدور کالا انجام گیرد مشروط به این که تضمین بانکی لازم به وزارت بازرگانی ارائه شود.
‌تبصره 2 – واردات یا ترخیص کالا به صورت بدون انتقال ارز با اجازه وزارت بازرگانی بوده و شرایط و مقدار آن در آیین‌نامه اجرایی مشخص‌می‌گردد.

‌ماده 41 – ماده 20 آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب 1351. 1. 20 به شرح زیر اصلاح می‌گردد.
«‌اشیاء غیر مستعمل و مواد خوراکی همراه مسافر موضوع بند 5 ماده 37 قانون گمرکی در صورتی که جنبه تجاری نداشته باشد، در مورد هر مسافر در هر‌سال (‌اعم از یک سفر یا سفرهای متعدد) تا بهای تمام شده پنجاه هزار (50000) ریال با معافیت از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و مازاد بر آن تا پنجاه‌هزار (50000) ریال با پرداخت کلیه وجوه متعلقه قابل ترخیص است.
‌کالای مازاد بر این مبلغ مشمول مقررات عمومی صادرات و واردات خواهد بود. در دفعات بعد فقط تا پنجاه هزار (50000) ریال کالای غیر تجاری‌بدون هیچگونه معافیت قابل ترخیص است.»
‌تبصره 1 – فهرست کالاهای همراه مسافر و ضوابط ترخیص آن در آیین‌نامه اجرایی مشخص می‌گردد.
‌تبصره 2 – کالاهای ممنوع‌الورود، ویدئو و دوربین آن، میوه، دانه، بذر، قلمه، پیاز گل و دیگر اجزاء نباتی از شمول این ماده خارج است.
‌تبصره 3 – کارگران مقیم شیخ‌نشینهای حوزه خلیج فارس که دارای کارنامه شغلی صادره از طرف وزارت کار و امور اجتماعی می‌باشند علاوه بر‌امتیازات فوق می‌توانند معادل مبلغ دویست هزار (200000) ریال (‌یک بار در سال) از نوع کالای مجاز بدون کسب مجوز و با پرداخت کلیه حقوق و‌سود بازرگانی و سایر عوارض وارد نموده و با نظارت دولت به فروش برسانند.

‌ماده 42 – به دولت اجازه داده می‌شود در آیین‌نامه اجرایی این قانون شرایط و مقدار کالایی که مسافرین مجازند با خود از کشور خارج نمایند، ‌همچنین مقدار کالاهایی که افراد مجازند به عنوان هدیه و سوغات به خارج ارسال و یا از خارج به عنوان هدیه دریافت نمایند تعیین نماید.

‌ماده 43 – بند 9 ماده 37 قانون امور گمرکی به شرح زیر اصلاح می‌گردد:
«‌هدایایی که از طرف دولتها، اشخاص و مؤسسات خارجی به دولت، شهرداریها، دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی، مؤسسات‌خیریه و عام‌المنفعه، حوزه‌های علمیه، بقاع متبرکه، نهادهای انقلابی و سازمانهای رهایی بخش داده می‌شود، به شرط غیر تجاری بودن اعم از کلی یا‌جزیی.»
‌تبصره – شرکتها، مؤسسات و سازمانهای دولتی که به طور تجاری اقدام به ورود و صدور کالا می‌نمایند مشمول این بند نمی‌گردند.

‌ماده 44 – ورود انواع اتومبیل سواری، ممنوع می‌باشد.
‌تبصره 1 – واردات خودرو برای نیروهای نظامی با تصویب شورای عالی دفاع و در مواردی که ضرورت حیاتی داشته باشد، به تشخیص و موافقت‌دولت مجاز خواهد بود.
‌تبصره 2 – ورود خودروهای موضوع این ماده در مورد نمایندگی‌های سیاسی و ترانزیت خارجی با رعایت مقررات مربوط بلامانع است.
‌تبصره 3 – ورود موقت اتومبیلهای سواری اتباع خارجی با موافقت مسئولین اطلاعات و انتظامی و رعایت سایر مقررات مربوط بلامانع است.
‌تبصره 4 – اتباع ایرانی که در خارج از کشور کار می‌کنند در صورتی که دولتهای بیگانه اقدام به اخراج نا حق آنان بنمایند به تشخیص وزارت امور‌خارجه می‌توانند همراه خود وانت، کامیون، کامیونت که در خارج استفاده می‌کردند و مالک آن هستند وارد نمایند.

‌ماده 45 – شرکت سرمایه‌گذاری شاهد مجاز است در مبادی ورودی کشور فروشگاههایی تأسیس نماید و کالاهای این فروشگاه مشمول کالاهای‌همراه مسافر و کارگران می‌گردد.
‌مسافرین و کارگران می‌توانند تا یک ماه پس از ورود به کشور مابه‌التفاوت میزان کالاهای همراه خود و حد مقرر در ماده 41 این قانون از فروشگاههای‌فوق‌الذکر خریداری نمایند.
‌نحوه تأمین کالا برای فروشگاههای مبادی ورودی و چگونگی حفاظت از آن مطابق ضوابط و مقررات مربوط به فصل سوم از قسمت هشتم آیین‌نامه‌اجرایی قانون امور گمرکی می‌باشد.
‌لیست کالاهای وارداتی و تولیدات داخلی قابل عرضه توسط شرکت مزبور به تصویب هیأت دولت خواهد رسید.

‌ماده 46 – آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون و سایر مقررات و دستورالعمل‌های دولت در اجرای این قانون باید با رعایت قسمت بودجه ارزی قانون‌بودجه کل کشور باشد.

‌ماده 47 – دولت مکلف است آیین‌نامه اجرایی این قانون را ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ قانون تهیه و تصویب نموده، جهت اجراء به سازمانهای‌ذیربط ابلاغ نماید. این قانون از تاریخ ابلاغ آیین‌نامه اجرایی آن به وزارت بازرگانی قابل اجراء است.

‌ماده 48 – وزارت بازرگانی مسئول اجرای این قانون می‌باشد.
‌قانون فوق مشتمل بر چهل و هشت ماده و چهل و هشت تبصره در جلسه روز پنج شنبه یازدهم تیر ماه یک هزار و سیصد و شصت و شش مجلس‌شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1366. 4. 22 به تأیید شورای محترم نگهبان رسیده است.

‌رییس مجلس شورای اسلامی – اکبر هاشمی

‌قانون حذف تبصره (1) فصل (30) جدول تعرفه گمرکی و ارجاع اختلافات موضوع این تبصره به مرجع مذکور در ماده (51) قانون امور گمرکی و اصلاح ماده مزبور 20/10/1371

‌قانون حذف تبصره (1) فصل (30) جدول تعرفه گمرکی و ارجاع اختلافات موضوع این تبصره به مرجع مذکور در ماده (51) قانون امور گمرکی و اصلاح ماده مزبور

‌ماده واحده – تبصره (1) فصل (30) جدول تعرفه گمرکی ضمیمه قانون امور گمرکی مصوب 1350 حذف و اختلافات مورد اشاره در این تبصره به‌مرجع موضوع ماده 51 قانون مذکور ارجاع و ماده اخیرالذکر به شرح ذیل اصلاح می‌گردد:
‌ماده 51 – مرجع رسیدگی به اختلاف در تشخیص نوع کالا و تطبیق مشخصات آن با مندرجات تعرفه گمرکی و سایر اختلافات ناشی از اجرای مقررات‌گمرکی و مقررات صادرات و واردات کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی است. این کمیسیون از پنج نفر کارمند بصیر و مطلع به امور گمرکی به‌انتخاب رییس کل گمرک و یک نفر از کارمندان بصیر و مطلع وزارت امور اقتصادی و دارایی و یک نفر از کارمندان بصیر و مطلع وزارت بازرگانی به‌انتخاب وزرای مربوط تشکیل می‌شود.
‌در صورت بروز اختلاف بین گمرک و صاحب کالا در طبقه‌بندی کالا یک نفر نماینده از وزارتخانه ذیربط (‌بر حسب نوع کالا) به معرفی وزیر مربوط به‌اعضاء کمیسیون اضافه می‌شود.
‌رأی کمیسیون در مواردی که مابه‌الاختلاف بین مبلغ رأی و مبلغ مورد قبول مؤدی یک میلیون ریال یا کمتر باشد برای طرفین قطعی و لازم‌الاجراء است‌و زائد بر یک میلیون ریال همچنین در سایر موارد مذکور در این ماده رأی کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی قابل تجدید نظر است و طرفین‌می‌توانند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی کمیسیون تقاضای تجدید نظر نمایند.
‌قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه روز چهارشنبه بیست و سوم دی ماه یک هزار و سیصد و هفتاد و یک مجلس شورای اسلامی تصویب و در‌تاریخ 1371. 10. 23 به تأیید شوری نگهبان رسیده است.
‌رئیس مجلس شورای اسلامی – علی‌اکبر ناطق نوری

قانون اصلاح قانون امور گمرکی

  مصوب 1350 – و آئین‌نامه اجرائی قانون امور گمرکی – مصوب 1351 – و اصلاحات‌بعدی آنها 11/8/1379
‌‌ماده واحده – قانون امور گمرکی – مصوب 1350. 3. 30 – و آئین‌نامه اجرائی آن – مصوب 1351. 1. 20 – و اصلاحات بعدی آنها به شرح زیر‌اصلاح می‌شوند:
1– در تبصره (2) ماده (26) قانون امور گمرکی، عبارت «‌یک هزار (1000) ریال تا پنج هزار (5000) ریال» و در ماده (262) آئین‌نامه اجرائی‌قانون یاد شده عبارت «‌هزار (1000) تا پنج هزار (5000) ریال» به عبارت «‌یکصد هزار (000 100) ‌ریال تا یک میلیون (000 000 1) ریال» اصلاح‌می‌شود.

2– در ماده (28) قانون امور گمرکی عبارت «‌در مورد اضافه برای هر عدل یا بسته ده (10) ریال که حداکثر از پنج هزار (5000) ریال تجاوز نکند و‌نسبت به کسری برای هر عدل یا بسته پنجاه (50) ریال که حداکثر از بیست هزار (000 20) ریال تجاوز نکند» به عبارت «‌برای هر عدل یا بسته اعم از‌کسر یا اضافه پنج هزار (5000) ریال مشروط بر این که در هر صورت کلاً از پانصد هزار (000 500) ریال تجاوز نکند» اصلاح می‌گردد.

3– متن زیر به عنوان تبصره به ماده (102) آئین نامه اجرائی قانون گمرکی اضافه شود:
‌تبصره – در گمرکاتی که تشریفات ترخیص کالا به صورت رایانه‌ای انجام می‌گیرد، پس از اختصاص شماره ثبت به اظهارنامه توسط رایانه و امضای آن به‌وسیله صاحب کالا یا نماینده قانونی وی، کالا اظهار شده تلقی می‌شود.

4– در ماده (265) آئین نامه اجرائی قانون امور گمرکی عبارت «‌یک هزار (1000) تا پنج هزار (5000) ریال» به عبارت «‌یکصد هزار (000 100) ‌تا یک میلیون (000 000 1) ریال» اصلاح می‌گردد.

5– در ماده (267) آئین نامه اجرائی قانون امور گمرکی عبارت «‌یک صد (100) تا یک هزار (1000) ریال» به عبارت «‌ده هزار (000 10) تا پنجاه‌هزار (000 50) ریال» اصلاح می‌شود.

6– در تبصره (2) ماده (269) آئین نامه اجرائی قانون امور گمرکی عبارت «‌حداقل آن یک هزار (1000) و حداکثر آن ده هزار (000 10) ریال‌نخواهد بود» به عبارت «‌حداقل آن یکصد هزار (000 100) و حداکثر آن بیش از یک میلیون (000 000 1) ریال نخواهد بود» اصلاح می‌شود.

7– در ماده (270) آیین نامه اجرائی قانون امور گمرکی عبارت «‌پانصد (500) ریال» به عبارت «‌حداقل ده هزار (000 10) ریال و حداکثر پنجاه‌هزار (000 50) ریال» اصلاح می‌شود.
‌تبصره 1 – تعیین میزان جرائم موضوع بندهای (1) و (4) و (5) و (6) و (7) با رعایت حداقل و حداکثرهای مقرر در بندهای یاد شده و با توجه به‌شرایط و مقتضیات براساس آئین نامه‌ای که به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی از تصویب هیأت وزیران خواهد گذشت، خواهد بود.
‌تبصره 2 – این قانون از سال 1380 لازم‌الاجراء می‌باشد و به دولت اجازه داده می‌شود هر سه سال یک بار متناسب باتغییر شاخص قیمت عمده‌فروشی کالاها که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می‌شود مبالغ تعیین شده در این قانون را بنا به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و‌دارایی مشخص نماید.
‌قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ یازدهم آبان ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و نه مجلس شورای اسلامی تصویب و‌در تاریخ 1379. 8. 25 به تایید شورای نگهبان رسیده است.

‌رئیس مجلس شورای اسلامی – مهدی کروبی

قانون الحاق سه تبصره به ماده (2) قانون امور گمرکی 21/12/1380

‌قانون الحاق سه تبصره به ماده (2) قانون امور گمرکی

‌ماده واحده – تبصره‌های زیر به ماده (2) قانون امور گمرکی مصوب 1350. 3. 30 الحاق می‌گردد:
‌تبصره 1 – حقوق گمرکی موضوع بند (‌الف) ماده (2) قانون امور گمرکی به میزان یک درصد (1%) ارزش کالا برای کلیه کالاها تعیین می‌گردد.
‌تبصره 2 – سایر عوارض وصولی توسط گمرک از کالاهای وارداتی که بر مبنای ارزش کالا وصول می‌شود به استثناء مواردی که در قوانین بودجه‌سنواتی برای آنها تکلیف خاص تعیین شده یا می‌شود به نسبت 225 مأخذ مقرر تا پایان سال 1380 و با تقریب یک رقم اعشار کاهش می‌یابد.
‌تبصره 3 – این قانون از تاریخ 1381. 1. 1 لازم‌الاجراء می‌باشد.
‌قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ بیست و یکم اسفند ماه یکهزار و سیصد و هشتاد مجلس شورای اسلامی تصویب‌و در تاریخ 1380. 12. 22 به تایید شورای نگهبان رسیده است. ‌مهدی کروبی ‌رئیس مجلس شورای اسلامی

قانون اصلاح ماده (16) قانون امورگمرکی

  مصوب 1350 و ماده (295) آئین‌نامه اجرائی قانون امور گمرکی– مصوب 1351
جناب آقای دکتر محمود احمدی نژاد رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران
عطف به نامه‌ شماره 30912/36893 مورخ 31/2/1386 در اجراء اصل یکصد و بیست و سوم (123) قانون اساسی جمهوری‌اسلامی‌ایران قانون اصلاح ماده (16) قانون امورگمرکی مصوب 1350 و ماده (295) آئین‌نامه اجرائی قانون امور گمرکی مصوب 1351 که با عنوان لایحه به مجلس‌شورای‌اسلامی تقدیم گردیده بود، با تصویب درجلسه علنی روز یکشنبه مورخ 6/11/1387 و تأیید شورای محترم نگهبان به پیوست ابلاغ می‌گردد. علی لاریجانی
قانون اصلاح ماده (16) قانون امورگمرکی– مصوب 1350 و ماده (295) آئین‌نامه اجرائی قانون امور گمرکی– مصوب 1351
ماده واحده– مبلغ مندرج در ماده (16) قانون امورگمرکی– مصوب 30/3/1350 و ماده (295) آئین‌نامه اجرائی قانون یادشده مصوب 20/1/1351 از یکهزار (1000) ریال به یک میلیون (1000000) ریال افزایش می‌یابد.
تبصره 1– پرونده‌های کسر دریافتی تشکیل شده قبل از تصویب این قانون تا مبلغ یک میلیون‌ 1000000) ریال نیز مشمول این قانون بوده و قابل پیگیری نمی‌باشد.
تبصره 2– به دولت اجازه داده می‌شود براساس نرخ تورم هرسه سال یک‌بار با پیشنهاد وزارت اموراقتصادی و دارایی مبلغ مذکور را افزایش دهد.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده و دو تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ ششم بهمن‌ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و هفت مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 9/11/1387 به تأیید شورای نگهبان رسید. علی لاریجانی

آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی

ماده 1ـ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مذکور در ماده 2 قانون امور گمرکی فقط از واردات قطعی دریافت می شود و منظور از واردات قطعی به کشور کالائی است که برای مصرف در داخل کشور اظهار و از گمرک مرخص می شود.

ماده 2ـ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مذکور در ماده 2 امور گمرکی بدون توجه به خوبی یا بدی یا نو یا مستعمل بودن کالا تمام و کمال دریافت می گردد مگر در مواردی که موضوع مشمول ماده 50 قانون امور گمرکی باشد که در آنصورت اگر صاحب کالا در خواست نماید طبق ماده مزبور رفتار خواهد شد.
در خواست صاحب کالا برای تفکیک یا واگذاری بلا عوض یا تخمین میزان تخفیف باید کتبی باشد. تفکیک قسمت سالم از قسمت فاسد و واگذاری قسمت فاسد به گمرک با حضور رئیس گمرک مربوط و نظارت ماموران گمرک و با تنظیم صورت مجلس که به امضای صاحب کالا و ماموران مربوط خواهد رسید صورت می گیرد.

اگر تفکیک قسمت سالم از فاسد مقدور نباشد و یا موجب فساد و تباهی بیشتر کالا گردد گمرک می تواند با معاینه کالا و رسیدگی به اسناد آن و با تنظیم صورت مجلس مشروح، ارزش کالا به وضع موجود و در حین ترخیص و تفاوت آن را با بهای تمام شده کالای سالم (ارزش سیف کالا به اضافه وجوهی که به ترخیص قطعی آن تعلق می گیرد) تعیین نموده و به نسبت فساد و تباهی وارده به آن کالا با اجازه و موافقت قبلی گمرک ایران در حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و هزینه های گمرکی (به استثنای باربری) تخفیف دهد. در این گونه موارد باید بهای تمام شده و ارزش کالا در حین ترخیص با علت اختلاف در متن اسناد قید گردد.
اگر درخواست صاحب کالا برای اعاده کالا به خارج باشد طبق مفاد فصل مربوط به کالای مرجوعی این آئیننامه رفتار خواهد شد.

تبصره 1ـ کالائی که در مدت توقف در انبارهای موضوع ماده 47 قانون امور گمرکی ضایع یا فاسد شده باشد مشمول مقررات این ماده نبوده و وجوهی که بورود قطعی آن تعلق می گیرد کلا دریافت می شود.

تبصره 2ـ کالایی که به ترتیب ترانزیت داخلی غیر اداری از یک گمرک به گمرک دیگری حمل می شود هر گاه در حین حمل ضایع یا فاسد شود مشمول مقررات این ماده نبوده و وجوهی که به ورود قطعی آن تعلق می گیرد کلا دریافت می شود ولی کالایی که تحت ترانزیت داخلی اداری حمل میگردد اگر در حین حمل ضایع و فاسد شود صاحب کالا می تواند از مقررات این ماده استفاده نماید.

ماده 3ـ در مواردی که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض یا هریک از این وجوه از روی وزن دریافت می شود وزن کالا باید با تمام لفاف و ظروف درونی و بیرونی آن بحال و وضع عادی هنگام اظهار در گمرک بوسیله توزین تعیین و سپس وزن تقریبی ظرف (اعم از هر نوع محفظه و لفاف و تکیه گاه و نظایر آن) بشرح زیر محاسبه و از آن کسر گردد.

1ـ برای شیشه جام در صندوقهای مشبک (قفسه) 20% وزن) با ظرف.
2ـ برای شیشه جام و شیشه آلات و چینی در صندوق سی درصد وزن با ظرف.
3ـ برای شیشه آلات و چینی در کارتن در ظرف دیگر 15 % وزن با ظرف.
4ـ برای مواد نسجی و اشیاء ساخته شده از آن در صندوق چوبی 20% وزن با ظرف
5ـ برای مواد نسجی و اشیاء ساخته شده از آن در کارتن 8% وزن با ظرف.
6ـ برای مواد نسجی و اشیاء ساخته شده از آن در سایر لفافها 3% وزن با ظرف.
7ـ برای سایر کالائی که در صندوق یا ظروف دیگر از چوبی یا فلزی وارد می شود پانزده درصد وزن با ظرف.
8ـ برای کالائی که جوف حصیر ؤ زنبیل یا کیسه یا لفافهای پارچه و غیره وارد می شود پانزده درصد وزن با ظرف.
اوزان تقریبی مذکور در بندهای یک تا هشت بالا شامل لفافهای که کالا را بطور ناقص بپوشاند از قبیل تخته مشبک یا قفسه و غیره (جز در مورد شیشه جام) نخواهد بود و همچنین وزن خالص تخمینی در مورد کالائی که بطور فله (بدون ظرف) وارد می شود پذیرفته نمی شود بلکه برای این دو مورد همیشه وزن خالص حقیقی کالا باید تعیین شود.

هزینه های گمرکی و موارد مصرف آنها

بخش اول – انبارداری

ماده4ـ از کالای وارده به کشور و کابوتاژی و صادره از کشور که در اماکن گمرکی گذارده شود هزینه انبارداری بمیزان تعیین شده در تصویبنامه هیئت وزیران دریافت می شود. این هزینه از تاریخ روز شانزدهم تسلیم اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست) یا بارنامه حمل و یا تاریخ صدور قبض انبار احتساب ودریافت می گردد و در هر حال قبل از روز دهم تخلیه کالا و اماکن گمرکی دریافت نخواهد شد.
گمرک ایران یا سازمان بنادر و کشتیرانی هر موقع که لازم تشخیص دهند می توانند نرخ انبارداری اماکن و انبارهای تحت نظر خود را در هر گمرک مقتضی بدانند با موافقت وزیر امور اقتصادی و دارائی و با نشر آگهی حداکثر تا 50 درصد تقلیل یا افزایش دهند.

تبصره1ـ کالای وارده به اماکن گمرکی در مواردی که مشمول مفاد مقررات ماده 21 قانون امور گمرکی باشد از پرداخت انبارداری معاف خواهد بود.
تبصره2ـ در احتساب هزینه انبارداری ارقام کمتر از ده کیلوگرم ده کیلوگرم تمام محسوب می شود.
تبصره3ـ منظور از روز اظهار روزی است که صاحب کالا با توجه به منظورهای مندرج در ماده 19 قانون امور گمرکی طبق اظهار خود وجوهی را که به ترخیص کالا تعلق می گیرد به صندوق پرداخته باشد. روز اظهار نیز جزو ایام توقف کالا در اماکن گمرکی منظور و محسوب می شود.
برای روزهایی که کالا، بعد از روز اظهار بمنظور رسیدگی و انجام تشریفات ارزیابی در اماکن گمرکی می ماند انبارداری تعلق نمی گیرد مگر اینکه توقف در اثر بروز اختلاف و عدم مراجعه صاحب کالا برای پرداخت تفاوت و جریمه و انجام کار مربوط از قبیل تفکیک اظهارنامه و غیره باشد که در این صورت انبارداری از روز تعلق تا روز خروج کالا از گمرک محاسبه و دریافت خواهد شد. برای روزهای فاصله بین روز اظهار و روزی که عمل ارزیابی اظهارنامه خاتمه یافته و بامضای رئیس سرویس ارزیابی مربوط رسیده باشد انبارداری دریافت نخواهد شد.

هرگاه بعد از خاتمه تشریفات گمرکی و صدور پروانه وقت و وسایل بیرون بردن کالا کافی نبوده و تمام یا مقداری از آن در اماکن گــمرکی باقی بماند به شرط اینکه صاحب کالا، کالا را فردای آن روز (و اگر تعطیل باشد روز بعد از تعطیل) کلا از اماکن گمرک خارج کند هزینه انبارداری برای مدت مزبور مطالبه نمی شود.
در نقاطی که بواسطه تراکم کار و یا فراهم نبودن وسیله جهات موجه دیگر خارج کردن کالا در مهلت مقرر بالا مقدور نباشد. این مهلت با تشخیص رئیس اداره گمرک یا بندر محل تا پانزده روز قابل تمدید خواهد بود و اگر کالا در انقضای مهلت تعیین شده از اماکن گمرک خارج نشود انبارداری کالا برای تمام مدت محاسبه و وصول می شود.

تبصره4ـ انتقال کالا به ترتیب ترانزیت داخلی از یک گمرک به گمرک دیگری تغییری در طرز احتساب هزینه انبارداری و تاریخ تعلق آن نخواهد داد به عبارت دیگر گمرکی که کالا از آنجا ترخیص قطعی می شود انبارداری از روز تعلق تا روز اظهار را احتساب و دریافت خواهد کرد و اگر قبلا در گمرک ورودی در موقع صدور پروانه ترانزیت داخلی وجهی بعنوان انبارداری دریافت شده باشد از آن کاسته و مانده دریافت می شود.
برای مدتی که کالای ترانزیت داخلی در بین راه خواهد بود انبارداری دریافت نمی شود.

تبصره5ـ به گمرک ایران اجازه داده می شود از محل درآمد انبارداری که وصول و در حساب مخصوص در خزانه متمرکز می شود. براساس بودجه تنظیمی که به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارائی رسیده باشد وسائل آتش نشانی و سایر وسائل ایمنی و حفاظت و نگاهداری کالا و هزینه احداث و نگهداری انبارهای مورد تایید را تامین و پرداخت نماید.

تبصره6ـ منظور از انبارها و اماکن گمرکی مندرج در این آئینامه ها انبارها و باراندازهای محصور و یا غیر محصور و اسکله ها و محوطه ها و بطور کلی هر محل و مکانی است که در تصرف گمرک یا بندر بوده و برای انباشتن و جا دادن کالا از آنها استفاده می کنند.

ماده5ـ هزینه تخلیه و بارگیری وسایط نقلیه و نقل و تحویل کالا و بازکردن و بستن و باربری بسته ها در اماکن گمرکی یا بندر و هزینه سایر عملیاتی که برای انجام تشریفات گمرکی و تحویل کالا پیش بیاید بعهده صاحبان کالا می باشد لیکن گمرک ایران یا سازمان بنادر و کشتیرانی می توانند در هر یک از اداره گمرکی و بنادر که مقتضی بدانند با تاسیس سرویس باربری تمام یا قسمتی از عملات مذکور را بر عهده بگیرند و در این صورت هزینه باربری طبق نرخهایی که با رعایت نوع عملیات و میزان هزینه آنها از طرف هیات وزیران تعیین می شود از صاحبان کالا دریافت می گردد.

تبصره1ـ کالای صادراتی از پرداخت هفتاد و پنج درصد هزینه باربری معاف است. کالای کابوتاژی در گمرک مبداء هزینه باربری را بماخذ معین برای کالای صادراتی و در گمرک مقصد بماخذ باربری کالای وارداتی خواهد پرداخت.
از کالایی که با موافقت گمرک در اماکن غیر گمرکی یا غیر بندری تخلیه یا تحویل شود هزینه باربری در این اماکن توسط گمرک یا بندر انجام شود بیست درصد هزینه باربری ورودی یا صدوری اخذ میگردد.

تبصره2ـ اداره گمرک یا بندر در جایی که سرویس باربری با تجهیزات لازم برای تخلیه و باربری و بارگیری در اختیار دارند نمی توانند به تقاضای اشخاص یا بنگاههایی که می خواهند عمل تخلیه و باربری و بارگیری کالا در اماکن گمرکی و با بندری را با وسایل اختصاصی خودشان انجام دهند.
(به استثنای راه آهن دولتی ایران) ترتیب اثر دهند مگر اینکه هزینه تخلیه و باربری و بارگیری را طبق تعرفه بپردازد و مسئولیت هر گونه ضرر و زیانی را که از ناحیه باربران شخصی آنان متوجه اداره گمرک یا بندر گردد بعهده بگیرند و در مورد حمل یکسره بداخل کشور در صورتی که عملیات باربری در اماکن گمرکی و بوسیله سرویس باربری گمرک یا بندر انجام گیرد هزینه باربری کلا و اگر قسمتی از عملیات باربری بوسیله گمرک یا بندر انجام گیرد بیست درصد و اگر هیچ گونه عملیات باربری انجام نگیرد ده درصد هزینه باربری دریافت می شود.

تبصره3ـ به گمرک ایران یا سازمان بنادر و کشتیرانی (حسب مورد) اجازه داده می شود که در موارد لزوم تغییر نرخ هزینه عملیات تخلیه و باربری و بارگیری را در هریک از ادارات گمرکی یا بنادر به هیات وزیران پیشنهاد نماید.

تبصره4ـ به گمرک ایران اجازه داده می شود از محل درآمدی باربری که وصول می کند ودر حساب مخصوص در خزانه متمرکز خواهد شد بر اساس بودجه تنظیمی که به تصویب وزیر اقتصادی و دارایی می رسد نسبت به خرید و تعمیر و کرایه کلیه ماشین آلات و وسایل تسهیل باربری از قبیل جرثقیل، لیفتراک، کامیون و وسایط نقلیه، رفت و آمد باربران و بارشماران و ماشین آلات مشابه و لوازم آنها و همچنین کرایه واگن و هزینه ایجاد خطوط مواصلاتی بین انبارها و اسکله ها اقدام و بهای آن را از این محل تامین و پرداخت نماید.

خدمات فوق العاده

ماده6ـ هر گاه کسی بخواهد تشریفات گمرکی کالای کلا یا جزئا در خارج از اماکن گمرکی و یا داخل اماکن گمرکی ولی در ایام یا ساعات تعطیل انجام یابد در صورتی که درخواست او مورد موافقت گمرک یا بندر (حسب مورد) قرار گیرد باید هزینه خدمات فوق العاده را بشرحی که در تصویب نامه هیت وزیران تعیین می شود قبل از شروع بکار پرداخت کند.
کسور یک ساعت یک ساعت محسوب می شود.

ماده7ـ درخواست انجام خدمات فوق العاده باید روی اوراق چاپی مخصوص تنظیم و به گمرک یا بندر محل (حسب مورد) تسلیم گردد. و مطالب زیر در آن نوشته شده باشد.
1ـ نوع خدمات
2ـ تعداد بسته
3ـ ابتدا و انتهای مدت اضافه کار
4ـ محلی که خدمت فوق العاده در آنجا باید انجام شود

به درخواستهای فاقد شرایط بالا ترتیب در آنجا باید انجام شود.
هریک از دریچه های انبار کشتی و هر یک از واگنهای راه آهن و همچنین هریک از کامیونها و هریک از درهای متعدد هر انبار مستقلا یک محل خدمت محسوب است که باید در درخواست متقاضی تصریح شود. در مورد کالای صادراتی فله و یکنواخت که کنترل بارگیری آنها مستلزم مراقبت دقیق نیست بارگیری یک کشتی را ولو اینکه از دریچه های مختلف نیز انجام شود می توان یک محل خدمت محسوب داشت.

ماده8ـ برای انجام عملیات یا نظارت در عملیاتی که باید در هریک از محلهای خدمت انجام گردد گمرک یا بندر را (حسب مورد) یک گروه مستقل سه نفری یا کمتر تعیین خواهد نمود.

تبصره ـ اداره گمرک یا بندر (حسب مورد) اگر پیش بینی کند ساعت تقاضا شده برای انجام خدمت فوق العاده کافی نخواهد بود می تواند ضمن صدور اجازه خدمت فوق العاده به رئیس گروه اختیار بدهد که از صاحب کالا تقاضای متمم با اخذ هزینه بپذیرد و رئیس گروه موظف است پولی را که از این بابت وصول کند در اول وقت اداری روز بعد به صندوق تحویل و سوش قبض صادره را به امضای صندوق دار برساند.

ماده9ـ هر گاه تقاضا کننده پس از پرداخت هزینه خدمت فوق العاده بعللی از انجام آن صرفنظر نماید و تصمیم خود را قبل از اعزام ماموران به محل خدمت کتبا اعلام کند وجهی که بعنوان خدمت فوق العاده تادیه نموده مسترد خواهد شد، در غیر این صورت وجوه دریافتی به درآمد قطعی دولت منظور، و مسترد نخواهد شده.

ماده10ـ تقاضای انجام خدمت فوق العاده برای هر شخص و بنگاه یا در هر یک از محلهای مختلف باید جداگانه تسلیم شود لیکن در مورد دریچه های متعدد انبارهای یک کشتی یا درهای متعدد یک انبار و یا واگنهای متعدد یک قطار می توان یک درخواست تسلیم نمود مشروط بر اینکه در این درخواست تعداد تمام محلهای خدمت ذکر و در ضمن آن صریحا قید گردد که خدمت فوق العاده باید در تمام آن محلها با هم یا به تدریج و به نوبت انجام شود تا گمرک یا بندر بتواند تعداد گروه های لازم برای خدمت را تعیین نمایند.

ماده11ـ خدماتی را که می توان انجام آن را در ایام تعطیلی یا در خارج از ساعات رسمی کار بعنوان خدمات فوق العاده اجازه داده بشرح زیر است.
1ـ تخلیه محمولات وسایط نقلیه زمینی و هوائی و آبی.
2ـ بارگیری و خارج کردن کالا از گمرک که تشریفات گمرکی آنها قبلا انجام شده ولی بعلت ضیق وقت یا زیادی کالا یا کمی وسایل بارگیری خارج کردن آنها از گمرک در ساعات اداری میسر نشده باشد.
3ـ ارزیابی کالا در خارج از ساعات اداری کار مشروط براینکه اظهارنامه آن مرتبا تنظیم مقرر قبل از تعطیل اداره به دایره ارزیابی تسلیم ولی عملیات ارزیابی بعلت نرسیدن نوبت یا به سبب تصادف با آخر وقت اداری صورت نگرفته باشد.
4ـ سایر موارد به تشخیص رئیس اداره گمرک محل خواهد بود

ماده12ـ کارهای مشروح در زیر بدون اینکه محتاج بدرخواست قبل و تحصیل اجازه و پرداخت هزینه و خدمت فوق العاده باشد در تمام اوقات اعم از ساعات اداری کار یا ایام و ساعات تعطیل انجام گیرد.
پیاده کردن مسافرین و پیک و معاینه توشه و اشیای شخصی آنها و همچنین پیاده کردن کیسه های پستی و سوارکردن مسافرین و پیک و بارگیری کیسه پستی به وسایط نقلیه مشروط براینکه نمایندگان موسسات کشتیرانی یا بنگاههای حمل ونقل دیگر رئیس گمرک یا بندر محل را (حسب مورد) برای اینکه بتواند کارمندان مورد نیاز را حاضر نماید بموقع خود مطلع سازند و اظهارنامه اجمالی و رونوشت بارنامه و سایر اسناد را قبل از شروع کار به گمرک یا بندر تسلیم نمایند.

تبصره1ـ هرگاه وسایل حمل مذکور در این ماده عبارت از کشتی یا قطار راه آهن یا هواپیما یا هر وسیله نقلیه دیگری باشد که ساعات ورود و حرکت آنها مطابق برنامه های منظمی که دارند همیشه معین و معلوم است احتیاجی به اعلام قبلی به گمرک یا بندر (حسب مورد) نخواهد بود.
گمرک ایران یا بندر (حسب مورد) ماموران کشیک بعده لازم برای مراقبت و نظارت در پیاده یا سوار کردن پیک و مسافرین و کیسه های پستی برای ساعتهای مقرر در برنامه های ورود و حرکت آن وسایط آماده خواهد داشت.

تبصره2ـ بارکشها و واگنهای راه آهن ممکن است در خارج از ساعات اداری کار به اماکن گمرکی بدون هیچ تشریفاتی وارد شوند و این در صورتی است که درخواست معاینه یا تحویل گرفتن کالا یا شمارش محمولات نشده و منظور فقط امانت گذاشتن موقتی به انتظار رسیدن ساعات کار اداری، که متضمن مسئولیتی برای گمرک نگردد بوده باشد.

ماده13ـ وجوه دریافتی از بابت خدمات فوق العاده بشرح زیر واریز می گردد.
الف ـ وجوه دریافتی از بابت خدمات فوق العاده در ساعات غیر اداری و ایام تعطیل، آخر هر ماه فوق العاده اضافه کاری به کارمندان ذیربط برای هر ساعاتی که کار اضافی انجام داده اند مشروط بر اینکه از بودجه دولت برای آن مدت وجهی دریافت ننموده باشند پرداخت و مازاد احتمالی به ذخیره احتیاطی منظور می گردد.
ب ـ از محل درآمد خدمات فوق العاده در ساعات غیر اداری و ایام تعطیل، آخر هر ماه فوق العاده اضافه کاری به کارمند ذیربط برای هر ساعاتی که کار اضافی انجام داده اند، مشروط بر اینکه از محل بودجه دولت برای آن مدت وجهی دریافت ننموده باشند پرداخت و مازاد احتمالی به ذخیره احتیاطی منظور می گردد.
برای هر ساعت اضافه کار در روز برابر مبلغی که طبق مقررات استخدامی یا قانون کار به هر کارمند یا مامور قابل پرداخت می باشد و برای هر ساعت اضافه کار در شب دو برابر مبلغ مزبور پرداخت می شود.
تبصره ـ ذخیره احتیاطی به ترتیب برای مصارف زید در اختیار گمرک محل گذارده می شود.
1ـ پرداخت فوق العاده اضافه کار و پول ناهار کارکنانی که در امر خدمات فوق العاده شرکت مستقیم ندارند ولی حضور آنان در محل خدمت یا اداره برای پیشرفت و سرعت کار ضروری است.
2ـ در صورتیکه باز هم وجهی بماند برای تهیه وسائل عمومی کار و زندگی کارمندان بنام اشیاء و اموال دولتی باید بمصرف برسد.

درخواست تعرفه بندی کالا و هزینه آزمایش و تعرفه بندی

ماده14ـ هزینه آزمایش عبارت است از هزینه ای که جهت خدمات آزمایشگاهی بوسیله مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بمنظور تشخیص نوع جنس و مشخصات نمونه کالا برای تعیین تعرفه انجام می شود و بر اساس نرخهای مصوب هیات وزیران از متقاضی وصول و برای توسعه و تکمیل آزمایشگاه های مؤسسات استاندارد و تحقیقات صنعتی مصرف می شود.
هزینه تعرفه بندی یا تعرفه بندی توام با کارشناسی عبارت است از هزینه ای که جهت تعیین تعرفه کالا و اعلام آن بر اساس نرخهای مصوب هیات وزیران از متقاضی وصول و به درآمد متفرقه گمرک منظور می شود.

هزینه بدرقه کالا

ماده15ـ در مواردی که اجازه حمل کالایی از یک نقطه به نقطه دیگر به شرطی داده می شود که آن کالا در مدت حمل تا وصول بمقصد در تحت مراقبت و نظارت ماموران گمرک باشد هزینه بدرقه کالا باید از طرف درخواست کننده همزمان با تسلیم درخواست اجازه حمل به ماخذی که در تصویب نامه هیات وزیران تعیین می گردد در مقابل اخذ رسید به صندوق گمرک مربوط پرداخت گردد و از محل این وجوه هزینه های مربوط به بدرقه کالا پرداخت می شود.
هزینه اقامت

ماده16ـ هزینه مراقبت که جزو خدمات فوق العاده مندرج در بند (ج) ماده 2 قانون امور گمرکی محسوب می شود در انبارهای اختصاصی و انبارهای عمومی رسمی و سردخانه ها و نقاط خارج از اماکــــــن گمـــــــرکی و همچنین برای نظارت در نقل و تحویل کالای انتقالــــــی (ترانسبـورد مان Transbordement) به ماخذی که در تصویب نامه هیات وزیران تعیین می گردد در مقابل اخذ رسید به صندوق گمـــرک پرداخت می گردد وجـــوه دریافتـــی از این محل طبق مفاد ماده 13 این آئین نامه واریز می شود.

معافیت ها

ماده17ـ لغو شد.
ماده18ـ نسبت به کالای موضوع بند 2 از ماده 37 قانون امور گمرکی در هر مورد باید طرف وزارت امور خارجه موافقت نامه کتبی با ذکر مشخصات کامل طبق نمونه مخصوص صادر و حکم معافیت به استناد آن از طرف گمرک ایران صادر و ابلاغ شود و ترخیص آن موکول به تسلیم اظهارنامه به امضای مقام متقاضی و انجام کلیه تشریفات مربوط خواهد شد.

