راهکارهای اجرائی بخش آموزش عالی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1379
شماره 25171/ت 23269ه 28/5/1380
هیات وزیران در جلسه مورخ 24/5/1380 بنا به پیشنهاد شماره 1927/319-631/105 مورخ 15/5/1380 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد اصل یکصد و سی وهشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:
راهکارهای اجرائی بخش آموزش عالی قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی^، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران - مصوب 1379- به شرح پیوست تعیین می شود.
معاون اول رئیس جمهور - حسن حبیبی
راهکارهای اجرایی
1-به منظور ایجاد هماهنگی بین برنامه های توسعه آموزش عالی با نیازهای توسعه کشور و ایجادتوازن در ترکیب جمعیت دانشجویی در رشته ها و سطوح تحصیلی و حفظ استاندارهای کیفیت علمی موسسات آموزشی عالی :
الف ) وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری موظف است در اجرای مفاد تبصره 36 قانون برنامه دوم توسعه ، برنامه جامع و بلند مدت تربیت نیروی انسانی متخصص در سطوح مختلف آموزش عالی دولتی و غیر دولتی راتا پایان شهریور ماه سال 1380 تدوین کرده و به منظور تصویب به هیات وزیران پیشنهاد کند.
ب ) دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی موظفند برنامه جامع و راهبردی آموزش و پژوهشی خود را در چهارچوب طرح جامع و بلندمدت توسعه آموزش عالی که از تصویب هیات وزیران می گذرد، طی مدت یک سال از تاریخ تصویب طرح مذکور تهیه و پس از تائید هیات امنا به صورت مراحله ای و با هماهنگی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و پس از تامین اعتبار به اجرا گذارده خواهد شد.
2- دستگاه های اجرائی وواحدهای آموزشی عالی ، اعم از دولتی و غیر دولتی ، موظف به رعایت واجرای سیاستهای کلان توسعه آموزش عالی در برنامه پنج ساله سوم به شرح زیر و همچنین اهداف کمی مندرج در جداول برنامه می باشند:
الف ) در دوره های کارشناسی تاکید بر ارتقای کیفیت ، پرورش خلاقیت ، مهارت و کارآفرینی دانشجویان و همچنین اصلاح ترکیب ظرفیت پذیرش دانشجویان دررشته های تحصیلی موجود با در نظرگرفتن نیازهای توسعه منطقه ای وملی وتوسعه کمی در مقیاس محدود، باحفظ کیفیت و در صورت وجود اعتبار، امکان پذیر خواهد شد.
ب ) در رشته های پزشکی ، تاکید بر عدم توسعه کمی ، ارتقای کیفیت آموزش واخلاق پزشکی ، توسعه پزشکی جامعه نگر و اصلاح ترکیب جمعیت دانشجویی در رشته های پزشکی باتوجه به نیازهای جامعه 0
ج ) توسط کمی وکیفی در دوره های کاردانی متناسب با نیازهای کشور و بازار کار از طریق :
- توسعه دوره های کاردانی دانشگاه آزاد اسلامی به نحوی که تا پایان برنامه پنج ساله سومترکیب جمعیت دانشجویی آن در مقطع کاردانی به حد مطلوب سی وپنج درصد(35%) از کل دانشجویان برسد.
- اجازه تاسیس آموزشکده های غیر دولتی ، غیر انتفاعی صرفا" برای برگزاری دوره های کاردانی و توسعه جمعیت دانشجویی در این موسسات با متوسط رشد سالانه 20درصد.
- استفاده از ظرفیت مازاد واحدهای آموزش عالی وابسته به دستگاه های اجرائی بااخذ هزینه تحصیلی از پذیرفته شدگان وهمچنین توسعه دوره های کاردانی علمی - کاربردی.
- طراحی دوره های جدید کاردانی براساس نیازهای عمومی و چند منظوره و متناسب با بازار کار0
- ارتقای منزلت شغلی و اجتماعی دانش آموختگان دوره های کار دانی از طریق وضع قوانین و مقررات لازم و همچنین ارتقای آگاهی عمومی نسبت به نقش و بازدهی شغلی دوره های کاردانی و آموزش های فنی وحرفه ای از طریق صدا و سیما ودیگر رسانه های جمعی.
