آئین نامه اجرای عملیات پولی وبانکی درمناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران
شماره 2368/ت 22623 ک
ریاست جمهوری – دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی
اکثریت وزرای عضو شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی درجلسه مورخ 9/9/1378 باتوجه به اختیارتفویضی هیأت وزیران ( موضوع تصویبنامه شماره 6305/ ت 19037هـ مورخ 29/10/1376 ) وبه استناد ماده (18) اصلاحی قانون چگونگی اداره مناطق آزادتجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران – مصوب 1378 – آئین نامه اجرائی عملیات پولی وبانکی درمناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران رابه شرح زیرتصویب نمودند:
فصل اول – تعاریف
ماده 1- دراین آئین نامه اسامی ذیل به جای عبارات مربوط به کارخواهد رفت :
قانون : قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران واصلاحیه های آن .
آئین نامه : آئین نامه اجرائی ماده (18) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران .
بانک مرکزی : بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران .
شورای عالی : شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلام ایران .
سازمان : سازمان هریک ازمناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران .
منطقه : هریک ازمناطق آزاد طبق قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران واصلاحیه ها ی آن .
بانک : بانکهایی که دارای اجازه فعالیت درمنطقه می باشند.
شعبه : واحدی ازیک بانک یامؤسسه اعتباری فعال درمنطقه یاخارج ازآن است که طبق اساسنامه بانک یامؤسسه اصلی ودرچهارچوب قوانین ومقررات منطقه به عملیات مجاز بانکی مبادرت می ورزد.
مؤسسه : مؤسسات اعتباری که دارای اجازه فعالیت درمنطقه می باشند.
واحدهای بانکی : بانکها ومؤسسات وشعب بانکها ومؤسسات اعتباری که درمنطقه تأسیس می شود.
فصل دوم – شرایط تأسیس بانک وموسسه
مماده 2- تأسیس بانک و مؤسسه و اشتغال به عملیات بانکی و استفاده از نام بانک یا مؤسسه در منطقه تنها با رعایت مفاد قانون و این آئین نامه و دستور العملهای مربوط مجاز است.
تبصره – واحدهای بانکی که مجوز فعالیت بانکداری برون مرزی را دریافت می کنند مکلفند واژه » برون مرزی » را همراه نام خود به کار برند.
ماده 3- بانکها و مؤسساتی که با سرمایه ایرانی یا خارجی و یا با مشارکت ایرانی و خارجی در منطقه به ثبت برسند و مرکز اصلی آنها نیز در همان منطقه باشد بانک یا مؤسسه ایرانی ثبت شده در منطقه محسوب می شوند.
ماده 4- تأسیس بانک و مؤسسه و افتتاح شعب بانکها و مؤسسات اعم از ایرانی یا خارجی در مناطق موکول به پیشنهاد سازمان و صدور مجوز توسط بانک مرکزی است.
تبصره 1- اساسنامه بانکها و مؤسسات و هر گونه تغییرات بعدی در اساسنامه آنها باید پس از پیشنهادسازمان به تأیید شورای پول و اعتبار برسد.
تبصره 2- تأسیس بانک و مؤسسه به صورت شرکت سهامی عام یا خاص با سهام با نام طبق مفاد قانون و این آئین نامه و مقررات مندرج در لایحه اصلاح قسمتی از قانون بجارت مصوب 1347 امکانپذیر است.
ماده 5- ثبت بانک یا مؤسسه و یا شعبه بانک خارجی در منطقه منوط به صدور مجوز موضوع ماده (4) این آئین نامه می باشد. مرجع ثبت در منطقه مکلف است قبل از ثبت واحدهای بانکی مزبور مجوز مربوطه را مطالبه کند.
تبصره- تأسیس دفتر نمایندگی بانکها و مؤسسات ایرانی یا خارجی منوط به تأیید سازمان و ثبت در منطقه است . این دفاتر مجاز به انجام هیچگونه معاملات و عملیات بانکی نمی باشند
ماده 6- شعب بانکهایی که پیش از تصویب این آئین نامه در منطقه ایجاد شدهاند ، نیازی به اخذ مجوز جدید ندارند لیکن فعالیت آنان باید مطابق با مفاد این آئین نامه و دستور العملهای مربوط انجام شود.
ماده 7- حداقل سرمایه واحدهای بانکی در منطقه به شرح زیر تعیین می شود:
الف- بانک: حداقل سی وپنج میلیارد (000/000/000/35 ) ریال که صد در صد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.
ب ـ مؤسسه : حداقل پانزده میلیارد (000/000/000/15 ) ریال که صد در صد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.