ماده 19ـ لغو شد.
ماده20ـ لغو شد به استثناء قسمتی از تبصره ذیل آن.
تبصره ـ مقصود از مسافر مذکور در این ماده مسافری است که دارای گذرنامه یا اجازه نامه مرتب بوده و از راه مجاز وارد کشور شود.
ماده21ـ اتباع خارجه که برای اقامت به ایران وارد می شوند وقتی می توانند از مزایای بند 6 ذیل ماده 37 قانون امور گمرکی استفاده نمایند که اجازه اقامت در ایران داشته باشند.

ماده22ـ آلات و افزار دستی مربوط به کار یا حرفه ایرانیان و خارجیانی که به ایران می آیند وقتی مشمول مزایای مندرج در بند 7 ماده 37 قانون امور گمرکی خواهد شد که:
1ـ اشتغال آن افراد به حرفه و پیشه و کار مورد ادعا به تصدیق مقامات کنسولی ایران در کشور محل اقامت قبلی آنان رسیده باشد و در نقاطی که فاقد مقامات کنسولی ایران باشد ارائه گواهی مقامات محلی کفایت می کند.
2ـ یک ماه قبل از ورود یا تا نه ماه بعد از ورود آن به گمرک برسد.

ماده23ـ استفاده از معافیت مندرج در بند 8 ماده 37 قانون امور گمرکی بسته به این است که اشیاء و اثاثه و افزار مستعمل مزبور حداکثر ظرف مدت سه سال بعد از صدور گواهی انحصار وراثت وراث به ایران وارد شود.

ماده24ـ ترخیص کالای موضوع بند 9 ماده 4 37 قانون امور گمرکی تابع شرایط زیر است:
الف ـ لغو شده.
ب ـ هدایای دولت ها و اشخاص و موسسات به وزارتخانه ها، موسسات دولتی و وابسته به دولت شهرداریها و دانشگاهها منوط به تصریح اهدایی بودن کالا در فاکتور یا سایر اسناد مربوط و انجام تشریفات گمرکی.
ج ـ هدایای دولت ها و اشخاص و مؤسسات به جمعیت هلال احمر ایران و سایر مؤسسات خیریه و عام المنفعه منوط است به تصریح اهدایی بودن کالا در فاکتور یا سایر اسناد مربوط به تایید وزارت امور اقتصادی و دارایی یا وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی (حسب مورد) و انجام تشریفات گمرکی.

ماده25ـ ترخیص کالای مشمول بندهای 20، 19، 18، 14، 13، 12، 10 ماده 37 قانون امور گمرکی از گمرک در هر مورد موکول است به تسلیم اظهارنامه و اسناد و گواهی نامه مربوط که تسلیم آن طبق قانون امور گمرکی یا سایر مقررات این آیین نامه ضروری شناخته شده و انجام سایر تشریفات گمرکی.

ماده26ـ منظور از نمونه های تجاری بی بها نمونه هایی است که ذاتا قیمتی نداشته باشد. وجود برچسب (نمونه بدون قیمت) در روی نمونه ها و یا لفاف آنها که از طرف کارخانجات یا فروشندگان خارجی الصاق می شود برای قبول بی بها بودن کافی نخواهد بود و بطور کلی هر نمونه که قابل خرید و فروش باشد ولو اینکه بهای آن ناچیز باشد مشمول پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض خواهد بود.

ماده 27ـ ترخیص کالای موضوع بند 15 ماده 37 امور گمرکی تابع تشریفات زیر می باشد:
1ـ برای ظروف عادی و لفافهای متعارفی بیرونی کالای وارده اظهارنامه جداگانه تسلیم نمی شود زیرا اظهارنامه تنظیمی برای کالا شامل ظرف و لفاف آن کالا نیز می باشد.
2ـ منظور از قرقره و تکیه گاههای همانند مندرج در بند 15 ماده 37 قانون امور گمرکی قرقره و تکیه گاههای کابل و طنابهای فلزی و یا تکیه گاههای مواد اولیه می شد که عودت داده می شوند و شامل قرقره و تکیه گاههای درونی کالایی که عینا بمصرف خرده فروشی می رسد نمی باشد.
3ـ برای ترخیص قرقره و تکیه گاههای موضوع قسمت اخیر بند بالا تسلیم اظهارنامه جداگانه لازم نمی باشند.
4ـ ترخیص ظروف و لفافهای متعارفی کالای صادراتی که پس از تخلیه محتویات آنها عینا اعاده می شود و همچنین کالای صادر شده که عینا برگشت داده می شود موکول بانجام کلیه تشریفات گمرکی است.
تبصره ـ منظور از کلمه عینا مندرج در بند 15 ماده 37 قانون امور گمرکی آنست که روی ظروف یا کالای بازگشت شده به هیچ وجه پس از صدور در خارج عملی انجام نشده باشد.

ماده28ـ برای ترخیص کالای مشمول بندهای 16و 17 ماده 37 قانون امور گمرکی تسلیم اظهارنامه گمرکی ضروری نیست و این قبیل کالا پس از انجام تشریفات با صدور پته گمرکی از گمرک مرخص می شود.

کالای وارده از طریق دریا

ماده29ـ بلافاصله پس از اینکه اجازه ارتباط کشتی با خارج از طرف از طرف ماموران بهداری صـــــادر شد نماینده اداره گمرک بداخل کشتی شده و دفتر مخصوصی را که برای این کار نگاهداری می شود بفرمانده کشتی یا نماینده مؤسسه حمل ونقل مربوط می دهد تا اطلاعات مشروحه در زیر را که کشتیها عموما در موقع ورود خود به گمرک می دهند در آن نوشته و پس از امضاء فرمانده کشتی یا نماینده او تسلیم مامور مزبور نماید.
1ـ شماره ردیف (گمرک تعیین می کند)
2ـ تاریخ ورود کشتی و شماره سفرآن
3ـ نوع کشتی
4ـ نام کشتی
5ـ نام فرمانده کشتی
6ـ پرچم کشتی
7ـ میزان رطوبت یا بارگیری طبق اسناد کشتی
8ـ تعداد عدلها و وزن کالایی که باید تخلیه شود (بحساب تن متریک)
9ـ بندر مبداء و مقصد
10ـ تعداد کارکنان
11ـ تعداد مسافران
12ـ مقدار آذوقه موجود در کشتی
13ـ اسلحه یا مواد منفجره و محترقه یا مخدره و سایر کالای ممنوع الورود قانونی که از طرف گمرک در هر مورد به حامل اعلام می شود در صورتی که در کشتی موجود باشد.
14ـ تعداد بسته هایی که مقصد آنها به بنادر دیگر ایران است
15ـ تعداد بسته هایی که برای مقصد خارج در کشتی موجود است.

ماده 30ـ در صورتی که مامور گمرک مقدار آذوقه موجود در کشتی را بیشتر از میزان احتیاجات واقعی کشتی تشخیص دهد می تواند مخزن آذوقه را مهر کند ولی باید مقدار آذوقه که برای مصرف کارکنان و مسافران آن در مدت توقف کشتی لازم می داند به اختیار کشتی بگذارد.
در موقع ضرورت ممکن است انبار تحت نظارت گمرک باز و بسته شود.

ماده31ـ اسلحه یا مواد منفجره و محترقه یا مخدره و یا سایر کالای ممنوع الورود قانونی موجود در کشتی موضوع بند 13 ماده 29 این آئین نامه را گمرک باید در داخل کشتی در محل محفوظ و مطمئنی با اطلاع فرمانده کشتی جا دهد و برای تمام مدت توقف کشتی آن را مهر و مراقبت نماید و یا اینکه آنها را با تنظیم صورت مجلس در انبار گمرک حفظ و موقع حرکت کشتی مسترد کند.

ماده32ـ فرمانده کشتی یا نماینده مؤسسه حمل ونقل مکلف است پس از تکمیل واعاده دفتر موضوع ماده 29 این آئین نامه اجمالی محمولات کشتی خود را که باید در آن بندر پیاده شود در دو نسخه تنظیم و بهر یک از آنها نسخه ای از فهرست کل بار (مانیفست) آن محمولات و همچنین یک نسخه از هر یک از بارنامه هر ردیف فهرست کل بار (مانیفست) را ضمیمه و به مامور گمرک تسلیم نماید و اگر خالی باشد نیز باید اظهارنامه اجمالی با تصریح خالی بودن تسلیم نماید (یک نسخه از اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار) از طرف گمرک به اداره بندر محل تسلیم می شود) اظهارنامه اجمالی باید بزبان فارسی تنظیم شده و حاوی اطلاعات زیر باشد.

1ـ نام کشور مبداء و مقصد کالا
2ـ تعداد و نوع بسته ها و علامت و شماره و وزن با ظرف آنها
3ـ نوع کالای محتویات بسته ها و در صورت امکان وزن خالص و ارزش کالا.
4ـ نام گیرنده کالا (نام شخصی که کالا باید به او تحویل شود)
5ـ نام و نام خانوادگی و محل اقامت تنظیم کننده اظهارنامه و امضای او.
6ـ نام و پرچم و مبداء حرکت کشتی و نام صاحب یا فرمانده آن.
در مواردی که محموله کشتی اقلام زیادی باشد فرمانده کشتی می تواند جمع اقلام را بطور خلاصه در اظهارنامه اجمالی ذکر و برای تفصیل به فهرست کل بار (مانیفست) که ذیل یکایک صفحات آن باید امضاء شده باشد اشاره نماید.

تبصره1ـ اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست) ضمیمه آن باید بدون حک و اصلاح و قلم خوردگی بوده و فرمانده کشتی در بالای امضای خود این معنی را صریحا بنویسد.
در صورتیکه فهرست کل بار (مانیفست) به جهات موجهی اصلاح شده یا قلم خوردگی داشته باشد نیز فرمانده مزبور موظف است علاوه براینکه هر یک از قسمتهای اصلاح شده را امضاء کرده باشد مراتب را با شرح اینکه چه قسمتهائی مورد اصلاح قرار گرفته است. در بالای خود در اظهارنامه اجمالی صریحا قید نماید.
تبصره2ـ هر اظهارنامه یا فهرست کل بار (مانیفست) که مدلول این ماده در تنظیم آن رعایت نشده باشد باید از طرف مامور گمرک که اظهارنامه و فهرست کل بار (مانیفست) به او تسلیم شده است برای اصلاح و رفع نقص بفرمانده کشتی مسترد شود و مادام که مدلول این ماده انجام نگردد نباید بکشتی اجازه تخلیه داده شود.
تبصــره3ـ اداره گمرک می تواند از موسسات کشتی رانـــی و حمل ونقل بخواهد که فهرست کل بار (مانیفست) را طبق نمونه ای که از طرف گمرک ایران تعیین می شود تنظیم و تسلیم نماید.

ماده33ـ در موقع ورود کالا از طریق در یا هر گاه محقق گردد که بعلل حوادث قهری (فرس ماژور) فرمانده کشتی اسناد لازم را همراه ندارد که بتواند اظهارنامه اجمالی به نحوی که در ماده 32 این آئینامه مقرر است تسلیم کند می تواند از رئیس گمرک محل اجازه تخلیه بار کشتی یا مقداری از آن را تحصیل نماید ودر تحت نظارت ماموران گمرک بستهای خود را رسیدگی نموده و فصیل آن را بدست آورد.
مهلتی که برای تسلیم اظهارنامه اجمالی لازم تشخیص شود در اجازه نامه معین خواهد شد و تا وقتی که اظهارنامه اجمالی داده نشده است صاحب وسیله حمل یا فرمانده آن باید تمام تدابیر احتیاطی را که رئیس گمرک محل دستور آن را می دهد مرعی بدارد.
هر گاه در این گونه وسایط بار کشتی آبی بسته هائی باشد که باید به بندر دیگر حمل شود حمل آن به مقصد بموجب یک نسخه از اوراق اظهارنامه اجمالی خواهد بود که به امضای رئیس اولین واحد گمرک ورودی رسیده باشد

ماده34ـ تخلیه محمولات کشتی همیشه موکول بصدور اجازه کتبی از طرف گمرک محل خواهد بود که با حضور و نظارت ماموران مربوط انجام می شود.

ماده35 ـ هر گاه فرمانده کشتی بعد از تسلیم اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست) ضمیمه آن اظهارنامه و فهرست کل بار دیگری و در تغییر و اصلاح آن یا تکمیل اظهار نامه قبلی به گمرک بدهد در صورتیکه قبل از به شروع به عملیات تخلیه تسلیم شده باشد اداره گمرک آن اظهارنامه اصلاحی یا تکمیلی را می پذیرد.
اظهارنامه و فهرست کل بار (مانیفست) اصلاحی یا تکمیلی مذکور در این ماده در صورتیکه فرمانده کشتی ثابت نماید که به او دستور رسیده است بسته هائی را که ابتدا تصور می شد که باید در کشتی بماند پیاده کند یا برعکس بسته هائی را که بار نامه کشتی مربوط به یک بندر ثبت و تخلیه در آنجا شروع شده است در کشتی نگاهدارد اداره گمرک می تواند حتی بعد از شروع عملیات تخلیه نیز مراتب را بپذیرد.

ماده36ـ اداره بندر مکلف است در موقع تخلیه محمولات کشتی بر روی اسکله یا وسایط نقلیه مراتب را به اداره گمرک بمنظور اعزام نماینده جهت نظارت اعلام نماید.
صورت برداری از تعداد و مشخصات ظاهری یکایک بسته هائی که از کشتی خارج می شود باید هم از طرف بارشماران مؤسسه کشتیرانی و هم از طرف ماموران بندر و یا گمرک جداگانه روی برگهای بارشماری (تالی) به عمل آید. در پایان هر نوبت کار برگهای بارشماری مؤسسه کشتیرانی و بندر و یا گمرک با یکدیگر مقابل و به امضای آنان می رسد و در آخر هر نوبت کار تعداد بسته های تخلیه شده از کشتی روی فهرست خلاصه کار مخصوص چاپی به استناد برگهای بارشماری در سه نسخه ثبت می شود.

ماموران بارشماری بندر یا گمرک و مؤسسه کشتیرانی نسخ فهرست را با مندرجات برگهای بارشماری (تالی) تطبیق نموده و در صورت لزوم تعداد و مشخصات بسته های تخلیه شده در همان نوبت کار و یا همانروز رسیدگی و تجدید بازرسی نموده و پس از اطمینان به صحت مندرجات آن فهرست مزبور را امضاء و مبادله می نمایند و یک نسخه از فهرست بمنظور ازاطلاع و تهیه آمار به اداره گمرک تسلیم می گردد.
این فهرست پس از امضاء طرفین بمنزله گواهی تخلیه کالا تلقی و مسئولیت گمرک یا بندر نسبت به مقدار تخلیه شده بموجب فهرست از همین موقع شروع می شود و این اوراق در آتیه برای واریز حساب فهرست کل بار (مانیفست) ماخذ و ملاک قرار خواهد گرفت

تبصره ـ در صورتیکه فرمانده کشتی به علل موجهی نتواند قسمتی از کالا را بشرحی که در فهرست کل بار (مانیسفت) قید شده با تفکیک علائم و مشخصـــــات مورد هر آرتیکل جداگانه تحویل بدهد می تواند با موافقت قبلی بندر یا گمرک کالا را در دوبه (بارکش آبی) یا محلی که قبلا برای این منظور تعیین شده تخلیه نموده و تحت نظارت نمایندگان مؤسسه کشتیرانی قرار داده بعدا تفکیک و تحویل انبار دار بندر یا گمرک بدهد.
در این قبیل موارد نمایندگان مؤسسه کشتیرانی می توانند برای نظارت و مراقبت کالا از طرف خود یک یا چند نفر نگهبان تا خاتمه عمل تفکیک و تحویل بگمارند. و مسئولیت بندر یا گمرک فقط از تاریخی شروع می شود که عمل تفکیک انجام یافته و کالا بشرح مذکور در این ماده در مقابل رسید به بندر یا گمرک تحویل شده باشد.

ماده 37ـ هر گاه در جریان پیاده کردن کالا از کشتی یک یا چند بسته به آب بیفتد و اعم از اینکه از آب بیرون کشیده شود یا بیرون آوردن آن مقدور نباشد ماموران بارشماری گمرک و یا بندر باید بلافاصله و باتفاق فرمانده یا افسر اول کشتی صورتمجلس وقوع امر را با مشخصات بسته هائیکه به آب افتاده در سه نسخه تنظیم نمایند که یک نسخه آن را فرمانده کشتی ضبط می کند و دو نسخه دیگر با اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست) ضمیمه آن الصاق می گردد.

ماده38ـ هر گاه ماموران گمرک یا بندر در حین علامت گذاری تدریجی بارهائیکه از کشتی تخلیه می شود مشاهده نمایند که بسته هایی شکسته و یا دست خورده بنظر می رسد و یا اینکه علامت و شماره اصلی آنها خوانا و روشن نیست نباید اجازه پیاده کردن آنها را بدهند این قبیل بسته ها باید در کشتی بماند تاپس از پایان یافتن عملیات بسته های سالم درباره آنها بنحو زیر عمل شود.

1ـ بسته هائیکه دارای علامت و شماره خوانا نباشد باید بدقت معاینه شود در صورتی که نماینده مؤسسه کشتیرانی یا فرمانده کشتی بتواند شماره و علامت آن را تشخیص دهد باید آن را روی بسته بخط خوانا قید کند و در صورتمجلس نیز این نکته تصریح شود و اگر تشخیص نشد ناخوانا بودن و یا بی علامت و بی شماره بودن آنان با تعیین وزن در صورتمجلس ذکر شود.
2ـ بسته هایی که در بسته بندی آنها شکستگی یا آثار دستخوردگی دیده می شود باید یک به یک با کمال دقت توزین ودر صورت اقتضاء به تجدید لفاف آنها و یا به بازکردن و صورت برداری از محتویات آنها اقدام و صورتمجلس های لازم که حاکی از نتیجه رسیدگی و توزین و صورت برداری و تجدید لفاف و غیره باشد تنظیم و بامضای ماموران مربوط و نماینده معرفی شده از طرف فرمانده کشتی برسد در این مورد و بویژه در مورد تجدید لفاف و صورت برداری از محتویات بسته ها و مؤسسه کشتیرانی مربوط در صورتی که مایل باشد می تواند بسته ها را مهر نماید و مراتب در صورتمجلس قید می گردد.
تبصره ـ بسته های مشمول ای ماده وقتی به انبارها و محوطه های گمرکی بندی قبول می شود که دستورهای موضوع قسمتهای 1و2 ماده 38 این آئین نامه کاملا انجام شده باشد.

ماده39ـ هر گاه در موقع تحویل قطعی محمولات کشتی به گمرک یا بندر و تطبیق آن با مندرجات اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست) ضمیمه آن اختلافاتی از حیث تعداد بسته های تحویلی مشاهده شود اعم از اینکه تعداد بسته های تخلیه شده زیادتر یا کمتر از تعدادی باشد که در اظهارنامه و فهرست کل بار (مانیفست) ضمیمه آن مذکور است مراتب بلافاصل در صورتمجلس که باتفاق فرمانده کشتی یا نماینده مؤسسه کشتیرانی و ماموران مربوط گمرک یا بندر باید تنظیم و امضاء شود منعکس می گردد و در مورد چنین اختلافاتی نسبت به فرمانده کشتی یا مؤسسه کشتیرانی طبق ماده 28 قانون امور گمرکی و مقررات قسمت ششم این آئینامه رفتار می شود.

تبصره ـ گمرک یا بندر تحویل گیرنده کالا مکلف است حساب کالای وارده با کشتیها را در هر سفر حداکثر تا پانزده روز پس از خاتمه عملیات تخلیه محمولات کشتی تصفیه و رسید قطعی کالا را مؤسسه کشتی رانی بدهد.

ماده40ـ اصل ترتیب نظارت در انتقال بسته هااز کشتی بخارج و مراقبت آنها در جریان حمل از نقطه تخلیه تا انبار های بندر وگمرک وظیفه بار شماران موسسه کشتیرانی وگمرک وظیفه بارشماران موسسه کشتیرانی وگمرک ویا بندر وترتیب صفافی کالا در انبارها وثبت دفاتر انبارهاو طرز تحویل قطعی محمولات بگمرک ونمونه صورت مجلس هایی که باید در موارد معین تنظیم گردد و تعداد نسخه های آنها وتشریفات لازمه دیگر مربوط به امر تخلیه وتحویل طبق دستورهائیکه مشترکا از طریق گمرک ایران و سازمان بنادر و کشتیرانی صادر خواهد شد تعیین می گردد.

ماده41ـ تمام وظایفی که بموجب مقررات این آئینامه برعهده صاحبان یا فرماندهان کشتی می باشد ممکن است بوسیله نماینده موسسه کشتیرانی انجام پذیرد و در این صورت نمایندگی مذبور تمام مسئولیتهای مربوط را بعهده خواهد داشت.

ماده42ـ در بنادر که سازمان بنادر کشتیرانی نماینده مستقیم ندارد گمرک ایران به نمایندگی از سازمان مزبور مجری مقررات این آئینامه و آئینامه بندرهای ایران می باشد.

کالای وارده از طریق هوا

یاد داشت کلی
برای هواپیماهای کشوری متعلق به کشور های امضائ کننده قرارداد هواپیمائی کشوری بین المللی (شیکاگو) مورخ 16 آذر ماه 1323 (مطابقت 7 دسامبر1944) مصوب 30 تیر 1327 تبعیت از مقررات پیش بینی شده در قرارداد مزبور و مقررات و توصیه های فعلی ضمیمه 9 آن و مقررات و توصیه های بعدی که مربوط به امور گمرکی بوده و مورد قبول گمرک ایران باشد. مادام که دولت جمهوری اسلامی ایران عضویت آن را دارد الزامی است.

ماده43ـ فرمانده هواپیما یا نماینده مؤسسه حمل ونقل مربوط باید موقع ورود به فرودگاه یک نسخه فهرست کل بار (مانیفست) و یک نسخه بارنامه هریک از محمولاتی را که تخلیه می شود به گمرک تسلیم نماید.

در صورتی که هواپیما حامل کالا برای تخلیه نباشد فقط یک نسخه فهرست کل بار (مانیفست) که نبودن کالا در آن ذکر شده باشد تسلیم خواهد شد.
ماده44ـ انبار کالائیکه در هواپیما بفروش می رسد آذوقه و مشروبات هواپیما به محض ورود به فرودگاه از طرف ماموران گمرک پلمپ و لاک مهر می شود و اگر در مدت توقف در فرودگاه احتیاج به آذوقه و مشروبات پیدا شود انبار مزبور تحت نظارت گمرک باز و پس از برداشتن مقدار مورد احتیاج مجددا پلمپ و لاک و مهر می شود.

ماده45ـ سایر تشریفات گمرکی مربوط به محمولات هواپیما تابع مقررات عمومی به واردات از راه دریا می باشد.

ماده46ـ تمام وظایفی که بموجب مقررات این آئینامه بر عهده فرمانده هواپیما می باشد ممکن است بوسیله نمایندگان مؤسسه هواپیمائی انجام شود. در این صورت نمایندگی مزبور تمام مسئولیتهای مربوط را به عهده خواهد داشت.

کالای وارده از راه خشکی

ماده47ـ کالائیکه به کشور وارد می شود باید از راههای مجازی که فهرست آن از طرف گمرک ایران تنظیم و منتشر می شود عبور و یکسره به اولین گمرک مرزی که برای قبول کالا مجاز است حمل و تحویل شود و متصدیان حمل یا نمایندگان آنان باید برای محمولات خود اظهارنامه اجمالی در دو نسخه تنظیم و به ضمیمه فهرست کل بار (مانیفست) و یک نسخه بار نامه هر ردیف فهرست کل بار را به گمرک مزبور تسلیم و محمولات خود را طبق آن تحویل گمرک نماید.
اظهارنامه اجمالی برای واردات از راه خشکی نام و تابعیت و مبداء حرکت و نوع وسایل نقلیه و نام صاحب آنها با نام اظهارنامه اجمالی باید بهمان کیفیتی تنظیم شود که در ماده 32 این آئین نامه مقرر گردیده با این تفاوت که در متصدی حمل ذکر گردد.

ماده48ـ در موارد استثنائی ممکن است کالایی را از هر راهی غیر از راه مجاز وارد نمود ولی این عمل مشروط بر این است که کالا برای ورود قطعی باشد و واردکننده کالا اقلا 24 ساعت قبل از ورود کالا از مرز در خواست کتبی به گمرکی که برای قبول کالا مجاز است تسلیم و در آن با بیان علتی که ورود کالا را از سایر راهها ایجاب می نماید و همچنین اعلام نقطه صحیح و ساعت ورود کالا از مرز تقاضای ورود بنماید و این درخواست در ساعت اداری بگمرک رسیده و گمرک با آن کتبا موافقت نموده باشد.

رئیس گمرک مزبور در صورتی که علت را موجه تشخیص بدهد اجازه ورود آن کالا را با تعیین حداقل دو نفر مامور گمرک برای مراقبت ورود کالا و بدرقه آن از نقطه ورود مرزی تا محوطه گمرک می دهد. کالای موضوع چنین اجازه نامه نباید قبل از ورود ماموران بدرقه از مرز وارد گردد و از بدو ورود از مرز تا وصول بگمرک مقصد همیشه اجازه نامه باید همراه حامل کالا باشد درغیر اینصورت کالای وارده قاچاق محسوب می شود.

ماده49ـ در مورد کالای وارده بوسیله راه آهن هر گاه گمرک مجاز ب نقطه ورودی مرزی فاصله داشته باشد قطار باید پس از عبور از مرز بلافاصله در مقابل اولین پست گمرکی توقف نماید.
متصدی پست مزبور باید به شمردن تعداد واگنها و ثبت شماره هر یک از آنها در دفتر مخصوص خود اقدام و در واگنهای بار از پلمپ کرده خود متصدی و یا مامور دیگری از طرف سوار قطار شده قطار را تا محلی که از طرف اداره گمرک برای توقف قطعی و تخلیه محمولات آن تعیین گریده هدایت نماید.

ماده50ـ هر گاه قیمت کالای وارده از بیست هزار ریال متجاوز نباشد و وارد کننده بخواهد بلافاصله آن را از گمرک ترخیص کند اداره گمرک می تواند باظهار شفاهی وارد کننده اکتفا کرده از مطالبه اظهارنامه اجمالی و بارنامه صرفنظر نماید.
در این گونه موارد صاحب کالا باید سوش سندی را که برای ترخیص کالا صادر می شود امضاء نماید.
سند مزبور در دفتر انبار گمرک در ورود و خروج ثبت می گردد.

ماده51ـ هر گاه متصدی حمل بی سواد و قادر به تنظیم اظهارنامه نباشد متصدیان گمرک موظفند با مراجعه به اسناد حمل مربوط اظهارنامه اجمالی برای او تنظیم نمایند. در این صورت نام متصدی حمل باید با رؤیت مدارک هویت او بطور کامل د راظهارنامه قید شود و متصدی حمل باید ذیل اظهارنامه اثر انگشت خود را بگذارد.

ماده52ـ عملیات تخلیه و حمل بارها به اماکن گمرک و صفافی کالا و طرز تحویل آن به گمرک و اخذ رسید محمولات و تشریفاتی که در مورد بسته های شکسته یا دستخورده یا معیوب و همچنین در مورد اختلاف تعداد بسته های تحویلی با مندرجات اظهارنامه و بارنامه باید بعمل آید و تنظیم صورتمجلس ها و عملیات مراقبت و نظارت و سایر ترتیبات حمل ونقل و تحویل کالا همان است که در مورد کالای وارده بوسیله وسایط نقلیه آبی ذکر شده است.

ماده53ـ جزییات طرز عمل و نمونه اوراق چاپی مربوط باین فصل را گمرک ایران تعیین و اعلام خواهد نمود.

شرایط مقررات مربوط به ورود مسافر

ماده54ـ مسافرانی که بکشور وارد می شوند باید بلافاصله پس از انجام تشریفات مربوط به گذرنامه، خود را بگمرک معرفی و چنانچه از طرف گمرک به آنان اظهارنامه مخصوص مسافری داده شود آن را نهایت دقت و تنظیم و تسلیم گمرک نموده و اگر اشیائی همراه داشته باشند که بخواهند آن را با خود به کشور وارد نمایند بماموران گمرک ارائه دهند، هر گاه مسافر اجناس همراه خود را به گمرک اظهار نکرده باشد و گمرک بر اثر بازرسی آنها را کشف کند مورد مشمول مقررات فصل چهارم قانون امور گمرکی خواهد بود.

تبصره ـ گمرک ایران می تواند در هریک از گمرک خانه هایی که ضروری تشخیص دهد روشهای خاصی که متناسب با مقتضیات روز باشد برای انجام تشریفات گمرکی کالای وارده همراه مسافر اعمال نماید.

ماده55ـ کالای همراه مسافر:
الف ـ اگر جنبه تجاری نداشته باشد اعم از مجاز یا غیر مجاز (به استثنای کالای ممنوعه قانونی) پس از انجام تشریفات گمرکی. رعایت سایر مقررات ترخیص می شود.
ب ـ اگر جنبه تجاری داشته باشد:
1ـ در مورد کالای مجاز و مشروط ترخیص آن از گمرک منوط به ارائه کارت بازرگانی یا موافقت نامه مخصوص وزارت بازرگانی و انجام تشریفات مربوط بکالای وارده بازرگانی است.
2ـ در مورد کالای غیر مجاز گمرک مرزی موظف است که با تفهیم مقررات مربوط به ورود اشیای غیر مجاز و ممنوع الورود که مسافر همراه دارد. در صورتمجلس که بامضای او خواهد رسید قید و به نامبرده اعلام کند که اگر مایل باشد می تواند اجناس خود را در مدت چهار ماه از کشور خارج کند هر گاه مسافر در مهلت مقرر اجناس خود را برگشت ندهد آن اجناس پس از انقضای مهلت مشمول مقررات ضبط می گردد در هر حال صورت ریز و مشخصات آن اجناس باید حین ورود در صورتمجلس منعکس گردد و بامضای مسافر نیز برسد و یک نسخه از آن به مسافر تسلیم و مفاد این ماده نیز در آن منعکس گردد.
تبصره ـ مسافرانی که در یک سال بیش از یک بار مسافرت می نمایند هر گاه در مسافرتهای بعدی کالای غیر مجاز از همان نوعی را که در سفر یا سفرهای قبلی همراه آورده و براساس مفاد این ماده مرجوع کرده باشند مجددا وارد و بگمرک اظهارنماید کالای مزبور دیگر قابل اعاده نبوده و باید بلافاصله نسبت به ضبط آن اقدام شود.

ماده56ـ مسافرانی که از کشور خارج می شوند هر گاه اشیاؤ ممنوع الصدوری همراه خود داشته و آن را بگمرک ارائه و اظهار نمایند گمرک موظف است که ممنوعیت خروج آن اشیاء را بمسافر گوشزد و اعلام کند که مسافر باید اشیاء ممنوع خود را بداخل کشور منتقل کند در این صورت هیچ گونه جریمه از مسافر دریافت نمی گردد. ولی هر گاه اشیای مزبور بگمرک ارائه و اظهارنشده باشد و گمرک آن را در بازرسیهای مقرر کشف نماید مورد مشمول مقررات فصل چهارم قانون امور گمرکی خواهد بود.

ماده57ـ اگر مسافــران خارجــــی که برای مدت کوتاهی بایران وارد می شود جامه دانها و یا بسته هایی همراه داشته باشند که در مدت توقف احتیاج باستفاده از آنها نداشته باشند می توانند درخواست نمایند بمنظور احتراز از تشریفات بازرسی در ورود و خروج در انبار گمرک بامانت قبول شود در این گونه موارد اگر بسته یا جامدان در فهرست کل بار (مانیفست) قید شده باشد تابع مقررات کالای انتقالی خواهد بود ولی اگر جزو اشیای همراه مسافر بوده و در فهرست کل بار قید نشده باشد در این صورت برای آنها قبض انبار با ذکر تعداد و وزن و محتوی و ارزش ولو تقریبی صادر و بانبار تحویل ودر دفتر مخصوص ثبت می شود در این مورد بسته یا جامه دان باید از طرف صاحب آن و گمرک بانظارت ماموران مربوط لاک و مهر و بانبار تحویل شود و اگر صاحب کالا نخواهد آن را لاک و مهر نماید باید موضوع را صراحتا در قبض انبار قید کند تحویل مجدد بسته ها بصاحب آن برای خروج از کشور در مقابل استرداد قبض انبار مذکور که در ظهر آن ذینفع باید رسید بدهد و به تصدیق مامور صلاحیتدار گمرک برسد انجام می شود مگر اینکه قبض مذکور مفقود شده باشد که در این صورت باید از طرف گمرک احراز شود.

تبصره ـ اگر مدت توقف این قبیل بسته ها در انبار گمرک از ده روز تجاوز نماید از روز یازدهم تا تاریخ خروج آنها هزینه انبار داری دریافت می شود و اگر تا مدت چهارماه یا پایان مهلتی که براساس تبصره 2 ماده 22 قانون امور گمرکی برقرار می شود به خارج کردن آن از کشور یا ترخیص آن از گمرک با انجام تشریفات مقرر و پرداخت وجوهی که بورود قطعی آن تعلق می گیرد. اقدام نشود کالای مزبور متروکه محسوب و طبق مقررات مربوط درباره آنها عمل می شود.

ماده58ـ اسباب سفر و اشیاء شخصی مسافر که در موقع حرکت خود از مبداء بعنوان بار برای حمل بمؤسسات حمل ونقل تسلیم می کند و لو اینکه یکماه قبل یا یکماه بعد از ورود مسافر وارد شود اسباب سفر واشیای شخصی همراه مسافر محسوب می گردد و ترخیص آن با ارائه گذرنامه مسافر انجام خواهد شد.
ترتیب ورود کالا به انبارها و اماکن گمرکی

ماده59ـ کالا بانبارها و اماکن گمرکی وقتی قبول می شود که برای تحویل آن بگمرک اظهارنامه اجمالی یا اظهارنامه یا پروانه صادراتی یا پروانه ترانزیت یا پروانه ورود موقت یا پروانه کابوتاژ یا پروانه ترانزیت داخلی تسلیم شده باشد.
در مواردی که بموجب مقررات این آئین نامه تسلیم اظهارنامه اجمالی ضروری تشخیص داده نشده است اظهارنامه تفصیلی یا هر سند ترخیص دیگری که برای کالا تنظیم می گردد جایگزین اظهارنامه اجمالی خواهد بود.

تبصره 1 ـ در مواردی که مقدار کالای صادراتی زیاد بوده و حمل تمامی آن به گمرک در یک مرتبه میسر نشود ممکن است با اجازه کتبی رئیس گمرک محل به تدریج هر قسمتی از آن را که وارد گمرک می شود بموجب درخواست کتبی جداگانه که تسلیم گمرک شده و حاکی از مشخصات قسمت محموله به گمرک باشد پذیرفت.
تبصره2ـ کالایی که بعنوان قاچاق ضبط یا توقیف می شود وقتی در انبارهاو اماکن گمرکی قبول می شود که همراه نامه اداره گمرک مربوط که حاکی از مشخصات کالا باشد به انبار گمرک تسلیم شده باشد اگر کالای ضبطی را واحد گمرکی توقیف کننده و یا سایر ادارات صالحه توقیف کننده و شهرستانها برای فروش و یا بمنظور رسیدگی بواحد دیگر واحد گمرکی دیگر و با بمرکز ارسال نمایند بارنامه و نامه مخصوص صادره از اداره یا واحد گمرکی مزبور که حاکی از مشخصات کالا باشد با بارپذیرفته می شود.

ماده60ـ هر کالایی که به اماکن و انبارهای گمرک تحویل می شود باید بلافاصله در دفاتر مربوط انبار ثبت و برای هر ردیف (آرتیکل) فهرست کل بار (مانیفست) یا اظهارنامه یا پروانه یا صورتمجلس ضبط یا نامه یا بارنامه قبض انبار جداگانه صادر و بتحویل دهنده کالا تسلیم شود.
تبصره ـ در گمرک خانه هایی که انبارهای متعدد وجو داشته باشد باید علاوه بر ثبت کالا در دفتر انبار مربو در دفتر کل انبارها نیز ثبت شود.

ماده61ـ نمونه های دفتر انبار و دفتر کل انبار و طرز نگاهداری آنها و ترتیب ثبت اجناسی که به انبارها و اماکن وارد یا از آن خارج می گردد و همچنین طرز صفافی اجناس در انبارها و اصول شمارش و رسیدگی به موجودی انبار و سایر جزییات امر تحویل و نگاهداری اجناس از طرف گمرک ایران و سازمان بنادر و کشتیرانی مشترکا تعیین و بموجب دستور به ادارات گمرک و بنادر ابلاغ می شود.

مدت مجاز برای توقف کالا در اماکن گمرکی

ماده62ـ مهلت مجاز توقف کالا در اماکن گمرکی چهار ماه است که ابتدای آن از تاریخ تسلیم اظهارنامه اجمالی و فهرست کل بار (مانیفست) و یا تاریخ صدور مربوط می باشد اعم از اینکه کالای مورد تمام مدت مهلت را در گمرک ورودی توقف کرده باشد یا اینکه بعد از مدتی توقف در آنجا و یا بدون توقف تحت عنوان ترانزیت داخلی به گمرک مجاز دیگری انتقال یافته و بقیه مهلت را در گمرک اخیرالذکر توقف داشته باشد.
طبق تبصره 5 ماده 22 قانون امور گمرکی این مدت در فرودگاهها 2ماه می باشد.

ماده63ـ اگر تقاضای تمدید مدت از طرف صاحب کالا قبل از خاتمه چهار ماه مهلت قانونی یا بعد از انقضاء آن ولی قبل از فروش کالا تسلیم شود گمرک ایران می تواند با رعایت تبصره 2 ماده 22 قانون امور گمرکی حداکثر تا چهار ماه با درخواست تمدید موافقت نماید.

ماده64ـ کالای فاسد شدنی که پس از تخلیه در مجاورت هوایی آزاد و شرایط عادی ضایع یا فاسد شده یا عرفا شروع بفساد و یا تغییر شکل می کند از قبیل کالای موضوع فصول دوم تا هشتم و پانزدهم و شانزدهم و بیستم و بیست ویکم جدول تعرفه و کالایی که نگهداریش ایجاد خطر می کند مانند کالای موضوع فصل سی و ششم و نود و سوم جدول تعرفه و همچنین کالائیکه نگهداریش ایجاب هزینه های اضافی می کند مانند حیوانات زنده فصل یک و سوم جدول تعرفه باید بلافاصله پس از تخلیه و تحویل از گمرک ترخیص شود وگرنه گمرک یا بندر هیچ گونه مسئوولیتی در قبال ضایع یا فاسد شدند و یا نگهداری آنها ندارد.

تبصره ـ گمرک می تواند از پذیرفتن کالائیکه طبعا باید در سردخانه باید نگهداری شود و بلافاصله ترخیص نشود در اماکن گمرکی خودداری نماید در این صورت مؤسسه حمل ونقل مکلف است کالا را اعاده و یا به مسئولین خود و رعایت سایر مقررات تحت مراقبت گمرک به سردخانه انتقال دهد.

انبار اختصاصی و انبارهای عمومی رسمی و سردخانه و مقررات و شرایط مربوط به آنها

ماده65ـ هر یک از واردکنندگان و صاحبان کالا میتوانند از هریک از گمرکات اجازه استفاده از انبار اختصاصی یا انتقال کالا را به انبارهای عمومی و رسمی و یا سردخانه درخواست نمایند و رئیس گمرک می تواند در صورت داشتن شرایط ذیل مراتب را برای جلب موافقت گمرک ایران پیشنهاد نماید و پس از تایید اقدام کند.
1ـ محل انبار اختصاصی موضوع ماده 47 قانون امور گمرکی حتی الامکان نزدیک به اماکن گمرکی باشد.
2ـ ساختمان انبار اختصاصی یا انبارهای عمومی و رسمی و سردخانه طوری باشد که کالا در آنجا از دستبرد و آتش سوزی مصون باشد.
3ـ در انبار اختصاصی غیر از کالایی که تشریفات قطعی گمرک آن انجام نشده کالای دیگر گذارده نشود. به استثنای سردخانه ها بشرطی که محل کالای گمرک شده از سایر کالاهای موجود در سردخانه قابل تشخیص و علامت گذاری باشد.

