با احراز اصالت وقفنامه که ممکن است با شهادت شهود باشد ، دعوی اعتراض به وقف مسموع نیست
رای شماره :5 - 18/6/1343
رای اکثریت هیئت عمومی دیوانعالی کشور
اعتراضات فرجامخواه بااحرازاصالت وقفنامه مستنددعوی وموادی گواهی گواهان فرجامخوانده که گواهی داده اندمداخله فرجامخواه درمورد اعراض بعنوان وقف بوده ولحاظ سایرمذکوردرحکم فرجامخواسته موثردر مقام نبوده وازحیث رعایت قانون وقواعددادرسی هم حکم مزبورخالی ازاشکال است لذاطبق قسمت اول ماده 558 قانون آئین دادرسی مدنی به اکثریت آراء ابرام میشود.
* سابقه *
پرونده :24/3510 ردیف 5 هیئت عمومی
فرجامخواه :آقای حاج میرزاعلی .....
فرجامخوانده :اداره اوقاف اصفهان
فرجامخواسته :حکم شماره 49-2/4/42شعبه 2دادگاه استان اصفهان
تاریخ ابلاغ :27/5/43
تاریخ وصول دادخواست فرجامی :1/7/42
جریان دعوی - ابتدااداره اوقاف اصفهان دادخواستی به طرفیت آقای حبیب الله بعنوان اعتراض بدرخواست ثبت نامبرده ازقریه هسته ارزیابی بمبلغ 15380ریال مستندابه رونوشت مشروحه حاج میرزاعلی ورونوشت دوبرگ رسیدحق النظاره به دادگاه شهرستان اصفهان تقدیم ودرخواست نموده که چون تحقیقات محلی نسبت به ششدانگ قریه مزبوردرپرونده دیگری که اعتراض ثبت نسبت به سهام سایراخوان خوانده بعمل آمده بامراجعه به آن پرونده تواما رسیدگی بشودوچون وکیل اداره اوقاف حاضرنشده دادخواست ابطال گردیده و درموقع تجدیدشده وپس ازدفاع خوانده وتکذیب ازمدارک دادگاه قرار رسیدگی باصالت آنهاراصادرکرده وبعلت عدم حضوروکیل اداره اوقاف برای اجرای قرارمدارک ازعداددلائل خارج گردیده ودادگاه اداره اوقاف رابه بطلان دعوی محکوم کرده است که این حکم پژوهشخواسته شده وشعبه دوم دادگاه استان اصفهان بشرح حکم شماره 44-20/6/33به استدلال اینکه "چون درمرحله نخستین ازطرف اداره اوقاف بطرفیت آقای حبیب الله بوسیله دادخواست تجدیدی علیحده اقامه گفتگوشده که درنتیجه دادنامه شماره 524 پژوهشخواسته دراین موضوع صادرگردیده ودرمرجله پژوهشی هم مستقلارسیدگی و خاتمه یافته ازاین جهت ارتباطی باپرونده کلاسه 20/15/40راجع به اداره اوقاف حاج میرزاعلی وغیره نداردتااینکه توامارای شایسته صادرگرددلذا مبادرت به صدوررای شده وباملاحظه اینکه دراثردرخواست وکیل اداره اوقاف راجع به اثبات تصرفات وقف نسبت به متصرفی حبیب الله پژوهشخوانده در املاک دهکده هسته واصالت ومفادبرگهای مستندگفتگوازرونوشت برگ وقفنامه وسایربرگهای دیگراستنادبه بازجوئی ازگواهان محلی ومقیم اصفهان شدکه قراربازجوئی محلی صادرگردیده که به هزینه اداره اوقاف اجرا گرددوطبق جریان پرونده دراثرطفره وتعلل درخواست تجدیدوقت اوقاف بازجوئی ازطرف وکلای اداره اوقاف کاشف ازعدم وجودگواهان است وبموجب درخواست وکیل پژوهشخوانده قراربازجوئی محلی ازعداددلائل اداره اوقاف خارج گردیدووکیل اداره اوقاف درجلسه اخیردادرسی به برگ بازجوئی محلی که راجع به پرونده 20/15/ح درموضوع گفتگوی اداره اوقاف بطرفیت حاج میرزاعلی وغیره تنظیم یافته استنادنموده که به مستندرونوشت برگ مزبور وپرونده نامبرده تاثیردرموضوع این گفتگونداردنظربه این که گواهی گواهان به مستنداستماع ازدیگران است وبه شهادت حسین ومشاهده گواهی نداده وبا فرض گواهی حسین هم به تنهائی مثبت وقفیت واثبات اصالت وقفنامه که اساس بنای این گفتگومی باشدنخواهدشدوبالجمله چون ازطرف پژوهشخواه