صدور حکم خلع ید از ملک مانع از استماع دعوی وقفیت نسبت به آن نیست
رای شماره 174-29/5/48
رای اصراری هیئت عمومی دیوان عالی کشور
رای قرارفرجامخواسته به استدلال اینکه به دعوی خلع یداز6سهم از13سهم خانه پلاک 3286بخش 2بابل سابقارسیدگی شده ومالکیت فرجامخوانده احراز گردیده ودیگردعوی وقفیت وتولیت نسبت به پلاک مزبورقابل استماع نمی باشدصحیح نیست زیرابه دلالت پرونده های استنادی واحکام صادره به موضوع وقفیت رسیدگی نشده ودادگاه باتصریح اینکه دعوی وقفیت وتولیت دعوی جداگانه ومستقل می باشدازرسیدگی به آن امتناع کرده وفقط به ادعای خلع یدرسیدگی نموده است وچون پس ازدرخواست ثبت پلاک مزبورفرجامخواه درمقام اعتراض برآمده وبعنوان متولی وقفیت پلاک موصوف راعنوان نموده واین موضوع مسبوق به رسیدگی نبوده بنابراین امتناع دادگاه ازرسیدگی به دعوی اعتراضی برثبت مجوزی نداشته وقرارفرجامخواسته وفق ماده 559 قانون آئین دادرسی مدنی باکثریت آراءشکسته می شودورسیدگی مجددبه دادگاه صادرکننده قرارمحول می گردد.
* سابقه *
هیئت عمومی دیوانعالی کشور
پرونده 10-3975
فرجامخواه (ج )
فرجامخوانده (ع )
فرجامخواسته قرار689-6/11/43دادگاه شهرستان بابل .
تاریخ قرارفرجامخواسته 9/1/44
تاریخ فرجامخواهی 21/1/44
گردش کار:در4/9/34آقای الف به وکالت ازآقای (ج )دادخواستی به خواسته ابطال عملیات ثبتی نسبت به 6سهم از13سهم ازششدانگ یک باب خانه پلاک 3286بخش 2غرب بابل مقوم به 12000ریال بطرفیت آقایان ...و...و... بانوان ...و...و...تقدیم وتوصیح داده است شش سهم از13سهم ازششدانگ از یک باب خانه پلاک 3286بخش 2غرب بابل که وقف وتحت تولیت موکل آقای (ج ) بوده وآقای (ن )مورث خواندگان بدون مجوزقانونی تقاضای ثبت خانه مذکور رابعنوان ملکیت نموده که موکلم ناگزیراقدام به واخواهی نموده وپرونده امردردادگاه بخش بابل به شماره 5/212/33تحت جریان رسیدگی است که قرار صادردر22/8/34بموکل ابلاغ شده چون (ن )خوانده اصلی فوت شده است لذابه این وسیله طبق ماده ...آئین دادرسی مدنی تجدیددادخواست علیه وارث آن مرحوم بشرح مذکوروبااستفاده ازمحتویات پرونده 15/212/33موجوده در دادگاه بخش بابل احضارخواندگان وصدورحکم به ابطال عملیات ثبتی نسبت به 6سهم از13سهم ازششدانگ یک باب خانه رادارم وتقاضادارم دستورفرمائید پرونده شماره بالاراضمیمه نماینددرموازات این دادخواست اداره اوقاف بابل بطرفیت طرفین اصلی بعنوان ثالث وارددعوی شده وتقاضای صدورحکم به وقفیت ومحکومیت (ن )رانموده است بعدازجری دادخواست وتعیین وقت برای رسیدگی درجلسه خواهان اصلی حاضرنشدولایحه هم نفرستاده لذادادگاه نسبت به خواهان اصلی بشرح قرار95-27/6/34دادخواست خواهان راباطل نسبت به دعوی واردثالث دستورتعیین جلسه داده است وخواهان اصلی باوکالت آقای (الف )دادخواست خودراتجدیدنموده ودادگاه بخش بهردوموضوع رسیدگی و بعدازتجدیدجلسات سرانجام بشرح رای 30-1/2/41خلاصه چنین رای داده است :