ج ـ شعبه بانک یا مؤسسه خارجی : حداقل ده میلیارد (000/000/000/10 ) ریال که صد در صد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.
د ـ واحدهای بانکی برون مرزی:
1 ـ بانک: حداقل 10 میلیون (000/000/10 ) دلار که صد در صد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکز ی سپرده شود.
2 ـ مؤسسه: حداقل پنج میلیون (000/000/5 ) دلار که صد در صد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.
3 ـ شعبه بانک یا مؤسسه خارجی : حداقل 3 میلیون (000/000/3 ) دلار که صد در صد آن باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی سپرده شود.
تبصره 1 ـ صدور مجوز تأسیس واحدهای بانکی موضوع بندهای (الف) ، (ب) و (ج) با سرمایه خارجی موکول به ارایه اعلامیه فروش ارز به یکی از واحدهای بانکی در مناطق به میزان سرمایه متعلق به اتباع خارجی ، خواهد بود.
تبصره 2 ـ وجوه سپرده شده نزد بانک مرکزی پس از تثبت واحدهای بانکی و ارایه مدارک ثبت شده شرکت ، مورد استفاده واحدهای مذکور قرار می گیرد.
تبصره 3- بانک مرکزی می تواند به تشخیص خود حداقل سرمایه نقدی واحدهای بانکی را تغییر دهد.
ماده 8- بانکها و مؤسسات فعال در منطقه می توانند با موافقت سازمان و تأیید بانک مرکزی به تأسیس شعبه اقدام نمایند.
فصل سوم- نظام ارزی مناطق آزاد
مادة 9- خرید و فروش کلیه ارزها در مقابل ریال یا سایر ارزها و کلیه معاملات و نقل و انتقالات ارزی در مناطق توسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد است.
ماده 10- نقل و انتقال کلیه ارزها از خارج از کشور به مناطق و از مناطق به خارج از کشور توسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد است.
تبصره- نقل و انتقال ارز از سایر نقاط کشور توسط اشخاص حقیقی و حقوقی به مناطق و بالعکس ، تابع قوانین و مقررات ارزی کشور خواهد بود.
ماده 11- نرخ خرید و فروش ارزها در مناطق و تبدیل آنها به ریال بر اساس عرضه و تقاضا در بازار آزاد تعیین می شود.
فصل جهارم – شرایط فعالیت
ماده 12- بانکها و مؤسسات و شعب پس از گرفتی مجوز تأسیس موضوع ماده (4) این آئین نامه و ثبت در واحد ثبت منطقه ، با رعایت مفاد این آئین نامه و ارایه مدارک مشروح ذیل به سازمان، می توانند فعالیت خود را شروع کنند:
آگهی ثبت در روزنامه رسمی.
یک نسخه اساسنامه ثبت شده.
اعلام نشانی محل قاننونی.
ماده 13- ضوابط فعالیت واحدهای بانکی در منطقه به ترتیب ذیل خواهد بود:
الف- کلیه واحدهای بانکی در مناطق ، تابع مقررات این آئین نامه و دستورالعملهای مربوط می باشند.
ب- معاملات کلیه واحدهای بانکی در مناطق به ریال ایران مشمول مقررات بانکداری اسلامی خواهد بود. این واحدها در معاملات خود به ارز مجاز به رعایت رویه های بانکی بین المللی هستند.
ماده 14- در مقررات پولی و اعتباری که توسط بانک مرکزی جهت واحدهای بانکی در مناطق وضع می گردد هدف تسهیل و تشویق سرمایه گذاری در این مناطق و نیز حفظ موقعیت رقابتی بین المللی مناطق رعایت خواهد شد.
ماده 15- واحدهای بانکی برون مرزی مجاز به انجام عملیات بانکی به ریال ایران نمی باشند.
ماده 16- واحدهای بانکی برای انجام معاملات ارزی باید مجوز بانک مرکزی رادریافت نمایند.واخدهای مزبور می توانند درتقاضی خودجهت تأسیست واحد مورد نظر مجوز انجام عملیات ارزی رانیز درخواست نمایند.
ماده 17- واخد های بانکی که دارای مجوز انجام عملیات ارزی هستند برحس نوع مجوز دریافتی می توانند بارعایت مفاد این آئین نامه ودستورالعملهای آن به ارایه خدمات وعملیات ذیل مبادرت کنند.:
1- برقراری روابط کارگزاری باسایر بانکها.
2- انجام انواع نقل وانتقالات پولی برای خود یامشتریان .
3- انجام کلیه معاملات خرید وفروش ارزها به صورت نقدی به حساب خود یا مشتریان .
4- نگاهداری حسابهای جاری وپس انداز.
5- نگاهداری انواع سپرده های مدت دارباسررسید های مختلف
6- دریافت انواع تسهیلات اعتباری .