د) توسعه و ارتقا یکیفیت آموزشهای از راه دور از طریق تمرکز تلاش و اولویت تخصیص اعبتارات در دانشگاه پایم نور به تالیف کتابهای خودآموز، تهیه فیلم ونوارهای آموزشی ، تجهیزات دیداری و شنیداری و برگزاری مطلوب آزمونها، به جای توسعه ساختمانها و واحدها0
ه) توسعه کمی و کیفی دوره های دکترای تخصصی ، فوق تخصص پزشکی و کارشناسی ارشد رشته های جدید در بخش دولتی با رعایت مقررات مربوطه به منظور رفع کمبود اعضای هیات علمی و پژوهشگر موردنیاز کشور0
و) توسعه کمی و کیفی دوره های دکترای تخصصی و کارشناسی ارشد در گروه های غیر پزشکی در بخش دولتی عمدتا" به منظور تامین بخشی از کمبوداعضای هیات علمی و پژوهشگران مورد نیاز کشور0
ز) وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری موظف است تا پایان شهریور ماه سال 1380 با هماهنگی دستگاه های ذیربط، طرح جامعی به منظور هدایت صحیح استعدادها به سوی ضرورتهای کشور در انتخاب رشته های تحصیلی و دانشگاهی ، مشتمل بر نخوه همکاری رسانه های گروهی و ساماندهی نظام مشاوره تحصیلی تدوین و برای تصویب هیات وزیران ارائه کند.
3- به منظور پیشگیری از افزایش فاصله علمی کشور ومراکزعلمی آن با سطح علمی جهانی ، وزارتخانه های علوم ، تحقیقات و فناوری ، و بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی موظفند تا پایان شهریور ماه سال 1380 اقدامات زیر را به عمل آورند.
الف ) انتخاب تعدادی از دانشگاه ها و رشته های تحصیلی به عنوان قطبهای دانشگاهی به منظور پرورش پیشتازان علمی ،تامین اندیشمندان و پژوهشگران ، تولید داتنش وفناوری سازمان یافته در زمینه های منتخب و محوریت یافتن پژوهش و برگزاری دوره های دکترای تخصصی در دانشگاه های مذکور0
ب ) کاهش برنامه های خدماتی و بهداشتی از دانشگاه های علوم پزشکی منتخب وانتقال آن به سازمانهای خدمات بهداشتی ودرمانی با هماهنگی سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور و شورای عالی اداری ، به منظور تمرکز دانشگاه های مذکور بر فعالیتهای پژوهشی وآموزش های فوق تخصصی.
ج ) برگزاری دوره های دکترای تخصصی مشترک توسط قطبهای دانشگاهی با دانشگاه ها و مراکز علمی معتبر جهانی و تبادل استاددرقالب قراردادهای دوجانبه ، در چهارچوب اصول سیاست خارجی کشور وتامین اعتبارات موردنیاز برای اجرای این برنامه 0
د) تخصصی حداکثر بیست درصد(20%) ظرفیت پذیرش دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه های منتخب به دانشجویان خارجی با اولویت کشورهای اسلامی واخذ هزینه تحصیلی از آنها0
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ، معادل درآمد ارزی حاصله را در اختیار دانشگاه های مذکور قرار خواهد داد تا براساس قانون نحوه انجام امور مالی معاملاتی دانشگاه ها مصوب سال 1369 هزینه کنند.
ه) تدوین آئین نامه اجرائی و برنامه تربیت ، جذب و بهبود ترکیب مراتب اعضای هیات علمی دانشگاه ها، افزایش حقوق و مزایابر اساس طرح شایستگی وارزیابی عملکرد علمی سالیانه هر عضو ،ملحوظ کردنتسهیلات تبصره 40 قانون برنامه دوم و همچنین آئین نامه خاص مسافرتهای علمی خارج از کشور و فرصتهای مطالعاتی با همکاری سازمان مدیرت و برنامه ریزی کشور و ارائه آنها به هیات وزیران برای تصویب 0
تهیه برنامه مربوط به روزآمد کردن دانشگاه ها، به ویژه قطبهای دانشگاهی ، از نظر دسترسی به اطلاعات علمی جهان ، تامین کتب نشریات ، تجهیزات آموزشی وپژوهشی و شبکه اطلاع رسانی واجرای آن پس از تائید هیات وزران وتامین اعتبارات لازم 0
4- به منظور تقویت نظام ارزیابی واعتبار سنجی علمی دانشگاه و موسسات آموزش عالی و دانش آموختگان ،وزارتخانه های علوم ،تحقیقات وفناوری و بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی موظفند تا پایان شهریور ماه سال 1380 اقدامات زیر را به عمل آورند:
الف ) تدوین نشانگرها واستانداردهای جامع ارزیابی علمی ، حمایت واستفاده از انجمن های علمی ، تخصصی ، حرفه ای و فرهنگستان ها در ارزیابی مستقل علمی موسسات آموزش عالی وپژوهشی.