بامطالعه دقیق پرونده ومراجعه به مدارک تقدیمی معترض علیه (مرحوم (ن )وبعداوارث او...و...و...و...)واینکه معترض بعنوان تولیت اعتراض نموده (معترض علیه فعلی آقای (ع )که آقای فیروزیان بوکالت از طرف وی دادرسی می نماید)ملاحظه می شودکه خواهان (ج )یعنی معترض فعلی در مرحله بدوی بموجب حکم شماره 6غیابی دادگاه بخش بابل محکوم به خلع یداز6 سهم از13سهم ازیک باب خانه پلاک 3286می گرددکه نسبت به این حکم محکوم علیه غیابی اعتراض می کندودرنتیجه محکمه صلحیه درحکم حضوری 137حکم غیابی راتائیدکرده است ازاین حکم محکوم تقاضای رسیدگی پژوهشی نموده که درنتیجه دادگاه شهرستان ساری (مرجع رسیدگی پژوهشی )حکم محکمه صلحیه راتائی و استوارمی کندازاین حکم خواهان اصلی (معترض فعلی )تقاضای رسیدگی فرجامی نموده که شعبه 5دیوان عالی کشورفرجامخواهی محکوم علیه راردنموده وباوضع فعلی قضیه مختومه شدوسپس متقاضی ثبت بقیه سهم ورثه راخریداری که یک جا تقاضای ثبت نموده وفلذابه لحاظ واردنبودن اعتراض ثالث وادعای اداره اوقاف واینکه موردتقاضای ثبت وقف بدلیل آنکه درخصوص این قضیه حکم قطعی صادرشده است لذاحکم به رددعوی معترض وثالث (اوقاف )صادرمی گرددو ضمناهم معترض وهم ثالث محکومند600ریال حق الوکاله وکیل و132ریال وجه تمبرواوراق بالمناصفه درحق متقاضی ثبت بپردازند(توضیح آنکه بعدازصدور حکم 137دادگاه بخش بابل بدوامحکوم علیه تقاضای رسیدگی ازدادگاه شهرستان بابل رانموده واین دادگاه حکم 60-11/2/38حکم پژوهشخواسته راصادرنموده است ازحکم 60-11/2/38تقاضای رسیدگی فرجامی نموده که شعبه 8دیوان عالی کشوردرحکم 522-21/3/39رای دادگاه شهرستان بابل راشکسته ورسیدگی مجددرا به دادگاه شهرستان ساری محول نموده است ودادگاه شهرستان ساری بشرح حکم 70- حکم شماره 137دادگاه بخش بابل راتائیدنموده است )بالجمله بعدازصدور رای 30-1/2/41محکوم علیه (ج مدعی وقفیت )تقاضای رسیدگی پژوهشی ازحکم 30-1/2/41رانموده است ودادگاه شهرستان بابل مرجع رسیدگی پژوهشی دررای شماره 414-16/8/41به این خلاصه که (ایرادات واعتراضات پژوهشخواه بر دادنامه پژوهشخواسته واردنیست )حکم پژوهش خواسته راتائیدنموده است محکوم علیه پژوهش حکم مذکورازاین حکم 414تقاضای رسیدگی فرجامی نموده است که رسیدگی به شعبه 4دیوان عالی کشورارجاع شده وشعبه چهاردیوان عالی کشورچنین رای داده است (فرجامخواه مدعی تولیت برموقوفات به درخواست ثبت مرحوم (ن )نسبت به 6سهم از13سهم ازششدانگ یک باب خانه پلاک 3286 بعنوان آنکه جزءموقوفات مذکوراست اعتراض نموده ودادگاه بخش بابل به استدلال آنکه نسبت به این موضوع قبلاطرح دعوی شده وبموجب حکم شماره 70- 25/4/30دادگاه شهرستان ساری مرجع پژوهشی معترض دردعوی وقفیت نسبت به پلاک 3286ضمن رددعوی محکوم به خلع یداز6سهم از13سهم ملک بالاگردیده قرار رددعوی راصادرنموده درصورتیکه حکم شماره 70مورداستناددادگاه فقط حاکی است که چون دعوای وقفیت وتولیت دعوای جداگانه ومستقلی است وطرح آن در مرحله پژوهشی مجوزی نداشته قابل استماع نبوده وبه سبب مزبورردشده است بنابراین قراررددعوی اخیرفرجامخواه باستنادحکم شماره 70وتائیدشدن آن درمرحله پژوهشی صحیح نبوده وقرارفرجامخواسته باستنادماده 559 قانون آئین دادرسی مدنی شکسته می شودورسیدگی مجددبه همان دادگاه صادرکننده قراررجوع می گردد)بعدازوصول پرونده به دادگاه شهرستان بابل آن دادگاه قرارپژوهشخواسته راتائی وچنین رای صادرنموده است :