ماده66ـ اداره گمرک در صورتی می تواند با انتقال کالا به انبارهای اختصاصی یا عمومی رسمی یا سردخانه موافقت کند که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلق به آن کالا به ریز تعیین و برای تمام مدت توقیف کالا در آن امکنه تضمین شده باشد و کالا از انواع کالای مجاز و غیر مشروط بوده و در صورت بودن شرط آن انجام شده باشد ضمنا کلیه هزینه های گمرکی باید نقدا وصول گردد.

ماده67ـ انبار اختصاصی به استثنای انبارهای عمومی و رسمی و سردخانه ها باید با دو قفل بسته شود که کلید یکی از آنها نزد اداره گمرک نگاهداری می شود و بدون حضور ماموران گمرک هیچکس حق ندارد قفلها را باز و به انبار وارد شود و به علاوه اداره گمرک باید در هر مورد در انبار را لاک و مهر نماید.
تبصره 1ـ شکستن یا باز کردن قفل و لاک و مهر گمرک یا ورود غیر مجاز به انبار مشمول کیفرهای مندرج در قانون مجازات اسلامی است.
رئیس گمرک موظف است به محض وصول اطلاع از چنین امری بلافاصله دستور شمارش و رسیدگی کالای موجود در انبار اختصاصی و تطبیق آنرا با مندرجات دفاتر انبار بدهد در اثر رسیدگی کم و کســـری در موجود انبار مشاهده شود عمل مشمول ماده 29 یا ماده 48 قانون امور گمرکی (حسب مورد) خواهد بود.
تبصره2ـ انبارهای عمومی رسمی و سردخانه ها که کالای گمرک نشده را نگاهداری می نماید حق ندارند کالای گمرک نشده را به صاحبان آن بدون رؤیت پروانه گمرکی مربوط و حضور نماینده گمرک تحویل نمایند و در صورت تخلف مشمول قسمت اخیر تبصره1 این ماده خواهند بود.

ماده68ـ مسئولیت حفاظت و نگاهداری کالا در انبار اختصاصی به عهده استفاده کننده آن و در مورد انبارهای عمومی رسمی و سردخانه به عهده سازمانهای مزبور است رئیس گمرک محل نیز در صورت تشخیص ضرورت می تواند به هزینه استفاده کننده و یا دارنده بار اقدام لازم برای محافظت و مراقبت کالا در انبار اختصاصی یا انبارهای عمومی و رسمی و سردخانه بعمل آورد.
تبصره ـ مسئولیت پرداخت کلیه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مربوط با توجه به ماده 48 قانون امور گمرکی در هر حال به عهده صاحب کالا است.

ماده69ـ انتقال کالا به انبار اختصاصی و انبارهای عمومی و رسمی و سردخانه یا صدور پروانه ترانزیت داخلی و تحت مراقبت مستمر ماموران گمرک انجام می شود.

ماده70ـ استفاده کننده از انبار اختصاصی و همچنین دارنده انبارهای عمومی رسمی و سردخانه ها باید دفتری طبق نمونه تعیین شده از طرف گمرک برای ثبت کالایی که به انبار وارد و یا از آن خارج می شوند نگاهداری کنند این دفاتر از طرف گمرک قبلا نخ کشی و پلمپ می شود و هر یک از صفحات آن باید از طرف رئیس گمرک یا نماینده او شماره گذاری و تعداد صفحات دفتر در پشت اولین و آخرین صفحه آن قید و امضاء شود.

ماده71ـ اداره گمرک با انتقال کالای فاسد شدنی با خطرناک و همچنین کالایی که مجاورت آنها موجب خرابی سایر کالا می شود بشرطی می تواند به انبار اختصاصی یا انبارهای عمومی رسمی یا سردخانه موافقت نماید که متقاضی برای نگاهداری آنها انبار واجد شرایط ارائه و تعهد نماید که کالا را در آن نگاهداری نماید.

ماده72ـ ماموران گمرک در هر موقع حق دارند کالای موجود د رانبار اختصاصی و کالای گمرک نشده منتقل به انبارهای عمومی رسمی یا سردخانه را مورد رسیدگی و شمارش قرار داده مشخصات آنها را با مندرجات دفتر و اسناد و مدارک ورود و خروج تطبیق نمایند.
اگر در انبار اختصاصی کالائی دیده شود که وجود آن در انبار متکی به پروانه ترانزیت داخلی نباشد ماموران گمرک پس از رسیدگی و اقدام آنرا کالای وارده به انبار تلقی نموده و در قسمت ورودی دفتر انبار ثبت خواهند کرد.

ماده73ـ هر گاه تا پایان مدت چهار ماه موضوع 22 قانون امور گمرکی یا تا پایان مهلت تمدیدی آن صاحبان کالای منتقل شده و به انبارهای اختصاصی یا عمومی رسمی یا سردخانه اقدام به ترخیص قطعی کالای خود نکنند اداره گمرک مکلف است حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلق به کالا را از محل تضمین آن تامین و وصول و پروانه مربوط را صادر و برای صاحب کالا ارسال دارد.
کالای متروکه و تشریفات و مقرراتی که درباره آن باید انجام شود.

ماده74ـ سرویس انبار هر یک از ادارات گمرک و بندر مکلف است در پایان هر هفته رئیس اداره مربوط را با تسلیم گزارشی در دو نسخه از مقدار و نوع کالایی که مدت توقف مجاز آنها سپری گردیده مطلع نماید. این گزارش باید حاکی از مشخصات زیر باشد.
1ـ شماره ثبت دفتر انبار.
2– تعداد و نوع بسته ها و علامت و شماره آنها.
3ـ شماره اظهارنامه اجمالی و تاریخ تسلیم آن به گمرک.
4ـ نام وسیله نقلیه
5ـ نام و نشانی شخصی (اعم از حقیقی و حقوقی) که کالا به نام او تحویل شده است.
6ـ نام و نشانی محلی که کالا در آنجا قرار دارد (اماکن گمرکی یا انبار اختصاصی و یا انبار عمومی رسمی و سردخانه).
7ـ توضیح راجع به وضع کالا در حین ورود به انبار.
هر گاه در اسناد حمل نام و نشانی صاحب کالا تعیین نشده باشد و یا کالا به نام دارنده حواله نامه و متصدی حمل تحویل شده باشد باید به صراحت در گزارش مزبور قید شود.
رئیس اداره هر چه زودتر باید گزارش واصله را برای اقدام به متصدی نگاهداری حساب کالای متروکه گمرک ارجاع نماید.
تبصره ـ هر گاه در مدت یک هفته مذکور توقف هیچ کالائی از مدت مجاز تجاوز نکرده باشد. گزارش منفی باید داده شود.

ماده75ـ متصدی نگهداری حساب کالای متروکه موظف است که بلافاصله ورقه اخطاریه برای ابلاغ به شخصی که کالا به نام و نشانی او تحویل انبار گمرک شده یا به متصدی حمل در صورتیکه صاحب کالا یا نماینده او به نام و نشانی معلوم نباشد در دو نسخه تهیه و با امضای رئیس گمرک یا قائم مقام او برای شخص مزبور ارسال و پس از ابلاغ یک نسخه آن در دریافت دارد و اگر شخص مزبور یا متصدی حمل مقیم محل نباشد اخطاریه را با پست سفارشی ارسال و رسید اخطاریه یا رونوشت قبض نامه سفارشی را به پیش نویس اخطاریه ضمیمه نماید.

در ورقه اخطاریه علاوه بر ذکر تمام مشخصات مذکور در گزارش سرویس انبار و اینکه مدت توقف قانونی کالا در انبار منقضی شده باید به شخص مزبور یا متصدی حمل اعلام شود که چنانچه در مدت 20روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه کالای خود را اظهار و از گمرک خارج نکند کالای مزبور فوری بفروش خواهد رسید.
در مورد کالایی که نام و نشانی متصدی حمل هم معلوم نباشد متصدی نگاهداری حساب کالای متروکه موظف است مشخصات کالا را در یکی از روزنامه های کثیر الانتشار آگهی و در آن قید کند کالا پس از 20روز از تاریخ انتشار آگهی بفروش خواهد رسید و یک نسخه از آگهی منتشره باید ضمیمه پرونده شود.
تبصره ـ کالایی که به علت اختلاف ارزش، مقررات ماده 13 قانون امور گمرکی نسبت به آن اعمال خواهد شد ابلاغ اخطاریه موضوع این ماده ضرورت نخواهد داشت.

ماده76ـ سرویس انبار هریک از ادارات گمرک و بندر پس از ارسال گزارش موضوع ماده 74 این آئین نامه برای رئیس اداره مربوط دیگر نباید بدون اطلاع متصدی نگاهداری حساب کالای متروکه اظهارنامه های ارائه شده را از حیث موجودی کالا گواهی نماید.

ماده77ـ لغو شده.

ماده78ـ قبل از اینکه کالا در حراج یا مزایده کتبی به معرض فروش گذارده شود یا برای فروش به فروشگاه ها ارسال گردد باید برای قسمت (پارتی) کالا اظهارنامه گمرکی ورودی از طرف قسمت مربوط گمرک تنظیم و کالا بوسیله ارزیابان و با حضور انباردار و بازرس اداره رسیدگی و مقدار و نوع و ارزش و سایر مشخصات آن تعیین شود و در اظهارنامه قید و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض مربوط نیز احتساب شود.
تبصره1ـ محاسبه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض کالای متروکه بر اساس مقررات عمومی صادرات و واردات سال ورود کالا بعمل خواهد آمد مگر اینکه در سال فروش وجوه کمتری به واردات آن تعلق بگیرد که در این صورت محاسبه براساس سال فروش خواهد بود.
تبصره2ـ در موقع ارسال کالا به فروشگاه ها باید برای آن قبض تحویل کالاهائیکه حاکی از تمام خصوصیات آن باشد و به امضای تحویل دهنده و مسئول فروشگاه برسد صادر گردد.

ماده79ـ لغو شده.
ماده80ـ لغو شده.

ماده81ـ هر گاه کالای متروکه از نوع کالای ممنوع یا غیر مجاز و یا مشروطباشد ارزیابان مکلفند بلافاصله برای آن صورتمجلس ضبط تنظیم و اداره ذیربط باید مراتب را به صاحب کالا و یا آورنده آن (در صورت مشخص نبودن نام و نشانی صاحب کالا) و همچنین در صورت معلوم نبودن آورنده وسیله درج آگهی در یک روزنامه کثیرالانتشار ابلاغ نمایند. ابلاغ صورتمجلس ضبط مانع فروش کالای متروکه مزبور در صورتی که آن کالا طبق سایر مقررات و رعایت ماده 34 قانون امور گمرکی قابل فروش باشد نخواهد بود پس از فروش چنانچه حاصل فروش بیش از جمع حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینهای گمرکی و عوارض متعلق باشد وجوه اخیر از حاصل فروش برداشت و به درآمدهای مربوط منظور و مازاد تا پایان قطعی شدن عمل ضبط در سپرده باقی خواهد ماند و پس از قطعی شدن عمل ضبط وجه مزبور به درآمد متفرقه گمرکی منظور خواهد شد و در صورتی که حاصل فروش تکافوی پرداخت تمامی حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض را ننماید حاصل فروش یکجا به درآمد متفرقه گمرکی منظور و مراتب به صاحب کالا اعلام شود.

تبصره 1ـ کالایی که طبق مقررات قابل فروش نبوده و باید معدوم یا به مؤسسات عام المنفعه و خیریه بطور رایگان تحویل شود تا پایان قطعی شدن عمل ضبط باید نگاهداری و پس از آن معدوم یا به مؤسسات مزبور تحویل گردد.
تبصره 2– درمواردی که کالای متروکه ممنوع یا غیر مجاز و یا مشروط به فروش می رسد در صورتی که قبل از فروش نمونه کافی از کالا برداشته ولاک ومهر شده وتا هنگامی که عمل ضبط قطعی شود در محل مخصوصی نگاهداری گردد.

ماده82 ـ کالای موجود در گمرک که دستور توقیف آن از طرف مقامات صالح داده می شود به استثنای مواردی که مقامات قضائی به استناد ماده ده قانون مجازات اسلامی دستور توقیف داده اند همین که مشمول مقررات کالای متروکه شد پس از انجام تشریفات مقرر و ارسال یک نسخه از آگهی موضوع ماده 75 این آئین نامه و همچنین اعلام روز و محل فروش به مقامات توقیف کننده به فروش خواهـــد رسید و پس از فروش نسبت به واریز حاصل فروش طبق ماده 81. 86 این آئینامه (حسب مورد) اقدام و مراتب به مقامات توقیف کننده اعلام و در صورتی که مازادی داشته باشد که متعلق حق صاحب کالا باشد به مقامات توقیف کننده تحویل خواهد شد.

ماده83 ـ لغو شده.
ماده84 ـ لغو شده.
ماده85 ـ لغو شده.
ماده86 ـ لغو شده.
ماده87 ـ لغو شده.

ماده88 ـ نسبت به کالای متروکه ضبطی با رعایت تبصره 1و2 ماده 81 این آئینامه بشرح زیر عمل می شود.
1ـ جراید، کتب، مطبوعات، فیلم، نوار پر شده، صفحه گرامافون و تصاویر مخالف نظم عمومی و شئون ملی وعفت و یا مذهب رسمی کشور و همچنین کالائی که از نظر وزارت کشاورزی و یا بهداشت درمان و آموزش پزشکی و یا سایر مراجع قانونی آلوده به آفت و یا غیر قابل مصرف یا فاسد تشخیص داده شود با حضور نماینده دادستان محل و با تنظیم صورتمجلس معدوم می گردد. کالائی که روی لفاف آنها یا روی خود آنها عبارت یا علامتی بشرح مذکور وجود داشته باشد لفاف آنها معدوم و خود کالا نیز در صورتیکه امکان حذف یا محو آن علائم یا عبارات نباشد به ترتیب فوق معدوم می گردد.
2ـ اسلحه و مهمات جنگی و انواع مواد محترقه و منفجره و مواد اولیه آن که غیر قابل ترخیص تشخیص داده شود یا دریافت رسید به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تسلیم می شود.
تبصره ـ اسلحه شکاری و فشنگ شکاری و سایر لوازم شکار که ترخیص آنه از گمرک مستلزم ارائه پروانه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح می باشد فروخته می شود ولی تحویل آنها به خریدار موکول به ارائه پروانه در هر مورد خواهد بود.
3ـ مسکوک غیر از طلا و نقره به خزانه واگذار می شود.
4ـ ساکارین، مرفین، کوکائین و مواد مخدر دیگر و سایر داروها و سموم غیرقابل ترخیص به وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی یا دریافت رسید تحویل می شود.
5ـ لغو شده.

تبصره1ـ در مواردی که ترخیص کالائی به علل بهداشتی، ایمنی یا پیشگیری از تولید غیر سالم مواد دارویی، آرایشی یا غذایی تابع مقررات و شرایط خاص شده باشد فروش آن و تحویل به خریدار منوط به احراز شرایط و اجرای مقررات مربوط خواهد بود و در صورتی که احراز شرایط و اجرای مقررات مربوط ممکن نباشد کالا بلا عوض به مؤسسات دولتی ذیربط واگذار می شود و یا معدوم خواهد شد.

تبصره2ـ لغو شده.

مسئولیت گمرک نسبت به کالای موجود در انبارها

ماده 89– گمرک ایران و سازمان بنادر وکشتیرانی همه ساله در بودجه خود اعتبار کافی برای پرداخت احتمالی غرامت موضوع ماده 46 قانون امور گمرکی به صاحبان کالای مفقود شده یا آسیب دیده پیش بینی ومنظور خواهند نمود.

ماده 90– با توجه به مواد 45و46 قانون امور گمرکی در موارد مذکور زیر نیز اداره گمرک غرامتی نخواهد پرداخت.
1– در مواردیکه فقدان و خسارت دیدگی کالا بر اثر سوانح غیر مترقبه طبیعی بوده است.
2– هرگاه هنگام ارزیابی یا توزین و صورت برداری و نمونه برداری با حضور و مباشرت صاحب
کالا یا نماینده او خسارتی به کالا وارد شود.
3ـ هرگاه خسارت یا فقدان در اثنای حمل کالا از وسایل نقلیه به اماکن گمرکی قبل از تحویل شدن کالا از طرف متصدیان حمل به گمرک یا بندر اتفاق افتاده باشد.

ماده91ـ به مجرد وصول درخواست مبنی بر مطالبه غرامت منحصرا رئیس گمرک یا بندر باید موضوع را مورد رسیدگی قرار دهد و پس از اینکه معلوم و محرز گردید که مورد مشمول ماده 46 قانون امور گمرکی و خارج از موارد ماده 90 آئین نامه می باشد در مدتی که حداکثر از یک ماه تجاوز نکند پرونده کامل آنرا که باید حاوی اصل درخواست و اسناد و مدارک مربوط و توضیحات ماموران مسئول و مستندات تحقیق و رسیدگی های محلی و تشخیص میزان غرامت و کیفیت تشخیص مزبور باشد با گزارش جامعی به گمرک ایران یا سازمان بنادر و کشتیرانی ارسال و پیشنهاد صدور اجازه پرداخت غرامت را بکند.
گمرک ایران یا سازمان بنادر و کشتیرانی پس از رسیدگیهای لازم در صور تایید درمدتی که در هر حال نباید بیش از دو ماه از تاریخ وصول گزارش مزبور باشد اجازه پرداخت غرامت را به گمرک یا بندر محل خواهد داد.

ماده92ـ جبران خسارت صاحب کالا از طرف گمرک یا بندر رفع مسئولیت از انباردار و ماموران مربوط و یا سایر مسئولین نمی کند و بنابراین وجه خسارتی که از طرف گمرک یا بندر به ذیحق داده می شود به انضمام حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض که به کالای مفقود تعلق می گیرد. یا تفاوت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض که از خسارت دیددگی کالا به زیان دولت تمام می شود بر عهده مسئولین خواهد بود و غرامتی که از لحاظ بعهده آنان ثابت شود از محل تضمین یا حقوق و مزایای اداری یا سایر اموال آنان برداشت و وصول خواهد شد.
تبصره1ـ چنانچه ثابت گردد که عمل فقدان یا کسر و نقصان کالا در اثر عوامل خارج از مسئولین بوده است غرامتی از آنان دریافت نخواهد شد.
تبصره2ـ مسئولیت ماموران مربوط مذکور در این ماده منحصر به مواردی که اداره گمرک یا بندر غرامتی به صاحب کالا می پردازد نیست بلکه ماموران مزبور مسئول هر کسر و نقصان و آسیب دیدگی و فقدان کالای سپرده به آنها و لو اینکه صاحب کالا درخواست پرداخت غرامت نکرده باشد و یا اینکه کالای مزبور ضبط یا بعنوان دیگری به ملکیت دولت درآمده باشد.

مقررات عمومی

ماده93ـ خروج کالای ورودی از گمرک مستلزم انجام تشریفات یکی از عناوین پنجگانه مذکور در ماده 19 قانون امور گمرکی می باشد.
تبصره ـ خروج کالای کابوتاژی متروکه و ضبطی که به معرض فروش گذارده شده و متکی به صورتمجلس فروش و قبض وصول بهای آن می باشد و همچنین کالای ضبطی که ظن قاچاق بودن آنها مرتفع شده مشمول این ماده نخواهد بود.


ماده94ـ برای خروج کالای وارده از گمرک تحت هر یک از عناوین پنجگانه مقرر در ماده 19 قانون امور گمرکی (به استثنای ترانزیت داخلی اداری) صاحب کالا یا نماینده او باید اظهارنامه مخصوص آن عنوان را که اداره گمرک در اختیار اظهارکنندگان می گذارد در دو نسخه تنظیم و با قید تاریخ و امضاء به ضمیمه اسناد خرید و صورت عدل بندی (در صورت تنوع کالا) و گواهی مبداء و بارنامه حمل به گمرک تسلیم نماید. برگ حواله یا قبض انبار که بایستی قبلا از طرف مؤسسه حمل ونقل (کشتیرانی، هواپیمائی، راه آهن، یا هر بنگاه متصدی حمل که کالا را به گمرک تحویل داده است) یا آورنده کالا به نام اظهارکننده پشت نویسی شده باشد نیز باید به اظهارنامه ضمیمه شود.
تبصره ـ برای ترخیص کالای مسافری موضوع بندهای 5 تا 8 ماده قانون امور گمرکی همچنین هدیه و سوغات که بهای سیف آن از ده هزار ریال تجاوز ننماید و همچنین نمونه های تجاری تسلیم سیاهه خرید و صورت عدل بندی و گواهی مبداءالزومی نیست.


ماده95ـ اشیای مذکور در زیر از قید تسلیم اظهارنامه و معاینه گمرکی جز در مورد ظن قوی بوجود قاچاق معاف است.
1ـ نامه، پاکت بیمه شده، روزنامه، مجله، کاتالک، و امثال آنها که بوسیله پست وارد شود.
2ـ کیسه های حاوی نامه های پستی و بسته های مطبوعات در صورتی که از طرف ماموران پست مهر و به ماموران پست ایران تسلیم شود و کیسه های مزبور حاوی بسته های کالا حتی به عنوان نمونه نباشد.
تبصره– در مورد بسته های پیک سیاسی طبق مقررات فصل اول از قسمت هشتم این آئین نامه عمل می شود.


ماده96ـ گمرک ایران می تواند در صورت لزوم قبول هر یک از اظهارنامه های مذکور در ماده 19 قانون امور گمرکی را موکول به ارائه اسناد دیگری که قبلا اعلام خواهد شد بنماید.
ماده97ـ گمرک در همه موارد حق دارد از صاحب کالا بخواهد که صحت مندرجات اسناد و مدارک تسلیمی و صلاحیت صادرکننده آنها و مطابقت قسمت مندرج در سیاهه را با نرخ صادراتی و اینکه معامله تحت شرایط رقابت آزاد بین بک عمده فروش و یک خریدار مستقل از یکدیگر انجام یافته به تصدیق اتاق بازرگانی کشور مبداء یا دفتر اسناد رسمی محل صدور آنها و گواهی کنسولگری دولت جمهوری اسلامی ایران در کشور مبداء برساند.


ماده 98ـ صاحب کالا یا نماینده قانونی او حق دارد قبل از تسلیم اظهارنامه طبق تقاضای کتبی و اراده اسناد مالکیت با موافقت گمرک کالای خود را رؤیت و به توزین بسته ها یا بازکردن و دیدن محتویات آنها جهت بدست آوردن مشخصات مذکور و نمونه برداری و همچنین به خشک کردن کالا و تعویض لفاف آن اقدام نماید.
اقدام مزبور با حضور و تحت نظارت مستمر ماموران مطلع و بصیر انجام بگیرد که اداره در ضمن صدور اجازه تعیین خواهد نمود.
هرگاه بر اثر باز کردن و بستن بسته ها به ترتیب فوق خسارتی به محتویات آنها وارد آید مسئولیت آن متوجه گمرک نخواهد بود و از بابت آن خسارت تخفیفی در حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض داده نخواهد شد.


تبصره ـ هر گاه صاحب کالا بخواهد اقدام به بازدید محتویات بسته ها و یا تغییر لفاف و یا خشک کردن کالا و یا سایر اعمالی که مستلزم تغییر در بسته بندی و دست خوردگی کالا باشد بکند باید مراتب راصریحا و بطور وضوح و تفکیک در درخواست خود قید نماید و ماموری که برای این کار تعیین می گردد باید مراقبت نماید که غیر از آنچه صاحب کالا درخواست نموده و با آن موافقت شده عمل دیگری انجام نگیرد و همچنین قبل از انجام هر گونه عملی مامور باید مشخصات ظاهری بسته ها را از حیث نوع بسته و علامت و سالم بودن یا پارگی و یا دست خوردگی داشتن صورتمجلس کرده سپس اجازه باز کردن آنها را بدهد و پس از بازکردن بسته ها باید پر و یا خالی بودن و وزن خالص و نوع و جنس و مقدار و تعداد و سایر مشخصات کامل کالای محتوی تمام بسته هایی را که مورد درخواست صاحب کالا بوده صورتمجلس نماید و در هر حال یک نسخه از صورتمجلس باید به انبار تسلیم شود.


ماده99ـ در مواردی که صاحب کالا یا نماینده قانونی او تعرفه صحیح کالای خود را ندارند و یا در تشخیص آن تردید داشته باشد می تواند قبل از تنظیم اظهارنامه با تسلیم درخواست کتبی و ارائه اسناد مالکیت و الصاق نمونه کالا و مدارک مربوطه به آن و با پرداخت هزینه آزمایش از رئیس گمرک محل تعرفه بندی کالای خود را استعلام کند وپس از دریافت پاسخ کتبی و حصول اطلاع قطعی از تعرفه کالای خود به تنظیم اظهارنامه مبادرت نماید در صورتی که تعرفه ابلاغ شده به درخواست کننده به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی ارجاع و تعیین شده باشد قبول آن برای گمرک نسبت به مورد الزامی است در این مورد نمونه برداری بعهده صاحب کالا بوده و ماموران جز نظارت حق هیچگونه مداخله در آنرا ندارند.


تبصره 1ـ برای هر اظهارنامه باید یک درخواست جداگانه تنظیم و برای هر قلم کالا هزینه آزمایش جداگانه پرداخت شود.
تبصره2ـ اداره گمرک می تواند کالایی را که تشخیص مواد متشکله آن برای تعیین تعرفه آن کالا مورد نیاز باشد به آزمایشگاه ارسال دارد و در اینصورت هزینه آزمایش آنرا از صاحب کالا وصول خواهد کرد.
تبصره3ـ اشخاصی هم که می خواهند کالا بخارج سفارش دهند می توانند به منظور تحصیل اطلاع از تعرفه کالا و سایر شرایط ورود آن گمرک ایران با ارسال نمونه و بیان مشخصات کالا و تصریح به اینکه حداکثر تا چه مدت کالای مورد نظر به ایران خواهد رسید تقاضای تعرفه بندی آنرا بکنند این تعرفه بندی وقتی برای ادارات گمرک الزام آور خواهد بود که از طرف گمرک ایران به استناد رای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی ابلاغ شده و کالای مورد بحث برای یکبار گشایش اعتبار تا یکسال بعد از تاریخ تعیین تعرفه و ابلاغ آن به استعلام کننده وارد شده باشد بشرط آنکه در سال ورود با رعایت مقررات صادرات و واردات مجاز و از هر لحاظ مشابه همان کالایی باشد که درخواست تعرفه بندی آن را نموده.


ماده100ـ کالای چند ارتیکل از یک فهرست کل بار (مانیفست) یا بارنامه حمل را ولو کالای واحد و بنام شخص واحد وارد شده باشد نمی توان در یک اظهارنامه اظهار نمود ولی صاحب کالا حق دارد برای یک ارتیکل کالای متعلق به خود در صورتی که بیش از یک بسته باشد در چند نوبت اظهارنامه های متعدد تنظیم و تسلیم نماید در هر حال محتوی یک بسته کالا را نمی توان تفکیک و تقسیم و برای هر قسمت اظهارنامه تنظیم و قبول نمود مگر در مواردی که قسمتی از محتویات بسته مزبور غیرمجاز باشد یا برای قسمتی از آن اظهارنامه اعاده تنظیم شده باشد و یا کتبا درخواست واگذاری به گمرک بنماید.


ماده 101– صاحب کالا اظهارنامه را از لحاظ اطلاعاتی که از ناحیه وی باید اعلام شود از روی قبض انبار وبارنامه واسناد خرید تکمیل وبدوا به قسمت فنی گمرک تسلیم می کند قسمت فنی مکلف است اظهار نامه واسناد ضمیمه آنرا مورد بررسی قرار داده و معلوم نماید.
1ـ اظهار نامه خط خوردگی نداشته باشد.
2ـ تمام قسمتهایی که باید از طرف صاحب کالا تنظیم و تکمیل شود نوشته شده باشد.
3ـ تمام اسنادی که باید ضمیمه اظهارنامه باشد ضمیمه شده باشد
4ـ مالکیت کسی که اظهارنامه به نام او تسلیم شده محرز و واجد شرایط برای ترخیص کالا باشد.
5ـ چنانچه تسلیم و تنظیم کننده اظهارنامه غیر از صاحب کالا باشد شخص مزبور دارای وکالت یا نمایندگی برای ترخیص کالا باشد و برگ وکالت یا نمایندگی یا فتوکپی آنها ضمیمه باشد و در برگ وکالت یا نمایندگی حدود اختیارات وکیل یا نماینده طبق ماده 381 این آئینامه تعیین شده باشد و در صورتی که ترخیص کننده حق العملکار گمرک باشد نامبرده کارت حق العملکاری گمرک را داشته باشد.
6ـ در اظهار نامه مشخصات کامل کالا از لحاظ نام و شماره تعرفه گمرکی و نوع و تعداد و وزن و ارزش و ماخذ احتساب حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض مربوط قید شده و اظهار طبق مقررات این فصل بطور صحیح بعمل آمده باشد.
7ـ اسناد ضمیمه با مشخصاتی که از کالا در اظهارنامه نوشته شده تطبیق نماید و ارقام آنهم با حروف و با عدد نوشته شده باشد
8ـ محاسبه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه گمرکی و عوارض نوشته شده صحیح باشد و در صورت احراز مثبت بودن مراتب بالا اظهارنامه را به اسناد لاک و مهر و سپس ثبت دفتر نموده و برای پرداخت وجه به صندوق ارسال دارد و الا آنرا برای تکمیل و اصلاح یا تجدید به تسلیم کننده مسترد کند صاحب کالا پس از پایان کار اظهارنامه در قسمت فنی و وصول آن به صندوق باید مبلغی را که خود تعیین و محاسبه کرده و در اظهارنامه به صندوق پرداخت کند.


تبصره ـ معرفی نامه رسمی مؤسسات دولتی در مورد کالای متعلق به آنها و سفارتخانه ها با گواهی وزارت امور خارجه نسبت به کالای متعلق به سفارتخانه ها به جای وکالتنامه رسمی پذیرفته خواهد شد.


ماده102ـ پس از ثبت مشخصات اظهارنامه در دفتر قسمت فنی گمرک شماره ردیف دفتر مزبور با قید تاریخ در روی اظهارنامه منعکس و کالا از تاریخ پرداخت حقوق گمرکی و عوارض و هزینهای مربوط اظهار شده تلقی می گردد و در مورد بسته های پستی که به جای اظهار نامه اعلامیه پستی به گمرک تسلیم می شود و ارائه و ثبت اعلامیه در قسمت فنی گمرک اظهار محسوب می شود.


ماده103ـ هر گاه صاحب کالا پس از تسلیم اظهار نامه به گمرک متوجه شود که در تنظیم آن اشتباهی رخ داده است می تواند با تسلیم درخواست کتبی و بیان چگونگی اشتباه اصلاح اظهارنامه را از رئیس گمرک تقاضا کنئد ولی رئیس گمرک وقتی می تواند چنین تقاضائی ترتیب اثر بدهد که عملیات ارزیابی کالای موضوع آن اظهارنامه آغاز نشده باشد.
در این صورت تقاضا نامه باید با قید تاریخ در دفتر نماینده ثبت و به اظهارنامه لاک و مهر شود تا تشریفات ارزیابی خاتمه یابد و در صورتیکه که در اثر رسیدگی ادعای صاحب کالا تایید شده رفع اشتباه بعمل آید.
ارزیابی کالا وقتی آغاز شده محسوب می گردد که اظهارنامه از طرف متصدی سرویس ارزیابی به نام ارزیابان ظهر نویسی شده باشد.


ماده104ـ اگر صاحب کالا برای ترخیص کالای خود اظهارنامه تحت یکی از عناوین پنچگانه تسلیم کرده است از عنوان مذکور عدول کرده بخواهد تحت عنوان دیگری اظهارنامه بدهد به جز در مورد کالای مشمول تبصره ذیل این ماده به دوشرط به شرح زیر قبول می شود.
1ـ کالای مورد اظهارنامه از گمرک خارج نشده و کلا در گمرک موجود باشد.
2ـ هر گاه اظهارنامه اولی طبق مقررات این آئینامه مستلزم پرداخت جریمه باشد صاحب کالا جریمه مقرر را قبلا پرداخته باشد.
تبصره ـ در مواردیکه صاحب کالا برای ترخیص کالای ممنوع الورود یا غیر مجاز یا مشروط اظهارنامه بعنوان ورود قطعی به کشور یا اظهارنامه ترانزیت داخلی تسلیم کرده باشد حق تبدیل عنوان اظهارنامه را ندارد مگر اینکه کالا با نام و مشخصات کامل و صحیح اظهار شده باشد که در این صورت طبق مفاد ماده 31 قانون امور گمرکی صاحب کالا یا نماینده او فقط می تواند آنرا در ظرف سه ماه از کشور خارج سازد.


ماده105ـ متصدی سرویس ارزیابی موظف است همینکه اظهارنامه با رعایت مقررات فصل یکم این قسمت تکمیل و به او تسلیم شده آن را در این دفاتر مخصوص توزیع کار (کوتاژ) ثبت و دو نفر از ارزیابان قسمت خود را برای ارزیابی کالا وتعیین و نام آنها را هم در پشت اظهارنامه و هم در دفتر توزیع کار نوشته سپس اظهارنامه را با اخذ رسید به یکی از آنان که ارشدیت دارد تسلیم کند.
تبصره ـ در موارد کافی نبودن تعداد ارزیابان و کثرت کار روزانه متصدی سرویس ارزیابی می تواند یک نفر از اعضاء برای ارزیابی تعیین نماید.


ماده106ـ دفتر توزیع کار مذکور در ماده 105 این آئینامه باید در مقر کار شخص متصدی سرویس ارزیابی به مسئولیت او نگهداری و اطلاعات زیر در آن منعکس باشد:
1ـ شماره ردیف
2ـ تاریخ و شماره ثبت قسمت فنی
3ـ تاریخ تسلیم اظهارنامه به سرویس ارزیابی
4ـ نام ونشانی صاحب کالا
5ـ نام و نشانی وکیل او (در صورتیکه اظهارنامه را وکیل صاحب کالا تنظیم و تسلیم کرده باشد)
6ـ مشخصات کالا به شرحی که در اظهارنامه نوشته شده
7ـ نام ارزیابان که معاینه و ارزیابی کالا به آنان ارجاع شده
8ـ تاریخ تسلیم اظهارنامه و ارزیابان
9ـ تاریخ اعاده اظهارنامه از طرف ارزیابان
10ـ نتیجه ارزیابی به شرحی که ارزیابان نوشته اند
11ـ شماره و تاریخ ثبت اظهارنامه متمم در دفتر توزیع کار (در صورت کشف اظهار خلاف واقع)
12ـ شماره و تاریخ پروانه گمرکی
13ـ ملاحظات و توضیحات

ارزیابی

ماده107ـ معاینه و ارزیابی کالای اظهار شده به گمرک از مشخصات ظاهری بسته ها شروع می شود بنابراین ارزیابان گمرک مکلفند مجموع بسته ها ی مربوط به یک اظهارنامه را به دقت شمرده و به نوع بسته ها (صندوق، عدل یا هر نوع بسته دیگر) و علامت و شماره آنها یک به یک رسیدگی کرده با مندرجات اظهارنامه تطبیق نمایند و اگر اختلافی نداشت به ارزیابی و معاینه محتویات بسته ها و با رعایت اصول مقرر در این فصل اقدام کنند.
تبصره ـ هر گاه اختلافی در تعداد بسته ها یا نوع یا علامت یا شماره آنها دیده شود ارزیابان باید عمل ارزیابی را در همانجا متوقف کرده و اظهارنامه راپس از شرح موارد اختلاف در ظهر آن به متصدی سرویس ارزیابی مسترد دارند تا با اطلاع و دستور رئیس گمرک یا قائم مقام او نسبت به اختلاف و علت و منشاء آن رسیدگی شود.
اگر در اثر این رسیگی محقق گردید که اختلاف مشهود ناشی از اشتباه صرف بوده و سوءنیتی وجود نداشته باشد دستور رفع اختلاف بنحو مقتضی در متن یا ظهر اظهارنامه داده خواهد شد و اگر سوءنیتی تشخیص شود دستور تنظیم صورتمجلس تخلف و تعقیب متخلف طبق مقررات مربوط صادر میگردد.


ماده108ـ برای تحقیق صحت مندرجات اظهارنامه نسبت به مشخصات محتویات بسته ها بطور کلی باید بسته های موضوع هر اظهارنامه کلا باز و به محتویات آنها از لحاظ نوع جنس و مقدار و ارزش و وزن و مشخصات دیگری که ملاک تشخیص تعرفه بندی یا ماخذ پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض متعلقه باشد به تفصیل رسیدگی شود و هر گاه بسته ها از حیث حجم یا وزن یا نوع جنس یکسان و یکنواخت باشند بحسب اهمیت کم و کیف کالا، بباز کردن و رسیدگی نمودن محتویات یک یا چند بسته که ارزیاب انتخاب مینماید اکتفا و از باز کردن بقیه بسته ها صرفنظر خواهد شد و اگر بسته ها از حیث حجم و وزن و نوع جنس یکسان نبوده ولی کالا دارای صورت عدل بندی یا فهرستی باشد که نوع جنس و وزن و ارزش و مقدار محتویات هریک از بسته ها را جداگانه نشان دهد در این صورت نیز ارزیاب میتواند به بازکردن و رسیدگی نمودن یک یا چند بسته که انتخاب ارزیاب میتواند به بازکردن و رسیدگی نمودن یک یا چند بسته که انتخاب مینماید اکتفا نماید مشروط بر اینکه در مشخصات آن عده از بسته ها که رسیدگی شده با مندرجات صورت عدل بندی یا فهرست مزبور اختلافی بیش از پنج درصد دیده نشود ودر غیر این صورت و همچنین در مواردی که بسته ها از حیث حجم و وزن یا نوع جنس یکسان نبوده و فهرست یا صورت عدل بندی نداشته باشد تمام بسته ها بدون استثناء باید باز و مورد معاینه و رسیدگی قرار گیرد.


تبصره ـ تفاوت پنچ درصد یا کمتر هرگاه به زیان دولت مشهود افتد و صاحب کالا حاضر شود که برای تفاوت تمام بسته ها به نسبتی که از رسیدگی به بسته های باز شده بدست آمده است اظهارنامه متمم تسلیم و وجوه متعلق به تفاوت مجموع بسته ها را بپردازد گمرک میتواند اظهارنامه متمم را پذیرفته و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض مابه التفاوت را بدون اخذ جریمه دریافت نماید لیکن اگر صاحب کالا به این امر راضی نشود ماموران گمرک تمام بسته ها را باز و رسیدگی و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض تفاوت را بماخذ نتیجه حاصل احتساب و دریافت خواهند داشت و هر گاه تفاوت مزبور به نصابی که مستلزم پرداخت جریمه اظهارنامه خلاف واقع در این مورد است (بیش از پنج درصد) برسد جریمه متعلق نیز دریافت خواهد شد.
هر گاه تفاوت پنج درصد یا کمتر بزبان صاحب کالا دیده می شود اظهارنامه تسلیمی کماکان صحیح تلقی و پذیرفته میشود مگر اینکه صاحب کالا راضی نشده اصلاح اظهارنامه را به نسبت تفاوت مشهود تقاضا کند در این صورت نیز بسته ها باید کلا باز و رسیدگی شود و چنانچه در این رسیدگی کلی تفاوتی بزیان صاحب کالا مشهود افتد اجازه اصلاح اظهارنامه به نفع صاحب کالا از طرف رئیس گمرک داده میشود.