7- خرید وتضمین انواع اوراق تجاری
8- اعطای انواع تسهیلات اعتباری .
9- خرید وتضمین انواع اوراق تجاری .
10-انجام کلیه امورمربوط به اعتبارات اسنادی ، بروات وسفته ها وضمانتنامه .
11- مدیریت داراییها وانجام خدمات سرمایه گذاری به حساب مشتریان
12- انجام کلیه خدمات امانی وسایرامورمدیریتی .
13- سایرعملیات بانکی مجاز.
تبصره – مؤسسات مجاز به نگهداری حسابهای جاری به ارز برای مشتریان خود نمی باشند.
ماده 18- درعملیات بانکداری بین المللی کارمزد عملیات بانکی ، سود تسهیلات اعتباری دریافتی سپرده های مختلف وسود تسهیلات اعطایی براساس شرایط بازار آزاد تعیین می شود.
ماده 19- واحدهای بانکی به جز واحدهای بانکی برون مرزی می تئوانند طبق ضوابط قانون عملیات بانکی بدون ربا وسایرقوانین ومقررات جاری منابع مالی مورد نیازخود رابه ریال ، به طریق ذیل تأمین نمایند:
1- قبول سپرده های قرض الحسنه جاری وپس انداز
2- قبول سپرده های سرمایه گذاری مدت دار
3- انتشار اوراق مشارکت
4- دریافت تسهیلات اعتباری ازاشخاص حقیقی وحقوقی
تبصره – مؤسسات اعتباری مجاز به دریافت سپرده های قرض الحسن جاری به ریال ازمشتریان نمی باشند.
ماده 20- واحدهای بانکی به جز واحدهای بانکی برون مرزی می توانند درچهارچوب قانون عملیات بانکی بدون ربا تسهیلات اعتباری به ریال اعطا نمایند.
ماده 21- واحدهای بانکی به جزواحدهای بانکی برون مرزی درمنطقه می توانند طبق مفاد اساسنامه خود به سایر عملیات بانکی مجاز به ریال مبادرت نمایند.
ماده 22- بانکها ومؤسسات درمناطق مجاز به افزایش سرمایه ازمحل تجدید ارزیابی داراییهای خود نمی باشند.
ماده 23- بانکها ومؤسسات وشعب بانکها ومؤسسات خارجی درمناطق همواره باید بخشی ازسپرده های قانونی می تواند برحسب نوع سپرده وحدود فعالیت بانکها ومؤسسات متفاوت باشد.
تبصره – بانک مرکزی نسبت به سپرده های قانونی دریافتی به ارز سود ارزی مناسب به تشخیص خود پرداخت می نماید.
ماده 24- بانکها ومؤسسات وشعب بانکها ومؤسسات خارجی درمناطق باید بخشی ازسود ویژه سالیانه خود رابه صورت اندوخته قانونی نگهداری کننند.میزان این اندوخته حداقل پانزده درصد (15%) سود ویژه خواهد بود .ایجاد این اند.وخته پس ازآن که مبلغ به میزان سرمایه بالغ شد، اختیاری است .
ماده 25- داراییها وبدهیهای ارزی واحدهای بانکی درمناطق باید برمبنای نرخهای بازارآزاد درپایان هردوره مالی تسعیر شود. مابه التفاوت حاصل ازتسعیر داراییها وبدهیهای باسررسید یک سال وکمتر از یک سال درزمان تسعیر بایستی به حساب سود وزیان منظور شود.
ماده 26-و احدهای بانکی درمناطق مجاز به قبول سهام خود به عنوان وثیقه تسهیلات اعطایی نمی باشند.
ماده 27- بانکها ومؤسسات درمناطق مجاز به انجام عملیات ذیل نمی باشند.
الف – خرید وفروش کالابه حساب خود به منظور تجارت مگر درجهت اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا ودرجهت رفع احتیاجات خود
ب – معاملات غیرمنقول جز برای بانکها ومؤسساتی که هدف اصلی آنها انجام معمالات غیرمنقول است بیش از سقف مصوب بانک مرکزی
پ- خرید سهام ومشارکت درسرمایه یک یاچند شرکت یاخرید سایر اوراق بهادار به حساب خود به میزانی بیش ازسقف مصول بانک مرکزی
ت – اعطای تسهیلات اعتباری به اعضای هیأت مدیره وشرکتهائی که اشخاص مذکور درآن ذینفع هستند بیش ازسقف مصوب بانک مرکزی
ث – اعطای تسهیلات اعتباری به اعضای هیأت مدیره ومدیران سازمان واعضای ارکان ومدیران وبازرسان بانک مرکزی ،مگر بارعایت مقررات خاص که به همین منظور به تصویب بانک مرکزی می رسد.