دلیلی که قاطع ومثبت ووقفیت بوده باشداقامه نگردیدودراثرفقددلیل کافی بروقفیت موردگفتگودادنامه پژوهشخواسته درست بوده واستوار می شودکه ازاین حکم اداره اوقاف بطرفیت حبیب الله فرجامخواهی نموده و شعبه سوم دیوانعالی کشوربشرح رای مورح 12/10/25باستدلال اینکه (ازجمله اعتراضات فرجامی این است که اداره اوقاف نسبت به تمام ششدانگ قریه هسته اعتراض نموده ودرپرونده سایرمتقاضیان ثبت موارداستفاده بنفع فرجامخواه موجوداست که باوجودتقاضای مشارالیه دادگاه ازمراجعه به وندپره مذکورخودداری کرده است .این اعتراض ازنظرماده 307قانون آئین - دادرسی مدنی واردورسیدگی دادگاه ناقص بنظرمی رسدبنابراین باستناد ماده 559 قانون آئین دادرسی مدنی حکم فرجامخواسته شکسته می شود)که پس از نقض پرونده به شعبه اول دادگاه استان اصفهان رجوع شده آقای حاج میرزاعلی لایحه ای درتاریخ 11/4/30به دادگاه نوشته واعلام نموده که به آن شعبه ارجاع شده واداره اوقاف درمدت قانونی تقاضائی ننموده وچندسال است گذشته چون طبق سندرسمی ومعامله قطعی قائم مقام آقای میرزاحبیب الله هستم تقاضای صدورقرارسقوط دعوای اداره اوقاف نسبت به 11حبه دارم دادگاه بنامبرده اخطارنموده که رونوشت سندخریداری خودراارسال داردوپس ازوصول رونوشت سندتقاضای سقوطی که بعمل آمده رسیدگی نموده وبشرح رای مورخ 28/8/39قرار رددادخواست سقوط دعوی راصادرکرده ودرماهیت امربه لحاظ حکم دیوان عالی کشوربه وکیل اداره اوقاف گواهی داده که موارداستفاده خودرااز پرونده 2/15/4اخذنمایدودرظرف یک ماه ازتاریخ ابلاغ گواهی نامه به دفتر تسلیم داردواصل پرونده 2/15/4راپیوست کرده پس ازشنیدن اظهارات وکیل اداره اوقاف واینکه عین برگ وقفنامه ازطرف نامبرده ابرازشده ومورد ملاحظه دادگاه وآقای حاج میرزاعلی درجلسه 29/7/40قرارگرفته واستماع دفاعات آقای حاج میرزاعلی شعبه اول دادگاه استان پایان رسیدگی رااعلام و بشح حکم شماره 116-29/7/40به استدلال اینکه ."اولا-درموردایرادجانشین پژوهشخوانده که دراین جلسه اظهارداشته که جکم بدوی بنفع آقای حبیب الله صادرگردیده قطعیت یافته ودعوای استینافی علیه نامبرده اقامه دعوی نشده تاموردی برای طرح آن دراین مرجع باشداشعارمی داردکه خلاف این مطلب به حکایت پرونده ودادخواست استینافی ولایحه اعتراضی که درمهلت مقرراز طرف مرحوم محمدی وکیل اداره اوقاف درتاریخ 9/1/21تقدیم شده وضمیمه است ثابت می باشدوایرادمزبورحسب مجموع اوراق پرونده ودادنامه صادره از طرف دیوانعالی کشورمردودمی باشدثانیادرخصوص اینکه اظهارداشته است دلیل منحصربه شهادت شهودبوده واثبات وقفیت باشهادت شهودثابت نمی شوداعلام میداردکه طبق محتویات پرونده دلیل اداره اوقاف عبارت بود ازرونوشت اصل وقفنامه وغیره واستنادبه گواهی گواهان ازجهت انتساب ورقه مدرکیه واحیاناتصرفات اداره اوقاف بوده ثالثااین که نامبرده ابرازاصول استنادی راکه درتاریخ 22/5/40برای ایشان فرستاده شده خواستار گردیده است چون این اوراق فقط عبارت ازرونوشت صورتجلسه گواهی گواهان اقامه شده درپرونده شماره 2/15/40که عین پرونده ومحتویات آن درجلسه اخیر موردملاحظه قرارگرفته واوراق آن ابرازشده دیگرموردی برای خواستن اصول نبوده وعین وقفنامه که مستنددیگراداره اوقاف بوده نیزارائه شده است رابعادرخصوص اینکه نامبرده تقاضای تجدیدوقت نموده که شهودمعارض اقامه نمایدچون این تقاضاموردموافقت اداره اوقاف نیست مجوزی قانونی ندارد.