(خلاصه ادعای پژوهشخواه براین است که نامبرده دادخواستی بخواسته اعتراض به ثبت نسبت به 6سهم از13سهم ازششدانگ یک باب خانه شماره 3286 بخش 2غرب بابل بطرفیت آقای (ن )به دادگاه بخش بابل تقدیم نموده به این توضیح که سهام یادشده خانه مزبورازموقوفات مرحوم ...وتحت تولیت نام برده بوده و(ن )بدون مجوزقانونی تقاضای ثبت سهام مزبوررانموده است پژوهشخواه به استنادیک برگ رونوشت گواهی شده وقفنامه واقرارو اعتراف پژوهشخوانده دراداره کل اوقاف به وقفیت خانه مزبورمدعی و تقاضای رسیدگی وصدورحکم مقتضی رانموده پژوهشخوانده درقبال ادعای خواهان باتکذیب ازدعوی ومستندات وی اظهارداشته که بموجب آراءصادره قطعی از دادگاههای بخش وشهرستان ودیوانعالی کشورپژوهشخواه نسبت به 6سهم از13 سهم خانه موردگفتگومحکوم به خلع یدگردیده وحکم قطعی نیزبه مرحله اجرادر آمده است وباوصف موجوددرخواست ردعرضحال رانموده پس ازیک سلسله رسیدگی قرارردعرضحال تقدیمی صادروقرارمزبوردرشعبه چهاردیوان عالی کشوربه استدلال آنکه (درحکم شماره 70قیدگردیده دعوی وقفیت وتولیت دعوی جداگانه ومستقلی می باشدکه درمرحله پژوهشی طرح آن مجوزی نداشته وقابل استماع نیست )قرارفرجامخواسته راشکسته ورسیدگی مجددرابه مرجع صادر کننده قرارارجاع نموده وپس اووصول پرونده وکیل پژوهشخوانده درمقام دفاع استنادبه آراءصادرقبلی دائربه خلع یدپژوهشخواه ازملک مورددعوی نموده ومدعی گردیده که چون بدوا(ن )وبانوان ...و...و...دادخواستی به خواسته خلع یدنسبت به 6سهم از13سهم یک باب خانه واقع درخیابان شاهپور بابل بطرفیت (ج )(پژوهشخواه فعلی )به دادگاه بخش بابل تقدیم ودادگاه بخش بموجب حکم غیابی شماره 6خوانده رامحکوم به خلع یدازموردخواسته نموده و(ج )ازحکم دادگاه بخش واخواهی نموده ودادگاه دادنامه غیابی رابه موجب حکم شماره 137استوارمی نمایدازاین دادنامه دردادگاه شهرستان بابل تقاضای رسیدگی پژوهشی شده ودادگاه مذکورحکم پژوهشخواسته راتائید نموده ازاین حکم نیزتقاضای رسیدگی فرجامی می شودودیوان عالی کشوربموجب دادنامه 522-21/3/39حکم فرجامخواسته رانقض ورسیدگی مجددرابه دادگاه شهرستان ساری ارجاع می نمایدودادگاه شهرستان ساری پس ازرسیدگی نتیجه حکم شماره 137دادگاه بخش بابل رامبنی برخلع یدآقای (ج )از6سهم از13سهم خانه مورددعوی به نفع پژوهشخواندگان تائیدواین حکم پس ازطی مراحل خود قطعی واجراءگردیده سپس (ن )احدازپژوهشخواندگان باخریداری سهام سایر ورثه تقاضای ثبت 6سهم از13سهم خانه پلاک شماره 3286واقع دربخش دوغرب بابل رانموده وبشرحی که درمقدمه مذکورافتادپژوهشخواه (ج )بعنوان وقفیت ملک وتولیت خودبه تقاضای ثبت متقاضی اعتراض نموده است وکیل پژوهش خوانده به ذلائل فوق تقاضای تائی دادنامه بدوی راداردبنابه مراتب مذکور فوق والتفات به احکام صادره ازدادگاه بخش بابل ودادگاه شهرستان ساری مبنی برخلع یدپژوهشخواه ازسهام ملک مورددعوی چون فعلاپژوهشخوانده نسبت به ملک مورددعوی بعنوان خلع یدعلیه پژوهشخواه اقامه دعوی نموده ودادگاه شهرستان ساری بموجب حکم شماره 70به این استدلال (بااحرازوراثت پژوهش خواندگان نسبت به مرحوم ...