ماده 28- درصورتی که سرمایه بانک یامؤسسه براثر زیانهای واردشده ازحداقل مقرردرماده (8) این آئین نامه کمترشود، باید حداکثرظرف شش ماه سرمایه خودراتکمیل کند.
فصل پنجم –مقررات مربوط به نظارت برواحدهای بانکی منطقه
ماده 29- کلیه بانکها ومؤسسات وشعب بانکها وموسسات خارجی درمناطق تحت نظارت بانک مرکز ی خواهند بود وباید ضمن مراعات ضوابط ومقررات ذیل ودر جهت رفع احتیاجات خود کلیه اطلاعات موردنیازبانک مرکزی راارایه نمایند.
1- سیاستهای پولی واعتباری که ازطرف بانک مرکزی تعیین می گردد رعایت نمایند.
2- سپرده های قانونی خودرابرای مقاطعی که بانک مرکزی تعیین خواهد کرد درقالب فرمهای تعیین شده نزدبانک مرکزی تودیع کنند.
3- سرفصل حسابها وصورتهای مالی خود رابه ترتیبی که موردتأیید بانک مرکزی باشد تنظیم ونگهداری کنند.
4- استانداردها وضوابط بانک مرکزی ازجمله درمورد کفایت سرمایه رارعایت کنند.
5- آمارواطلاعات موردنظر رامطابق فرمها وبرای مقاطع تعیین شده به شرح زیربرای بانک مرکزی ارسال کنند:
خلاصه دفترکل وصورت محاسبه سپرده های قانونی .
صورتهای مالی ازجمله ترازنامه وحساب سود وزیان که به گواهی حسابرسان مستقل موردتأیید بانک مرکزی رسیده است .
6- سایراطلاعات موردنیاز بانک مرکزی رادرهرزمان که بانک مرکزی تعیین می کند، ارایه یادراختیارآن بانک قراردهند. این اطلاعات محرمانه تلقی شده وبه صورت موردی یافردی انتشارنخواهد یافت .
7- بابازرسان اعزامی بانک مرکزی که باحکم کتبی درمحل حضور می یابند همکاری کنند واطلاعات لازم رادراختیارآنان بگذارند.
ماده 30 –درصورتی که بنابه تشخیص بانک مرکزی ادامه فعالیت واحد بانکی ذدرمنطقه بامخاطره همراه باشد بانک مرکزی می تواند نسبت به استقرارناظر درواحد بانکی اقدام نماید.
فصل ششم – مقررات متفرقه :
ماده 31 – اعضای هیأت مدیره ومدیرعامل وقئم مقام ویااعضاء هیأت عامل بانکها ومؤسسات وهمچنین رؤسای شعب بانکها ومؤسسات ایرانی وخارجی درمناطق ازنظر تخصصی وحرفه ای باید موردتأیید بانک مرکزی قرارگیرد.
ماده 32- واحدهای بانکی درمنطقه بابت خساراتی که دراثر عملیات آنها متوجه مشتریان می شود مسؤول ومتعهد جبران خسارات واردشده می باشند.
مدیرعامل واعضای هیأت مدیره هربانک یامؤسسه درمنطقه نیز درمقابل صاحبان سهام ومشتریان مسؤول خساراتی می باشند که درنتیجه تخلف هریکاز آنان ازاین مقررات یااساسنامه خود به صاحبان سهام یامشتریان وارد می شود.
ماده 34- نحوه نگهداری اوراق و اسناد و دفاتر ، نحوه رسیدگی به تخلفات ، ترتیب انحلال و ور شکستگی واحدهای بانکی و سایر مواردی که در این آئین نامه پیش بینی نشده است طبق قانون پولی و بانکی مصوب سال 1351 می باشد.
ماده 35- دستور العملهای مربوط به اجرای این آئین نامه به تصویب بانک مرکزی خواهد رسید.
این متن جایگزین تصویبنامه شماره 51866/ ت 17992 ه- مورخ 31/2/1376 می شود.
این تصویبنامه در تاریخ 27/2/1379 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رئیس جمهور – حسن حبیبی
نوع : آیین نامه
شماره انتشار : 16090
تاریخ تصویب : 1378/09/09
تاریخ ابلاغ : 1379/03/03
دستگاه اجرایی : شورایعالی مناطق آزادتجاری -صنعتی -
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
اصلاحیه آئین نامه اجرائی تبصره (3) قانون بودجه سال 1378 کل کشور با توجه به این که زمین فوق الذکر خارج از محدوده زمین شهری بوده است اظهار نظر کمیسیون ماده 12 خارج از صلاحیتش بوده است