ماده109ـ از انواع نخ و کاغذ و مقوا و منسوجات و هر کالای دیگری که الصاق نمونه آن به اظهارنامه میسر باشد باید یک نمونه اظهارنامه الصاق و با مهر اداره لاک و مهر شود.


ماده110ـ هر گاه در نتیجه ارزیابی بین مندرجات اظهارنامه و مشخصات مشهود کالا اختلافی کشف شود ارزیابان موظفند اختلافات مشهود را در ذیل اظهارنامه مشروحا نوشته و امضاء نمایند و بجز موارد مشمول مواد 111 و 112 این آئین نامه بلافاصله صورتمجلس تخلف حاکی از شرح اختلاف از طرف متصدی سرویس ارزیابی تنظیم و بضمیمه اظهارنامه و منضمات آن برای تعیین جریمه به رئیس اداره یا قائم مقام اوتسلیم میشود.


ماده111ـ هر گاه در اثر ارزیابی اختلافاتی که مستلزم دریافت تفاوت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض نباشد کشف شود (مانند اینکه نام یکی از دونوع کالای مجاز که حقوق آنها یکسان است بجای نام دیگری در اظهارنامه نوشته شده باشد) در این صورت نیز مشهودات ماموران باید در ذیل اظهارنامه قید و بدون تنظیم صورتمجلس تخلف با اطلاع رئیس گمرک یا قائم مقام او اجازه اصلاح مورد اشتباه داده شود.


ماده112ـ اگر صاحب کالا مشخصات کالای خود را بزیان خود اظهار کرده باشد و مراتب بر اثر ارزیابی کشف شود ارزیابان مکلفند مشهودات خود را ذیل اظهارنامه بنویسند و آنرا به متصدی سرویس ارزیابی مسترد دارند.
در چنین مواردی متصدی سرویس ارزیابی موظف است مراتب را به صاحب کالا اعلام کند و صاحب کالا میتواند در متن یا ظهر همان اظهارنامه به استناد نوشته ارزیاب تقاضای استرداد اضافه پرداختی را بکند در اینصورت رئیس گمرک یا قائم مقام او پس از رسیدگی در ذیل گزارش متصدی سرویس اجازه صدور حکم استرداد را خواهد داد.


تبصره ـ هر گاه صاحب کالا یا نماینده او به علت ناچیزی مابه التفاوت یا به سبب تسریع در کار خود مایل بدرخواست استرداد نباشد باید انصراف خود را در متن یا ظهر اظهارنامه نوشته و امضاء نماید در چنین مواردی دیگر صاحب کالا یا نماینده او حق درخواست استرداد اضافه پرداختی را نخواهد داشت.


ماده113ـ ارزیابان موظفند ارزیابی را با رعایت کامل اصول و ترتیبی که در این فصل مقرر گردیده شروع و جزئیات عمل را مه بتدریج انجام میدهند بترتیب در پشت اظهارنامه بلافاصله یاد داشت نمایند.


ماده114ـ ارزیابان موظفند اظهارنامه هائی که به آنها تسلیم میشود حداکثر تا 24 ساعت بعد نتیجه ارزیابی را در پشت اظهارنامه نوشته و تکمیل و به متصدی سرویس ارزیابی تسلیم نمایند و اگر در ضمن ارزیابی به مشکلاتی برخورد نمایند آنرا نیز گزارش دهند.


ماده115ـ هر اظهارنامه که پس از انجام ارزیابی به متصدی سرویس ارزیابی مسترد می شود از لحاظ تعرفه بندی و حساب حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض از طرف متصدی مزبور کاملا رسیدگی و پس از حصول اطمینان از اینکه ارزیابان مربوط وظایف خود را کاملا انجام داده اند و از اینکه تعرفه بندی و حساب وجوه مندرج در اظهارنامه صحیح و بی اشتباه است ذیل اظهارنامه را با قید تاریخ امضاء نماید.
در مورد اظهارنامه های که اختلافاتی در آنها کشف شده و آن اختلافات مستلزم دریافت تفاوت یا جریمه یا هر دو باشد بعد از تسلیم اظهارنامه متمم از طرف صاحب کالا و پرداخت تفاوت و جریمه و صدور پروانه متمم اظهارنامه ها را امضاء خواهد نمود.


ماده116ـ متصدی سرویس ارزیابی میتواند در عملیات ارزیابی کالا با ماموران خود شرکت داشته و عملیات آنان را کنترل کرده و نتیجه را در دفتر توزیع کار منعکس کند.


ماده117ـ متصدی سرویس باید دائما مراقب باشد که ارزیابان تحت اختیار او تمامی وظائفی را که بعهده آنان است با نهایت دقت و سرعت انجام دهند. و هر گونه تخلفی از آنان در اجرای وظایف مقرر مشاهده نماید اعم از جزئی یا مهم در دفتر توزیع کار در ستون توضیحات منعکس کرده مراتب را به رئیس گمرک گزارش نماید.


ماده118ـ متصدی سرویس ارزیابی موظف به دقت در نگاهداری اظهارنامه های دریافتی خود میباشد و باید مراقب نماید اظهارنامه پس از پرداخت وجوه مربوط هیچ وقت از اختیار ماموران خارج نگردد بعد از خاتمه تشریفات و تسلیم پروانه به اظهار کننده جهت ترخیص کالا باید اظهارنامه را با تمام منضمات آن با اخذ رسید کتبی به قسمت مربوط که مامور تحویل گرفتن آن است تسلیم نماید.


ماده119ـ رئیس گمرک حق دارد در هر مورد که مقتضی بداند کالائی را که ارزیابی آن انجام یافته است مورد بازدید قرار داده آن کالا را شخصا یا بوسیله هر مامور دیگری از ماموران اداره خود مجددا ارزیابی و معاینه نماید.


ماده120ـ کلیه مامورانی که به اقتضای وظائف محوله امضائی در اظهارنامه می نمایند مکلفند قبل از امضائ نام و نام خانوداگی خود را در محل مخصوص نوشته و سپس در ذیل آن امضاء نمایند.


ماده121ـ هر گاه از طرف اظهارکننده سیاهه خرید به گمرک تسلیم نشود و یا ارزش مندرج در سیاهه خرید قابل قبول تشخیص مگردد ضوابط و نحوه تعیین ارزش موضوع ماده11 قانون امور گمرکی بشرح زیر خواهد بود.


1ـ در صورتی که کالای مثل یا مشابهی با ارزش قابل قبول سابقه ترخیص داشته باشد ارزش کالا با مقایسه با ارزش کالای صادراتی مثل یا مشابه بشرط اینکه از همان کشور مبداء و همزمان با تاریخ خرید کالای مورد اختلاف خریداری شده باشد تعیین میشود.
تبصره ـ منظور از (همزمان) زمانی است که در آن مدت بهای فروش کالا در کشور مبداء ثابت بوده است.
تبصره2ـ تشخیص نا متناسب بودن ارزش از طرف گمرک در هر مورد باید مبتنی بر دلیل موجه و یا مستند به استناد قابل قبول باشد.
2ـ در مواردیکه ارزش بر اساس فهرست قیمتهای صادراتی و یا از روی فهرست قسمتهای کشور مبداء منهای تخفیف یا جوائز صادراتی عادله یا باز پرداختهای مالیاتی و گمرکی تعیین می شود فهرست مورد استناد باید مستقیما از طرف سازندگان کالا صادر و جنبه عمومی داشته و همچنین صحت مندرجات آن بوسیله مقامات صلاحیتدار کشور مبداء گواهی و از طرف ماموران کنسولی دولت جمهوری اسلامی ایران یا دفتر اسناد رسمی محل تصدیق امضاء شده باشد.
تبصره1ـ میزان تخفیف صادراتی قابل قبول از روی فهرست قیمتهای عمده فروشی داخلی کشور صادر کننده حداکثر بیست درصد و از روی فهرست قسمتهای خرده فروشی آنها حداکثر جهل درصد خواهد بود در صورتی که معاملات داخلی کشور مبداء مشمول مالیاتهای غیر مستقیم باشد این گونه مالیاتهای جزئی از قیمت عمده فروشی یا خرده فروشی محسوب نخواهد شد.
تبصره2ـ جوایز صادراتی و یا باز پرداختهای مالیاتی و گمرکی که معمولا از طرف دولتها یا سایر مقامات رسمی به صادرکنندگان محلی اعطاء می گردد وقتی مورد قبول خواهد بود که یا از طرف نمایندگیهای بازرگانی کشورهای خارج در ایران رسما اعلام و یا از طرف نمایندگیهای ایران در خارج مورد تایید قرار گیرد.
3ـ مواردی که ارزش عمده فروشی کالای وارداتی در ایران ملاک تعیین ارزش قرار می گیرد ارزش عمده فروشی عبارت از قیمتی است که توسط خریدار مستقیما به واردکننده آن پرداخت میشود و چنانچه به بهای عمده فروشی دسترسی نباشد قیمت خرده فروشی در بازار منهای 20 درصد مبنای تعیین ارزش عمده فروشی داخلی خواهد بودو
تبصره ـ میزان سود عادله موضوع تبصره ذیل ماده 11 قانون امور گمرکی 15 درصد میباشد.

ترانزیت داخلی

ماده122ـ ترانزیت داخلی عبارت از آن است که کالای گمرک نشده از گمرک خانه مجاز به گمرک خانه دیگری حمل و تحویل شود. در این ائین نامه گمرک خائه های مزبور برای رعایت اختصار به ترتیب گمرک مبداء و گمرک مقصد نامیده میشود.
تبصره ـ در نقاطی که ادارت سازمان بنادر و کشتیرانی وجود دارد حمل کالا تحت عنوان ترانزیت داخلی اداری موضوع تبصره 2 ماده 18 قانون امور گمرکی در هر مورد با موافقت قبلی اداره بندر محل انجام خواهد گرفت.


ماده123ـ اگر بعد از تسلیم اظهارنامه قطعی برای ترخیص کالا در اثر بروز اختلاف نظر در طبقه بندی یا تعرفه بندی و با تعیین ارزش کالا تقاضای ترانزیت داخلی شده باشد گمرک مبداء باید ضمن قبول تقاضا جریان را مشروحا گزارش و اظهارنامه تسلیمی را نیز به ضمیمه گزارش به گمرک مقصد ارسال و شماره و تاریخ گزارش را در متن اظهارنامه و پروانه ترانزیت داخلی قید و در صورتی که اختلاف مشهود مستلزم ضبط کالا یا اخذ جریمه باشد یک برگ از اخطاریه ابلاغ شده موضوع ماده 31 قانون امور گمرکی یا صورتمجلس تخلف تنظیم شده را که در آن میزان جریمه نیز تعیین شده باشد باید ضمیمه اظهارنامه نموده و در متن گزارش به آن اشاره نماید.


ماده124ـ در مورد کالایی که ورود قطعی آن طبق قوانین مخصوص ممنوع و یا طبق مقررات عمومی صادرات و واردات غیر مجاز یا مشروط شناخته شده یا بشود موافقت با حمل ترانزیت داخلی و شخصی (جز در مواردی که ترانزیت داخلی در اجرای ماده 123 این آئین نامه باشد) و حمل یکسره موکول بموافقت گمرک ایران در هر مورد می باشد.


ماده125ـ صاحب کالا در مورد ترانزیت داخلی شخصی و حامل در مورد حمل یکسره باید اظهارنامه ترانزیت داخلی را در سه نسخه تنظیم و به گمرک مبداء تسلیم نماید، اظهارنامه ترانزیت داخلی باید مبین تعداد، نوع. بسته، علامت، شماره و وزن با ظرف بسته ها و همچنین نام و نوع جنس 0 مطابق شرح و توصیفی که در جدول قانون امور گمرکی مذکور است) و وزن خالص و ارزش کالای محتوی در بسته ها و مشخصات وسیله حمل و نام گمرک مقصد باشد و صاحب کالا یا حمل (در مورد حمل یکسره) در متن اظهارنامه ملزم و متعهد شود که بسته ها را بهمان ترتیب و بدون هیچ گونه تصرف و تغییری با پلمپ های گمرکی و در مدتی که از طرف گمرک مبداء و در پروانه ترانزیت داخلی قید می شود به گمرک مقصد تحویل دهد قبض انبار و حواله نامه متصدی حمل کالا از خارج (مؤسسه کشتیرانی یا هر بنگاه حمل و نقل دیگر) و یک نسخه اصل یا رونوشت مصدق سیاهه خرید کالا و فهرست عدل بندی (در صورت تنوع کالا) و همچنین وکالتنامه رسمی و ثبتی (در صورتی که اظهار کننده وکیل صاحب کالا باشد) باید ضمیمه اظهارنامه ترانزیت داخلی گردد.


تبصره 1ـ وصول، تنظیم و تسلیم اظهارنامه به گمرک و طرز رسیدگی به صلاحیت اظهارکننده و سایر مقررات مربوط به تنظیم و تسلیم و قبول اظهارنامه های ترانزیت داخلی و ارزیابی. معاینه آنها همچنین کیفر اظهار خلاف واقع مکشوفه در آنها همان است که در مورد اظهار ورود قطعی کالا طبق مواد مربوط این آئینامه مقرر است.
تبصره2ـ نسبت به کیسه های حاوی مرسولات پستی و بسته های پستی که از مرز تحت ترانزیت داخلی حمل می گردد و همچنین محمولات راه آهن دولتی در مورد حمل یکسره تقاضای اداره پست محل یا راه آهن همچنین تعهد کتبی اداره های مزبور بعنوان سپرده حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض پذیرفته میشود.
تبصره3ـ در بارنامه هایی که مقصد (محل تحویل کالا) نقاط داخلی کشور تعیین شده باشد و حامل بخواهد کالا را از اولین اداره یا دفتر گمرکی به مقصد یا نزدیکترین گمرک به مقصد حمل نماید بارنامه مزبور بمنزله اعطای وکالت و نمایندگی جهت تنظیم اظهارنامه ترانزیت داخلی به حامل با اختیارات تام بوده و دیگر از حامل وکالت نامه رسمی و ثبتی مطالبه نمی شود.
تبصره4ـ در صورتی که کالا بوسیله راه آهن دولتی و یا سایر مؤسسات دولتی یا مؤسسات حمل ونقل معرفی شده از طرف وزارت امور اقتصادی و دارائی مستقیما از گمرک مبداء به گمرک مقصد ترانزیت داخلی گردد میتوان به بازرسی ظاهری کالا (نوع بسته، علامت و شماره و در صورت لزوم وزن با ظرف) اکتفا نمود ولی در این صورت تمام بسته های کالای ترانزیت داخلی باید تحت مراقبت ماموران ارزیابی نخ یا سیم کشی و هر یک از آنها پلمپ گردد و در صورتی که وسیله حمل از هر حیث سالم و بی عیب و بودن شکاف و شکستگی بوده و چفت وبست دریچه های آن طوری محکم و اطمینان بخش باشد که بازکردن آنها بدون شکستن مفتول و پلمپ غیر ممکن باشد و در آن وسایل غیر از کالای ترانزیت داخلی کالای دیگری بارگیری نشده یاشد و بارگیری محموله ترانزیت داخلی تحت نظارت مستمر ماموران گمرک صورت گرفته باشد و محموله بنام گمرک مقصد (نه بنام صاحب کالا) تسلیم مؤسسه حمل شده و بارنامه حمل بنام گمرک مقصد صادر شده باشد بجای پلمپ کردن هر بسته میتوان هریک از در، یا دریچه های وسیله حمل را پلمپ کرد.


تبصره 5ـ در مورد ترانزیت داخلی اداری و یا کالایی که در داخل گمرک با صدور پروانه ترانزیت داخلی جابجا می شود ضمیمه کردن حواله متصدی حمل و قبض انبار لازم نیست لیکن بعدا که صاحب کالا برای ترخیص کالای خود به گمرک مقصد مراجعه می کند و یا مواردی که غرامت یا مازاد حاصل فروش کالای متروکه به صاحب کالا پرداخت میشود ذینفع باید قبض انبار گمرک مبداء و حواله نامه متصدی حمل را به گمرک مقصد تسلیم نماید.


ماده126ـ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض محموله ترانزیت داخلی که در مقصد پرداخت می گردد باید قبل از تحویل گرفتن آن از گمرک مبداء از طرف صاحب کالا نقدا بطور سپرده پرداخت شود ولی هزینه های گمرکی نقدا و بطور قطع دریافت می گردد و در صورت کسر و فقدان تمام و یا قسمتی از کالا قبل از وصول به گمرک مقصد حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض کالای از بین رفته از سپرده ماخوذه تامین و در صورتی که تعهد دیگری نیز اخذ شده باشد برای انجام آن تعقیب میشود.


تبصره 1ـ در مورد کالائی که با وسایل حمل ونقل دولتی حمل می شود در صورتیکه آن کالا بنام گمرک مقصد (نه بنام صاحب کالا یا عنوان دیگر) تحویل بنگاه حمل ونقل بشود ممکن است به جای سپرده نقدی ضمانت نامه بانکی یا سفته قابل قبول پذیرفته شود.
تبصره2ـ هزینه انبارداری که را محموله ترانزیت داخلی برای مدت توقف آن در گمرک مبداء یا بندر اخذ می شود صورت علی الحساب خواهد داشت به این توضیح که در موقع ترخیص قطعی آن محموله در گمرک مقصد هزینه مزبور برای تمام مدت تعلق (با توجه به تبصره 4 ماده4 این آئینامه) در بنادر یا ادارات گمرک مبداء و مقصد احتساب و مبلغی که در مبداء دریافت شده و صورت علی الحساب دارد کسر و مابقی آن دریافت می گردد.


ماده127ـ اداره گمرک میتواند که مقتضی بداند بدرقه شدن کالا را بوسیله ماموران گمرک در تمام مدت حمل شرط اجازه صدور ترانزیت داخلی قرار دهد.


ماده128ـ پروانه ترانزیت داخلی در سه نسخه صادر می گردد که یک نسخه بعنوان سوش در گمرک محل باقی و یک نسخه بانضمام یکی از نسخ اظهارنامه از طرف گمرک مبداء مستقیما بعنوان گمرک مقصد فرستاده می شود یک نسخه دیگر بضمیمه یک نسخه از اظهارنامه به صاحب کالا یا نماینده قانونی او تسلیم می گردد که به موجب آن کالای خود را از گمرک تحویل گرفته و به گمرک مقصد تسلیم نماید.


ماده129ـ پس از وصول کالا به مقصد تعداد و علائم و پلمپ های بسته ها از طرف ماموران مربوط گمرک با حضور حامل کالا رسیدگی و با مندرجات پروانه و اظهارنامه تطبیق می شود و در صورتی که اختلافی مشاهده نگردد کالا به انبار تحویل شده قبض انبار صادر و به حامل تسلیم میگردد.
علاوه بر صدور این قبض ورود محموله بمقصد با قید تاریخ در ذیل پروانه نیز از طرف گمرک مقصد تصدیق و امضاء می شود و صاحب کالا با ارائه سند اخیرالذکر بگمرک مبداء سپرده خود را مسترد می دارد.


ماده130ـ در صورت کشف اختلاف از هر قبیل که باشد صورتمجلس مشروح با حضور حامل کالا از طرف ماموران گمرک مقصد تنظیم و یک نسخه از آن بحامل تسلیم و مراتب در ذیل پروانه قید و یک نسخه از صورتمجلس نیز بلافاصله به گمرک مبداء ارسال و یک نسخه در پرونده سرویس انبار ضبط و یک نسخه دیگر با گزارش مخصوص به رئیس گمرک مقصد تسلیم می گردد که دستور لازم برای تعقیب طبق مقررات مربوط این آئینامه برای هریک از موارد کشف اختلاف که باید انجام گیرد صادر نماید.
تبصره ـ صورتمجلس کشف اختلاف مذکور در این ماده باید فورا و حداکثر 24 ساعت از تاریخ ورود محموله به گمرک مقصد تنظیم گردد.

ترخیص قطعی کالا

ماده131ـ برای ترخیص کالا از گمرک هر گاه کالای مزبور از قبیل کالایی باشد که ورود قطعی آن بکشور موکول به تحصیل اجازه نامه یا پروانه مخصوص از وزارتخانه واردات مربوط باشد باید آن اجازه نامه یا پروانه نیز ضمیمه اظهارنامه و اسناد دیگر گردد.
تبصره 1ـ اداره گمرک میتواند علاوه برا اصل اسناد رونوشت آنها را در هر جن نسخه که لازم باشد بخواهد.
تبصره2ـ د رمورد مبادلات مرزی و در موارد استثنائی که تسلیم یک یا چند سند میسر نباشد اظهارکننده مکلف است همین موضوع را ذکر علت در اظهارنامه تسلیمی قید نماید تا در صورتیکه علت معقول و قابل قبول باشد با موافقت رئیس گمرک اظهارنامه قبول و به جریان گذارده شود.


ماده 132ـ چگونگی تنظیم اظهارنامه و اسنادی که باید ضمیمه آن باشد و جریان اظهارنامه و طرز معاینه وارزیابی همان است که در فصل یک و دو این قسمت مقرر است.

ورود موقت

بخش یکم ـ کالای خارجی که بمنظور تعمیر یا تکمیل و یا برای شرکت در نمایشگاهها به ایران و سپس خارج می گردد.
ماده133ـ ورود کالائی که طبق قوانین ممنوع می باشد بعنوان ورود موقت موکول به اجازه در هر مورد می باشد ولی گمرک ایران می تواند نسبت به کالایی که طبق مقررات عمومی صادرات و واردات یا تصویینامه های مخصوص غیر مجاز یا مشروط شناخته شده اجازه ورود موقت صادر کند.


ماده134ـ برای واردات موقت صاحب کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و در آن ضمنا تعهد نماید که کالا را در مدتی که در پروانه ورود موقت تعیین می شود از کشور از راه مجاز خارج سازد.
شرایط عمومی تنظیم و تسلیم اظهارنامه و نکاتی که باید از طرف اظهارکننده رعایت شود و عواقب اظهار خلاف واقع همان است که در فصل تخلفات گمرکی این آئین نامه ذکر گردیده است.


تبصره ـ در مورد لزوم و قطعات یدکی هواپیماها یا کشتی های خارجی که شرکتهای مربوط به منظور تعویض یا رفع نقص هواپیماها یا کشتیها موقتا وارد می کنند باید صورت ریز مشروح آنها را به اظهارنامه ضمیمه نمایند.
این اشیاء در انبار مخصوص شرکت نگاهداری و ریز آن در دفتری که از طرف شرکت نگاهداری می شود و همچنین دفتر دیگری که گمرک موظف به نگاهداری آن است باید ثبت و هر دو دفتر بامضاء ماموران گمرک برسد دفاتر مزبور قبلا از طرف گمرک شماره گذاری و پلمپ خواهد شد.
موقع مصرف یا اعاده هر یک از اقلام باید با نظارت اداره گمرک به هواپیما یا کشتی تحویل و علاوه بر ثبت در پشت پروانه ورود موقت مربوط در هر دو دفتر نیز خروج آن از انبار ثبت و بامضاء مامور گمرک برسد.


ماده135ـ اجازه ورود موقت مستلزم اخذ سپرده به شرح زیر می باشد:
1– در مورد کالای مجاز که موقتا وارد می گردد مبلغ معادل حقوق گمرکی و سودبازرگانی و عوارض که به واردات قطعی آن کالا تعلق می گیرد بعلاوه حداکثر جریمه احتمالی نقدا و یا به تضمین بانکی.
2– در مورد کالای ممنوع الورود و یا غیر مجاز و یا مشروط میزان سپرده و کیفیت اخذ یا تامین آن در هر مورد از طرف گمرک ایران با توجه به ماده 133 آئینامه تعیین می گردد.
3– در مورد واردات موقت لوازم و قطعات یدکی هواپیماها و کشتیهای خارجی موضوع تبصره ذیل ماده 134 این آئینامه سپرده نقدی مطالبه نشده فقط به اخذ تعهد کتبی از شرکت مربوط اکتفا می شود.
تبصره ـ در مورد واردات موقت ادارات و بنگاههای دولتی تعهد ذیل حساب مربوط و در مورد نمایشگاههای خارجی و تعهد سفارتخانه و یا نمایندگیهای سیاسی کشور مربوط با تایید و گواهی وزارت امور خارجه بعنوان تامین قبول خواهد شد.


ماده136ـ کالائیکه برای ورود موقت اظهار می گردد باید طبق اصول و مقرراتی که در فصل دوم از قسمت چهارم این آئینامه مذکور است مورد معاینه وارزیابی قرار گیرد به بسته ها یا محتویات آنها پلمپ گمرک یا هر نوع علامت دیگری که برای تشخیص کالا که در موقع خروج لازم باشد الصاق می گردد. و مدتی هم که کالا در طی آن باید از کشور خارج شود تعیین و در متن پروانه قید و پروانه و کالا باختیار صاحب کالا گذاشته می شود.


ماده137ـ نسبت به واردات موقت هر گاه عملیات تعمیر یا تکمیل که مورد نظر صاحب کالا است که نوعا طوری باشد که مستلزم تغییر شکل کالا و از بین رفتن پلمپها و یا علامتهای دیگر الصاقی گمرک بوده و بالنتیجه تشخیص کالا را در حین بازگشت مشکل یا غیر ممکن سازد اداره گمرک می تواند از قبول آن کالا بعنوان واردات موقت خودداری کند و یا در صورتیکه مقتضی بداند عملیات صنعتی مبنی بر تکمیل یا تعمیر را در هر مورد تحت نظارت مستمر قرار دهد. هزینه این نظارت به عهده صاحبان کالا خواهد بود. و برای اعمال نظارت صورتمجلس تنظیم و یک نسخه از آن به اظهار نامه موضوع ماده 134 این ائینامه ضمیمه خواهد شد.


ماده138ـ در صورت تسلیم تقاضای کتبی از طرف صاحب کالا مدت پروانه ورود موقت از طرف گمرک صادر کننده پروانه تا شش ماه قابل تمدید است مشروط بر اینکه تقاضا قبل از انقضاء مهلت اولیه تسلیم شده باشد.


ماده139ـ در موقع باز گشت کالا صاحب کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و کالا را برای ارزیابی به گمرک عرضه نماید.
کالای برگشتی مورد ارزیابی قرار می گیرد و در صورتی که مدت اعتبار پروانه منقضی نشده و علائم گمرکی روی کالا دست نخورده باشد و یا در مورد از موارد مشمول ماده 137 این آئینامه بوده و صورتمجلس ماموران نظارت ضمیمه اظهار نامه شده باشد پروانه برگشت در دو نسخه صادر و یک نسخه به صاحب کالا تسلیم و نسخه دیگر به سوش پروانه اولی لاک و مهر و کالا مرخص و سپرده تودیعی مسترد می شود.


ماده140ـ وجه الضمانی که طبق مقررات ماده 135 این آئینامه سپرده شده است وقتی مسترد می شود که کالا در مدت اعتبار پروانه و در صورتی که تمدید شده باشد قبا از انقضاء مدت آخرین تمدید بازگشت داده شود در غیر این صورت سپرده تودیعی به درآمد دولت منظور خواهد شد.
تبصره ـ در مواردی که محرز شود تاخیر حداکثر تا یکماه مبنی بر عذر موجهی بوده است ممکن است سپرده تودیعی با اجازه گمرک ایران و با دریافت جریمه انتظامی که میزان آن را اداره اخیرالذکر در هر مورد تعیین خواهد کرد مسترد گردد.


ماده141ـ در موقع اعاده کالا هر گاه پلمپ یا علائم دیگری که از طرف گمرک روی بسته ها یا محتویات بسته الصاق گردیده از بین رفته باشد و مورد هم از موارد مشمول ماده 137 این آئینامه نباشد در صورتی که از بین رفته پلمپ علامت الصاقی عمدی بوده و بالنتیجه تطبیق و تشخیص کالا با مشخصات پروانه ورود موقت مقدور نباشد سپرده تودیعی به نفع دولت ضبط و نسبت به کالا طبق مقررات عمومی صادرات رفتار خواهد شد.


ماده142ـ هر گاه صاحب کالا بخواهد کالائی را که بعنوان موقت وارد شده است در ایران بفروشد یا به مصرف قطعی برساند باید قبل از انقضاء مدت اعتبار پروانه درخواست کتبی مبنی بر ابطال پروانه ورود موقت به گمرک مربوط داده و اظهارنامه ورود قطعی برای کالای خود تنظیم و تشریفات عمومی مربوط به واردات را انجام دهد در این صورت حقوق ورودی کالا که قبلا بطور سپرده پرداخت شده است با تنظیم پروانه ورود قطعی بدرآمد منظور و مازاد احتمالی سپرده صاحب کالا مسترد می گردد و کسری احتمالی نقدا وصول خواهد شد.
اگر کالا از اجناس غیر مجاز یا مشروط باشد برای اظهار جهت ورود قطعی باید مجوز قانونی از مقامات صلاحیتدار تحصیل گردد.


ماده143ـ در صورتی که صاحب کالا در مدت مقرر برای اعاده کالا مراجعه ننماید گمرک مربوط در مورد کالای مجاز اظهارنامه ورود قطعی تنظیم و با صدور پروانه قطعی حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و جریمه احتمالی را از محل سپرده موضوع بند 1 ماده 135 این آئینامه برداشت می نماید و در مورد کالای غیر مجاز یا مشروط طبق دستوری که قبلا از طرف گمرک ایران طبق بند 2 ماده 135 این آئینامه داده شده رفتار خواهد کرد.
دستگاههای فیلمبرداری و عکس برداری هوائی و مطالعات علمی یا فنی و غیره


ماده144ـ ورود موقت دستگاههای فیلمبرداری و عکسبرداری هوائی و اشیاء و دستگاههای مطالعات علمی و آموزشی و ترتیبی و فنی و نقشه برداری و وسائل راهسازی و سدسازی و اسکله سازی و هر نوع ساختمان و تعمیرات و خاک برداری و لوازم نصب و سوارکردن کارخانجات و تاسیسات صنعتی و نظایر آن و همچنین لوازم یدکی و وسایل تعمیر آنها از لحاظ تنظیم و تسلیم اظهارنامه در ورود و خروج و ارزیابی گمرکی و اخذ سپرده و نحوه واریز آن تابع همان تشریفاتی است که برای واردات موقت اشیاء موضوع بخش اول این فصل مقرر گردیده است.


ماده145ـ برای واردکردن دستگاههای فیلمبرداری و عکس برداری هوائی مذکور در این بخش بعنوان واردات موقت باید قبلا در هر مورد اجازه نیروی انتظامی تحصیل و ارائه شود. فیلمهائی که همراه دستگاههای مزبور وارد می شود بعنوان ورود موقت قبول ولی چنانچه فیلمهای مذکور مورد مصرف قرار گرفت وجوه گمرکی متعلق طبق تعرفه گمرکی هنگام خروج بطور قطع دریافت خواهد شد.


ماده146ـ مدت اعتباری که برای اعاده اشیاء و دستگاههای موضوع این بخش تعیین می گردد عبارت از شش ماه خواهد بود و در صورتیکه صاحب کالا تقاضای تمدید مدت توقف این قبیل اشیاء و لوازم را بنماید گمرک ایران می تواند در موارد استثنائی و پس از رسیدگی به دلایل و لزوم تمدید با تقاضای صاحب کالا برای مدت مقتضی نماید و در صورتیکه کالای فوق پس از انقضای مهلت مقرر از راه مجاز از کشور خارج نشود حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلق را باید به وضع و حال موجود با توجه به نسبت فرسودگی بپردازد.

وسایط نقلیه و محفظه های مخصوص حمل کالا

ماده147ـ لوکوموتیو و واگن و هواپیما که بطور منظم در خطوط بین ایران و کشورهای خارج حرکت می کنند مشمول عنوان واردات موقت می باشند لیکن برای ورود و خروج آنها انجام تشریفات گمرکی لازم نبوده فقط به دریافت اظهارنامه یا فهرست کل بار (مانیفست) که در هر مسافرت برای محمولات خود به گمرک می دهند و مشخصات وسایط نقلیه مذکور نیز در آن منعکس است اکتفا می شود.
تبصره ـ مقدار سوخت و روغن که برای مصرف این وسایط نقلیه در راه لازم باشد از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض معاف است.


ماده148ـ وسایط نقلیه موتوری و غیرموتوری و چهارپایان که با محمولات خود به کشور وارد و محمولات خود را در اولین گمرک ورودی تخلیه کرده مراجعت می نمایند بعنوان واردات موقت پذیرفته می شوند در مورد این گونه وسایط نقلیه نیز از تشریفات گمرکی به همان اظهارنامه اجمالی که به گمرک تسلیم می نمایند و تعداد و مشخصات وسایط مذکور در آن منعکس است اکتفا می شود.


تبصره1ـ هر گاه وسایط نقلیه مذکور در این ماده از اولین گمرک مرزی مراجعت نکرده با محموله خود بطرف داخل بروند وسایط مذکور مشمول مقررات عمومی واردات موقت مذکور در بخش یکم این فصل خواهند بود و در مدت اعتبار پروانه ورودی موقت به دفعات نیز می توانند از راههای مجاز وارد و خارج شوند، ورود و خروج آنها در هر بار از طرف گمرک مرز با قید تاریخ ثبت و امضاء می شود.


تبصره2ـ ورود موقت محفظه های مخصوص حمل کالا کانتینر Container و نظایر آن که به نحوی ساخته شده باشد که جا به جا کردن آن را یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر امکان پذیر و تماما یا تا اندازه ای مسدود باشد و بتوان آنرا به آسانی تخلیه و بارگیری کرد موضوع ماده 9 قانون امور گمرکی مشمول مقررات این ماده خواهد بود در مواردی که محفظه های مخصوص حمل کالا بداخل حمل شود سپرده های نقدی مطالبه نشده و فقط به اخذ تعهد کتبی از شرکت حمل ونقل مربوط اکتفا می شود.


ماده149ـ وسایط نقلیه سواری برای استفاده شخصی و همچنین وسایط نقلیه که بدون باز برای استفاده موقت وارد می شود به عنوان واردات موقت قبول و تابع تشریفات مقرر در بخش یک این فصل خواهد بود.
دامهائی که برای تعلیف موقتا وارد می شوند.


ماده150ـ دامهائی که برای تعلیف موقتا به کشور وارد می شوند مشمول عنوان واردات موقت بوده و از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف می باشد.
تشریفات ورود و خروج این دامها تابع مقررات آئین نامه مخصوص تعلیف اغنام و احشام مصوب هیات وزیران می باشد.
کالائی که طبق قراردادهای گمرکی بین المللی بطور موقت وارد می شوند.


ماده151ـ کالائی که با استفاده از مزایای قرارداد های گمرکی بین المللی که دولت ایران به آنها ملحق شده است وارد می شود تابع مقررات قراردادها خواهد بود.
شرایط عمومی و تنظیم و تسلیم اظهارنامه و نکاتی که باید از طرف اظهارکننده رعایت شود و عواقب اظهار خلاف همان است که در فصول مربوط این آئین نامه ذکر شده است.
کالائی که پس از ورود به گمـــــــرک به خارج اعــــــاده می شونــــــــــد. (کالای مرجوعی)


ماده 152ـ کالای وارده موجود در گمرک را از تاریخ ورود به مرز تا مدت چهار ماه واگر این مهلت طبق تبصره های 2و3 از ماده 22 قانون امور گمرکی تمدید شده باشد تا آخرین روز تمدید و در هر حال هنگامی که کالا بفروش نرسیده می توان بعنوان اعاده به خارج به گمرک اظهارنامه و مرخص نمود کالای مرجوعی جز واردات و صادارت قطعی کشور محسوب نبوده و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف است لیکن مشمول پرداخت هزینه های گمرکی مذکور در فصل دوم از قسمت اول این آئین نامه و همچنین هزینه های مربوط به حراج موضوع تبصره ذیل ماده 25 قانون امور گمرکی می باشد.


ماده153ـ اجازه اعاده کالا به خارج فقط از راههای مجاز مرزهائی داده می شود که در آنجا گمرک مجاز برای خروج دایر می باشد.


ماده154ـ برای ترخیص کالا به عنوان اعاده به خارج صاحب کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی طبق نمونه تنظیم و به گمرک تسلیم و هزینه های گمرکی متعلق را پرداخت کند و در ضمن اظهارنامه تعهد کند که کالا را در مهلتی که رئیس گمرک تعیین می نماید از مرز کشور خارج سازد و یا به کشتی بارگیری کند.
این مهلتی در صورت درخواست صاحب کالا به شرط وجود علت موجه مستند به مدارک قابل تمدید است.
تبصره ـ هر گاه کالای مرجوعی در گمرک مرزی موجود ئ در همان گمرک برای اعاده اظهار شود اظهارنامه مزبور در دو نسخه و اگر در یکی از گمرک خانه های داخلی باشد در سه نسخه باید تسلیم شود.


ماده155ـ تشخیص صلاحیت اظهار کننده و طرز تنظیم اظهارنامه و شرایطی که در تنظیم آن باید رعایت شود و مدارکی که باید ضمیمه گردد همان است که در فصل اول همین قسمت مذکور است.


ماده156ـ اظهار خلاف واقع در اظهارنامه کالای موجوعی موضوع ماده 158 این آئینامه مستلزم اخذ جریمه ای است که در فصل اول قسمت ششم این آئین نامه قید شده است.
تبصره ـ در صورتی که اظهار کنند بخواهد اظهارنامه مرجوعی مورد اختلاف را به اظهارنامه های موضوع ماده 19 قانون امور گمرکی تبدیل نماید قبول آن مشروط به اخذ جریمه متعلق به اظهار قبلی خواهد بود.


ماده157ـ بازرسی و ارزیابی و معاینه کالای مرجوعی و شرایط قبول اظهارنامه تابع همان مقررات و اصولی می باشد که در فصل دوم همین قسمت مذکور است
تبصره ـ هر گاه کالای مرجوعی در گمرک مرزی موجود و در همان گمرک برای اعاده اظهار شود در صورتی که از محل ارزیابی، یکسره و زیر نظارت مستمر ماموران گمرک به انبار کشتی تحویل شود و یا یکسره به خط مرزی حمل وزیر نظر ماموران عبور داده شود ممکن است پس از بازرسی کامل مشخصات ظاهری بسته ها نسبت به بازرسی محتویات آنها به بازرسی اجمالی اکتفا شود.


ماده158ـ هر گاه کالا در گمرک داخلی به عنوان اعاده اظهار شود صاحب کالا باید علاوه بر هزینه های گمرکی که بطور قطعی پرداخت می نماید در صورتی که کالا مجاز باشد مبلغی معادل حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و در صورتی که کالا ممنوع الورود یا غیر مجاز یا مشروط باشد علاوه بر آن مبلغی معادل سه برابر ارزش کالا به عنوان سپرده نقدا به گرمک پرداخت و یا تامین نماید.
تبصــــره ـ از کالای مرجوعـــی که مشمول مقررات تبصره ذیل ماده 157 این آئینامه باشد سپرده در یافت نمی گردد.


ماده159ـ بسته های کالای مرجوعی که در گمرک های داخلی اظهار می شود نخ یا سیم کشی شده و پلمپ می گردد و با پروانه که به یک نسخه اظهارنامه لاک و مهر می شود در اختیار صاحب کالا گذارده می شود و یک نسخه از اظهارنامه مربوط بلافاصله و مستقیما به عنوان گمرک مرزی که کالا از آنجا خارج خواهد شد ارسال و نسخه سوم بایگانی می شود


ماده160ـ کالای مرجوعی باید از گمرک داخلی یکسره تا گمرک مرزی حمل و تحویل و پروانه و اظهارنامه نیز تسلیم شود سپس با اطلاع گمرک مرزی و تحت نظر مامورانی که از طرف گمرک تعیین می شود از راه مجاز از مرز عبور و یا به کشتی تحویل گردد و ماموران باید تاریخ ورود کالا را به گمرک مرز خروج و عبور کالا را در ظهر پروانه و اظهارنامه نوشته امضاء نمایند.
و امضاء آنها از طرف رئیس گمرک محل گواهی و اظهارنامه گواهی شده به صاحب کالا تسلیم می شود تا جهت استرداد به گمرک داخلی مربوط تسلیم نماید.