ب ) کارآمد کردننظام ارزیابی واعتبار سنجی علمی در وزارتخانه های علوم ، تحقیقات و فناوری ، و بهداشت ، درمان وآموزش پزشکی ، از طریق اصلاح در وظایف ، اختیارات و تشکیلات ستادی با تصویب شورای عالی اداری.
ج ) فراهم کردن امکان ارزیابی ومقایسه علمی دانش آموختگان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ، از طریق برگزاری آزمونهای جامع و تخصصی سراسری در رشته ها ومقاطع تحصیلی ، به منظور حفظ کیفیت واستاندارهای دانش آموختگی ، امکان استفاده از نتایج آن توسط موسسات آموزش عالی در ارزیابی درونی برای اصلاح و بهبود نظام آموزشی خود و پذیرش داوطلبان در مقاطع تحصیلی بالاتر0
د) فارهم کردن امکان مقایسه تخصصی وکارآیی حرفه ای دانش آموختگان متقاضی مشاغل برای کارفرمایان ، از طریق برگزاری آزمونهای حرفه ای وامکان صدور گواهی تائید صلاحیت توسط انجمنهای تخصصی وحرفه ای و همچنین اتخاذ سایستهای حمایتی ازانجمنهای مذکور توسط دولت.
5- به منظور ایجاد تحول در نظام برنامه ریزی آموزشی وشیوه های آموزش ، وزارتخانه های علوم ، تحقیقات وفناوری ، و بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی موظفند تا پایان شهریور ماه 1380 اقدامات زیر را به عمل آورند:
الف ) اعطای اختیارات برنامه ریزی درسی به دانشگاه های دارای هیات ممیزه وانجام پژوهش در برنامه ریزی درسی توسط دانشگاه هابه منظور روزآمدکردن محتوای رشته های تحصیلی با توجه به نیازهای متنوع و در حال تحل جامعه 0
ب ) تدوین استاندارها و شاخص های کیفی آموزش عالی وارائه آن به شورای عالی برنامه ریزی ناظرت بر اجرای مصوبات شورای مذکوردر دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی دولتی وغیر دولتی.
ج ) تاکید بر پرورش خلاقیت ، نورآوری ، مهارت ،کارآفرینی وفرهنگ خوداشتغالی و برگزارش کارگاه های روش تدریس در این موارد.
6- به منوظر هدفمند شدن پژوهش های دانشگاهی ، توسعه تحقیقات مرتبط با نیاز بخشهای صنعتی ، کشاورزی و خدمات ، اقدامات زیر به عمل خوهد آمد:
الف ) به هر میزانی که دانشگاه درآمد اختصاصی تحقیقات وصول کند، درس ال بعد، از محل اعتبارات ردیف متمرکزی که همین منظور پیش بینی می شود، به اعتبارات برنامه تحقیقات دانشگاهی آن دانشگاه اضافه خواهد شد.
ب ) تسهیل در وصول و هزینه درآمد اختصاصی تحقیقات دانشگاه هاو مراکز تحقیقاتی در چهارچوب قانون نحوه انجام امور مالی و معاملاتی دانشگاهها مصوب سال 1369 و مستثنی شدن از شمول قوانین و مقرارت عمومی وموسسات دولتی ، بجز ماده 31 قانون محاسبات عمومی.
ج ) اجازه صدور گواهی تشخیص صلاحیت و رتبه بندی فنی به دانشگاه ها ومراکز تحقیقاتی توسط مراجع مربوطه در زمینه های تخصصی ویژه به منظور تسهیل در ارائه بهتر خدمات علمی وپژوهشی و فنی دانشگاه ها به مراکز صنعتی ، کشاورزی و خدماتی و همچنین معافیت دانشگاه ها و مارکز تحقیقاتی از مقررات و قوانین تامین اجتماعی در قراردادهای تحقیقاتی.