خامسادرمورداینکه مشارالیه اظهارداشته که فرمان دولتی داردکه ملک راشخصاازدولت خریداری نموده زمنال آنراپرداخت کرده ودرخواست اعطای گواهی کرده تاموارداستفاده خودراازچهارپرونده گرفته وتقدیم دارداشعارمیداردکه علاوه ازاینکه این تقاضای بموقع ومقام ودرواقع بمنزله استدلال جدیداست که قابل پذیرش نیست اولاچون شماره پرونده هارابه دادگاه نداده ازاین رواجابت این درخواست مقدورنیست .امادراصل مطلب نظربه رونوشت گواهی شده عین وقفنامه مورداستنادکه صحت انتساب آن حسب گواهی وشهادت آقای سیدمهدی سلطان العلماءامام جمعه اصفهان وسیدالعراقین و حاج حسین شهشهانی وغیره ثابت ومسلم است ازطرفی عین وقفنامه وکیفیت امهای نخیلات دردادگاه موردملاحظه قرارگرفت وخودمویداصالت آن می باشد علیهذاوباتوجه به مجموع من حیث المجموع موادی سایرگواهی گواهان که در اوراق رونوشت منعکس ومندرج است ودرپرونده مربوطه نیزصورتمجلس آن موردتوجه قرارگرفته واینه ایرادات جانشین پژوهشخوانده نیزمدلل وموجه نمی باشد.نتیجه دادگاه اعتراض اداره اوقاف رانسبت به قدرالسهم مطروحه واردوضمن فسخ دادنامه موردپژوهشی رای خودرابروقفیت دوسهم مشاع از13سهم ششدانگ دهکده هسته صادرواعلام میدارد"شعبه چهارم دیوان عالی کشوربشرح رای 15/3/41باستدلال اینکه "باتوجه به اینکه پس ازنقض حکم شماره 44شعبه دوم دادگاه استان اصفهان بعلت نقص رسیدگی دادگاه استان به تقاضای وکیل اداره اوقاف فرجامخوانده گواهینامه صادرکرده تاموارداستفاده خودرااز پرونده 2/15/40اخذکندوپس ازاخذوتقدیم موارداستفاده بادادگاه با تعیین وقت جهت رسیدگی اوراق مذکورراکه رونوشت صورتجلسه گواهی گواهان بوده ضمن اختیاریه جلسه برای فرجامخواه ارسال داشته ودرجلسه فرجامخواه اظهارداشته گواهان معارضی داردونیزتقاضای اعطای گواهی نامه نموده تا موارداستفاده خودراازپرونده ثبتی وتحقق ثبت اخذوتسلیم دارداستدلال دادگاه به اینکه تقاضای اعطای گواهینامه درغیرموقع بعمل آمده ومجوز قانونی نداردوهمچنین درمورداقامه گواه معارض که این تقاضاازباب اینکه موردموافقت نماینده اداره اوقاف واقع نشده نپذیرفته است برخلاف اصول دادرسی ومحتویات پرونده می باشدبه علاوه همانطورکه فرجامخواه اعتراض نموده تصرف سابق وقف ولواینکه به ثبوت برسدتصرفات فعلی بعنوان مالکیت راازاعتبارنمی اندازددادگاه استان هم دلیلی درحکم فرجامخواسته مبنی برعقیت یاامانی بودن منشاءتصرفات فعلی فرجامخواه ویدسابق اوو انزاع عین موقفه بدون مجوزقانونی ذکرنکرده لذاحکم فرجامخواسته بعلت نقص رسیدگی طبق ماده 559 قانون آئین دادرسی مدنی شکسته می شودورسیدگی به شعبه دیگردادگاه استان اصفهان رجوع می شود"که موضوع درشعبه دوم دادگاه استان که به تصدی آقای سیدمحمدباقردادخواه رئیس شعبه وآقای رضاشیخ بهائی دادرس علی البدل تشکیل گردیداخذتوضیح ازآقای حاج میرزاعلی رادر باب تحقیق ازگواه معارض واعطای گواهینامه ضروری دانسته وتعیین وقت کرده بعدادرذیل صورتمجلس مذکورنوشته شده (ریاست دادگستری - دراین پرونده اینجانب طبق عقیده اظهارنظردارم پرونده بنظرعالی می رسدکه مستشارصالحی معرفی فرمائید-ازطرف رئیس دادگستری نوشته شده آقایان امامیان وشیخ بهائی رسیدگی فرمایند-جلسه بعدکه روز3/8/41بوده بتصدی آقایان نامبرده بالاتشکیل گردیدولیکن ازجلسه ؟