ماده161ـ اداره گمرک نسبت به کالای مرجوعی در همه موارد و به ویژه در مورد کالایی که ورود آن به کشور غیر مجاز و یا مشروط است حق دارد از صاحب کالا تقاضا کند که کالای خود را تا گمرک مرزی با وسایط نقلیه که گمرک تعیین می کند حمل نماید و همچنین حق دارد به هزینه صاحب کالا مامورانی تعیین نماید که در تمام مدت حمل همراه کالا بوده و تا ورود به گمرک مرزی کالا را زیر نظارت مستمر قرار دهند.


ماده162ـ اداره گمرک حق دارد در هر موردی که مقتضی بداند از صاحب کالا بخواهد که گواهینامه رسمی ورود کالای مرجوعی را از گمرک کشور مقصد یا اولین کشوری که کالا به آنجا حمل شده تحصیل و ارائه نماید.
در هر موردی که چنین شرطی از طرف گمرک برقرار شود شرط مزبور باید در متن نسخ اظهارنامه و پروانه مرجوعی قید شود.


ماده163ـ گمرک مرزی به محض عرضه شدن کالا باید مشخصات ظاهری بسته ها را ملاحظه و با مندرجات پروانه و اظهارنامه تطبیق و از سالم بودن پلمپ های گمرکی اطمینان حاصل کرده و سپس به ترتیبی که در ماده 161 این آئینامه ذکر شده اجازه خروج بدهد.


ماده164ـ هر گاه در گمرک مرزی اختلافی بین مشخصات ظاهری کالا با مندرجات اظهارنامه و پروانه مشهود افتد رئیس اداره باید از صدور اجازه خروج کالا از کشور خودداری و به اختلاف رسیدگی و در صورت لزوم از گمرک صادرکننده پروانه مرجوعی چگونگی را استعلام و پس از روشن ساختن اختلاف طبق مقررات مربوط به تخلفات گمرکی عمل نماید.


ماده165ـ در موارد سوءظن قوی و حاکی از قصد قاچاق گمرک مرز خروج حق دارد حتی در صورتی که مشخصات ظاهری بسته ها با مندرجات اظهارنامه پروانه مطابق باشد به معاینه و بازرسی کالا اقدام کند.


ماده166ـ هر گاه نخ یا سیم کشی بسته ها پاره شده یا پلمپ آنها شکسته یا از بین رفته باشد طبق مقررات قسمت مربوط به تخلفات این آئینامه عمل خواهد شد و علاوه برآن محتویات هر بسته بی پلمپ از طرفی گمرک مرز خروج مورد معاینه و بازرسی کامل قرار خواهد گرفت.


ماده167ـ در صورتیکه در گمرک مرز خروج برای کالای مرجوعی عمل باربری انجام یا از وسایل باربری گمرک استفاده شود هزینه باربری طبق مقررات مربوط دریافت می گردد.


ماده168ـ کالای مرجوعی هر گاه در گمرک مرز خروج بیش از پنج روز توقف نماید از تاریخ روز ششم تحویل کالا هزینه انبارداری به ماخذ کالای وارداتی احتساب و از آن دریافت می گردد.


ماده169ـ سپرده مذکور در ماده 158 این آئینامه وقتی مسترد می شود که صاحب کالا نسخه تصدیق شده اظهارنامه موضوع قسمت اخیر ماده160 این آئینامه را به انضمام یک نسخه از بارنامه کشتی یا بارنامه هر موسسه یا متصدی حمل ونقل که کالا را به آن طرف مرز حمل کرده است و گواهینامه گمرک کشور مقصد موضوع ماده 162 این آئینامه در مواردی که چنین شرطی شده به گمرکی که ودیعه را به آنجا سپرده است تسلیم نماید.


ماده170ـ هر گاه صاحب کالای مرجوعی تاس ه ماه پس از پایان مهلت معین در ماده 154 این آئینامه نسخه تصدیق شده اظهارنامه موضوع قسمت اخیر ماده 160 این آئینامه را به اداره گمرک صادر کننده پروانه مرجوعی برای واریز سپرده تحویل ننماید گمرک مزبور مراتب را از گمرک مرز خروج استعلام و اگر معلوم شود کالای مرجوعی به گمرک مزبور تسلیم نشده سپرده دریافتی را به درآمد منظور و برای وصول وجه تامین شده متعهد را مورد تعقیب قانونی قرار می دهد.


تبصره ـ هر گاه کالای مرجوعی بعد از مهلت معین در ماده 154 این آئینامه و قبل از منظور نمودن سپرده به درآمد یا وصول وجه تامین شده، به گمرک خروجی تسلیم شده باشد این تخلف صاحب کالا مستلزم پرداخت جریمه انتظامی از یک هزار ریال الی ده هزار ریال به تشخیص رئیس گمرک محل خواهد بود.


ماده171ـ در گمرک خانه های مرز خروج باید دفتر مخصوص شماره گذاری و پلمپ شده نگاهداری و در آن جریان اعاده کالائی که در یکی از گمرک خانه های داخلی به این عنوان اظهار و پروانه صادر می شود این دفتر باید مبین اطلاعات ذیل باشد:
1ـ نام گمرک صادر کننده پروانه کالای مرجوعی
2ـ شماره و تاریخ پروانه
3ـ تعداد، نوع، علامت ؤ شماره و وزن با ظرف بسته ها
4ـ نوع جنس محتوی بسته ها
5ـ تاریخ ورود کالا به گمرک مرز خروج
6ـ تاریخ وصول اظهارنامه ارسالی از طرف گمرک مبداء
7ـ نام مامورانی که از طرف گمرک مبداء برای نظارت در حمل کالا تعیین شده اند
8– نام مامورانی که گمرک مرز خروج برای مراقبت خروج کالا از مرز یا تحویل آن بوسیله نقلیه تعیین کرده است.
9ـ نام و نوع وسیله نقلیه
10ـ تاریخ تحویل بوسیله نقلیه یا عبور از خط مرزی
11ـ توضیحات و ملاحظات

ترانزیت خارجی کالا و وسایط نقلیه

بخش یکم ـ تعریف ترانزیت خارجی و مقررات عمومی مربوط به آن

ماده172ـ ترانزیت خارجی عبارت از این است که کالای خارج به منظور عبور از خاک ایران از یک نقطه مرزی کشور وارد و از نقطه مرزی دیگر خارج شود.
کالائی که تحت عنوان ترانزیت از کشور عبور می کند جزء واردات و صادرات قطعی محسوب نبوده و از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی. عوارض معاف است لیکن مشمول پرداخت هزینه های گمرکی مذکور در فصل دوم از قسمت اول این آئینامه بوده و تابع مقررات این فصل خواهد بود مگر اینکه در قراردادهای ترانزیتی دولت با کشورهای دیگر و یا قراردادهای گمرکی بین المللی مقررات خاصی برای آنها تعیین شده یا بشود که در این صورت کالای ترانزیتی تابع همان مقرراتی خواهد بود که قراردادهای مربوط تعیین شده است.


وسایط نقلیه که بدون بار و مسافر وارد و برای ترانزیت اظهار شود از هر حیث تابع مقررات و شرایط کالا می باشد و همچنین و سایط نقلیه حامل کالای ترانزیتی که با محموله خود از یک نقطه وارد و از نقطه دیگر با محموله خود خارج می شود. برای این نوع وسایط نقلیه باید اظهارنامه ترانزیت جداگانه تسلیم و پروانه ترانزیت جداگانه تحصیل شود.


تبصره 1ـ مسافران دارای گذرنامه که بقصد عبور از کشور با اتومبیل سواری یا وسیله نقلیه دیگر وارد و با همان وسایل از کشور خارج می شوند وسایل سواری نیز تابع مقررات و تشریفات ترانزیت خواهد بود مگر اینکه برای وسایل سواری مزبور جواز عبور بین المللی (دیپتیک، تریپتیک، کارنه دوپاساژ) همراه داشته باشند که در این صورت وسایل مزبور مشمول مقررات بخش سوم این فصل خواهد بود.
تبصره2ـ وسایط نقلیه که با بار یا مسافر موقتا وارد کشور شده و پس از تخلیه بار با پیاده کردن مسافراز همان راهی که وارد گردید مراجعت می کنند مشمول عنوان ترانزیت نبوده و تابع مقررات مربوط به ورود موقت (فصل پنجم این قسمت) خواهد بود.


ماده173ـ تشریفات ترانزیت باید در گمرک خانه هائی صورت بگیرد که برای ترانزیت مجاز و مفتوح باشد فهرست این گمرک خانه ها از طرف گمرک ایران تعیین می شود.


ماده174ـ هر گونه کالائی که ورود قطعی آن به کشور مجاز است می توان به عنوان ترانزیت با رعایت مقررات مربوط حمل نمود ولی ترانزیت کالائی که ورود قطعی آن بکشور طبق قوانین مخصوص ممنوع می باشد منوط به اجازه مخصوص دولت در هر مورد است.
تبصره1ـ گمرک ایران می تواند برای کالائی که ورود آن به کشور طبق مقررات عمومی صادرات و واردات غیرمجاز و یا مشروط می باشد اجازه صدور پروانه ترانزیت بدهد.
تبصره2ـ در مورد مسافران اتباع خارج که با داشتن گذرنامه و روادید بطور ترانزیت از ایران عبور می کند می نمایند در صورتی که دارای اسلحه مورد نیاز شخصی باشند گمرک ایران می تواند جهت اسلحه مزبور اجازه ترانزیت با رعایت مقررات مربوط صادر نماید و می تواند این اختیار خود را به هر یک از گمرک خانه ها که مقتضی بداند تفویض کند مشروط بر اینکه اسلحه در موقع ورود بسته بندی و پلمپ شده و مراتب در گذرنامه دارنده آن قید شود و به همان وضع به گمرک مرز خروج ارائه و پس از رسیدگی و برداشتن پلمپ اجازه خروج از کشور داده شود. در این قبیل موارد گمرک مرز ورود موظف است به صاحب اسلحه اعلام کند که حق استفاده از اسلحه در داخل کشور را مطلقا ندارد و مراتب تلگرافی به گمرک مرز خروج اعلام و گمرک مرز خروج نیز باید خروج اسلحه را به گمرک مرز ورود اطلاع دهد.


ماده175ـ بطور کلی کالای ترانزیتی باید از گمرک ورودی مستقیما به گمرک خروجی حمل شود، اداره گمرک می تواند کالائی را که بطور ترانزیت از ایران عبور می نماید به خرج صاحب کالا با وسایط نقلیه ای که خود انتخاب می نماید حمل کند و یا صاحب کالا را ملزم کند بر اینکه محموله ترانزیتی را با وسایطی که گمرک انتخاب می نماید حمل کند همچنین گمرک مختار است در هر مورد مامورانی بمعیت کالا به هزینه صاحب کالا اعزام دارد.


ماده176ـ هر گاه در موقع ورود کالای ترانزیتی وسیله بارگیری و حمل فوری کالا فراهم نباشد کالا در تحویل گمرک تا موقع آمادگی آن برای حمل نگاهداری و اگر توقف کالا بیش از پنج روز بطول انجامد هزینه انبارداری کالای وارداتی برای مدت توقف آن دریافت می گردد همچنین در مواردی که خواسته باشند کالای ترانزیتی را در ایران بدون اینکه شکل کالا تغییر نماید سر و صورتی داده و برای بازار فروش در خارج آماده سازند نیز کالا در اختیار گمرک مانده و حق انبارداری دریافت می شود، این گونه آمادگی و اصلاح وضع کالای ترانزیت ممکن است در صورت درخواست کتبی صاحب کالا و به شرط مراقبت و نظارت مستمر مامورانی که گمرک تعیین می نماید در خارج از محوطه گمرک نیز به عمل آورده شود مشروط بر اینکه برای هر نوعی از انواع کالا قبلا یک حکم کلی از طرف گمرک ایران صادر شده باشد.


ماده177ـ اداره گمرک در هر مورد که مقتضی بداند حق دارد از ترانزیت کننده بخواهد که گواهینامه گمرک کشور مقصد یا اولین کشوری که کالا به آنجا وارد می شود مبنی بر تصدیق ورود کالای ترانزیتی به آن کشور را ارائه و تسلیم نماید. در چنین مواردی گمرک باید ترانزیت کننده تعهد لازم مبنی بر تسلیم چنین مدرکی را قبل از صدور پروانه ترانزیت دریافت کرده باشد.
تشریفاتی که برای ترانزیت خارجی کالا باید انجام بگیرد.


ماده178ـ برای کالای ترانزیتی صاحب کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و در آن تعهد کند کالا را در مدتی که در پروانه ترانزیت تعیین شده و همچنین از طریق گمرکی که برای خروج کالا از کشور در پروانه ترانزیت تعیین گردیده خارج نماید.
شرایط عمومی تنظیم اظهارنامه و اسنادی که باید ارائه شود و نکاتی که در تنظیم آن باید رعایت گردد و همچنین عواقبی که از اظهار خلاف واقع متوجه صاحب کالا می گردد همان است که در فصل اول این قسمت مقرر گردیده است.


ماده179ـ کالای موضوع ترانزیت پس از تسلیم اظهارنامه و انجام تشریفات مقدماتی از طرف ماموران مربوط گمرک مورد رسیدگی قرار می گیرد، ترتیبات و اصول ارزیابی همان است که در فصل دوم این قسمت تعیین گردیده است.
در مورد کالای ترانزیتی پس از اتمام عملیات ارزیابی بسته ها به نحوی که قابل دخل و تصرف نباشد نخ کشی یا مفتول کشی شده و پلمپ می گردد و همچنین به وسایط نقلیه ترانزیتی نیز پلمپ گمرک الصاق می شود.


ماده180ـ صدور پروانه ترانزیت منوط به سپردن وجه الضمان نقدی بشرح زیر است:
1ـ در مورد کالای مجاز مبلغی معادل تمام حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض که به واردات قطعی آن کالا تعلق می گیرد.
2ـ در مورد کالای غیرمجاز و مشروط مبلغی معدل حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و سه برابر ارزش کالا.
تبصره1ـ تضمین بانکی به جای تمام با قسمتی از وجه الضمان قبول می شود.
تبصره2ـ در مورد کالائی که گمرک آنرا طبق ماده 157 این آئینامه با وسایل نقلیه انتخابی خود حمل می کند یا صاحب کالا با وسایل انتخابی گمرک حمل می نماید و همچنین در مواردی که کالای ترانزیتی بوســــیله پست دولتی یا بوسیله بنگاههای حمل ونقل دیگر دولتی تا مرز خروجی حمل می شود ممکن است به جای تمام یا قسمتی از وجه الضمان نقدی ضمانت کتبی معتبرقبول شود.
تبصره3ـ اداره گمرک می تواند از سیاحان و هر مسافر دیگری برای کالائی که جنبه تجارتی نداشته باشد به جای وجه الضمان نقدی یا بانکی تعهد کتبی آنان را قبول نماید مشروط بر اینکه مشخصات کامل کالا را در گذرنامه مسافر یا سیاح قید نماید.


ماده181ـ مدت اعتباری که برای حمل کالای ترانزیتی از گمرک ورودی تا گمرک خروجی لازم است باید از طرف گمرک ورودی با توجه به تمام جهات از قبیل مسافت و چگونگی راه و فصول سال و نوع وسایط نقلیه و کیفییات دیگر تعیین و در پروانه قید شود.


ماده182ـ در موارد استثنائی ممکن است مدت اعتبار پروانه ترانزیت بدرخواست صاحب کالا تمدید شود لیکن این تصمیم فقط از طرف گمرک ایران آن هم پس از ثبوت اینکه کالای موضوع پروانه تماما موجود و پلمپ های گمرکی آن دست نخورده و بی عیب است اتخاذ می شود در صورتی که چنین تصمیمی اتخاذ گردد گمرک ایران بلافاصله بوسیله تلگراف و با ذکر مشخصات پروانه و کالا گمرک مرز خروج را از آن مستحضر و رونوشت به گمرک ورودی ارسال خواهد داشت.


ماده183ـ پروانه ترانزیت پس از انجام تشریفات مقرر به صاحب کالا تسلیم می گردد تا به موجب آن کالای خود را از گمرک تحویل گرفته و در وسایط نقلیه بارگیری و حمل نماید.
پروانه ترانزیت در تمام طول راه باید همراه حمل کننده کالای ترانزیتی باشد.


ماده184ـ یک نسخه از اظهارنامه ترانزیت از طرف گمرک ورودی مستقیما به گمرک خروجی ارسال می گردد.


ماده185ـ در موقع ورود کالای ترانزیتی به گمرکی که برای خروج کالا تعیین گردیده حامل یا صاحب کالا باید پروانه را به گمرک تسلیم و کالا را عرضه نماید گمرک مزبور وضع نخ کشی و پلمپ ها را معاینه و در صورتی که از هر حیث سالم و بی عیب باشد به تطبیق مشخصات ظاهری کالا از قبیل تعداد بسته ها و شماره و علامت و نوع و وزن با ظرف انها با مندرجات پروانه اقدام می نماید و پس از حصول اطمینان از مطابقت کامل آنها اجازه عبور کالا را از مرز می دهد.
رئیس گمرک یا نماینده مخصوص او باید در حین خروج کالا حاضر بوده و عبور آن را از مرز کشور نظارت نموده و از خروج آن اطمینان حاصل نماید.
در مواردی که این عمل بعلت بعد مسافت گمرک از خط مرزی مستلزم انجام هزینه باشد آن هزینه حامل یا صاحب کالا خواهد بود.


ماده186ـ پس از رسیدگی و تطبیق کالا و خروج آن از مرز ماموران گمرک مرز خروج باید مراتب را با قید تاریخ روز و ساعت عبور در پشت اظهارنامه و پروانه ترانزیت قید و امضاء نمایند و امضای آنها از طرف رئیس گمرک محل گواهی و اظهارنامه گواهی شده به حامل کالا یا صاحب کالا یا نماینده او تسلیم می شود تا جهت استرداد سپرده به گمرک ورودی تسلیم نماید. پروانه ترانزیت که خروج کالا در ظهر آن گواهی شده در گمرک مرز خروج بایگانی می شود.


ماده187ـ اگر پس از رسیدن کالای ترانزیتی به گمرک مرز خروج و سایل عبور فوری آن از مرز فراهم نباشد کالا در اختیار گمرک می ماند و اگر توقف کالا بیشتر از پنج روز به طول انجامد هزینه انبارداری صادراتی از آن دریافت می شود.


ماده188ـ هر گاه در موقع رسیدگی به کالای ترانزیتی در گمرک خروجی مشاهده شود که پلمپ یک یا چند بسته از بین رفته و یا نخهای دور بسته پاره شده است گمرک خروجی باید آن یک یا چند بسته را با حضور حامل کالا و اگر صاحب کالا در محل حاضر باشد با حضور او و حامل کالا هر دو باز و به محتویات آنها کاملا رسیدگی و با پروانه ترانزیت تطبیق نماید در صورتیکه اختلافی دیده نشود و مسلم گردد که از بین رفتن پلمپ یا پاره شدن نخ یا مفتول تصادفی و بدون سوءنیت بوده است اجازه خروج داده می شود.
هرگاه پلمپ عمدا شکسته یا محو شده و در محتویات بسته دخل و تصرف شده باشد در این صورت نسبت به مرتکب بر طبق قانون کیفر مرتکبین قاچاق رفتار خواهد شد بعلاوه چنانچه تغییر محتویات بسته مستوجب کیفر دیگری بر طبق مقررات قانونی باشد مرتکب به همان کیفر نیز خواهد رسید


ماده189ـ پس از خروج کالا از گمرک تحت عنوان ترانزیت صاحب کالا می تواند بشرط اینکه دخل و تصرفی در کالا نشده باشد آن را برای ورود قطعی به کشور اظهار کند قبول این درخواست موکول به آن است که کالا از نوع کالای مجاز باشد.


ماده190ـ وجه الضمان مذکور در ماده 180 این آئینامه وقتی مسترد می شود که صاحب کالا اسناد مدارک مشروح زیر را به گمرک ورود تسلیم کنئد:
1ـ گواهی نامه خروج صادره از گمرک خروجی مبنی بر تصدیق عبور کالا از مرز که پس از رد وجه الضمان باید عینا بسوش پروانه ترانزیت الصاق شود.
2ـ قبض رسید وجه الضمان که در موقع سپردن آن دریافت داشته است.
3ـ گواهی نامه گمرک کشور مقصد (در مواردی که کالای محموله مشمول ماده 177 این آئینامه باشد.)


ماده191ـ هر گاه کالای ترانزیت در پایان مدت اعتبار پروانه و اگر مدت مزبور تمدید شده باشد تا پایان مهلت از مرز کشور جزء به علت قوه قهریه (فرس ماژور) خارج نشود کالای مصرف شده در کشور محسوب و وجه الضمان دریافتی بشرح زیر واریز می شود.
1ـ در مورد کالای مجاز حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و صدور پروانه گمرکی به در آمد مربوط منظور می گردد.
2ـ در مورد کالای غیر مجاز و مجاز مشروط صورتمجلس کشف قاچاق تنظیم و مجموع وجه الضمان بعنوان ارزش کالا و جریمه متعلق ضبط و تماما به درآمد قطعی دولت منظور می شود.
تبصره ـ عدم خروج کالا از مرز کشور در مدت اعتبار ورقه ترانزیت هر گاه از طرف صاحب کالا ناشی از علت قوه قهریه (فرس ماژور) یا عذر موجهی ادعا خود را باسناد مدارک در نزد گمرک ایران ثابت نماید.
اداره مزبور پس از ملاحظه مدارک وپس از رسیدگی و تحقیقات لازم تصمیم مقتضی به حسب اوضاع و احوال اتخاذ و به گمرک مزبور ابلاغ خواهد نمود.


ماده192ـ اگر کالای ترانزیتی موضوع تبصره 2 ماده 180 این آئینامه در مدت اعتبار صحیحا از مرز خارج شده باشد ولی صاحب کالا در تسلیم گواهی نامه خروج صادره از گمرک خروجی تاخیر کند به علت تاخیر مشمول پرداخت جریمه انتظامی از یکصد الی یکهزار ریال خواهد بود.

جواز عبور بین المللی برای وسایط نقلیه موتوری مسافران یا سیاحان

ماده193ـ مسافران خارجی و سیاحان یا ایرانیان مقیم خارج از کشور با وسایط نقلیه شخصی خود وارد کشور می شوند هر گاه برای وسیله مزبور جواز عبور (کارنه دوپاساژ یا تریپتیک یا دیپتیک) از کانونهای جهانگردی کشورهای ملحق به قرارداد گمرکی ورود موقت وسایط نقلیه شخصی سال 1954 منعقده در نیویورک در دست داشته و به گمرک ورودی ارائه می دهند می توانند تا سه ماه با توجه به مدت اعتبار کارنه دوپاساژ یا تریپتیک یا دیپتیک بدون الزام به تسلیم اظهارنامه یا تادیه وجه الضمانی به گمرک از وسیله نقلیه خود در کشور استفاده نمایند و یا در مدت مزبور چندین بار با وسیله خود از راههای مجاز وارد و خارج شوند.
اداره گمرک می تواند بدرخواست متقاضی در صورت داشتن عذر موجه مدت استفاده از وسیله نقلیه در داخل کشور را حداکثر تا پایان مدت اعتبار جواز تمدید نماید.


تبصره1ـ استفاده از مزایای این ماده موکول به این است که جواز عبور دارای سه شرط زیر است.
1ـ جواز مزبور برای ورود وسیله نقلیه به ایران دارای اعتبار باشد.
2ـ مندرجات و اوصاف مذکور در جواز عبور با مشخصات وسیله نقلیه وارده مطابق باشد.
3ـ در هیچ یک از قسمتهای مختلف جواز مزبور آثار قلم خوردگی یا حک و اصلاحی وجود نداشته باشد مگر اینکه با کانون صادر کننده جواز اصلاحی را که بعمل آمده با مهر و امضاء خود گواهی کرده باشد.
تبصره2ـ ایرانیان مقیم خارج از کشور بشرطی می توانند از مقررات این ماده استفاده نمایند که قبل از ورود به ایران اقلا شش ماه متوالی در خارج اقامت داشته باشند.


ماده194ـ گمرک ورودی در صورتی که جواز عبور که ارائه می شود جامع شرایط مذکور در بند یک تبصره ذیل ماده 193 این آئینامه باشد پلمپ گمرکی به محل مناسبی در موتور وسیله نقلیه الصاق و سپس مشخصات جواز وسیله نقلیه را در دفتر مخصوص شماره گذاری و پلمپ شده بوسیله گمرک ثبت و نسبت به سه نوع جواز عبور مذکور در ماده 193 این آئینامه بشرح زیر عمل می نماید.


1ـ در مورد کارنه دو پاساژ که معمولا هر صفحه آن مرکب از دو قطعه جدا شدنی و یک قطعه سوش می باشد قطعه اول را از جواز مجزاء و قطعه دوم با سوش جواز را پس از قید شماره و ثبت گمرک و سوش بدون تشریفات دیگری به صاحب جواز مسترد و وسیله نقلیه را نیز در اختیار او می گذارد.
2ـ در مورد تریپتیک و دیپتیک که دارای قطعات جدا شدنی نمی باشند و فقط شماره و ثبت گمرک در حین ورود و خروج در محل روادید قید و وسیله نقلیه در اختیار صاحب آن گذارده می شود.
تبصره ـ گمرک ورودی باید ا ز دارنده جواز عبور استعلام کند که از کدام یک از مرزهای کشور با وسیله نقلیه خود در ایران بفروشد باید قبل از تسلیم به خریدار به یکی از گمرک خانه های مجاز مراجعه و با ارائه پروانه عبور و انجام تشریفات مقرر برای واردات قطعی حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض آنرا پرداخته و پروانه گمرکی دریافت دارد.
هنگام خروج، گمرک مرز پس از معاینه وسیله نقلیه و تطبیق مشخصات آن با جواز عبور مراتب را در دفتر مخصوص شماره گذاری و پلمپ شده وسیله گمرک ثبت و خروج وسیله نقلیه را به گمرک ورودی اطلاع خواهد داد در صورتی که صاحب وسیله نقلیه دارنده جواز کارنه دوپاساژ قصد مراجعت مجدد به ایران باهمان وسیله نقلیه داشته باشد قطعه دوم سوش جواز را به صاحبش تسلیم و اگر چنین قصدی نداشته باشد فقط سوش جواز را به ذینفع مسترد و قطعه دوم آن را بایگانی خواهد نمود.


ماده195ـ هر گاه وسیله نقلیه که به موجب جواز عبور وارد می شود از کشور خارج نگردد مراتب بوسیله گمرک خانه های ورودی و یا خروجی به گمرک ایران اعلام می گردد تا اداره مزبور برای پیگرد قانونی از مجرای کانون جهانگردی ایران اقدام نماید.


ماده196ـ نمونه دفاتر ثبت ورود و خروج و طرز نگهداشتن آنها و تشریفات تماس گمرک خانه های ورودی و خروجی جهت اعلام ورود و خروج وسایط نقلیه به یکدیگر و طرز ثبت و تکمیل قطعات سه گانه جوازهای عبور بین المللی و موارد ضبط یا استرداد آنها و تهیه آمار ورود و خروج وسایط نقلیه مذکور و سایر تشریفات از طرف گمرک ایران به گمرک خانه های مربوط ابلاغ می شود.

مقررات متفرقه

ماده197ـ در گمرک صادر کننده پروانه ترانزیت خارجی باید در دفتر مخصوص شماره گذاری و پلمپ شده وسیله گمرک برای ثبت شماره و سایر مشخصات پروانه ترانزیت نگاهداری شود و پس از وصول گواهینامه خروج صادره از گمرک مرز مشخصات گواهینامه مزبور نیز در همان دفتر ثبت می شود و همچنین در گمرک خروجی نیز دفتری نظیر دفتر مذکور برای ثبت پروانه های ترانزیت که کالای آنها با اطلاع و گواهی همان گمرک از مرز خارج می گردد نگاهداری شود.


ماده198ـ گمرک ورودی مکلف است همه ماهه فهرستی از پروانه های ترانزیت خارجی که صادر نموده برای هر یک از گمرک خانه های خروجی که محموله ترانزیتی از آنجا خارج خواهد شد با اشاره به تاریخ ارسال نسخه اظهارنامه موضوع ماده 184 این آئینامه و همچنین به گمرک ایران ارسال دارد ضمنا گمرک خروجی مکلف است هرماهه صورتی از محمولات ترانزیتی که از کشور خارج گردیده با مشخصات کالا و ذکر و شماره گواهینامه صادره برای هر یک از گمرک خانه های صادرکننده پروانه ترانزیت بفرستد.

کالای انتقالی

ماده199ـ کالای انتقالی کالانی است که در لنگرگاهها یا بندرها یا فرودگاههایی کشور از یک کشتی به کشتی دیگر یا از یک هواپیما به هواپیمای دیگر انتقال داده شود.
این انتقال ممکن است بدو نحو صورت بگیرد مستقیم و غیر مستقیم
انتقال مستقیم آن است که کشتی یا هواپیمای تحویل دهنده و تحویل گیرنده هر دودر لنگرگاه یا در بند یا فرودگاه حاضر بوده و بسته های مورد انتقال از یکی و یکسره به دیگری حمل و بارگیری شود.
انتقال غیر مستقیم آن است که کشتی یا هواپیمای تحویل دهنده بسته هایی را به عنوان انتقال غیر مستقیم اظهار و آنها را پیاده کرده و تحویل گمرک نماید تا بعدا کشتی دیگری یا هواپیمای دیگری برسد و بسته ها به آن انتقال داده شود. یا اینکه همان کشتی یا هواپیمای اول خود در مراجعت یا در مسافرت دیگری بسته ها را دوباره تحویل گرفته حمل نماید.
تبصره ـ مدت مجاز توقف کالای انتقالی در اماکن گمرکی تابع مقررات فصل دوم از قسمت سوم این ائینامه است.


ماده200ـ برای انتقال کالا فرمانده کشتی یا هواپیما باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه جهت انتقال مستقیم ودر سه نسخه جهت انتقال غیر مستقیم تنظیم و امضاء کرده و تسلیم گمرک نماید.
این اظهارنامه باید مبین تعداد و نوع بسته و علامت و شماره و وزن با ظرف و نوع جنس محتوی بسته های باشد که انتقال آنها مورد تقاضا است و در صورت امکان وزن خالص و ارزش کالا نیز در اظهارنامه قید شود.


ماده201ـ در مورد انتقال مستقیم گمرک پس از دریافت اظهارنامه مامورانی برای نظارت تعیین می نماید که مراقب جریان انتقال کالا باشند.
ماموران مزبور مشخصات بسته هائی را که به تدریج از یک وسیله نقلیه خارج و به دیگری بارگیری می شود در ورقه های مخصوص بارشماری یادداشت و پس از اتمام عملیات انتقال با مندرجات اظهارنامه تطبیق و اگر اختلافی مشاهده نشود مراتب را در ذیل اظهارنامه قید و آنرا امضاء می کنند واختلافی دیده شود شرح اختلاف را گزارش می دهند تا دستور رسیدگی و رفع اختلاف صادر گردد.


ماده202ـ در مورد انتقال غیر مستقیم پس از تسلیم اظهارنامه و صدور اجازه تخلیه از طرف گمرک فرمانده کشتی یا هواپیما باید با رعایت همان اصول و ترتیبی که برای تخلیه و تحویل واردات عادی مقرر است بسته ها را از کشتی یا هواپیما تخلیه کرده و با رعایت همان اصول تحویل سرویس انبار گمرک محل نموده روی نسخه سوم اظهارنامه رسید بگیرد.


ماده203ـ بسته هائی که بعنوان انتقال غیر مستقیم اظهار رویه گمرکی تحویل می شود از طرف سرویس انبار گمرک در دفتر مخصوص شماره گذاری و پلمپ شده وسیله گمرک ثبت می گردد.


ماده204ـ برای اینکه بسته های انتقالی تحویل شده و به گمرک به هواپیما یا کشتی دیگر انتقال و بارگیری شود تحویل دهنده و کالا به گمرک باید کتبا درخواست صدور اجازه انتقال کرده و نسخه سوم اظهارنامه و رسید سرویس انبار را به آن ضمیمه نماید در این صورت گمرک اجازه انتقال صادر و بسته ها از گمرک به کشتی یا هواپیمای تحویل گیرنده حمل و تحت نظارت مامورانی که گمرک در ضمن صدور اجازه تعیین می نماید بارگیری شود پس از اتمام بارگیری متقاضی باید پس گرفتن بسته ها را از گمرک در ذیل همان اظهارنامه گواهی و امضاء نماید تا به موجب آن دفتر مخصوص مذکور در ماده 203 این آئینامه تصفیه و تفریغ شود.


ماده205ـ از کالای انتقالی هزینه باربری و انبارداری زاید از پنج روز و هزینه مراقبت در انتقال کالا با رعایت فصل دوم از قسمت اول این آئینامه دریافت می گردد.


ماده206ـ وظائفی که بموجب مقررات ماده 200 آئینامه بعهده فرماندهان کشتیها و هواپیماها می باشد ممکن است با رضایت یا ضمنی آنان از طرف نمایندگیهای مربوط مؤسسات کشتیرانی یا هواپیمائی انجام شود.

صادرات قطعی

ماده207ـ صادرات قطعی کشور عبارت از کالائی است که به منظور فروش یا مصرف در کشورهای خارج از ایران فرستاده می شود.


ماده208ـ صادرات قطعی کشور از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف است لیکن مشمـــــول پرداخت هزینهای گمرکی بشرحی که در فصل دوم قسمت اول این آئیبنامه مذکور است می باشد.


ماده209ـ ماموران گمرک موظفند وقتی اجازه خروج کالای صادراتی را بدهند که علاوه بر رعایت مواد آئینامه قیود و شرایطی که از طرف دولت برای صادرات وضع شده یا می شود رعایت شده باشد.


ماده210ـ کالای صادراتی باید از راههای مجاز تحت مراقبت ماموران گمرک از کشور خارج گردد لیکن در موارد استثنائی که گمرک مقتضی بداند میتواند اجازه دهد کالای صادراتی کشور تحت نظر ماموران حتی از سایر راهها نیز خارج شود.
این موافقت مشروط بر این خواهد بود که صاحب کالا قبلا محلی را کالا از آنجا به خارج حمل خواهد شد ضمن در خواست کتبی خود قید کرده باشد.


ماده211ـ کالای صادراتی که بوسیله کشتی یا هواپیما به خارج فرستاده می شود باید در لنگرگاههای مجاز یا در فرودگاههای مجاز بارگیری شود. بارگیری کشتی در مورد صادرات ممکن است در موارد استثنائی در سایر لنگرگاهها با همان شرایط و با رعایت همان مقرراتی که در ماده 210 این آئینامه ذکر شده از طرف رئیس گمرک اجازه داده شود.


ماده212ـ برای صادرات قطعی صاحب کالا یا نماینده او باید اظهارنامه صادراتی روی اوراق چاپی مخصوص در هر چند نسخه که از طرف گمرک ایران تعیین میشود تنظیم و تسلیم نماید.
مقررات و شرایط عمومی تنظیم و تسلیم اظهارنامه و عواقب اظهار خلاف واقع همان است که در فصل اول قسمت چهارم و قسمت تخلفات این آئینامه پیش بینی شده است.


ماده213ـ کالای صادراتی پس از تسلیم اظهارنامه از طرف ماموران گمرک مورد معاینه و ارزیابی قرار می گیرد ارزش کالای صادراتی در گمرک عبارت است از بهای عمده فروشی بازار داخلی بع اضافه هزینه بیمه و باربندی و حمل ونقل متعلق و سایر هزینه هایی که به آن کالا تا وصول به مرکز کشور تعلق می گیرد و هزینه باربری در گمرک و سایر عوارضی که به گمرک خروجی پرداخت می شود نیز به این بها علاوه می گردد ودر مواردی که طبق ماده 5 قانون واگذاری معاملات ارزی و آئینامه اجرایی آن برای کالای صادراتی نرخ تعیین شده باشد ارزیابی گمرک با رعایت سایر مقررات بر اساس نرخ های تعیین شده خواهد بود.
ترتیب و مقررات ارزیابی و وظایف ماموران مربوط به شرحی است که در فصل دوم قسمت چهارم این آئینامه مذکور است.


ماده214ـ ارزیابی کالای صادراتی در اماکن گمرکی صورت می گیرد ولی در موارد استثنائی در صورتی که صاحب کالا کتبا تقاضا نموده باشد گمرک می تواند اجازه عملیات ارزیابی را در خارج از محوطه گمرکی نیز بدهد.


ماده215ـ در مواردی که اظهارنامه صدوری در یکی از گمرک خانه های داخلی تسلیم می گردد پس از انجام عملیات ارزیابی به هریک از بسته های موضوع اظهار نامه پلمپ گمرکی الصاق می گردد و مهلتی نیز برای حمل کالا از آن گمرک تا گمرک مرز تعیین و در پروانه صدور قید می شود.
تبصره ـ اداره گمرک حق دارد در مورد کالایی که تشریفات گمرکی آن در یکی از گمرک خانه های داخلی انجام یافته در هر مورد که مقتضی و لازم بداند مامورانی به هزینه صاحب کالا تعیین نماید تا همراه کالای صادراتی رفته و آن را تا موقع عبور از مرز تحت نظارت خود داشته باشند.


ماده 216ـ از نسخ اظهارنامه صادراتی پس از تکمیل و امضای ارزیابان مربوط و پس از اخذ پیمان ارزی و امضای رئیس قسمت صادرات یک نسخه آن که به منزله پروانه خروجی گمرکی است به صاحب کالا تسلیم می شود.


ماده217ـ هر گاه گمرک مرز مجازی که کالای صادراتی در آنجا اظهار می شود فاصله زیادی با خط مرزی داشته باشد گمرک مرز باید مامورانی برای نظارت و مراقبت حمل کالا تا موقع عبور آنها از خط مرزی تعیین نماید.


ماده218ـ کالای صادراتی که در گمرک داخلی اظهار شده است وقتی که به گمرک مرزی رسید ماموران گمرک آن را با پروانه تطبیق و پس از حصول اطمینان از مطابقت کامل بین مشخصات کالا و مندرجات پروانه درصورتی که پلمپ های بسته دست نخورده و بسته ها بی عیب باشد اجازه عبور کالا را از مرز می دهد. هر گاه پلمپ یک یا چند بسته از بین رفته باشد گمرک مرزی باید با حضور حامل کالا یا صاحب کالا و یا نماینده او در صورتی که در محل حاضر باشند آن یک یا چند بسته با باز کرده و مورد معاینه و ارزیابی دقیق دیده شد کالا را مرخص نموده و مراتب را با قید تاریخ خروج کالا از مرز و نام وسیله حمل در پشت پروانه گمرکی نوشته پروانه را به حامل مسترد نماید اما اگر در محتویات بسته یا بسته هائی که پلمپ آنها از بین رفته تغییری حاکی از سوءنیت داده شده باشد به این معنی که به جای کالای صادراتی مذکور در پروانه کالای دیگری در آن بسته یا بسته ها جا داده باشند که ممنوع الصدور و یا غیر مجاز و یا مشروط باشد در این صورت کالای مزبور با تنظیم صورتمجلس قاچاق ضبط و مرتکب طبق مقررات قانون کیفر مرتکبین قاچاق تعقیب می گردد در غیر این صورت عمل تخلف محسوب و طبق مقررات قسمت تخلفات این آئینامه رفتار می شود.


ماده219ـ در مورد کالای صادراتی که در گمرک خانه های داخلی اظهار و پس از انجام تشریفات و اخذ پروانه بطرف مرز کشور حمل می شود گمرک خانه های مرزی حق دارند در موارد سوءظن قوی به باز کردن و معاینه محتویات بسته یا بسته هایی که مورد سوءظن است اقدام نمایند و در صورت کشف قاچاق یا تخلف طبق ماده 218 این آئینامه عمل نمایند.