د) تغییر جهت گیری نظام آموزش به سوی پژوهش و تغییر نقش آن از انتقال دانش به تولید دانش ، ابداع نوآوری وتوازن آموزش و پژوهش در دانشگاه ها و حمایت ویژه از پایان نامه های تخصصی که موضوع آن پرداختن به حل یکی از معضلات کشور باشد.
ه) بازنگری واصلاح آئین نامه های ارتقاء وارزیابی سالانه شایستگی اعضای هیات عملی در جهت تقویت نقش پژوهش و مشارکت عضو در حل مسائل علمی کشور0
7- وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری موظف است با همکاری وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، تا پایان شهریور ماه سال 1380 لایحه نظام آموزش عالی ونحوه اداره دانشگاه های دولتی وغیردولتی را با رعایت موارد زیر تهیه و برای تصویب به هیات دولت ارائه کند:
- تمرکز زدایی در فعالتیهای اجرائی بخش آموزش عالی ،افزایش اختیارات و همچنین مسئولیتهای هیاتهای امنا، تقویت ترکیب اعضای هیاتهای امنا، تعریف مسئولیتهای متقابل دولت وهیاتهای امنا، کاهش اختیارات حوزه های ستادی در امور دانشگاه ها وموسسات آموزش عالی و پژوهشی واجرائی ،وضع قوانین ومقررات خاص مالی واستخدامی برای اداره امور دانشگاه ها، همراه با ساماندهی وکارآمدنمودن نظام ارزیابی ، اعتبار سنجی و نظارت بر عملکرد دانشگاه هاو موساست آموزش عالی و پژوهشی.
- بازنگری د رنظام اداره واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و مدیریت بهینه واحدهای بزرگ ومجموعه واحدهای هر استان یا منطقه از طریق تشکیل تدریجی هیات امناء وشوراهای علمی جداگانه ، به منظور افرایش رقابت علمی ، پویایی و ارتقای کیفیت درآموزش عالی کشور0
8- وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری ووزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی موظف هستند تا پایان شهریور ماه سال 1380 اقدامات زیر را به عمل آورند:
الف ) بازیافت بخشی از هزینه های خدماتی و رفاهی ازدانشجویان استفاده کننده در اقساط بلند مدت پس از فراغت تحصیل 0
ب ) فراهم کردن تسهیلات بانکی به منظور ایجادتاسیسات رفاهی و خدماتی خودگردان ومشارکت دانشجویانی که ازتمکن کافی برخوردارند در هزنیه های رفاهی خود.
ج ) اجازه خودگردان کردن بخشهایی از خدمات مانند چاپ و انتشارات به دانشگاه ها و موسسات آموش عالی وتحقیقاتی.
د) ایجاد تحول در شیوه توزیع اعتبارات دانشگاه ها و موسسات اموزش عالی متناسب با شاخص های کمی وکیفی به نحوی که باکارایی و اثربخشی خارجی موسسه ارتباط یافته و موجب افزایش بهره وری گردد
9- وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری موظف است با همکاری وزارت بهداشت ، درمان و آمزوش پزشکی و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، تا پایان شهریور ماه سال 1380 اقدامات زیر را در امور فرهنگی واسلامی شدن دانشگاه ها به عمل آورد:
الف ) با مدنظر قراردادن دیدگاه های حضرت امام خمینی رحمت ا000 علیه وم قام معظم رهبری وانجام مطالعات لازم توسط پژوهشگران صاحب نظر، نسبت به استخراج راهبردها وتدوین برنامه جامع وبلند مدت دستیابی به دانشگاه اسلامی با ویژگی های زیر اقدام ومراتب را برای بررسی وتصویب نهایی به مراجع ذیصلاح گزارش کند.
ویژگی های (دانشگاه مطلوب اسلامی ) عبارتند از : محیطی برای حضو رتربیت انسانهایی عالم ، حقیقت جو، آزاده مزکی ودارای التزام اجتماعی ، فضایی برای شکوفایی استعدادها، تولید عرضه علم مفید و اهتمام دربه کارگری آن در خدمت فلاح جامعه ، نهادی توانمندوامین و مرجع مشاوره مسئولان و نهادهای حکومتی و اجتماعی برای حل مسایل جامعه ، وشرایطی مناسب برای حضور اندیشمندان و طرح آزادانه افکار و نقد آرای متکی بر سنت اسلامی بحث علمی آزاد.