مورث اصحاب دعوی واینکه خانه مورددعوی از جمله ماترک متوفی بوده که پس ازمرگ نامبرده برحسب موازین ارث بین ورثه تقسیم ودرنتیجه 6سهم از13سهم خانه پلاک مذکوررامتعلق حق پژوهش خواندگان تشخیص وحکم دادگاه بخش بابل مبنی برخلع یدازآقای (ج )از6سهم از 13سهم خانه پلاک شماره 3286بنفع پژوهشخواندگان صادرواعلام می شود)چون رسیدگی دعوی خلع یدمتفرع برمالکیت بوده ودادگاه بدوی بااحرازمالکیت پژوهش خواندگان حکم برله آنان صادروحکم مزبوربه مرحله قطعیت درآمده و بدین ترتیب برحسب احکام صادرقطعی ملک مورددعوی به ملکیت پژوهش خواندگان (خواهانهای بدوی )مستقرگردیده علیهذااعتراض پژوهشخواه به وقفیت وتولیت خوددرپلاک مرقوم قابل استماع نبوده وقرارپژوهشخواسته عیناتائیدواستوارمی شود)ازاین رای محکوم علیه تقاضای رسیدگی فرجامی نموده که رسیدگی به شعبه چهارارجاع شده است وخلاصه اعتراضات فرجامی این است :
1- بردادگاه لازم بودازجهت وقفیت واصالت وقف نامه رسیدگی بعمل آوردمع التاسف به وظیفه خودعمل ننموده است وبهدستورشعبه چهاردیوان عالی کشورترتیب اثرنداده است .
2- دادگاه شهرستان به استدلال آنکه اینجانب بموجب حکم 70دادگاه شهرستان ساری محکوم به خلع یدازخانه ای به سود(ن )گردیده ام وآن حکم قطعی شده است قراررددادخواست اینجانب راصادرنموده اسن درصورتیکه خانه مذکور13سهم بوده است وآنکه بنده محکوم به خلع یداز6سهم از13سهم باشم معلوم نیست این 6سهم همان 6سهم موردحکم خلع یداست .
3- در6سهم ازخانه موردبحث متجاوزاز70سال است به وقفیت عمل شده وحکم خلع یدموجدحق نیست وایجادمالکیت برای متقاضی نخواهدنمودتا فرجامخوانده به دعوی انتقال از(ع )خودرامالک بداندوبتواندتقاضای ثبت کند.
4- فرجامخوانده دراداره اوقاف اقراربه وقفیت 6سهم از13سهم خانه مذکورفوق نموده ودادگاه به این قرارترتیب اثرنداده است .
5- متداعین درپرونده متحدنبوده اندودادگاه شهرستان بابل قانونا نمی بایست حکم دادگاه ساری رادرحکم خودتاثیردهدازطرف وکیل فرجام خوانده لایحه جوابیه رسیده که تقاضای ابرام قرارفرجامخواسته رانموده است چون درنظرشعبه رای فرجامخواسته اصراری وقابل طرح درهیئت عمومی دیوان عالی کشوربنظررسیده پرونده به هیئت عمومی فرستاده شده است .
هیئت عمومی دیوان عالی کشوردرتاریخ 29مردادماه یک هزاروسیصدو چهل وهشت به ریاست جناب آقای عمادالدین میرمطهری ریاست کل وباحضور جناب آقای عبدالحسین علی آبادی دادستان کل کشوروجنابان آقایان روساو مستشاران شعب دیوان مزبورتشکیل گردید.پس ازطرح وقرائت گزارش وبررسی اوراق پرونده وکسب نظریه جناب آقای دادستان کل مبنی برنقض مشاوره نموده چنین رای می دهند:
مرجع :
موازین قضائی ،ازانتشارات حسینیه ارشاد(جلد 4) صفحه 440تا447
4
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 174
تاریخ تصویب : 1348/05/29
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
چنانچه اختیارات وکیل مطلق بوده و شامل تادیه دیون موکل نیز باشد در اینصورت طرح دعوی برعلیه وکیل بلامانع است هرگاه معلوم شود معامله بقصد فرار از دین واقع شده است آن معامله نافذ نیست و چکی هم که توسط بدهکار از طریق ظهرنویسی حتی از طریق یک شرکت تجاری انتقال داده شود نوعی معامله محسوب و ابطال چنین ظهرنویسی مطابق مقررات است