صادرات موقت

بخش یک ـ کالای ایرانی که به منظور تعمیر یا تکمیل یا برای شرکت در نمایشگاهها به خارج کشور ارسال و پس از انجام منظور اعاده می شود
ماده220ـ از کالای مشمول بخش آنچه را که خروج قطعی آن از کشور مجاز و آزاد است می توان با رعایت مقررات مذکور در این بخش بعنوان صادرات موقت خارج نمود لیکن نسبت به کالائی که خروج قطعی آنها به موجب قوانین یا تصویبنامه ها ممنوع یا غیر مجاز یا مشروط است اجازه خروج به عنوان صادرات موقت جز با اجازه مخصوص گمرک ایران درهر مورد داده نمی شود.
تبصره ـ موافقت با خروج کالای بازرگانی بمنظور تعمیر با تکمیل منوط به ارائه گواهی وزارتخانه صنعتی ذیربط دایر بر اینکه امکان تعمیر یا تکمیل در داخل کشور وجود ندارد، خواهد بود.


ماده221ـ برای صادرات موقت صاحبان کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و تسلیم گمرک نموده و مبلغی بعنوان سپرده بشرح مذکور در ماده 222 این آئین نامه در مقابل قبض رسید بپردازد.
شرایط و مقررات عمومی تنظیم و تسلیم اظهارنامه و نکاتی که باید از طرف اظهارکننده رعایت شود و عواقب اظهار خلاف واقع همان است که در فصل اول از قسمت چهارم و قسمت تخلفات این آئین نامه مذکور است.


ماده222ـ در مورد خروج موقت کالای ایرانی در صورتی که صادرات قطعی آن مقید به پرداخت وجوهی باشد که از طرف دولت برای صادرات وضع می شود سپرده (نقدی یا تضمین) دریافتی عبارت از مبلغی معادل همان وجوه خواهد بود.
نسبت به کالائی که صادراتی قطعی آن ممنوع یا غیر مجاز یا مشروط است هرگاه اجازه صادرات موقت از طرف گمرک ایران صادر گردد میزان سپرده که باید دریافت شود در ضمن ابلاغ اجازه تعیین می گردد.


ماده223ـ کالایی که برای خروج موقت اظهار می گردد از طرف ماموران گمرک طبق اصولی و مقرراتی که در فصل دوم از قسمت چهارم این آئینامه مذکور است مورد معاینه و ارزیابی قرار می گیرد و پس از مطابقت مشخصات کالا با مندرجات اظهارنامه به بسته ها یا محتویات بسته ها پلمپ گمرک یا هر نوع علامت دیگری که برای تشخیص کالا در موقع بازگشت لازم باشد الطاق می گردد و سپس پروانه صادرات موقت صادر و مدتی را هم که کالا در آن مدت باید به شکور برگردد تعیین و در متن پروانه قید و پروانه و کالا باختیار صاحب کالا گذاشته می شود.


ماده224ـ در مورد صادرات موقت هرگاه نحوه عملیات تعمیر و تکمیل طوری باشد که علائم گمرکی را از بین ببرد صاحب کالا باید از کارخانه ای که عملیات تعمیر و تکمیل را انجام داده است گواهینامه مخصوص تائید شده از طرف مقامات کنسولی ایران حاکی از اینکه کالا با علائم گمرکی ایران (اعم از پلمپ یا غیر آن) به کارخانه تحویل گردیده و آن علائم بر اثر عملیات تعمیر و تکمیل از بین رفته است تحصیل و پس از بازگشت کالا به گمرک ورودی ارائه دهد.
تبصره ـ در مورد موتور هواپیماها که جهت تعمیر فرستاده می شود هر گاه کارخانه تعمیر کننده موتور تعمیر شده دیگری از همان نوع بجای آن بفرستد بشرط اینکه مراتب را هم کتبا تصدیق نمـــوده باشد به جای موتور خارج شده پذیرفته می شود و اختلاف نمره سریال مورد توجه قرار نمی گیرد.


ماده225ـ اگر منظور صاحب کالا از صادرات موقت در مدت اعتبار پروانه انجام نشود می تواند از گمرک صادر کننده پروانه تقاضای تمدید کند.
شرط قبول درخواست تمدید آن است که موجبات درخواست صریحا در آن مذکور و قبل از انقضای مدت اصلی به گمرک مربوط رسیده باشد.
گمرک مربوط با ملاحظه درخواست و بررسی دلائل و موجباتی که برای تقاضای تمدید در آن مذکوراست می تواند مدت اعتبار پروانه را تا سه ماه تمدید نماید.
تبصره ـ در مواردی که مهلت سه ماهه مزبور برای انجام منظور کفایت نکند ممکن است مهلت مجددی نیز در صورت درخواست کتبی داده شود ولی با این مهلت فقط با تائید قبلی گمرک ایران موافقت خواهد شد.


ماده226ـ در موقع بازگشت کالا صاحب کالا باید اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و کالا را برای بازرسی به گمرک عرضه نماید.
کالای برگشتی مورد معاینه قرار می گیرد و در صورتی که مدت اعتبار پروانه مقتضی نشده و علائم گمرکی روی کالا دست نخورده و موجود باشد و اگر مورد از موارد مشمول ماده 224 این آئینامه باشد گواهی نامه کارخانه تعمیر کننده ضمیمه اظهارنامه شده باشد پروانه بازگشت در دو نسخه صادر و یک نسخه به صاحب کالا تسلیم و نسخه دیگر به سوش پروانه اولی لاک و مهر و کالا مرخص و سپرده تودیعی مسترد می شود.


ماده227ـ وجه الضمانی که طبق مقررات ماده 222 این آئینامه سپرده شده است وقتی مسترد می شود که کالا در مدت اعتبار پروانه و در صورتی که تمدید شده باشد مهلت تمدید بازگشت داده شده در صورت عدم بازگشت سپرده تودیعی به درآمد دولت منظور می گردد.
تبصره ـ در مواردی که محرز گردد تاخیر بازگشت کالا مبنی بر عذر موجهی بوده است سپرده تودیعی با اجازه گمرک ایران مسترد خواهد شد.


ماده228ـ در موقع اعاده کالا هرگاه پلمپ یا علائم دیگری که از طرف گمرک روی بسته ها یا محتویات بسته ها الصاق گردیده از بین رفته باشد و مورد هم از موارد مشمول ماده 224 این آئینامه نباشد کالای مورد بحث مانند کالای عادی که به کشور وارد می شود محسوب و سپرده تودیعی به نفع دولت ضبط و مقررات مربوط به واردات عادی درباره آنها اجرای می گردد.


ماده229ـ از کالای صادره از ایران که برای تعمیر یا تکمیل به خارج فرستاده می شود در موقع بازگشت به ایران معادل پانزده درصد از اجرت تعمیر یا تکمیل آن به عنوان حقوق گمرکی دریافت می گردد مگر اینکه حقوق گمرکی آن کالا از روی ارزش به ماخذ کمتر از پانزده درصد تعیین و یا از حقوق گمرکی معاف باشد که در آن صورت حقوق آن طبق ماخذ مقرر در جدول تعرفه از اجرت تعمیر یا تکمیل دریافت و یا معاف خواهد شد.

وسایط نقلیه

ماده230ـ لکوموتیو واگن و هواپیما که بطور منظم در خطوط بین ایران و کشورهای خارجی شرکت مشمول عنوان صادرات موقت می باشند لیکن برای رفت و برگشت آنها تشریفات گمرکی رعایت نمی شود و فقط به دریافت اظهارنامه اجمالی یا فهرست کل بار (مانیفست) که در هر مسافرت برای محمولات آنها به گمرک داده می شود و مشخصات وسایط نقلیه مذکور نیز در آن منعکس است اکتفا می شود.


ماده231ـ برای چهار پایان و سایر وسایط نقلیه موتوری و غیر موتوری که برای حمل بار و مسافر بین ایران و کشورهای همجوار رفت و آمد می کنند و همچنین وسایل نقلیه شخصی موتوری پروانه خروج موقت صادر می شود. این پروانه ها را میتوان به مدت یک سال صادر نمود و در خلال این مدت وسایط نقلیه مزبور به دفعات می توانند رفت و آمد نمایند و در این مورد هر دفعه باید مورد معاینه گمرک مرزی قرار گرفته و مراتب با قید تاریخ خروج و ورود پشت پروانه ثبت شود.
تبصره ـ مقدار سوخت و روغنی که برای مصرف وسایط نقلیه موتوری در راه لازم باشد و همچنین علوفه چهارپایان از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف است.


ماده232ـ صدور پروانه خروج موقت وسایط نقلیه موتوری و غیر موتوری موضوع ماده 231 این آئینامه موکول به ارائه پروانه شناسائی صادر از نیروی انتظامی می باشد.
دام هائی که برای تعلیف موقتا خارج می شود.


ماده233ـ دامهائی که برای تعلیف موقتا از کشور خارج می شوند مشمول عنوان صادرات موقت بوده و در ورود از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف می باشند.
تشریفات خروج و معاودت این دامها تابع مقررات آئین نامه مخصوص تعلیف اغنام و احشام مصوب هیات وزیران می باشد.
تبصره ـ نتایج دامهای مذکور در این ماده در مدت تعلیف نیز مانند خود دامها در ورود از پرداخت وجوه مزبور معاف است.

کابوتاژ

بخش اول ـ تعریف کوبوتاژ و شرایط عمومی آن

ماده234ـ کابوتاژ عبارت از حمل کالا از یک نقطه به نقطه دیگر کشور از راه دریا یا رودخانه های مرزی است و کالائی که از لحاظ نزدیکی راه یا رعابت صرفه تجارتی از یک نقطه به نقطه دیگر کشور با عبور از خاک کشور خارج حمل شود نیز مشمول مقررات کابوتاژ می شود و در این موارد هر گاه کالای کابوتاژی با وسایط نقلیه داخلی حمل شود وسیله نقلیه نیز تابع تشریفات کالای کابوتاژی خواهد بود.
تبصره ـ گمرک ایران می تواند حمل ونقل کالا به وسیله ادارات یا بنگاههای دولتی را در سواحل بحر خزر از تشریفات کابوتاژ معاف داشته و محمولات مزبور را مانند حمل ونقل داخلی تلقی نماید.


ماده235ـ خروج کالای کابوتاژی از خاک کشور و ورود مجدد آن از نقاطی می تواند صورت بگیرد که در آن نقاط گمرک دایر و آن گمرک برای انجام تشریفات کابوتاژ مجاز و مفتوح باشد.
گمرک خانه های مجاز برای انجام تشریفات کابوتاژ از طرف گمرک ایران تعیین و جهت استحضار عامه آگهی می شود. در موارد استثنائی ممکن است حمل کالا بطور کابوتاژ از گمرک خانه های دیگر نیز اجازه داده شود لیکن این اجازه فقط از طرف گمرک ایران پس از رسیدگی ممکن است صادر گردد.


ماده236ـ کالای کابوتاژی از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض در موقع ورود مجدد معاف است و لیکن مشمول پرداخت هزینه های گمرکی مذکور در این آئینامه می باشد.


ماده237ـ هر کالائی که صدور آن از کشورمجاز است می توان با انجام تشریفات و مقررات مذکور در بخش دوم این فصل بعنوان کابوتاژ حمل نمود لیکن کالای که طبق قوانین مخصوص ممنوع الصدور است و همچنین کالائی که صدور آنها به موجب تصویبنامه ها یا مقررات دیگر غیر مجاز یا مشروط باشد برای کابوتاژ قبول نمی شود مگر با اجازه مخصوص گمرک ایران در هر مورد. گمرک ایران می تواند صدور چنین اجازه را در هر مورد علاوه بر تودیع سپرده مذکور در ماده 242 این آئینامه به هر گونه قید و شرط دیگری هم که مقتضی بداند موکول و مشروط نماید.


ماده238ـ گمرک در هر مورد که لازم است تشخیص دهد می تواند قبول کالائی را برای کابوتاژ بشرط بدرقه تا گمرک مقصد مشروط نماید در اینگونه موارد برای تعیین ماموران و هزینه مسافرت و فوق العاده آنها طبق مقررات این آئینامه رفتار می شود.


ماده239ـ کالای کابوتاژی باید مدتی که از طرف گمرک مبداء تعیین می شود به گمرک مقصد برسد مدت مزبور را گمرک مبداء در هر مورد با توجه به نوع وسایط نقلیه و مسافت و کیفیت راه و کیفیت فصول مختلف سال تشخیص و تعیین می نماید.
علاوه بر مدت مزبور گمرک مهلت دیگری نیز برای ارائه گواهینامه گمرک مقصد که حداکثر آن سه ماه از تاریخ صدور گواهی نامه مزبور خواهد بود تعیین خواهد نمود.
تبصره ـ هر گاه صاحب کالای کابوتاژی آنرا ظرف مهلتی مقرر به مقصد جز در مورد قوه قهریه (فرس ماژور) نرساند مکلف به پرداخت جریمه از یکصد الی یک هزار ریال به تشخیص رئیس گمرک می باشد.
تشریفاتی که برای کابوتاژ باید انجام بگیرد.


ماده240ـ برای کالائی کابوتاژ اظهارنامه روی اوراق چاپی مخصوص در دو نسخه تنظیم و تسلیم میشود در این اظهارنامه باید تعداد. نوع، بسته، علامت، شماره، وزن با ظرف، نوع با ظرف، نوع کالا، وزن خالص و ارزش کالا و نام گمرک مقصد و راهی که کالا طی خواهد کرد بدون حک و قلم خوردگی قید شود.


ماده241ـ هرگاه کالای مورد اظهارنامه از نوع کالائی باشد که برای صادرات قطعی آنها از کشور قیود و شرایطی طبق قوانین و مقررات مربوط وضع شده یا در آتیه وضع شود صاحب کالا یا نماینده او ملزم است که انجام آن قیود و شرایط را در صورت نرسیدن کالا بمقصد، قبلا و به نحوی که مورد قبول گمرک باشد تضمین یا تامین کند.


ماده242ـ در مورد کالائی که صدور آن ممنوع یا غیر مجاز و یا مشروط است حمل آن بصورت کابوتاژ فقط با اجازه مخصوص گمرک ایران می تواند صورت بگیرد در این موارد صاحب کالای کابوتاژی یا نماینده او باید مبلغی معادل سه برابر بهای فوب کالا بطور سپرده به گمرک در مقابل اخذ سپرده به گمرک در مقابل اخذ قبض رسید بپردازد و در مواردی که گمرک ایران شرایط دیگری نیز برای حمل آن کالا بطور کابوتاژی مقرر نموده باشد انجام آن شرایط را نیز موافق نظر گمرک محل قبلا تامین یا تضمین کند.


تبصره ـ از سپرده موضوع این ماده حداقل ده درصد آن باید نقدا یا تضمین بانکی تودیع شود و نسبت به بقیه آن گمرک مجاز است در مواردی که مقتضی بداند ضمانت کتبی معتبر بپذیرد.


ماده 243ـ همینکه ورقه اظهارنامه کابوتاژ تسلیم گمرک گردید از طرف گمرک به معاینه و رسیدگی و ارزیابی کالا و تطبیق مشخصات مشهود با مندرجات اظهارنامه اقدام می شود.
شرایط قبول اظهارنامه وصول و تشریفات ارزیابی و وظائف سرویس ارزیابی چه در مورد طرز رسیدگی و معاینه کالای کابوتاژی وجه در موارد کشف اظهارخلاف واقع همان است که در فصول اول و دوم قسمت چهارم و قسمت تخلفات این آئینامه مقرر گردیده است.


ماده 244ـ پس از احتتام عملیات ارزیابی و صدور پروانه کابوتاژی در سه نسخه بهریک از بسته های موضوع پروانه کابوتاژ پس از نخ کشی یا مفتول کشی پلمپ گمرک الصاق می گردد و دو نسخه از پروانه کابوتاژ در اختیار صاحب کالا قرار می گیرد.


ماده 245ـ صاحب کالای کابوتاژی مکلف است پروانه کابوتاژ را در تمام مدت حمل همراه محموله نموده و کالای کابوتاژی را از راههای مجاز خارج و وارد کند.
ماده 246ـ در مورد کالای کابوتاژی که ممنوع الصدور یا غیر مجاز و یا مشروط نیست هرگاه سوانحی پیش آید که رسیدن محموله را بمقصد در مدت اعتباری که تعیین گردیده است غیر ممکن سازد ذینفع می تواند باذکر علل و موجبات تاخیر کتبا از گمرک مبداء درخواست تمدید مدت بنماید گمرک مبداء در صورتی که درخواست مزبور قبل از انقضاء مدت اعتبار رسیده باشد و علل اظهارشده را هم موجه تشخیص دهد می تواند مدت اعتبار را تمدید نماید.
هرگاه درخواست تمدید بعداز انقضاء مدت اعتبار پروانه کابوتاژ به گمرک برسد و گمرک علل درخواست را موجه تشخیص بدهد با درخواست مزبور در مقابل اخذ حداقل جریمه انتظامی موضوع تبصره ذیل ماده 239 این آئینامه موافقت می نماید. از هر تمدیدی که گمرک مبداء با آن موافقت می کند باید بلافاصله گمرک مقصد را مطلع سازد.


ماده 247ـ در مورد کالای کابوتاژی ممنوع الصدور و غیر مجاز و مشروط اجازه تمدید در هر مورد باید باطلاع گمرک مقصد نیز برسد و در صورتی که در خواست تمدید بعد از انقضاء مدت اعتبار پروانه کابوتاژ تسلیم شده باشد گمرک ایران ضمن موافقت با تمدید میزان جریمه انتظامی را که باید اخذ شود نیز تعیین می نماید.
ماده 248ـ هر گاه صاحب کالای کابوتاژی به از دریافت کابوتاژ بخواهد کالای خود را از گمرک دیگر غیراز محلی که در اظهارنامه خود تعیین کرده بود وارد نماید در صورتی که محموله کابوتاژی ممنوع الصدور و غیر مجاز و مشروط نباشد رئیس گمرک مبداء میتواند چنانچه علل درخواست را موجه تشخیص دهد آنرا پذیرفته مقصد کالا در پروانه کابوتاژ را اصلاح کند در مورد کالای کابوتاژی ممنوع الصدور و غیر مجاز و مشروط درخواست تغییر گمرک مقصد جز با اجازه قبلی و کتبی گمرک ایران پذیرفته نمی شود.
ماده249ـ محموله کابوتاژی همین که به دفتر گمرک مقصد رسید در صورتی که مدت اعتبار پروانه کابوتاژ منقضی نشده باشد ماموران گمرک مشخصات کالا را مندرجات پروانه تطبیق و نخ کشی بسته ها و پلمپ آنها را معاینه می کنند و اگر اختلافی مشاهده نشد ورود کالا را با قید تاریخ در محل مخصوص پروانه کابوتاژ تصدیق و امضاء و یک نسخه آن در مقصد نگهداری و نسخه گواهی شده دیگر به صاحب کالا تسلیم و کالا در اختیار او گذارده می شود.


ماده250ـ هر محموله کابوتاژی که بعد از انقضای مدت اعتبار پروانه به گمرک مقصد برسد مانند کالای وارده از خارج تلقی شده ونسبت به آن طبق مقررات کالای وارده رفتار می شود مگر اینکه علت تاخیر ناشی از اتفاقات قهری (فرس ماژور) یا عذ رموجهی باشد که دراین صورت گمرک مقصد باید مراتب را با ارسال مدارک صاحب کالا مبنی بر اثبات وجود فرس ماژور یا عذر موجه به گمرک ایران گزارش نماید. اگر گمرک ایران دلائلی را کافی و قانع کننده تشخیص دهد اجازه صدور گواهی ورود محموله را به گمرک مقصد خواهد داد ومراتب را به گمرک مبداء اعلا می نماید.


ماده 251ـ هرگاه پلمپ یک یا چند بسته از محموله کابوتاژی شکسته و یا نخ یا مفتول آن پاره شده باشد محتویات یا بسته ها بدقت معاینه و بازرسی می شود در صورتی که محتویات آنها با مندرجات پروانه کاملا مطابق و معلوم گردد که پلمپ ها غیر عمد شکسته یا از بین رفته است پروانه را گواهی و به صاحب آن تسلیم می نماید.
هر گاه پلمپ گمرکی شکسته یا محو شده و مشخصات کالای محتوی بسته مربوط با مندرجات پروانه کابوتاژی مغایر باشد عمل مشمول قسمت تخلفات این آئینامه خواهد بود.


ماده 252ـ هر گاه در گمرک مقصد مشاهده شود که تعداد بسته ها ی یک محوله کابوتاژی زیادتر از تعداد مندرج در پروانه است نسبت به آن رفتار می شود و آن مقداری که مربوط به پروانه کابوتاژ است پس از رسیدگی کامل و حصول اطمینان از ارتباط آن به پروانه کابوتاژ به اختیار صاحب کالا گذاشته میشود و گواهی ورود آن مقدار نیز صادر و تسلیم می گردد.


ماده 253ـ هر گاه در گمرک مقصد مشاهده شود که تعداد بسته های یک محموله کابوتاژی کمتراز تعداد مندرج در پروانه کابوتاژ است گواهی ورود فقط نسبت به به مقدار مشهود و پس از رسیدگی و احراز ارتباط بسته ها به پروانه مربوط صادر و به صاحب کالا تسلیم میشود ضمنا گمرک مقصد مکلف است مراتب را به گمرک مبداء اعلام تا طبق تبصره 1 ماده 257 این آئینامه اقدام نماید.


ماده 254ـ هر گاه در گمرک مقصد مشاهده شود که پلمپ و نخ کشی بسته ها سالم و مشخصات کالا نیز از حیث نوع کالا با مندرجات پروانه کابوتاژ مطابق است ولی فقط در وزن کالا (اعم از باظرف یا خالص) اختلافی موجود است در این صورت هر گاه اختلاف در مورد کالای جاذب رطوبت (مانند نمک و نظایر آن) بیش از پنج درصد و در مورد کالای دیگر بیش از سه درصد نباشد آن اختلاف مورد اغماض قرار می گیرد ولی اگر اختلاف بیش از میزان های مذکور باشد مقدار اضافی مانند کالای وارده محسوب خواهد شد و در مورد کسری مراتب به گمرک مبداء اعلام می گردد تا طبق مقررات مربوط به کسر تخلیه مذکور در ماده 264 این آئینامه اقدام نماید.


ماده255 – صاحب کالای کابوتاژی گواهینامه ورود مجدد کالا را که از طرف گمرک مقصد صادر گردیده به گمرک مبدا جهت استرداد سپرده یا ابطال تعهدات دیگر خود واگذار داده باشد تسلیم می نماید. رئیس گمرگ مبداء در صورتی که گواهینامه ورود کالا به گمرک مقصد در مدت اعتبارتعیین شده حکایت نماید سپرده را مسترد و چنانچه صاحب کالا تعهدات دیگری هم بموجب ماده 241 این آئینامه سپرده باشد آنها را نیز پس از ابطال در حضور صاحب کالا بسوش پروانه ضمیمه و بایگانی مینماید.


ماده256ـ هر گاه مدت اعتبار پروانه کابوتاژ برای رسیدن کالا به گمرک مقصد منقضی و تا سه ماه بعد از انقضای آن از طرف صاحب کالا گواهینامه گمرک مقصد مبنی بر ورود کالا ارائه نشود آن کالا مانند کالای نرسیده به مقصد تلقی و بنحو زیر عمل می شود:
1ـ در صورتی که کالای موضوع کابوتاژ کالای مجاز برای صدور بوده و سپرده نقدی گرفته شده باشد سپرده نقدی یا صدور پروانه خروجی گمرکی به درآمد قطعی منظور می گردد و اگر تعهدات دیگری نیز طبق مقررات ماده 241 این آئینامه اخذ شده باشد صاحب کالا برای انجام آن تعهدات نیز مورد پیگرد قرار می گیرد.
2ـ هر گاه کالای موضوع کابوتاژ کالای ممنوع الصدور یا غیر مجاز یا مشروط باشد سپرده نقدی بعنوان بهای کالا و جریمه متعلق قانونی با تنظیم صورتمجلس کشف قاچاق به درامد قطعی مربوط منظور می گردد و اگر تعهدات دیگری نیز طبق مقررات ماده 242 این آئینامه اخذ شده باشد صاحب کالا برای انجام آن تعهدات نیز مورد پیگرد قرار می گیرد.
تبصره 1 – هر گاه گواهینامه که ارائه می شود مربوط به یک قسمت از کالای کابوتاژی باشد به این معنی که از مفاد گواهی نامه گمرک مقصد معلوم شود که قسمتی از محموله کابوتاژ به مقصد نرسیده است عملا واریز کابوتاژ بحسب اینکه کالا مشمول بند 1 یا بند 2 این ماده باشد فقط نسبت به مقدار کسری صورت خواهد گرفت.
تبصره2ـ منظور از مدت اعتبار مذکور در این ماده در صورتی که تمدید نشده باشد مدت تعیین شده در ورقه کابوتاژ است و در صورتی که تمدید شده باشد تاریخ انقضای مدت اعتبار تاریخ انقضای مهلت آخرین تمدید خواهد بود.

مقررات متفرقه

ماده 257 ـ د رمواردی که کالای کابوتاژی به وسیله کشتیهای دارای سرویس منظم کشتیرانی حمل شود اداره گمرک می تواند جز در مورد کالای ممنوع الصدور بدون رعایت مقررات مواد241و 242 این آئینامه اجازه کابوتاژ داده و همچنین به جای وجه الضمان نقدی یا ضمانت بانکی تعهد کتبی دریافت کند.


ماده 258ـ در مورد کالای مجاز محصول یا مصنوع داخلی که بطور کابوتاژ حمل می شود و بهای تمامی یک محموله بیش از پنجاه هزار ریال نباشد رئیس گمرک می تواند بدون رعایت مقررات مواد 241و 242 این آئینامه اجازه کابوتاژ داده و همچنین به جای وجه الضمان نقدی یا ضمانت نامه بانکی تعهد کتبی دریافت کند.


ماده259ـ گمرک ایران مجاز است در مواردی که محرز شود کالای کابوتاژی در اثناتی حمل در دریا یا رودخانه مرزی غرق شده آن را رسیده به مقصد تلقی و علاوه بر دستور استرداد سپرده از تعقیب موضوع نیز خود داری نماید.


ماده260ـ در هریک از گمرک خانه های مبداء و مقصد باید دفترهای مخصوصی شماره گذاری و پلمپ شده وسیله گمرک برای ثبت خروج و وورد کالای کابوتاژی نگاهداری شود. طرز ثبت نگاهداری این دفترها از طرف گمرک ایران تعیین و ابلاغ می شود.


ماده261ـ گمرک مبداء موظف است بلافاصله پس از صدور کابوتاژ مراتب را به گمرک مقصد اعلام و همچنین گمرک مقصد موظف است پس از وصول کالا چگونگی ورود کالا و تاریخ ورود آن را با قید شماره و تاریخ گواهینامه ورود به گمرک مبداء اطلاع دهد.

تخلفات گمرکی

ماده262ـ توقف و سایط نقلیه هالی اعم از آبی، هوائی، زمینی در لنگرگاهها و فرودگاهها و راههای غیر مجاز همچنین حرکت بدون اجازه آنها مستوجب پرداخت جریمه انتظامی از 1000 تا 500 ریال با توجه به اوضاع و احوال و به تشخیص رئیس گمرک می باشد مگر اینکه معلوم گردد این اقدام در اثر علل قهری یا اضطراری (فرس ماژور) بوده است.


تبصره ـ هر گاه وسائط نقلیه اعم از هوائی، آبی، یا زمینی حامل کالا بوده و در فرودگاه یا لنگرگاه یا راه غیر مجاز توقف نموده باشد عمل خلبان فرمانده کشتی و راننده شروع به قاچاق محسوب و طبق قانون کیفر مرتکبین قاچاق نسبت به آنان رفتارخواهد شد.


ماده 263ـ اقدام به تخلیه و بارگیری هر نوع کالا در نقاط مجاز قبل از انجام تشریفات گمرکی مقرر در فصول اول و دوم و سوم از قسمت این آئینامه قاچاق می باشد مگر آنکه کالا مجاز بوده از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده باشد.


ماده264ـ د رمورد کسر تخلیه کشتیهای اقیانوس پیما در صورتیکه اسناد مدارک حاکی از تخلیه کالا در بنادر بین راه و یا عدم حمل کالا از مبداء ارائه نشود گواهینامه کسری که از طرف مؤسسه کشتیرانی برای صاحب کالا صادر و بموجب آن خسارت قابل پرداخت باشد مدارک قابل قبول به مفهوم ماده 28 قانون امور گمرکی تلقی خواهد شد.


ماده265ـ هر گاه کسی کالائی را که ورود آن به کشور مجاز و از حقوق گمرک و سود بازرگانی و عوارض بخشوده است جز از راههای مجاز از سایر راهها بدون کسب اجازه قبلی گمرک وارد نماید عمل او تخلف از مقررات گمرکی محسوب و از متخلف جریمه انتظامی از 1000 الی 5000 ریال برحسب مورد به تشخیص رئیس گمرک دریافت می شود در مورد کالای مجاز بخشوده از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض که مستلزم انجام مقررات خاص می باشد و بدون کسب اجازه قبلی گمرک جز از راههای مجاز از سایر راهها صادر شود نیز بهمین نحوعمل می شود.


ماده266 – هر گاه کالای مجاز وسایط نقلیه که بعنوان ترانزیت خارجی یا ورود موقت اظهار شده است در مهلتی که در پروانه گمرکی تعیین یا تمدید گردیده از کشور خارج نگردد حقوق گمرکی و سو د بازرگانی و عوارضی که قبلا بعنوان سپرده دریافت گردیده باصدور پروانه گمرکی به درآمد قطعی دولت منظور می گردد و چنانچه برای کالا و وسایط نقلیه مزبور که از کشور خارج نشده اسناد خلاف واقع مبنی برخارج کردن آن ارائه شود مرد طبق مفاد بند 2 ماده 29 قانون امور گمرکی مشمول مقررات قاچاق خواهد بود.


ماده267ـ هر گاه در اظهارنامه هائی که برای ترخیص کالا تسلیم گمرک می شود مشخصات کالا برخلاف واقع اظهار شده باشد ولی این خلاف اظهار متضمن زیان کالی دولت نبوده و کشف آن مستلزم اخذ تفاوت نباشد با اجازه کتبی رئیس گمرک محل اظهارنامه تسلیمی پس از اخذ جریمه انتظامی از یکصد تا یکهزار ریال به تشخیص رئیس گمرک محل اصلاح خواهد شد.


ماده 268ـ کشف هر نوع خلاف قبل و یا بعد از ترخیص و خروج کالا از گمرک که متضمن زیان مالی دولت بوده و مستلزم اخذ تفاوت حقوق گمرکی و سود بازرگانی یا عوارض با هزینه و یا هر نوع حقوق دیگر باشد جریمه متعلقه حسب مورد طبق ملحقات ذیل این ماده باید وصول گردد.
تبصره 1ـ علاوه بر موارد مندرج در ملحقات ریل ماده 268 چنانچه عدم قید توضیحات کامل از لحاظ مشخصات کالا در اظهارنامه تسلیمی به گمرک و یا خلاف در محاسبات متضمن زیان مالی دولت باشد اعم از اینکه قبل از یا بعد از خروج کالا از گمرک کشف گردد مستلزم اخذ جریمه از ده درصد در صدر مابه التفاوت خواهد بود.
تبصره2ـ در صورتیکه بررسی مستلزم توقف بیش از حد متعارف کالا باشد با پرداخت جریمه و جه نقد یا تضمین بانکی صد در صد مابه التفاوت (میزان اختلاف) ترخیص کالا بلامانع خواهد بود.


1ـ در مورد کالائی که وجوه متعلق به آن از روی وزن تعیین شده است هرگاه وزن کالا کمتر از میزان واقعی اظهار شده باشد علاوه بر دریافت تفاوت وجوه مزبور جریمه ای که از ده درصد تفاوت کمتر و از یک برابر تفاوت بیشتر نباشد با توجه به اوضاع و احوال به تشخیص رئیس گمرک محل تعیین و دریافت می گردد.
2ـ در مورد کالای ممنوع الورود و غیر مجاز و کالائی که نوع آن برخلاف واقع و با نام و مشخصات دیگر اظهار شده باشد بر حسب مواردی که بشرح زیر تعیین می گردد عمل خواهد شد.


الف ـ کالائی که ورود آن قانونا ممنوع یا طبق مقررات صادرات و واردات سالاته غیر مجاز باشد هرگاه برای ورود قطعی یا ترانزیت داخلی با نام و مشخصات صحیح اظهار شود گمرک باید از ترخیص آن خودداری و به صاحب کالا یا نماینده وی کتبا اخطار کند که حداکثر ظرف 3 ماه با انجام تشریفات آن کالا را از کشور خارج کند در صورتی که کالا را طرف مدت مزبور از کشور خارج نکند گمرک کالا را ضبط و مراتب را به صاحب آن یا نماینده او ابلاغ خواهد کرد صاحب کالا حق دارد از تاریخ ابلاغ ضبط تا دوماه به دادگاه شهرستان مراجعه کند در غیر اینصورت کالا با رعایت تبصره های 1و2 ماده 31 قانون امور گمرکی به ملکیت قطعی دولت در خواهد آمد.


ب ـ هر گاه کالائی که اظهار شده ممنوع الورود یا غیر مجاز بوده ولی در اظهارنامه مشخصات کالای مجاز یا مجاز مشروط با نام دیگر برای آن ذکر شده باشد (موضوع ماده بند 5 ماده 29 قانون امور گمرکی) این عمل مشمول مقررات قانون مرتکبین قاچاق خواهد بود.


ج ـ هر گاه کالای مورد اظهار کالای مجاز بوده و در اظهار نامه تمام یا قسمتی از آن با نام و یا مشخصات کالای مجاز دیگری که حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض آن کمتر است اظهار شده باشد علاوه بر دریافت مابه التفاوت مستلزم پرداخت جریمه خواهد بود که با توجه باوضاع و احوال از طرف رئیس گمرک محل تعیین و دریافت می گردد.
حداقل این جریمه معادل ده درصد و حداکثر یک برابر مابه التفاوت خواهد بود.


تبصره 1ـ چنانچه این اظهار توام با اعلام نام دیگر و با استفاده از اسناد یا سیاهه خلاف واقع باشد طبق بند 9 ماده 29 قانون امور گمرکی مشمول مقررات قاچاق خواهد بود.
تبصره2ـ منظور از اسناد خلاف واقع اسناد و سیاه های است که درآن خصوصیات کالائی ذکر شده باشد که با نوع جنس و خصوصیات کالای اظهار شده تطبیق ننماید.


3ـ هر گاه نام کشور مبداء کالا بر خلاف واقع اظهار شده باشد و این خلاف متضمن زیان مالی دولت باشد علاوه بر دریافت مابه التفاوت مبلغ دیگری بعنوان جریمه معادل ده درصد تا یک برابر مابه التفاوت به تشخیص رئیس گمرک با توجه به اوضاع و احوال تعیین و دریافت می گردد.


4ـ در مورد کالائی که حقوق گمرکی وسودبازرگانی یا هزینهای گمرکی و یا عوارض آن از روی ارزش تعیین گردیده است هرگاه ارزش دراظهار نامه کمتر از ارزش گمرکی مقرر در مواد 10و 11 قانون امورگمرکی اظهار شده باشد علاوه بر اخذ تفاوت جریمه ای تیز از ده درصد تا یک برابر ما به التفاوت به تشخیص رئیس گمرک محل که با توجه به اوضاع و احوال تعیین خواهد کرد و وصول می شود.


ماده 269ـ هر گاه تخلفات مذکور در ماده 268 این آئینامه به استثنای بند ب و تبصره ذیل بند ج آن (که در هر حال مشمول مقررات قاچاق می باشد) توام با ابزار اسناد یا صورت حساب (فاکتور) نادرست باشد و این عمل بر اثر انجام تشریفات گمرکی یا به هر ترتیب دیگری پیش از خروج کالا یا بعد از خروج کالا از گمرک کشف شود علاوه بر تعقیبی که ممکن است طبق مواد مربوط قانون مجازات اسلامی بعمل آید از مرتکب علاوه بر اصل تفاوت از پنجاه درصد تا یک برابر آن نیز به تشخیص رئیس گمرک با توجه به اوضاع و احوال بعنوان جریمه دریافت می گردد.


تبصره 1ـ منظور از اسناد یا سیاهه نادرست، اسناد یا سیاهه ای است که در آن خصوصیات کالا صحیحا و مجزا قید نشده است و صاحب کالا از عدم تصریح خصوصیات به زیان دولت اقدام و کالای دیگری را با حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض کمتر اظهار نموده است.
تبصره2ـ در مورد هرگونه تخلف از مقررات گمرکی که بطور صریح برای آن جریمه در قانون امور گمرکی و این آئینامه تعیین نگریده است مبلغی که حداقل آن از 1000 و حداکثر آن بیش از 10000 ریال نخواهد بود به تشخیص رئیس گمرک محل دریافت خواهد شد.


ماده270ـ وسایط نقلیه که با استناد جواز عبور بین المللی موضوع ماده 193 این آئینامه و یا پروانه ترانزیت وارد می شود دارندگان آن مکلفند وسایط نقلیه حود را در موعد مقرر که از طرف گمرک تعیین می شود از کشور خارج یا تشریفات گمرکی آن را انجام دهند در غیر این صورت و بدون عذر موجه مورد قبول کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی برای هر روز تاخیر مبلغ 500 ریال بعنوان جریمه از آنان دریافت خواهد شد.


ماده271ـ مرتکبین تخلف از مقررات گمرکی که جریمه از آنها دریافت می شود هرگاه نسبت به اصل جریمه یا میزان آن از طرف رئیس گمرک محل تعیین گردیده اعتراض داشته باشند پس از تودیع یا تامین آنان در گمرک محل اعتراض نامه خود را با دلایل و مدارک اعتراض به رئیس گمرک محل بمنظور ارجاع آن به کمیسیون رسیدگی باختلافات گمرکی تسلیم نمایند.
رئیس گمرک محل موظف است آن را با پرونده کامل محلی و اظهار نظر و با تائید اینکه جریمه تودیع یا تامین شده است ضمن گزارش جامعی به اداره مرکزی با اولین وسیله ارسال دارد گمرک ایران موضوع را به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی که تنها مرجع صلاحیتدار رسیدگی به این قبیل اختلافات است احاله خواهد نمود.


ماده272ـ در مواردی که بر اساس ماده 31 قانون امور گمرکی از طرف صاحب کالا تقاضای ارجاع پرونده به گمرک ایران یا به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی می شود اداره گمرک محل مکلف است دو نمونه از کالائی که ممنوعیت آن مورد اعتراض است بلا حضور صاحب کالا یا نماینده قانونی او از کالای موجود برداشته و هر دو نمونه را با پلمپ یا لاک و مهر گمرک و صاحب کالا یا نماینده قانونی او مهر نموده یک نمونه را به گمرک ایران ارسال و نمونه دیگر را در گمرک محل نگاهداری نماید و هر گاه کالای مزبور نوعا طوری باشد که نمونه برداری از آن غیر ممکن و یا برای رسیدگی در مرکز غیر کافی باشد ممکن است کاتالک یا تصویر و یا تمام کالا به هزینه صاحب کالا یا نماینده قانونی او از طرف گمرک محل به عنوان گمرک ایران فرستاده شود.


ماده273ـ گمرک ایران پس از وصول نامه اعتراضیه صاحب کالا و سوابق امر و نمونه کالای مورد اختلاف خارج از نوبت به موضوع رسیدگی و نتیجه را به گمرک محل و ذینفع اعلام می دارد در صورتیکه نتیجه رسیدگی مبنی بر مجاز بودن کالا باشد گمرک محل آن را با انجام تشریفات مربوط ترخیص می نماید.
ولی اگر ممنوع یا غیر مجاز تشخیص شود ابتدای سه ماه مهلت مذکور در ماده 31 قانون امور گمرکی جهت اعاده کالا از تاریخ ابلاغ نظر گمرک ایران خواهدبود.
تبصره ـ اگر صاحب کالا یا نماینده قانونی او کتبا انصراف خود را از خارج کردن کالا از کشور قبل از 3 ماه مذکور در ماده 31 قانون امور گمرکی اعلام نماید گمرک به ضبط کالا اقدام و مراتب را به صاحب کالا یا نماینده قانونی او ابلاغ خواهد کرد.