ب ) تدوین آئین نامه ها وبرنامه اجرائی مربوط به سیاستهای زیروارائه ان به مراجع ذیصلاح برای تصویب :
- قانونمند کردن فعالیتهای فرهنگی و سیاسی دانشگاهیان به منظور فراهم آوردن محیطی سالم ومطمئن برای بحث و گفتگوی آزاد و نقد آراء به منظور ارتقای اندیشه واعتلای علمی و فرهنگی وگسترش مشارکت دانشگاهیان در نهادهای سیاسی از طریق اصلاح قوانین و مقرارت مربوطه 0
- حمایت مدیرتی ، مادی ومعنوی از کانونهای خودجوش مذهبی ، فرهنگی هنری وعلمی دانشجویی به منظور غنای ابعاد شخصیتی و شکوفایی استعدادهای فرهنگی و اجتماعی دانشجویان با جهت گیری اعتلای معنویت ، اخلاق وترویج باورها و ارزشهای اسلامی وآگاهی اجتماعی و سیاسی وایجاد ظرفیتهای فیزیکی برای فعالیتهای فوق 0
- حمایت از پژوهش های مشترک بین صاحب نظران حوزه و دانشگاه در حل مسایل روز و مبتلا به جامع در حوزه های نظری ، از قبیل مبانی توسعه پایدار، اقتصاد، فرهنگ ، مدیریت ، تعامل علم و دین و همچنین استخراج وتبین نظریه های حضرت امام (ره ) درمسائل مختلف اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی وکمک به نشر و ترویج نظریه های ایشان از طرق مختلف ، از جمله برگزاری همایش ، جشنواره ، نکوداشت ومانند آن و همچنین اصلاح در شرح وظایف سازمانها ومراکز موجود به منظور تسهیل وتسریع در تحقق مراتب فوق 0
- اصلاح و تدوین متون درسی ، به ویژه دروس علوم انسانی ،باتوجه به مبانی اسلامی وبازنگری در برنامه آموزش گروه های علوم انسانی با توجه به نیازهای روز جامعه و نقش موثر فارغ التحصیلان این رشته ها در تحولات فرهنگی کشور و حذف فعالیتهای موازی غیرضروردر این خصوص 0
10- به منظور حفظ استاندارها وکیفیت علمی موسسات آموزش عالی و همچنین حفظ تناسب منابع مالی با برنامه های آموزش عالی کشور: وزارتخانه های علوم ، تحقیقات و فناوری ، و بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی موظفند برنامه سالانه آموزش عالی کشور، شامل ایجاد واحدهای آموزش عالی و پژوهشی ، رشته های جدید و ظرفیت منطقه ای و ملی پیش بینی و پس از تایید شورای گسترش آموزش عالی یا شورای گسترش آموزش پزشکی (حسب مورد) برای تامین منابع اعتباری مورد نیاز قب لاز تدوین بخشنامه بودجه به سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور ارائه نمایند. بدیهی است اجرائی شدن برنامه مذکور منوط به تصویب اعتبارات مورد نیاز توسط هیات وزیران خواهد بود.
دولت تاتمین کننده اصلی منابع مالی وامکانات برای تربیت نروی متخصص در حد خود کفایی کشور، فراهم کردن فرصت دسترسی استعدادهای برخاسته از گروه های کم درآمد به آموزش عالی و حفظ وارتقا یکفیت علمی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی دولتی بوده و مکلف است اعتبارات لازم برای برنامه های سالانه آموزش عالی دولتی مصوب هیات وزیران را در لایحه بودجه پیش بینی کند. هیاتهای امناو مدیریت دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی دولتی مجاز به ایجادتعهد جدید برای دولت یا توسعه فعالیت بیش از برنامه ها و اعتبارات مصوب نمی باشند، مگر آن که اعتبارات وامکانات آن قبلا" توسط هیات امنا ازمنابعی غیر از بودجه عمومی به طور کامل تامین شده باشد
نوع : تصویب نامه
شماره انتشار : 16456
تاریخ تصویب : 1380/05/24
تاریخ ابلاغ : 1380/06/07
دستگاه اجرایی : وزارت علوم و تحقیقات و فناوری - سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور -
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
اصلاحیه آئین نامه اجرائی سازمان زندانها واقدامات تامینی وتربیتی کشور تصویبنامه در خصوص محل سرکنسولگری دولت جمهوری ترکمنستان