/بهمن /41تاپایان رسیدگی وصدورحکم فرجامخواسته آقایان سیدمحمدباقردادخواه وآقای مرتضی ملاو دادرس انجام شده است آقای حاج میرزاعلی بموجب لایحه ای که درپاسخ اخطاریه مورخ 6/8/41داده وبه شماره 738-2/4/42ثبت شده درباره توضیح دادگاه بیان کرده یک تقاضای گواهی ازاداره تحقیق ثبت اسنادکه موارداستفاده خودرا اخذوتقدیم نمایم .دوتقاضای گواهی ازبرای اداره خالصجات مرکزکه طبق فرمان معتبردولتی وقبض بازخریدمنال قریه هسته سه دانگ خالصه وسه دانگ اربابی است ودولت فروخته ومنال رابازخریده ام سوم -گواهی برای اخذ موارداستفاده ازپرونده 10/2/4که درهمین شعبه حکم صادرشده وبه کلاسه فرجامی 14/3204درجریان است وهنوزبه دفتراسنادمرجوع نشده وبهمین جهات است که دسترسی فعلی ندارم متمنی است وقت مجددی تعیین شود.چهارم شهود معارضی که اینجانب داشته ام محکمه توجه ننموده مبادرت بصدورحکم کرده که یکی ازعلل نقض حکم دردیوان کشورهمین بوده تقاضای تعیین وقت برای اقامه شهوددارم ضمنابیان مبسوطی درباره اینکه ازمتصرف وذوالیدکه اماره تعبدی است مطالبه دلیل خلاف قانون وشرع است کرده پس ازچندجلسه تحدیدوقت در جلسه 2/4/42که وکیل آقای حاج میرزاعلی ووکیل اداره اوقاف حاضربوده اند وکیل آقای حاج علی میرزادرباب توضیح دادگاه به لایحه موکل خودکه مورخ 18/9/41بوده وبه شماره 738-2/4/42ثبت شده اشاره کرده اضافه نموده است که پرونده اولیه همراه این پرونده نیست ومعلوم نیست که دادخواست تجدیدی درمدت قانونی تقدیم شده است یاخیرازاین جهت به قبول دادخواست اعتراض میکنم اولارددادخواست تجدیدی ودرصورت عدم قبول این تقاضاانجام مستدعیات موکل راخواستارم دادگاه پس ازشنیدن اظهارات وکیل اداره اوقاف پایان رسیدگی رااعلام نموده وبشرح حکم شماره 49به استدلال اینکه "راجع به ایرادامروزوکیل پژوهشخوانده به این که دادخواست تجدیدنظر اعتراض به ثبت درخارج ازمهلت قانونی تقدیم شده است علاوه براینکه حرفی است بسیارتازه که تاکنون بهیچ وجه به بیان نیامده است باملاحظه صورت مجالس مراحل بدوی وپژوهشی همواره وکلای مشارالیه ازایرادبه قبول دادخواست انصراف جسته اندبنابراین دیگرمجالی برای توجه به ایرادمزبور نیست ووازده می شودنسبت به درخواست اقامه گواهان معارضی نیزقطع نظراز اینکه گواه معارض بایدپس ازاقامه گواهان طرف بلافاصله اقامه شودبا اتفات به اینکه شهودی ادای گواهی نموده اندومطلعین اوراق مدرکیه بوده اند وپژوهشخوانده بااینکه برای اخذتوضیح احضارگردیده حاضرنشده وتعیین نکرده است که مقصوداوازتوسل به گواه معارض اثبات چه امری است لذااین درخواست مردوداست ودرباره اعطای گواهینامه علاوه براینکه پژوهشخوانده موارداستفاده خودراصریحامعین نکرده است طبق مقررات قانون تمام دلائل بایستی دراولین لایحه که درپاسخ دادخواست پژوهش مبادله شده بعمل آمده باشدوبامراجعه به پرونده چنین درخواستی نشده است لذاقابل ترتیب اثر نیست امادرماهیت قضیه باتوجه به رونوشت وقفنامه مستنددعوی که اصالت آن احرازگردیده است وباالتفات به گواهی گواهان که دلالت داردخود پژوهشخوانده حاضردرموردگفتگوبعنوان وقف مداخله می نموده است اعتراض اداره اوقاف اصفهان واردودادنامه پژوهشی مخدوش است ولذابافسخ آن به استنادادله مذکوره حکم به وقفیت دوسهم مشاع ازسیزده سهم ششدانگ دهکده هسته اعلام می گرددبشرح بالاازاین حکم فرجامخواسته شده خلاصه اعتراضات این است که اولا- تصریح ماده 19قانون ثبت که ازقوانین آمره است وصرفنظراز ایرادوکیل واعم ازاینکه درجلسه بدوی یاجلسه دیگراظهارشده باشدخود دادگاه بایدراساتوجه نموده وتجدیددرخواست اعتراض به ثبت رادرفرجه قانونی احرازکندوبااستدلال بیوجهی ایرادبه موجبیت دادخواست اعتراض به ثبت راردنموده ومعتقدم ولووکیل اینجانب هم انصراف جسته باشد(که چنین اختیاری نداشته )موثردرمقام نبوده ورافع مسئولیت دادگاه دررسیدگی به این امرنمی باشد.