ماده274ـ در مواردی که در اثر اظهار خلاف واقع طبق مقررات این فصل جریمه به کالائی تعلق می گیرد ولی مورد از مواردی باشد که ضبط نمی شود و صاحب کالا از ترخیص و بیرون بردن آن از گمرک خود داری نماید در این صورت پس از انقضای حداقل چهارماه از تاریخ ورود کالا متروکه می شود.


ماده275ـ مرور زمان تعقیب تخلفات گمرکی توام با ابراز اسناد نادرست یک سال از تاریخ خروج کالا از گمرک خواهد بود. (تبصره ذیل ماده 27 قانون امور گمرکی)


ماده276ـ در مواردی که گمرک حق بعین کالا دارد و بعین کالا دسترسی نباشد بهاء کالا (ثمن) عبارتست از بهای عمده فروشی همان کالا در نزدیکترین بازار داخلی و در سایر موارد (برای تعیین جریمه و غیره) منظور از بها قیمت سیف کالا است که طبق مواد 10و 11 قانون امور گمرکی تعیین خواهد شد.


ماده277ـ لغو شده.

مقررات مختلف

ماده278ـ کالائی که بعنوان قاچاق گمرکی توقیف می شود اعم از اینکه کشف قاچاق در محوطه یا در خارج صورت بگیرد کاشفین باید بلافاصله به انبار گمرک تحویل داده رسید بگیرند و مراتب را در صورتمجلس قید کنند.
در مواردی که کالای قاچاق در خارج از محوطه گمرک کشف می گردد و به حسب اقتضای زمان و مکان یا بعلل موجه دیگری حمل فوری کالا به گمرک مقدور نباشد کاشفین مکلفند کالا را با صورت برداری از مشخصات آن رد تحویل شخص یا بنگاهی که مقتضی و محل اطمینان باشد پس از الصاق پلمپ یا لاک و مهر کردن بسته ها و مدخل محلی که کالا در آنجا نگاهداری می شود قرار دهند و مراتب را در صورتمجلس مشروحا و با ذکر علت و تعیین تعداد پلمپ یا لاک و مهر قید و یک نسخه از رسیدی را که از شخص یا بنگاه مزبور باید دریافت دارند به صورتمجلس ضمیمه نمایند.
تبصره ـ ملاک عمل برای تشخیص کاشف و مخبر و مامور انتظامی و پرداخت پاداش قانونی آنها منحصرا عبارت از مندرجات صورتمجلس بدوی است که هنگام کشف تنظیم می گردد.


ماده279ـ اقدام بحک و اصلاح در صورتمجل کشف و ضبط و حذف یا الحاق نام شخص یا اشخاص دیگری در آن به عنوان مخبر و کاشف یا مامور انتظامی و تغییر دادن د ر مندرجات آن ممنوع است و مرتکب در صورت وجود سوءنیت بعنوان جعل و تزویر در اسناد دولتی مورد تعقیب قرار خواهد گرفت.
ر گاه جعل و تزویر مزبور متضمن جرم دیگری نیز بوده باشد مرتکب برای آن جرم نیز طبق مقررات قوانین مربوط مورد تعقیب واقع خواهد شد.
تبصره ـ در صورت طرح دعوی یا شکایت در مراجع دادگستری اگر نتیجه دعوی بر حسب دلایل و مدارک موجود به نفع گمرک تشخیص داده نشودگمرک می تواند با تصویب کمیسیون مرکب از دادستان محل یا معاون قضائی او و رئیس گمرک و رئیس امور حقوقی و قضائی یا مشاور حقوقی از تعقیب دعوی منصرف و شکایت را مسترد نماید.


ماده280ـ اسناد مثبته گمرکی که د ر موارد سوءظن قاچاق ممکن است به آن استناد نمود عبارت است از پروانه ورود گمرکی، پته مسافری، قبض سپرده که بموجب آن کالا مرخص شده، قبض خرید کالا از گمرک، پته عبور داخلی، پروانه ترانزیت خارجی، پروانه کابوتاژ، پروانه کالای مرجوعی، پروانه ورود موقت پروانه صدور موقت مشروط بر این که مشخصات مذکور در این اسناد با مشخصات کالا از هر حیث تطبیق نماید و فاصله بین تاریخ صدور سند و تاریخ کشف کالا با توجه به نوع کالا و نحوه مصرف آن متناسب باشد.


ماده281ـ در مورد تخلف از مقررات گمرکی ماموران کشف تخلف مکلفند در صورت احراز تخلف بلافاصله صورتمجلس کشف تخلف را روی اوراق چاپی مخصوص این کار تنظیم و امضاء نموده و به متخلف ارائه دهند تا اگر توضیحاتی راجع به توجیه تخلف و علل وقوع آن داشته باشد در ستون مخصوص نوشته و امضاء نماید و سپس ماموران کشف ستون مخصوص (گزارش کاشفین) را تکمیل و با قید تاریخ امضاء نموده بلا فاصله به منظور تعیین جریمه به رئیس گمرک محل تسلیم نمایند.
تاخیر در تنظیم صورتمجلیس تخلف در حکم تاخیر با سوءنیت در انجام وظیفه است.
تبصره ـ در تمام مواردی که از طرف روسای ادارات گمرک جریمه برای تخلفات گمرکی تعیین می گردد باید جهات آن را که ملاک تعیین میزان جریمه قرار داده به طور وضوح کامل در صورت مجلس تخلف قید و امضاء نمایند.


ماده282ـ در مقابل مبلغ جرائمی که به تشخیص و تعیین رئیس گمرک گمرک محل از متخلفین وصول می شود باید بلافاصله قبض رسمی صادر و به پرداخت کننده تسلیم گردد.


ماده283ـ ابلاغ هر نوع صورتمجلس مبنی بر ضبط یا توقیف کالا یا صورتمجلس کشف تخلف به کسی که به وکالت از طرف صاحب کالا اظهارنامه به گمرک تسلیم نموده و تنظیم صورتمجلس بر اثر رسیدگی به آن اظهارنامه صورت گرفته است به منزله ابلاغ آن به شخص صاحب کالا است اعتراض وکیل یا نماینده مزبور بجای اعتراض صاحب کالا قبول می شود.


ماده284ـ در مورد کالائی که به ضبط قطعی دولت در می آید چنانچه از نوع کالای موضوع ماده88 این آئینامه باشد با آن طبق ماده مزبور عمل می شود.


ماده 285ـ لغو شده.


ماده286ـ در مورد فرش کالای ضبطی علاوه بر موارد مشروحه بالا تشریفات مربوط بفروش کالای متروکه که در فصل 4 از قسمت سوم این آئین نامه مقرر است نیز باید رعایت شود.
تبصره ـ کالای سریع الفساد و کالائی که نگاهداریشان برای گمرک ایجاد خطر یا هزینه نماید اعم از اینکه ضبط قطعی شده باشد یا نشده باشد در هر حال باید فورا بفروش برسد.

کسر دریافتی و اضافه دریافتی

بخش یکم ـ مقررات عمومی

ماده 287ـ منظور از سند ترخیص مندرج در ماده 16 قانون امور گمرکی هر سند گمرکی است که تمام یا قسمتی از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض کالای به موجب آن دریافت شده باشد و تاریخ صدور سند مزبور مبداء مهلت 8 ماهه خواهد بود. روز سند و روز ابلاغ کسر دریافتی یا تقاضای استرداد اضافه دریافتی جزو مهلت مزبور محسوب نمی شود، تاریخ صدور سند ترخیص روزی است که سند بامضای رئیس گمرک یا نماینده او رسیده باشد.


ماده288ـ طرف اداره گمرک خواه برای مطالبه کسر دریافتی و یا برای استرداد اضافه دریافتی هر شخص حقیقی و حقوقی است که سند وصول گمرکی بنام او صادر شده و هم او پرداخت کننده شناخته می شود.

اضافه دریافتیها و شرایط و مقررات مربوط به رد آن

ماده 289ـ به درخواست های رد اضافه دریافتی که بعد از خروج کالا از گمرک ادعا شود وفتی ترتیب اثر داده می شود که دارای شرایط زیر باشد.
1ـ در خواست رد اضافه دریافتی باید روی اوراق چاپی مخصوص در چهار نسخه از طرف پرداخت کننده یا وکیل او تنظیم و امضاء شده باشد و اگر تقاضا کننده دسترسی به اوراق چاپی مخصوص نداشته باشد و یا نتواند آن را در مرحله اول تکمیل و تسلیم نماید تقاضا نامه اولیه او قاطع مرور زمان خواهد بود در هر حال رد اضافه دریافتی موکول به تنظیم و تسلیم اوراق استرداد چاپی خواهد بود.


2ـ در خواست رد اضافه دریافتی موقع به گمرک تسلیم شده باشد که از تاریخ صدور سند ترخیص کالا تا آن موقع 8 ماه نگذشته باشد. ملاک تشخیص تاریخ تسلیم درخواست رد اضافه دریافتی به گمرک تاریخ ثبت آن درخواست در دفتر نماینده (اندیکاتور) گمرکی است که در خواست مزبور به آنجا تسلیم گردیده و یا تاریخ قبض رسید پست سفارشی است.
گمرک مربوط مکلف است که در خواست های واصله را بلافاصله در دفتر اندیکاتور ثبت و رسید مخصوص جداگانه با قید تاریخ و شماره ثبت مزبور به تسلیم کننده درخواست بدهد.


3ـ در خواست رد اضافه دریافتی باید مربوط به یک سند ترخیص تنها باشد.
4ـ اصل سند پرداخت (پروانه گمرکی، قبض سپرده یا غیر آن) باید به ضمیمه درخواست به گمرک تسلیم شود مگر اینکه ثابت شود اصل سند از بین رفته در چنین موردی باید تقاضا کننده تعهدی بسپارد که به صورت کشف فساد از عهد مسئولیت آن براید.
5ـ مابه التفاوتی که رد آن به موجب درخواست تقاضا می شود یکهزار ریال یا بیشتر باشد.
6ـ هر گاه امضاءکننده درخواست وکیل پرداخت کننده باشد لازم است یک رونوشت مصدق از وکالتنامه نیز بورقه درخواست ضمیمه شود.


ماده290ـ گمرک خانه ای که درخواست رد اضافه دریافتی به آنجا تسلیم گردیده موظف است به مجرد وصول درخواست موضوع را رسیدگی و در صورتی که موضوع اضافه دریافتی و میزان آن را محرز دید پس از تکمیل اوراق استرداد، اضافه دریافتی را از محل درآمد جاری مسترد نماید و در صورتی که درآمدد جاری گمرک مربوط تکافوی استرداد اضافه دریافتی را ننماید پرداخت آن را از گمرک ایران درخواست کند.


ماده291ـ گمرک موظف است پس از استرداد اضافه دریافتی مراتب را با قید میزان و تاریخ رد آن در متن یا ظهر سند ترخیص و اظهارنامه نوشته و پس از مهر کردن سند ترخیص را به پرداخت کننده تسلیم نماید.


ماده292ـ مبلغ اضافه دریافتی باید به شخص پرداخت کننده مسترد شود و اگر پرداخت کننده برای دریافت آن وکیلی تعیین نموده باشد پرداخت وجه به وکیل مزبور به شرطی صورت می گیرد که وکالتنامه رسمی در دست داشته و مخصوصا حق دریافت وجه از گمرک در وکالتنامه به صراحت قید و یک نسخه مصدق از وکالتنامه به گمرک تسلیم و ضمیمه اوراق شده باشد.


ماده293ـ هر گاه درخواست استرداد اضافه دریافتی به جای اداره گمرک مربوط به گمرک ایران تسلیم شود گمرک ایران می تواند در صورتی که درخواست حاوی تمام شرایط مذکور در ماده 289 این آئینامه باشد آن را قبول و در دفتر اندیکاتور ثبت کرده رسید کتبی به متقاضی بدهد و سپس نسخه های درخواست را با ضمائم آن به گمرکی که سند ترخیص از آنجا صادر گردیده است برای رسیدگی و انجام تشریفات بفرستد.


ماده294ـ هر گاه تقاضای رد اضافه دریافتی که قبل از خروج کالا از گمرک تسلیم گردد گمرک محل می تواند موضوع را رسیدگی و در صورتی که وجوه اضافه دریافتی محرز و مسلم گردد راسا با صدور حکم دستور استرداد را صادر نماید مرتب در اظهارنامه و نسخ پروانه و دفاتر محاسباتی و صندوق و منعکس و امضاء می شود.

کسر دریافتی های مکشوفه و ترتیب مطالبه و وصول آن

ماده295ـ کسر دریافتی های مکشوفه را اداره گمرک وقتی می تواند مطالبه نماید که:
1ـ مبلغ کسر دریافتی مربوط به هریک از اسناد ترخیص کالا کمتر از یکهزار ریال نباشد.
2ـ از تاریخ صدور سند ترخیص کالا تا روز مطالبه کسر دریافتی 8 ماه نگذشته باشد. تاریخ ابلاغ مطالبه نامه عبارت از تاریخ روز است که نامه رسمی یا تلگراف اداره گمرک مبنی بر مطالبه کسر دریافتی به محل کسب و کار او یا محل سکونت شخص پرداخت کننده یا وکیل او که در اظهارنامه نوشته شده ابلاغ شده باشد (تشریفات ابلاغ مندرجات در این ماده تابع مقررات ابلاغ قانونی مندرج در آئین دادرسی بدنی است).
اخطار گمرک به وکیل یا نماینده یا حق العملکار اظهار کننده کالای موضوع کسر دریافتی در مواردی که برای صاحب کالا در اظهارنامه نشانی تعیین نشده یا در نشانی تعیین شده شناخته نشده و لو اینکه مورد وکالت یا نمایندگیهای یا اختیارات وکیل نماینده یا حق العملکار فقط محدود به ترخیص کالا بوده قاطع مرور زمان 8 ماهه مذکور خواهد بود و پس از قطع، دیگر مرور زمان جاری نخواهد شد.


ماده296ـ شخاصی که اداره گمرک از آنها کسر دریافتی مطالبه می نماید در صورت عدم اعتراض ظرف مدت 30روز مکلفند مبلغ مورد مطالبه را در مقابل اخذ رسید به گمرک بپردازند و هرگاه در پرداخت یا تامین آن در مدت مزبور اقدام نشود گمرک بوسیله عملیات اجرائی به وصول آن اقدام خواهد کرد.
تبصره ـ تعقیب اجرائی مانع اقدام گمرک برای اجرای مقررات ماده 14 قانون امور گمرکی نسبت به کالای موجود در گمرک نخواهد بود.


ماده297ـ شخصی که کسر دریافتی از او مطالبه می شود هرگاه اعتراضی داشته باشد می تواند در مدت سی روز از تاریخ ابلاغ مطالبه نامه دلایل اعتراض خود را کتبا به گمرک اعلام دارد در این صورت گمرک به اعتراض واصله دقیقا رسیدگی می نماید و در مواردی که اعتراض مزبور موجه شناخته شود از ادامه مطالبه خودداری و گرنه دلیل بعد از ابلاغ ثانوی تا یک هفته وجه مورد مطالعه را نپرداخت و یا در مدت مذکور تقاضای ارجاع امر را به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی ننمود عملیات اجرائی شروع و اگر اعتراض به مطالبه بعد ار انقضای سی روز و شروع عملیات اجرائی برسد.
در صورت ارجاع پرونده به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی شروع عملیات اجرائی موکول به ابلاغ رای قطعی کمیسیون و عدم پرداخت وجه مورد مطالبه در مهلت یک هفته از تاریخ رای خواهد بود.

ترتیب کشف کسر دریافتی

ماده298ـ گمرک ایران مکلف است کلیه اظهارنامه ها و اسناد گمرکی مربوط به ترخیص کالا را از نظر رسیدگی به اینکه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض متعلق آنها صحیحا و کاملا طبق مقررات بعمل آمده است در مرکز یا محل ترخیص کالا مورد رسیدگی قرار دهد.
تبصره ـ گمرک شهرستانها نیز بنوبه خود موظفند اظهارنامه ها و اسناد گمرکی مربوط به ترخیص کالا را قبل از ارسال به گمرک ایران از نظر صحت وجوه دریافتی و انجام تشریفات گمرکی و اجرای صحیح مقررات رسیدگی نمایند.


ماده299ـ گمرک شهرستانها موظفند در صورت ارسال نامه ها و اوراق به گمرک ایران ترتیب کار را طوری بدهند که اسناد مزبور بموقع لازم رسیده و برای کشف کسر دریافتیهای احتمالی و اقدام به مطالبه آن و کشف تخلفات ماموران قبل از انقضای 8 ماه مهلت قانونی فرصت و مجال کافی باقی باشد.
تبصره ـ طرز و موقع ارسال اوراق به مرکز و ترتیب تنظیم فهرست آنها و اصول رسیدگی و سایر جزئیات و وظایف ماموران مربوط در مرکز و شهرستانها از طرف گمرک ایران تعیین و ابلاغ می گردد.


ماده300ـ هر گونه کسر دریافتی که بر اثر رسیدگی به اظهارنامه ها و اسناد مربوط کشف می شود بلافاصله با رعایت شرایط مقررات بخش سوم این قسمت مطالبه و وصول می شود و هرگونه تخلفی نیز کشف گردید بلافاصله باید به رئیس کل گمرک گزارش شود.
تبصره1ـ هر کسر دریافتی که در گمرک ایران کشف می شود باید به گمرک محل با دستور مطالبه آن از پرداخت کننده اعلام شود لیکن هر گاه پرداخت محل با دستور مقیم مرکز باشد مستقیما از وی مطالبه می شود ولی در عین حال لازم است که مراتب به گمرک محل نیز اعلام شود.
تبصره2ـ در صورتیکه کسر دریافتی در گمرک محل کشف شود چنانچه پرداخت کننده مقیم آن محل باشد مستقیما از نامبرده مطالبه و اگر مقیم مرکز یا سایر شهرستانها باشد بوسیله گمرک ایران یا ادارات امور اقتصادی و دارائی شهرستانها مطالبه می شود.

کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی

بخش یکم ـ طرز تشکیل کمیسیون و جلسات و تعداد اعضای آن

ماده301ـ کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی دارای هفت نفرعضو اصلی و پنج نفر عضو علی البدل به انتخاب رئیس کل گمرک ایران از کارمندان بصیر و مطلع به امور گمرکی و یکنفر عضو اصلی از کارمندان بصیر و مطلع وزارت امور اقتصادی و دارایئ و یک نفر عضو اصلی از کارمندان بصیر و مطلع وزارت بازرگانی به انتخاب وزرای مربوط به موجب احکام رسمی اداری برای مدت دو سال تعیین می شود.
اعضای کمیسیون را در مدت مذکور نمی توان تغییر داد مگر در صورت استعفا یا انتقال به نقاط خارج از مرکز یا محکومیت اداری یا کیفری


ماده302ـ از بین کارمندان اصلی کمیسیون یکنفر رئیس و یکنفر نایب رئیس در اولین جلسه کمیسیون با رای مخفی انتخاب می شود و نسبت به هر دو از طرف رئیس کل گمرک ایران حکم انتصاب صادر می شود.


ماده303ـ یکنفر از کارمندان گمرک به مو جب حکم اداری بسمت منشی کمیسیون تعیین می گردد منشی کمیسیون ممکن است از میان اعضاء علی البدل کمیسیون نیز انتخاب شود.


ماده304ـ در صورت تراکم و کثرت کار رئیس کمیسیون می تواند از بین اعضاء اصلی و علی البدل کمیسیون اضافی تحت نظر خود یا نائب رئیس کمیسیون تشکیل دهد.

وظایف کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی

ماده305ـ وظایف کمیسیون رسیدگی به ا ختلافات گمرکی بشرح زیر است:
الف ـ رسیدگی و صدور رای نسبت به پرونده های که تشخیص نوع کالای موضوع آنها در مرکز یا شهرستانها از لحاظ تطبیق با مندرجات تعرفه گمرکی مورد اختلاف نظر واقع شده و از طرف رئیس کل گمرک ایران یا شخصی که از طرف رئیس کل گمرک ایران کتبا تعیین می شود برای حل اختلاف به کمیسیون ارجاع می گردد.
ب ـ رسیدگی به درخواستهائی که مبنی بر استعلام تعرفه بندی کالا از طرف بازرگانان یا از طرف اداره گمرک شهرستانها به گمرک ایران می رسد و از طرف رئیس کل گمرک ایران یا شخصی که از طرف رئیس کل گمرک ایران کتبا تعیین می شود برای رسیدگی و اظهار نظر به کمیسیون احاله می گردد.
ج ـ رسیدگی و صدور رای در مورد هر اختلافی که از اجرای مقررات گمرکی و مقررات عمومی صادرات و واردات ناشی شده و پرونده آن از طرف رئیس کل گمرک یا شخصی که از طرف رئیس کل گمرک ایران کتبا تعیین می شود برای همین منظور به کمیسیون ارجاع می گردد.
د ـ مشاوره و اظهار نظر در مورد طرح ها یا گزارشها یا پیشنهادهائی که به گمرک ایران می رسد و از طرف رئیس کل گمرک ایران یا شخصی که از طرف رئیس کل گمرک ایران کتبا تعیین می شود به کمیسیون ارجاع می گردد.


ماده306ـ رای و تشخیص کمیسیون در موارد مشمول دو بند الف و ج از ماده 305 این آئینامه اعم از اینکه با کثرت یا به اتفاق آراء صادر شده باشد هر گاه مابه التفاوت موضوع اختلاف پنج میلیون ریال یا کمتر باشد قاطع خواهد بود. لیکن در موارد مشمول بندهای ب و د از ماده مزبور به استثنای مورد مشمول تبصره 3 ماده 99 این آئینامه نظری که کمیسیون اظهار می کند نظر مشورتی خواهد بود.
تبصره 1ـ در مواردی که مابه التقاوت موضوع اختلاف از پنج میلیون ریال تجاوز کند کمیسیون مکلف است در پایان رای صادره قابل تجدید نظر بودن رای را صریحا اعلام نماید و هر گاه یکی از طرفین نسبت به آن معترض باشد می تواند در مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ رای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی تقاضای تجدید نظر نماید (قسمت اخیر ماده 51 قانون امور گمرکی)
تبصره2ـ در مواردیکه کمیسیون بخواهد در اجرای بندهای الف و ج ماده 305 این آئینامه به پرونده ای رسیدگی نماید باید با توجه به آئین دادرسی مدنی وقت رسیدگی تعیین شده را جهت حضور مودی یا نماینده قانونی او به نامبرده ابلاغ نماید. عدم حضور مودی یا نماینده قانونی او بدون عذر موجه مانع رسیدگی کمیسیون نخواهد بود.

جلسات عادی و فوق العاده و خارج از نوبت و موارد تشکیل آن

ماده307ـ کمیسیون رسیدگی باختلافات گمرکی در هر هفته لااقل باید پنج جلسه عادی داشته باشد.


ماده308ـ کمیسیون می تواند طبق دعوت رئیس کل گمرک ایران یا شخصی که از طرف رئیس کل گمرک ایران کتبا تعیین می شود برای رسیدگی به موضوع خاص و فوری که صلاحیت رسیدگی به آنرا داشته باشد جلسه خارج از نوبت تشکیل دهد.


ماده309ـ هر یک از اعضای کمیسیون اعم از اصلی و علی البدل که سه جلسه متوالی بدون عذر موجه غایب باشد از عضویت کمیسیون رسیدگی باختلافات گمرکی برکنار می شود.
ترتیب ارجاع پرونده به کمیسیون و طرز رسیدگی و صدور رای


ماده310ـ پرونده های که به کمیسیون ارجاع می شود باید گزارش مشروح اداره مربوط ضمیمه آن باشد و اگر ارجاع پرونده در ارجاع پرونده در اثر تقاضای مودی بعمل آید باید تقاضانامه او که حاکی از موارد شکایت و دلائل اعتراض باشد نیز ضمیمه گردد و اداره مربوط مکلف است نسبت به موارد شکایت و دلائل اعتراض مودی ضمن گزارش خود مشروحا اظهار نظر نماید.
ادارات گمرک تقاضای نمایندگان اشخاص را در مورد ارجاع اختلاف به کمیسیون در صورتی می توانند بیپذیرند که ضمن وکالتنامه رسمی آنها حق شکایت و تقاضای ارجاع به کمیسیون نیز منظور شده باشد.


تبصره – هر گاه برای کالائی درخواست تعرفه بندی شده باشد اداره تعرفه مکلف است علاوه بر گزارش اداره مربوط برگ مشخصات کامل کالا را تهیه و به کمیسیون ارسال دارد و در این مورد کمیسیون تمام مشخصات مزبور را پس از تطبیق و تایید در رای صادره منعکس می نماید.


ماده311ـ پس از وصول پرونده در کمیسیون منشی کمیسیون موظف است آنها را در دفتر مخصوص ثبت و با رعایت نوبت در کمیسیون مطرح نماید.
تبصره ـ پرونده های که به منظور رفع نواقص یا احاله به آزمایشگاه یا ضمیمه کردن سوابق و غیره به ادارات مربوط مسترد می شو. د پس از رفع نقص و تکمیل پرونده دوباره به منشی کمیسیون تسلیم می گردد منشی کمیسیون باید برای این پرونده ها حق تقدم قائل شده و در اولین جلسه به کمیسیون تسلیم نماید.


ماده312ـ مذاکرات کمیسیون در موقعی شروع می گردد که حداقل چهارنفر از اعضاء در جلسه حاضر باشند ولی اقدام به اخذ رای فقط در موقعی صورت می گیرد که حداقل پنج نفر از اعضاء در جلسه حضور داشته باشند.
تبصره ـ آرای صادره از کمیسیون در صورتی رسمیت دارد که حداقل چهار نفر در آن رای اتفاق نظر داشته باشند.


ماده313ـ پرونده های ارجاعی به کمیسیون باید به ترتیب نوبت و با رعایت تاریخ تسلیم آنها مورد رسیدگی قرار گرفته رای و تصمیم کمیسیون اعلام گردد.
در کمیسیون رسیدگی باختلافات گمرکی دفتری بنام دفتر ثبت خلاصه مذاکرات نگاهداری می شود تنظیم و نگاهداری این دفتر بعهده منشی کمیسیون می باشد همین که رسمیت جلسه اعلام شد منشی کمیسیون در همان جلسه در دفتر مذکور شماره جلسه و تاریخ روز و ساعت شروع مذاکرات را با ذکر اسامی اعضاء حاضر در جلسه قید و شماره نوبت هر پرونده را که مطرح می شود نوشته و سپس مذاکراتی را مه در مورد آن پرونده صورت می گیرد بطور اختصار در دفتر منعکس و خلاصه رای را که کمیسیون می دهد از روی ورقه چاپی مخصوص به دفتر مزبور نقل می نماید.
تبصره ـ نظر کمیسیون نسبت به هر پرونده که طرح می شود باید در همان جلسه روی ورقه چاپی مخصوص قید و منعکس گردیده به امضای اعضای حاضر در جلسه برسد خواه موضوع پرونده در آن جلسه خاتمه یافته و تصمیم متخذه رای نهائی باشد و خواه ادامه رسیدگی به جلسه بعدی موکول شده باشد و یا موکول به تحصیل نظر کارشناس یا آزمایشگاه یا رفع نقص پرونده یا غیره باشد.


ماده314ـ کفایت مذاکرات در موضوع هر پرونده که مطرح است بمحض اینکه از طرف یکی از اعضاء پیشنهاد شده مورد اخذ رای قرار می گیرد و در صورت تصویب کفایت شور و مذاکره بلافاصله نسبت به اصل موضوع اخذ رای بعمل می آید و رای صادره در ورقه چاپی مخصوص منعکس و از طرف حاضرین جلسه اعم از موافق و مخالف امضاء می شود.
تبصره ـ هر گاه در موضوعی رای کمیسیون به اکثریت صادر شود اعضائی که با نظر اکثریت موافق نیستند نظر خود را در ورقه چاپی مذکور قید و امضاء می نمایند.


ماده315ـ هر گاه در موضوعی بعلت غیبت بعضی از اعضاء اکثریت لازم حاصل نگردد د سترسی فوری به اعضاء علی البدل برای دعوت آنان بجای اعضاء غایب میسر نگردد آن موضوع در اولین جلسه عادی یا خارج از نوبت بعدی مجددا مطرح و مورد رسیدگی و اخذ رای قرار می گیرد.


ماده316ـ کمیسیون رسیدگی باختلافات گمرکی موظف است برای تشخیص طبقه بندی کالا در مواردی که ابهام وجود داشته باشد متن سیستم هماهنگ شده و یاد داشتهای توضیحی آن و همچنین آراء صادره از شورای همکاریهای گمرکی را در مورد طبقه بندی کالای مشابه ملاک رای و تشخیص خود قرار دهد در چنین موارد لازم است در اوراق رای صادره به منابع مزبور اشاره شود.


ماده317ـ کمیسیون رسیدگی باختلافات گمرکی می تواند:
1ـ در مواردی که مراجعه به پرونده ها و سوابقی را لازم یک یا دو نفر از اعضای اصلی یا علی البدل کمیسیون را برای مطالعه آن پرونده ها و سوابق و تهیه خلاصه آنها را مامور نماید.
2ـ در مواردی که لازم بداند یا با تقاضای ذینفع موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری یا مراجع علمی و رسمی ممکلتی یا شخصیتهائی که (اعم از حقیقی و حقوقی) از طرف دستگاههای دولتی معرفی شده اند ارجاع نموده و حق الزحمه کارشناسی و طرفی را که باید آنرا پرداخت نماید تعیین کند حکم صادره در این مورد لازم الاجرا است.
3ـ به شاکیان متقاضی گواهینامه بدهد که رونوشت گواهی شده اسناد مورد استناد خود را از ادارات و بنگاهها تحصیل نمایند، و ادارات و بنگاهها مکلفند با رعایت مقررات آئین دادرسی مدنی رونوشت مورد درخواست را تهیه و تسلیم نمایند.
4ـ هر نوع تحقیق و اقدامی را که برای روشن شدن موضوع احقاق حق لازمه بداند به هر طریق مقتضی تشخیص دهد بعمل آورد.


ماده318ـ پرونده هائی که بطور ناقص به کمیسیون می رسد پس از طرح در جلسه و حصول اطلاع از نواقص آن عینا با بیان موارد نقص به اداره مربوط جهت رفع نواقص مسترد می شود.


ماده319ـ پس از اینکه نظر نهائی کمیسیون در مورد هر پرونده صادر گردید منشی کمیسیون پرونده را با اصل ورقه رای بعد از ثبت آن در دفتر عینا به اداره مربوط مسترد می سازد.

کمیسیون تجدید نظر

ماده320ـ کمیسیون تجدید نظر از یکی از صاحب منصبان عالی رتبه وزارت امور اقتصادی و دارائی به انتخاب وزیر متبوعه و یکی از قضات عالی رتبه وزارت دادگستری به انتخاب وزیر متبوعه و یک نفر از صاحب منصبان وزارت بازرگانی به انتخاب وزیر متبوعه و یک نفر از اعضای هیات رئیسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به انتخاب اتاق و رئیس ما گمرک ایران یا نماینده منتخب وی تشکیل می شود.


1ـ کلیه اعضا آن در کمیسیون حاضر باشند.
2ـ مابه الاختلاف بین مبلغ رای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی و مبلغ مورد قبول مودی یا مورد مطالبه گمرک ایران بدون احتساب جریمه متعلق از پنج میلیون ریال کمتر نباشد.
3ـ رای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی که در اجرای بندهای (الف) و (ج) ماده 305 این آئینامه صادر گردیده در ظرف بیست روز از تاریخ اعلام مورد اعتراض طرفین قرار گرفته باشد. منشی کمیسیون بموجب حکم اداری از طرف اداره گمرک تعیین می شود.


ماده321ـ طرز ارجاع پرونده به کمیسیون تجدید نظر و نحوه تشکیل رسیدگی به شرحی است که در بخش چهارم این فصل باستثنای مواد 312 و 315 این آئینامه ذکر گریده است.


ماده322ـ رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرای بندهای الف و ج ماده 305 این آئینامه باید با حضور مودی یا نماینده قانونی او صورت گیرد و برای انجام این امر کمیسیون باید وقت تعیین شده را به ذینفع ابلاغ نماید و عدم حضور ذینفع یا نماینده قانونی او بدون عذر موجه در جلسه تعیین شده مانع از رسیدگی کمیسیون نخواهد بود.


ماده323ـ در موارد رسیدگی به اختلافات طبقه بندی و تعیین شماره تعرفه در صورتی که کمیسیون لازم بداند می تواند یکی از اعضای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی را به معرفی رئیس کل گمرک ایران به منظور تشریح دلائلی که منجر به صدور رای کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی شده است بطور مشورتی در جلسات کمیسیون تجدید نظر شرکت دهد.

مقررات متفرقه

ماده324ـ محل انعقاد کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی و کمیسیون تجدید نظر در گمرک ایران خواهد بود.
ماده325ـ لغو شده.
ماده326ـ لغو شده.
وظایف اداره مربوط درباره رای کمیسیون پس از اعاده پرونده


ماده327ـ رئیس اداره مربوط به مجرد اینکه پرونده امر به انضمام ورقه رای کمیسیون از طرف منشی اعاده شد باید عین رای را برای استحضار رئیس کل گمرک ارسال دارد و پس از اینکه ورقه رای از طرف رئیس کل گمرک ایران ملاحظه شد در صورتی که ارجاع پرونده در اثر شکایت مودی باشد رونوشت رای را به او ابلاغ و اقدامات مقتضی انجام خواهد شد.


ماده328ـ لغو شده.

پیک سیاسی و بسته های پست سیاسی

بخش اول ـ مقررات مربوط بشرایط پیک سیاسی و شرایط خاص بسته های پست سیاسی

ماده329ـ پیک سیاسی به شخصی اطلاق می شود که از طرف وزارت امور خارجه دولتی حامل نوشتجات رسمی به عنوان سفارتخانه های آن دولت در کشور های خارج بالعکس حامل نوشتجات سفارتخانه های مزبور به عنوان وزارت امور خارجه مربوط و یا حامل نوشتجات رسمی و سفارت دولتی در یک کشور به عنوان سفارت دیگر همان دولت در کشور ثالث باشد.
تبصره ـ به کنسولگری های کشور های خارج در ایران بشرط معامله متقابل حق ارسال و دریافت بسته پست رسمی دولتی به وسیله پیک سیاسی داده می شود و در این صورت کلیه شرایط مقرر در این فصل درباره آنها نیز رعایت می شود.


ماده330ـ پیک سیاسی که به کشور وارد می شود باید علاوه بر گذرنامه دارای ورقه مخصوص پیک سیاسی صادره از طرف فرستنده پست سیاسی بوده و ورقه مزبور باید روادید مخصوص پیک سیاسی داشته باشد این روادید فقط از طرف وزارت امور خارجه در تهران یا سفارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج صادر می شود.


ماده331ـ خط سیر پیک سیاسی و نقاطی که پست سیاسی را می رساند ورقه مخصوص پیک سیاسی قید خواهد شد.


ماده332ـ بسته های پست سیاسی عبارت از بسته های محتوی نوشتجات رسمی دولتی است که به مهر وزارت امور خارجه یا نمایندگیهای سیاسی دولت جمهوری اسلامی ایران یا دول خارجه لاک و مهر یا پلمپ شده و عبارت Expedition officiello courrier diplumatigue یا هر جمله دیگری که دارای همان مفهوم باشد روی آن نوشته شده و بوسیله پیک سیاسی حمل شود.
تبصره ـ بسته های پست سیاسی که همراه پیک سیاسی تبوده و با هواپیما مثل بار حمل می شود احتیاج به ورقه مخصوص پیک سیاسی و روادید ماموران دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج یا وزارت امور خارجه نداشته و در صورت دارا بودن سایر بسته های پست سیاسی ترخیص آنها با رعایت مقررات این فصل بلا مانع خواهد بود.


ماده333ـ پیک سیاسی ممکن است حامل چندین بسته سیاسی یک یا چند دولت باشد در این صورت بسته های صادره از طرف هر یک از مبداء ها به عنوان هریک از مقصد های مربوط مجزا و جداگانه لاک و مهر یا پلمپ خواهد شد و از هریک از مبداء ها عنوان مقصدهای مختلف باید ورقه مخصوص پیک سیاسی در دست پیک سیاسی باشد.


ماده334ـ وزن هر یک یا چند بسته پست سیاسی صادره از طرف وزارت امور خارجه یا نمایندگیهای مختلف یک دولت در یک مسافرت پیک سیاسی من حیث المجموع محدود به حدودی خواهد بود که از طرف دولت تعیین می گردد.
تبصره ـ در مواردی که بسته ها پست سیاسی بوسیله هواپیما و بدون پیک سیاسی وارد می شود وزن مقرر در این ماده وزن بسته ها یا بسته هایی است که یک مرسله بوده و تحت یک آرتیکل فهرست کل بار (مانیفست) هواپیما ثبت شده باشد.


ماده335ـ پیک سیاسی باید در موقع ورود یا خروج از مرز ایران ورقه مخصوص پیک سیاسی که در دست دارد و عین بسته پست سیاسی که حامل آن است به ماموران گمرک ارائه دهد.


ماده336ـ هر گاه ماموران گمرک مرزی ملاحظه نمایند که مقررات آئین نامه رعایت نشده اگر بسته های پست سیاسی از خارج برای نمانیدگیهای دولت متحابه در ایران یا وزارت امور خارجه دولت جمهوری اسلای ایران فرستاده شده باشد بسته های مزبور از طرف ماموران گمرک لاک و مهر یا پلمپ شده به تهران ارسال می گردد و بسته های مزبور با حضور نماینده وزارت امور خارجه و نماینده سفارتخانه مزبور باز می شود و اگر بسته های پست سیاسی صادره از نمایندگیهای کشورهای خارج در ایران واجد شرایط مقرر نباشد اجازه خروج از مرز داده نمی شود در هر حال نسبت به این موارد صورتمجلس در دو نسخه تنظیم و به امضای رئیس گمرک و نماینده فرمانداری محل و پیک سیاسی می رسد و یک نسخه از صورتمجلس فورا به وزارت امور خارجه ارسال می گردد.
تبصره ـ بسته های پست سیاسی وارده بعنوان سفارتخانه های کشورهای خارج در تهران که مطابق مقررات این فصل نباشد ممکن است در صورتی که پیک سیاسی تقاضا نماید بسته مزبور در عوض لاک و مهر یا پلمپ شدن و ارسال به مرکز بوسیله همان پیک سیاسی از مرز ورود به خارج عودت داده شود.


ماده337ـ هیچ گونه اشیائی غیر از نوشتجات رسمی دولتی یا اشیای مورد استعمال رسمی دولتی (بند3ماده27 قرارداد وین) نباید بوسیله بسته های پسا سیاسی حمل شود.

بخش دوم– تسهیلات و معافیتهای پیک سیاسی در خاک کشور

ماده338ـ پیک سیاسی که با رعایت شرایط مقرر در بخش یکم این فصل اعزام می شود مورد همه گونه حمایت از طرف روسای لشگری و کشوری دولت جمهوری اسلامی ایران بوده و ماموران مزبور مکلفند در مواقع ضروری برای حفظ و حراست پیک سیاسی و بسته ای که حامل آن است از بذل هرگونه مساعدت خودداری ننماید.


ماده339ـ بسته های پست سیاسی که مطابق مقررات مذکور در بخش یکم این فصل فرستاده می شود در موقع ورود و خروج از مرز کشور از طرف ماموران دولت باز و بازرسی نمی شود ولی سایر محمولات پیک سیاسی مشمول مقررات این فصل نخواهد بود.
تبصره ـ هر گاه پیک سیاسی علاوه بر بسته های پست سیاسی که حامل آن است محمولات دیگری همراه داشته باشد آن محمولات تابع مقررات عمومی خواهد بود با این توضیح که اگر حامل بسته پست سیاسی علاوه بر عنوان پیک سیاسی از اشخاص باشد که قانونا دارای حق استفاده از معافیت هستند (موضوع بند 2 ماده 37 قانون امور گمرکی) از معافیت قانونی در حدود مقررات مربوط به معافیت ها (موضوع فصل سوم از قسمت اول این آئینامه) استفاده خواهد نمود و گرنه مسافر عادی تلقی و تشریفات معمول مقرر درباره محمولات همراه او انجام می گیرد.

بخش سوم – مقررات راجع به ورقه مخصوص پیک سیاسی و روادید مخصوص پیک سیاسی

ماده 340ـ ورقه مخصوص پیک سیاسی دولت جمهوری اسلامی ایران با دو سوش تنظیم خواهد شد و اعتبار یک مسافرت را داشته و برای رفتن و آمدن صادر نمی شود.
ماده341ـ روادید مخصوص ورقه پیک سیاسی مذکور در ماده 330 این آئینامه مطابق نمونه ای خواهد بود که از طرف وزارت امور خارجه تهیه و به گمرک ایران داده خواهد شد.
ماده342ـ ماموران گمرک مرزی دفاتر مخصوص سوش دار برای ثبت عبور و مرور پیکهای سیاسی دولت جمهوری اسلامی ایران و دولتهای خارجی نگاهداری نموده و در هر مسافرت پیک سیاسی یک ورقه از دفتر مزبور را که محتوی کلیه اطلاعات مربوط خواهد بود از سوش دفتر جدا نموده توسط گمرک ایران به وزارت امور خارجه می فرستند.

مقررات مربوط بشرایط پیک سیاسی و شرایط خاص بسته های پست سیاسی

بخش یکم ـ کلیات

ماده343ـ مرسولات پستی به کلیه اشیائی اطلاق می شود که بر طبق قوانین پستی داخلی یا بین المللی توسط پست قبول، مبادله و توزیع می شود

ماده344ـ مرسولات پستی دو نوع است مراسلات، امانات

ماده345ـ مراسلات پستی عبارت است از نامه، کارت پستی مطبوعات، بسته های کوچک، نمونه های تجارتی، فنوپست، نوارو صفحه پر شده و همانند مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان.

ماده346ـ امانات پستی عبارت است از کلیه بسته های پستی بااستثنای نامه و کارت پستی که از لحاظ وزن بسته بندی و کرایه پستی تابع شرایط خاصی بوده و معمولا مخصوص بسته هائی با وزن تا 20 کیلوگرم هستند.

بخش دوم – مبادله کیسه های حاوی مرسولات پستی

ماده347ـ گمرک با پلمپ کردن کیسه ها هنگام ورود به گمرک خانه های مرزی و ارسال به خارج (در دفاتر مبادله پستی مبداء) مبادله مرسولات پستی را نظارت می کند.

بخش سوم – نظارت و بررسی گمرکی مرسولات ارسالی به خارج از کشور

ماده348ـ کلیه مرسولات ارسالی به خارج از کشور که مشمول بررسیهای گمرکی هستند باید با فرمهای c1، c2 برای مراسلات Cp3 برای امانات که توسط فرستندگان تکمیل می شود همراه باشد.
فرمهای یاد شده که اظهارنامه های گمرکی مرسولات پستی تلقی و بررسی گمرکی بر اساس آن انجام می شود توسط ادارات پست در اختیار فرستندگان قرار داد می شود.
در نقاطی که واحد گمرکی تشکیل است نمایندگان گمرک در باجه های پستی مرسولات پستی مشمول مقررات گمرکی را نظارت می کنند و این نظارت با زدن مهری کمه از طرف گمرک ایران تهیه خواهد شد بر روی مرسولات پستی اعمال و مشخص می شود.


ماده349ـ در نقاطی که واحد گمرکی وجود ندارد ماموران پست مرسولات پستی به مقصد خارج از کشور را همراه با فرمهای تکمیل شده c1 یا c2 برای مرسولات Cp3 برای امانات قبول و به دفاتر مبادله پست ارسال می دارند.
تبصره ـ گمرک ایران فهرست اشیاء ممنوع الصدور و مقررات مربوط را جهت اطلاع ادارات پست در اختیار وزارت پست و تلگراف و تلفن گذاشته و هر گونه تعییرات بعدی اطلاع خواهد داد.


ماده350ـ در هر نقطه از کشور که دفتر مبادله مرسولات پستی به مقصد خارج از کشور در آنجا دایر می باشد نماینده ادارات گمرک نیز در آنجا انجام وظیفه خواهد کرد.
تبصره ـ تاسیس دفاتر مبادله جدید بااطلاع و موافقت قبلی گمرک ایران صورت خواهد گرفت.


ماده351ـ نمایندگان گمرک مرسولات قبول شده طبق ماده 349 این آئینامه را با توجه به فرمهای C1، C2، و CP3 همراه آنها کنترل و در صورت مشکوک بودن می توانند باز کردن آنها را جهت تطبیق محتوی با فرم همراه مرسوله از مامور پست دفتر مبادله بخواهند در صورت مشاهده خلاف می توانند بسته را برگشت داده و در صورت ممنوع الصدور بودن ضبط و طبق مقررات مربوط اقدام نمایند. نمایندگان گمرک مرسولات ارسالی به خارج از کشور را نیز با پلمپ کردن کیسه ها نظارت خواهند کرد.
تبصره1– نظارت نمایندگان گمرک در امر ارسال مرسولات پستی علاوه بر پلمپ کردن کیسه ها با زدن مهری که از طرف گمرک ایران تعیین میشود زیر نسخه دوم فرمهای Feuille_ d_c12 avis فوی داوی و Feuill de route cp20 cp 11 فوی دوروت مشخص می شود.
تبصره 2ـ فرم C12 فوی داوی عبارت از بارنامه حاوی مشخصات کامل کیسه های مراسلات پستی و فرمهای CP20. CP11 فوی دوروت بارنامه حاوی مشخصات کامل کیسه ها و امانات محتوی کیسه ها می باشد.


بخش چهارم – نظارت و بررسی گمرکی مرسولات وارده از خارج کشور


ماده352ـ کیسه های حاوی مرسولات وارده از خارج کشور در دفاتر مبادله مرسولات پستی مقصد با حضور و نظارت ماموران گمرک با توجه به صحت پلمپ مبداء و گمرک مرزی و فوی دوروت همراه آنها باز می شوند.
تبصره – نظارت نمایندگان گمرک در امر باز کردن کیسه های حاوی مرسولات وارده از خارج کشور با زدن مهری که از طرف گمرک ایران تهیه می گردد. زیر فرمهای CO20. C11. C12 اعمال و مشخص می شود.


ماده353ـ در صورتی که مرسوله ای مشمول پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض باشد در دفتر مخصوص ثبت و پس از تعیین حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مربوط و وصول آن طبق مواد 363و 364 این ائینامه توسط پست به گیرنده تسلیم خواهد شد.
تبصره ـ محمولات و مرسولات وارده پستی که جنبه تجارتی دارد از لحاظ ترخیص تابع تشریفات عمومی گمرکی خواهد بود.


ماده354ـ در صورتی که موسوله ای به نظر مامور گمرک مشکوک باشد مامور مذکور می تواند باز کردن آنرا از مامور پست بخواهد در این گونه موارد فرم مخصوصی حاکی از باز شدن بسته و تعیین مشخصات کالا طبق نمونه ایکه توسط گمرک ایران تهیه می شود به بسته مزبور الصاق خواهد شد.
تبصره ـ هر گاه نامه یا مرسوله ای که اداره پست مجاز به بازکردن آن است بنظر مامور گمرک مشکوک برسد طبق ماده 23 آئین نامه اجرای قانون پست داخله با آن عمل خواهد شد این تبصره در مورد مرسولات به مقصد خارج کشور موضوع ماده 349 این آئینامه نیز لازم الاجرا است.

بخش پنجم – نگاهداری مرسولات پستی وارده از خارج کشور که مشمول پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض می باشد.

ماده355ـ مرسولات پستی وارده از خارج کشور مشمول پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض در انبارهای پست زیر کلید و نظارت گمرک نگاهداری خواهد شد.
تبصره ـ در نقاطی که اداره پست فاقد انبار برای نگاهداری مرسولات پستی باشد گمرک محل لازم در اختیار پست گذاشته و اینگونه اماکن انبار پست تلقی می شود.


ماده356ـ در مورد مرسولات پستی وارده از خارج کشور که به لحاظ مدت توقف از تاریخ صدور اولین اعلامیه پستی طبق مقررات پست متروکه تلقی می شود اداره پست مکلف است فهرست این قبیل کالا را بر اساس فهرستی که حاوی کلیه مشخصات طبق اعلامیه های مربوط باشد تنظیم و همراه کالا به انبارهای گمرکی تحویل نماید.
تبصره ـ کالای تجارتی از مقررات این ماده مستثنی بوده و از هر لحاظ تابع مقررات عمومی گمرکی خواهد بود در موارد استثنائی طبق درخواست کتبی پست می توان مدت توقف کالا را حداکثر تا چهارماه دیگر تمدید کرد.

بخش ششـــــــم ـ حمــــل و مبادله مرســـولات وارده از خارج درداخـــل کشــــــــــور (ترانزیت داخلی)

ماده357ـ در مورد مرسولات پستی ترانزیتی داخلی اظهارنامه ترانزیت داخلی مرسولات پستی در چهار نسخه تنظیم و صادر می شود که یک نسخه به پست مقصد ارسال و یک نسخه به در پست مبداء نگاهداری یک نسخه جهت گواهی و اعلام وصول مرسولات به گمرک مقصد و نسخه چهارم در گمرک مبداء نگاهداری خواهد شد.
تبصره 1ـ اظهارنامه هائی که از طرف اداره پست به گمرک جهت ترانزیت داخلی تسلیم می شود و در صورتی که از طرف گمرک با توجه به مشخصات مندرج در اظهارنامه غیرمجاز یاممنوع تشخیص داده شود اداره گمرک ضمن صدور اجازه ترانزیت داخلی محموله به مقصد در ظهر اظهارنامه مربوط مشخصات کالا را قید و توجه گمرک مقصد را به این موضوع در موقع اظهار صاحب کالا جلب می نماید.
تبصره2ـ اداره پست می تواند ضمن یک اظهارنامه چندین ققره محموله و مرسوله پستی را یکجا اظهار نماید.


ماده358ـ نظارت گمرک در امر کیسه بندی و ارسال مرسولات ترانزیت داخلی با صدور اظهارنامه موضوع ماده 357 این آئینامه و پلمپ کیسه ها مشخص شود.
تبصره ـ کیسه های حاوی مرسولات پستی ترانزیت داخلی در دفاتر مبادله مقصد عینا مانند کیسه های وارده از خارج کشور تلقی و مشمول کلیه مقررات گمرکی مربوط به کیسه های حاوی مرسولات پستی وارده از خارج کشور خواهد بود.

بخش هفتم ـ برگشت مرسولات پستی وارده از خارج کشور و یا ارسال آنها به مقصد جدید در خارج کشور

ماده359ـ در مورد مرسولات پستی برگشتی به مبداء و یا ارسالی به مقصد جدید در خارج از کشور اظهارنامه مرسولات پستی مرجوعی در چهار نسخه تنظیم می گردد. که یک نسخه به دفتر مبادله پستی تشکیل دهنده دپش DEPECHE و یک نسخه به گمرک ناظر بر تشکیل دپش و یک نسخه در گمرک مبداء و نسخه چهارم در پست مبداء نگاهداری خواهد شد.


ماده360ـ مرسولات برگشتی توسط ماموران گمرک پلمپ و یا لاک و مهر شده جوف کیسه هائی که توسط ماموران پست و گمرک پلمپ می شود به دفاتر مبادله پستی ارسال می گردد.


ماده361ـ مامورا ن گمرک در دفاتر مبادله پستی تنظیم کننده دپش با نوشتن شماره دپش ردیف ثبت مرسوله و تاریخ ارسال آنها در ستون ملاحظات نسخه اظهارنامه مرسولات پستی مرجوعی را گواهی نموده و اظهارنامه مربوط را به اداره گمرک مبداء عودت می دهند.
تبصره ـ ماموران گمرک مرزی مکلفند نسخه دپش های خروجی را پس از بررسی صحت پلمپ یا لاک و مهر گمرک مبداء دپش امضاء و خروج از مرز دپش ها را تایید نمایند.

بخش هشتم ـ نحوه توزیع مرسولات و دریافت حقوق گمرکی و سود بازرگانی

ماده362ـ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مرسولات وارده از خارج کشور توسط اداره گمرک وصول خواهد شد.


ماده363ـ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مرسولات قبل توزیع بوسیله پست با صدور پروانه توسط ماموران گمرک وتعیین و در دفتر مخصوص ثبت و پروانه های گمرکی با یک برگ صورتحساب به پست تحویل میگردد ادارات پست پس از وصول حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض از گیرندگان و وجوه دریافتی را بحساب گمرک واریز و حداکثر ظرف ده روز از تاریخ تحویل صورتحساب با گمرک تسویه حساب نموده و وجوه واریز شده به درآمد قطعی منظور می گردد.


ماده364ـ در صورتیکه مرسوله ای طبق مقررات پستی غیر قابل توزیع تشخیص و برگشت آن به مبداء بلامانع باشد با تنظیم اظهار نامه مرسولات پستی مرجوعی به کشور فرستنده یا به مقصد جدید در خارج کشور ارسال و پروانه گمرکی مربوط باقید شماره اظهارنامه مرجوعی و علت برگشتن به جای حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض تعیین شده در مقابل اخذ رسید عینا به گمرک مسترد خواهد شد.

مقررات گمرکی مربوط به فروشگاههای آزاد در فرودگاه

کلیات

فروشگاه آزاد در فرودگاههای بین المللی تحت نظارت گمرک دایر و اجازه داد ه می شود که کالای محصول یا صنوع داخلی یا خارجی بطور معاف از پرداخت هر گونه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض به مسافرینی که از فرودگاههای مزبور به خارج از کشور مسافرت می نماید فروخته شود.
تاسیس این قبیل فروشگاهها در فرودگاههای بین المللی کشور و همچنین نوع کالائی که به معرض فروش گذارده می شود موکول به موافقت قبلی گمرک ایران می باشد.

بخش یکم ـ ترتیب ورود کالا به انبار فروشگاه و حفاظت آن

ماده365ـ کالائی که از خارج به نام فروشگاه ازاد وارد می شود از روی فهرست کل بار (مانیفست) تحویل انبار گرمک شده سپس با انجام تشریفات ورود موقت طبق فصل پنجم از قسمت چهارم این آئین نامه و صدور پروانه مربوط به انبار فروشگاه که باید در داخل گمرک باشد منتقل خواهد شد کالای داخلی فروشگاه نیز با انجام تشریفات صدور قطعی و صدور پروانه صادرات به انبار تحویل می شود.


ماده366ـ در انبار فروشگاه یک دفتر برای ثبت کالائی که از خارج وارد می شود و یک دفتر برای ثبت کالای داخلی نگاهداری می شود نمونه این دفاتر از طرف گمرک تعینی و باید هر یک از صفحات ان قبلا از طرف رئیس گمرک یا نماینده او شماره گذاری شده وتعداد صفحات در پشت اولین صفحه آن قید و امضاو و دفتر پلمپ شود.


ماده367ـ انبار فروشگاه باید با دوقفل بسته شود که کلید یکی از آنها دراداره گمرک نگاهداری می شود و بدون حضور نماینده معرفی شده و گمرک هیچکس حق ندارد قفلها را باز و به ابنار وارد شود بعلاوه گمرک باید در هر مورد در انبار را لاک و مهر کند.
تبصره ـ شکستن یا باز نمودن لاک و مهر گمرک مشمول کیفرهای مندرج در قانون مجازات اسلامی است.


ماده368ـ مسولیت حفاظت و نگاهداری کالا در انبار فروشگاه بعهده دارنده فروشگاه بوده و در صورت عدم فقدان یا کاهش باید کلیه حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض جرائم احتمالی را بطور کامل بپردازد.
دارنده فروشگاه موظف است آخر هر ماه گزارش عملکرد خود را حاکی از موجودی و فروش کالا طبق مندرجات دفاتر خود تهیه و گمرک تسلیم نماید.

بخش دوم – تشریفات فروش کالا به مسافر

ماده 369ـ در موقع تحویل کالا به هر مسافر که باید در مقابل رویت گذرنامه و کارت ورود به هواپیما انجام گیرد قبض فروش در سه نسخه به رنگهای مختلف صادر و رد آن نام مسافر شماره گذرنامه شماره پروانه هواپیما قید می گردد یک نسخه قبض در فروشگاه نگاهداری یک نسخه به مسافر و نسخه سوم به گمرک تسلیم می گردد.


ماده370ـ کالائی که با معافیت در فروشگاه فروخته می شود باید در کیسه ها در بسته بسته بندی و همراه با قبض فروش موضوع ماده 369 این آئینامه باشد این کیسه ها نباید قبل از ورود مسافر به هواپیما باز شود.
تبصره ـ فروشگاه مکلف است کالایی را که در فروشگاه عرضه می شود با بر چسب یا مهر مشخص نماید.


ماده371ـ هر گاه کالائی که در فروشگاه با معافیت فروحته شده در دست شخص دیگری که مسافر نباشد حین خروج از اماکن گمرکی کشف شود کالای مزبور قاچاق محسوب و طبق مقررات مربوط با حامل کالا و مسئول معرفی شده فروشگاه رفتار خواهد شد.


ماده372ـ شرایط و میزان فروش کالا به هر مسافر از طرف گمرک ایران تعیین خواهد شد.

بخش سوم ـ مدت توقف کالا، تصفیه و بازرسی انبار فروشگاه

ماده373ـ مدت توقف کالا در انبار فروشگاه شش ماه از تاریخ صدور سند ورودی به انبار خواهد بود اداره گمرک می تواند د رموارد استثنائی به رد خواست دارنده فروشگاه و برحسب نوع کالا مدت مزبور را تا شش ماه دیگر تمدید پس از انقضای مهلت دارنده فروشگاه یا باید بلا فاصله کالا را به خارج کشور مرجوع یا با رعایت کلیه مقررات مربوط با پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض ترخیص نماید در غیر این صورت کالا به عنوان کالای متروکه تحویل گمرک می شود.


ماده374ـ برای واریز هر پروانه ورود موقت دارنده فروشگاه موظف است به محض خاتمه فروش کالا به منظور صدور پروانه مرجوعی ودر مورد کالای داخلی به منظور تایید خروج کالاموضوع پروانه صادرات قطعی اظهار نامه های مربوط را به انضمام فهرست و قبوض فروش آن کالا به مسافران به گمرک تسلیم و حسابهای مربوط واریز گردد در صورت وجوه هرگونه کسر و نقصات طبق ماده 368 این آئینامه عمل خواهد شد.


ماده375ـ گمرک حق دارد هروقت مقتضی بداند کالای موجود در انبار یا فروشگاه را مورد رسیدگی و شمارش قرار داده مشخصات آنها را با مندرجات دفاتر و اسناد و مدارک ورود و خروج تطبیق نماید اگر در انبار یا فروشگاه کالائی دیده شود که وجود آن متکی به اسناد و مدارک وورد و خروج تطبیق نماید اگر در انبار یا فروشگاه کالائی دیده شود که وجود آن متکی به اسناد نباشد معادل حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلق به عنوان جریمه اخذ و کالای اضافی در دفتر ورودی کالا به انبار فروشگاه ثبت و بعنوان موجودی انبار منظور خواهد شد.

حق العملکاری در گمرک

بخش یکم ـ تعریف حق العملکار و شرایط عمومی حق العمل کاری در گمرک

ماده376ـ حق العملکاری در گمرک به شخصی (اعم از شخصی یا حقوقی) اطلاق می شود که تشریفات گمرکی کالا متعلق به شخص دیگری را به وکالت از طرف آن شخص در گمرک انجام بدهد کسانی که بدون داشتن کارت حق العملکاری تشریفات گمرکی کالا را به وکالت انجام می دهند نمی توانند بیش از 10 مرتبه در سال به این کار اقدام نمایند. مستخدمین تجارتخانه ها یا مستخدمین حق العملکاران که منحصرا مارهای آن تجارتخانه یا آن حق العملکار را در گمرک انجام می دهند مشمول مقررات ماده 382 این آئینامه خواهند بود.


ماده377ـ هیچ شخصی به عنوان حق العملکار در گمرک پذیرفته نمی شود مگر اینکه پروانه مخصوص این شغل را از گمرک ایران تحصیل نموده باشد پروانه حق العملکاری در گمرک به اشخاصی داده می شود که دارای کارت بازرگانی بوده و حایز شرایط مذکور در زیر باشند.

1ـ تابعیت ایران
2ـسن کمتر از بیست وپنج سال نباشد
4– نداشتن محکومیت به جنحه و جنایت و عدم سابقه قاچاق در گمرک به گواهی کتبی مقامات مربوط
4ـ حداقل داشتن دیپلم دبیرستان دارندگان مدارک تحصیلی بالاتر در شرایط مساوی حق تقدم خواهند داشت
5ـ کارمند دولت نباشد
6ـ پذیرفته شدن در امتحان قانون امور گمرکی و آئین نامه آن که از طرف گمرک هر سال یکبار بعمل خواهد آمد.


تبصره ـ اشخاصی که در تاریخ تصویب اینآئینامه بیش از سه سال سابقه حق العملکاری دارند از داشت مدرک تحصیلی فوق و دادن امتحان معاف خواهند بود ولی پس از یکسال تمدید کارت حق العملکاری آنها به موکول به توفیق در امتحان موضوع این ماده خواهد بود.


ماده 378ـ حق العملکاران به دو طبقه تقسیم و از آنان وجه الضمان نقدی یا تضمین بانکی بشرح زیر اخذ می شود:
1ـ کسانی که در آمد غیر خالص حق العملکاری سالانه آنها تا چهارصد هزار ریال باشد یکصد هزار ریال
2ـ کسانی که درآمد غیر خالص حق العملکاری سالانه آنها از چهارصد هزار ریال به بالا باشد دویست هزار ریال.
تبصره1ـ وجوهی که به عنوان وجه الضمان اخذ می شود تا موقعی که حق العملکار در گمرک به شغل خود ادامه می دهد باید در بانک به حساب سپرده ثابت گذارده شود. و سود آن عاید صاحب وجه می گردد.
تبصره2ـ در صورتیکه میزان درامد حق العملکار در یک سال طبق دفتر مذکور در ماده 383 این آئینامه از حد نصاب تجاوز نماید موظف است موقع تمدید پروانه تضمین خود را به تناسب کارکرد سالانه افزایش دهد.


ماده379ـ برای تحصیل پروانه حق العملکاری در گرمک داوطلبانه این شغل باید کتبا از گمرکی که می خواهند در آنجا حق العملکاری کنند درخواست صدور پروانه نمایند متقاضی باید بدرخواست خود مدارک حایز بودن شرایط مذکور در ماده 377 این آئینامه که از طرف مقامات صلاحیتدار باید صادر شده باشد با سه قطعه عکس ضمیمه نماید رئیس گمرک مزبور د رخواست و ضمائم آنرا رسیدگی و تحقیقاتی نیز درباره سوابق متقاضی بعمل آورد در صورتی که اشکالی در قبول تقاضا به نظرش نرسد پروانه صادر و امضاء و آنرا به ضمیمه درخواست و ضمائم ضمن گزارش برای تصویب و امضاء به گمرک ایران ارسال می گردد موقع تسلیم پروانه به ذینفع باید به نسبت درجه بندی به ترتیب 100و200 ریال از او اخذ و معادل آن تمبر به پروانه الصاق و ابطال شود.


تبصره1ـ در خواست حق العملکاری روی اوراق چاپی طبق نمونه مخصوص تنظیم و امضاء متقاضی باید در ذیل تقاضانامه از طرف دفاتر اسناد رسمی گواهی شده باشد.
تبصره2ـ اشخاصی که در گمرک خانه های مختلف می خواهند به حق العملکار ی بپردازند در تقاضای خود باید این نکته را تصریح نمایند و در خواست خود را برای صدور پروانه مستقیما به گمرک ایران تسلیم دارند. گمرک ایران مجاز است به تناسب حجم کار و خصوصیات هر یک از گمرک خانه ها تعداد حق العملکاران را تعیین و محدود نماید وبرای تامین و برای تامین این منظور ادارات گمرک شهرستانها موظفند تا قبل از پایان دی ماه هر سال عده حق العملکاران را که در سال بعد مورد احتیاج خواهد بود به مرکز گزارش دهند تا گمرک ایران برای صدور جدید با رعایت مفاد ماده 377 این آئینامه و حق تقدم از نظر معدل امتحانات مربوط اقدام نماید.


ماده380ـ مدت اعتبار پروانه حق العملکار ی فقط یکسال از تاریخ صدور آنست در صورتی که دارنده مایل پروانه مایل به ادامه حق العملکاری در گمرک باشد باید قبل از انقضای مدت و با پرداخت بهای تمبر پروانه و تسلیم دفتر خصوص حق العملکاری موضوع ماده 383 این ائینامه درخواست تمدید آنرا از گمرکی که پروانه را گرفته بکند، رئیس گمرک محل در صورتیکه تخلفی که مستلزم محرومیت دائم یا موقت از شغل او را اصلاح بداند، می تواند با ملاحظه دفتر حق العملکاری سال قبل و پلمپ و امضای دفتر حق العملکاری سال قبل و پلمپ و امضای دفتر حق العملکاری سال بعد تا یکسال دیگرپروانه را تمدید نماید.
تبصره ـ درجه بندی گمرک خانه های موضوع این ماده اول دیماه هر سال وسیله گمرک ایران تعیین و اعلام می گردد.


ماده381ـ حق العملکار موظف است اصل وکالنتنامه رسمی ثبتی اشخاصی که بحساب آنها تشریفات گمرکی را انجاتمی میدهد طبق نمونه ای که گمرک ایران تعیین می نماید تنظیم و به گمرک ایران تسلیم و رونوشت گواهی شده آن را در هر مورد به اظهارنامه تسلیمی ضمیمه نمائبد.


ماده382ـ برای مستخدمین تجارتخانه ها و مستخدمین حق العملکاران که جهت انجام تشریفات گمرکی یا کمک در انجام امور گمرکی به گمرک مراجعه و منحصرا کارهای مزبور به تجارتخانه با حق العملکار مربوط را انجامی می دهند با رعایت شرایط و تشریفات زیر کارت مخصوصی صادر می گردد.
الف ـ این قبیل اشخاص علاوه بر داشتن سواد د رحدود سوم دبیرستان و داشتن اطلاعات مربوط به امور گمرکی باید دارای شرایط مقرر در بندهای 1و3و5 ماده 377 این آئینامه باشند و در باره این قبیل مستخدمین حداقل سن بیست سال خواهد بود.
ب ـ اگر فقط به عنوان کمک در انجام تشریفات گمرکی دخالت نمایند باید معرفینامه ای که امضای آن در دفاتر اسناد رسمی گواهی شده باشد از طرف تجارتخانه یا حق العملکار با تعیین حدود مداخله در امور ارائه نمایند در این صورت حق امضای اوراق و اظهار نامه را نداشته و این قبیل اوراق فقط با امضای بازرگان یا حق العملکاری که از طرف صاحب کالا وکالت دارد در گمرک قبول می شود.
ج ـ اگر بخواهند اظهارنامه و اوراق را نیز امضائ کنند باید وکالتنامه رسمی و ثبتی با رعایت شرایط ماده 381 این آئینامه از صاحب کالا در دست داشته و به گمرک تسلیم و رونوشت گواهی شده آن را در هر مورد به اظهارنامه تسلیمی ضمیمه نمایند. در صورتیکه چنین اختیاری از طرف حق العملکار به مستخدم خود داده شود به شرطی پذیرفته می شود که آن حق العملکار طبق وکالتنامه صاحب کالا که به گمرک تسلیم نموده وکالت در توکیل هم داشته باشد.
در هر دو حال دهنده معرفینامه یا وکالتنامه باید نسبت به اعمال شخص معرفی شده به گمرک به شرح زیر ضمانت کتبی بسپارد:
(اینجانب...... دارای کارت بازرگانی شماره..... صادره از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران تعهد می نمایم هرگاه در اثر اعمال آقای..... به گمرک ایران ضرر و زیانی وارد شود و یا دراثر تخلف از مقررات گمرکی جریمه به او تعلق بگیرد ضرر و زیان وارده را جبران و جریمه متعلق را طبق نظر گمرک پرداخت نمایند.
دـ برای هر یک از این اشخاص پس از تسلیم معرفی نامه یا وکالتنامه (اصل یا رونوشت گواهی شده) و اسناد و مدارک مقرر رئیس اداره در صورتیکه آنرا حائز شرایط تشخص دادکارت مخصوصی مبنی بر حدود اختیاراتی که از طرف معرف یا موکل به دارنده آن داده شده است برای مدتی از یک سال تجاوز نخواهد کرد صادر می نماید. کارتهای مزبور در دو نسخه صادر و به هر دو نسخه باید عکس دارنده آن الصاق و با دریافت پنجاه ریال نسخه اول تمبر الصاق و ابطال شود.
نسخه اول کارت به ذینفع تسلیم نسخه دوم در پرونده مربوط به حق العملکار معرف یا موکل ضبط می شود و اگر دارنده کارت مستخدم تجارتخانه باشد برای او پرونده مخصوصی باز و نگاهداری می شود.
تبصره ـ حق العملکاران می توانند با توجه به حجم کار خود در گمرک عده لازم نماینده را با تشخیص رئیس گمرک و رعایت مقررات مربوط معرفی نمایند.


ماده383ـ حق العملکار موظف است تمام عملیاتی را در گمرک به وکالت اشخاص انجام می دهد در دفتر مخصوص ثبت نماید این دفتر به هزینه حق العملکار طبق نمونه و دستوری که به گمرک محل نگاهداری می شود و قبل از شروع به ثبت باید برگهای آن از طرف گمرک محل شماره گذاری و دفتر پلمپ شود ودر اولین برگ دفتر مزبور نام و نشانی حق العملکار و شماره و تاریخ پروانه صادره از گمرک ایران و همچنین تعداد برگهای آن قید و به امضای رئیس گمرک برسد و سپس در مقابل رسید به حق العملکار تسلیم شود.


ماده384ـ رئیس گمرک حق العلکار هر موقع که بخواهد دفتر حق العملکار را رسیدگی و حق العملکار موظف است به محض اخطار کتبی رئیس گمرک دفتر خود را بلافاصله جهت رسیدگی به اختیار او بگذارد. رئیس گمرک یا نماینده او در هر دفعه که دفتر را رسیدگی می کنند باید رویت خود را باقید تاریخ در زیر آخرین ثبت آن یاداشت و امضائ نمایند.


ماده385ـ حق العملکار موظف است دفتر مزبور را همیشه مرتب و بدون حک و خدشه نگاه دارد.

بخش دوم ـ تخلفات حق العلکاران و مجازات آنها

ماده386ـ هر گاه حق العملکار در ضمن اشتغال به شغل حق العمکاری در گمرک عمدا اظهارنامه خلاف واقع تنظیم و یا اقدامی برخلاف قانون و ائینامه گمرکی مرتکب شود که متضمن زیان مالی دولت تخلف او به پیشنهاد گمرک در کمیسیون مرکب از نمایندگان وزارت بازرگانی و اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و گمرک ایران رسیدگی و در صورت ثبوت تخلف طبق رای قطعی کمیسیون مزبور پروانه حق العملکار متخلف به طور موقت یا دائم باطل خواهد شد (ماده 36 قانون امور گمرکی) چنانچه حق العملکار در ارتکاب قاچاق گمرکی دخالت داشته باشد علاوه بر اجرای مقررات بالا مشمول مقررات قانون مرتکبین قاچاق نیر خواهد بود.
تبصره ـ هر گاه حق العملکار متخلف از اشخاص حقوقی باشد مقررات این ماده هم شامل شخص حقوقی مزبور و هم شامل کسانی که در آن شخصیت حقوقی دارای حق امضائ بوده و اظهارنامه خلاف را امضائ کرده و یا درآن اقدام خلاف مداخله داشته اند می باشد و هرگاه حق العملکار مزبور از اشخاص حقیقی باشد در مدت ممنوعیت نمی تواند بعنوان شخصی که دارای امضائ در یک شخص حقوقی حق العملکاری است در امور حق العملکاری گمرکی مداخله نماید.


ماده387ـ گمرک هر محل باید برای یک از حق العلکارانی که با تحصیل پروانه مشغول حق العملکاری در گمرک آن محل باشند پرونده مستقلی مرکب از سه پوشه نگاهدار دارد.


اوراقی که در این پرونده ها همیشه باید موجود باشد بشرح زیر است
پوشه اول ـ درخواست متقاضی برای تحصیل
رونوشت فتوکپی گواهی شده پروانه حق العملکاری
فتوکپی گواهی شده کارت بازرگانی ماده 377 این آئینامه، ورق رسید دفتر حق العملکار ی موضوع ماده383 این ائینامه
پوشه دوم ـ یک نسخه از هر صورتمجلس تخلف یا صورتمجلس قاچاق بر علیه او در گمرک تنظیم می شود.
پوشه سوم ـ هر نوع مکاتبات و مراسلات دیگری که در مورد شخص حق العملکار مبادله می شود.

مقررات متفرقه

ماده388ـ بازرگانان و شرکتها و فرماندهان کشتی و بنگاههای کشتیرانی سایر اشخاص (حقیقی و حقوقی) مسئول اعمال و افعال کارکنان خود هستند که برای انجام کار به گمرک اعزام می دارند و چنانچه خسارتی از طرف کارکنان مزبور به گمرک وارد شود باید از عهده جبران آن برآیند.


ماده389ـ هر گاه کالائی که برای آن اظهارنامه تسلیم و عملیات ارزیابی آن پایان یافته و آماده ترخیص باشد و از تاریخ صدور پروانه گمرکی جز در موارد قوه قهریه (فرس ماژور) تا چهار ماه از گمرک خارج نشود طبق مقررات کالای متروکه فروخته شده و نسبت به واریز حاصل فروش آن اقدام خواهد شد و در مورد کالائی که در حراج یا مزایده فروخته می شود و خریدار با وجود پرداخت تمام بهاء کالا را از گمرک خارج نکند مقررات فوق اجرا می شود.


ماده390ـ در مورد کالای که برای صدور آنها دولت مزایای قائل می شود گمرک می تواند برای اطمینان از خروج آنها از مرز کشور تشریفات و پیش بینی های احتیاطی که برای اعاده کالای ممنوعه (کالای مرجوعی موضع فصل ششم از قسمت چهارم این ائینامه) پیش بینی شده است اجرا نماید.


ماده391ـ اشخاصی که کالای از آب گرفته یا بیرون آورده باشند باید هر چه زودتر آنرا به نزدیکترین دفتر گمرکی تحویل نمایند و گمرک مکلف است فورا صورتمجلس حاکی از مشخصات و خصوصیت کالا تنظیم و به امضای یابنده رسانده به طریق زیر اقدام نماید.
1ـ در صورتی که کالای داخلی، یا چوب و تخته باشد با اخذ رسید به آورنده تسلیم می شود.
2ـ هر گاه کالا خارجی باشد گمرک مکلف است بلافاصله مراتب را در روزنامه رسمی و بک روزنامه کثیر الاانتشار اعلام و تصویب نماید که اگر کسی خود را مالک کالای مزبور می داند خود را از تاریخ انتشار آگهی تا مدت دو ماه به اداره گمرک برای ترخیص کالا و پرداخت هزبنه های بیرون آوردن از آب و غیره مراجعه نماید.
در صورتی که تاپایان مدت مزبور کسی به گمرک مراجعه ننماید یابنده می تواند با پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارضی که با توجه به فساد و تباهی و رعایت تخفیف موضوع ماده 2این آئینامه احتساب خواهد شد. کالا را به نام خود از گمرک مرخص نماید و هرگاه یابنده چنین تقاضائی را ننماید اداره گمرک آن را کالای وارده به کشور تلقی و طبق مقررات کالای متروکه باآن رفتار خواهد کرد. در صورت اخیر یابنده حق مطالبه هزینه و حق الزحمه نخواهد داشت.


ماده392ـ صدور المثنی یا رونوشت گواهی شده از اسناد وصول مطلقا ممنوع است لیکن صاحب سند می تواند از گمرک درخواست کند گواهی نامه حاکی از مدلول سند به او تسلیم شود.


ماده393ـ ادارات گمرک در موقع صدور قبوض سپرده مکلفند علت اخذ سپرده و همچنین مدت تصفیه آنرا در متن قبض تصریح کنند در صورتی که صاحب سپرده تا انقضای مهلت مقرر برای واریز سپرده مراجعه نکند اداره گمرک محل مکلف است پس از گذشتن شش ماه از تاریخ انقضای مهلت وجه سپرده را به درآمد متفرقه منظور نماید در موارد ارجاع پرونده به گمرک ایران یا کمیسیونها واریز سپرده موکول به ابلاغ نتیجه از طرف اداره گمرک خواهد بود.
تبصره 1– وجه سپرده هایی که برای ترخیص کالا باید حقوق گمرکی و سود بازرگانی و هزینه های گمرکی و عوارض اخذمی شود پس از انقضای مهلت مندرج در ماده 393 ین آئینامه با صدور پروانه گمرکی به درآمد های مربوط منظور خواهد شد. در هر حال چنانچه معلوم شود تمام یا مبلغی از وجه سپرده اضافه خواهد شده با رعایت مقررات مربوط اضافه دریافتی قابل استرداد خواهد بود مبداء مرور زمان 8 ماهه در این موارد تاریخ صدور قبضی است که بموجب آن سپرده به درآمد متفرقه منظور گردیده و یا تاریخ صدور پروانه گمرکی می باشد.
تبصره 2– نمونه قبض سپرده با توجه به مفاد این ماده از طرف گمرک ایران تهیه خواهد شد.


ماده394ـ گمرک ایران مجاز است در صورتی که لازم بداند نحوه تنظیم اظهارنامه و تشریفات ترخیص کالا برحسب ضرورت روز تغییر دهد.


ماده395ـ در صورتیکه گمرک ایران و سازمان بنادر کشتبیرانی طبق ماده 49 قانون امور گمرکی بخواهند اماکن و انبارهای ملکی خود را به اشخاص یا شرکت یا موسسات خصوصی جهت ایجاد انبارهای عمومی یا سردخانه یا انبار اختصاصی به اجاره واگذار کنند مراتت زیر باید رعایت شوند:
الف ـ کالای گمرک نشده ای که به انبارهای مزبور منتقل می شود باید حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مربوط تامین و تضمین شود
ب ـ کالائی که مدت توقف در انبار بارهای مزبور مفقود یا خسارتی ه آن وارد اید گمرک ایران و سازمان بنادر کشتیرانی هیچ گونه مسئولیتی در پرداخت غرامت فقدان یا خسارت به صاحبان کالا نخواهد داشت.
ج ـ حد نصاب مدت توقف کالا در این قبیل انبارهای استیجاری تابع مقررات ماده 22 قانون امور گمرکی خواهد بود.


ماده396ـ گمرک ایران می تواند در صورتی که مقتضیات تجاری ایجاب نماید برای حمل کالائی که
تشریفات گمرکی آن انجام گرفته صدور پته عبور را بموجب دستور اداری برقرار نماید.


ماده397ـ هر گاه وزارت امور اقتصادی و دارائی تغییر و اصلاح بعضی از مواد این آئینامه را ضروری تشخیص دهد طرح لازم را تهیه و پس از تصویب کمیسیون دارائی مجلس شورای اسلامی بموقع اجرامی گذارد.


آئین نامه فوق مشتمل بر سیصد ونود هفت ماده و یکصدو پنجاه و نه تبصره مصوب 20/1/1351 و اصلاحات قانونی مصوب شورای انقلاب و مجلس شورای اسلامی می باشد.

    

پست های مرتبط

افزودن نظر

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.