وعدم توجه به آن ازمواردنقض حکم می باشدثانیا-درعین حالی که بصریح رای دادگاه این حق رابرای اینجانب قائل بوده که شهودمعارضی اقامه نمایم ومی گویدکه بایدشهودمعارض بلافاصله اقامه شودازاستماع گواهان معارض من خودداری کرده وقبل ازاستماع تمام ادله اصحاب دعوی مبادرت به صدورحکم کرده است .ثالثادرمورداعطای گواهینامه واستفاده از مواردآن درلایحه خودصریحاقیدکرده ام که گواهینامه ئی برای اخذموارد استفاده ازاداره خالصجات ومالیه وتحقیق ثبت تقاضامی کنم دادگاه اظهار نموده که موارداستفاده رامعین نکرده ام تقاضانموده به لایحه مرحله پژوهشی مراجعه شودرابعا-دراین پژونده شاهدی ازطرف اداره اوقاف اقامه نشده تا بلافاصله شاهدمعارضی اقامه شودبلکه وکیل اداره اوقاف گواهی گرفته که از پرونده دیگری موارداستفاده خودرااخذوتسلیم کندوچون ازپرونده دیگری صورتجلسه هائی رارونوشت کرده که صحت وصدق آنهااثبات نیست وبه عوض اقامه شهوددرمحکمه باحضورطبف فقط همین رونوشتهای مجهول الصحت را تسلیم نموده که دادگاه بعوض شهودپذیرفته ودررای خودسندقرارداده وبنده راازحق اقامه شهودمعارضی محروم کرده است خامساباآنکه تصریح رای همین شعبه وهمین پرونده که دردیوان کشوراظهارنظرشده به اینکه تصرفات اینجانب ملحوظ نظردادگاه واقع گرددنه اینکه دادگاه هم خودراصرفابه ثبوت وقفیت رقبه معطوف داردبازدادگاه هم خودرامصروف اثبات وقفیت نموده گواینکه این قسمت هم بشرح لوایح قدیمی ودلائل مقنن موردانکار اینجانب بوده است وبه تصرفات ممتده اینجانب توجه نکرده وخلاصه قبل از احرازغاصبانه بودن یداینجانب ویاقبل ازانزاع عین موقوفه بدون مجوز قانونی اینجانب رامحکوم نموده است .تقاضای شکستن حکم راکرده ازطرف اداره اوقاف اصفهان پاسخ رسیده است درجلسه 23/2/43مطرح گردیده پس از خواندن گزارش چون قسمت عمده استدلال واسباب حکم فرجامخواسته باحکم منقوض قبلی یکی است موضوع اصراری تشخیص وبرای طرح درهیئت عمومی به دفتر ارسال می گردد.
به تاریخ روزچهارشنبه هیجدهم شهریورماه 1343جلسه هیئت عمومی به ریاست جناب آقای محمدسروری رئیس کل دیوان عالی کشوروباحضورجناب آقای دکترعبدالحسین علی آبادی دادستان کل کشوروآقایان روساومستشاران شعب دیوان مزبورتشکیل پس ازطرح وقرائت گزارش پرونده ومطالعه اوراق لازم با کسب عقیده جناب آقای دادستان کل مبنی برابرام رای فرجامخواسته مشاوره نموده به اکثریت آراءبه شرح زیررای می دهند:
مرجع :
موازین قضائی ،ازانتشارات حسینیه ارشاد(جلد 4) صفحه 18 تا28
3
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 5
تاریخ تصویب : 1343/06/18
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
ایراد مرورزمان از طرف خواهان مجوز قانونی ندارد دعوی طلاق زوجه که بعلت عدم پرداخت نفقه اقامه شده ، چنانچه بدوا از طرف زوج تکذیب و سپس در مرحله فرجامی ادعای عدم تمکین زوجه بشود این ادعا مسموع نیست
