×

مطابق ماده 16قانون تشکیل محاکم شرع حکم دادگاه تجدیدنظرشرع قاطع است

مطابق ماده 16قانون تشکیل محاکم شرع حکم دادگاه تجدیدنظرشرع قاطع است

مطابق-ماده-16قانون-تشکیل-محاکم-شرع-حکم-دادگاه-تجدیدنظرشرع-قاطع-است-
رای شماره : 427-26/3/45

رای اصراری هیات عمومی دیوان عالی کشور
بالحاظ جهات ودلائل مذکوردرحکم فرجامخواسته درزمینه رسیدگی دادگاه تجدیدنظرشرع که این دادگاه صرفنظرازرسیدگی دادگاه بدوی کرمانشاه خودبه موضوع اختلاف دراصل نکاح رسیدگی وحکم صادرنموده است وباتوجه به اینکه مطابق ماده 16قانون تشکیل محاکم شرع حکم دادگاه تجدیدنظرشرع قاطع است .
اعتراضات وکیل فرجامخواه موثردرمقام وقابل ملاحظه درمرحله فرجامی نیست وچون ازحیث رعایت قانون وقواعددادرسی هم اشکالی بنظرنمی رسدبا اجازه قسمت اول ماده 558 قانون آئین دادرسی مدنی حکم فرجامخواسته به اکثریت ابرام می شود.

* سابقه *
اختلاف درنکاح
قاطع بودن آراءمحکمه تجدیدنظرشرعی

بانوفخرالسادات ....درخواست صدورگواهی حصروراثت خودرااز بانوتاج الملوک خواهرابوینی خودکه درمرداد1331درکرمانشاه فوت نموده ازدادگاه بخش کرمانشاه کرده ودرجریان رسیدگی آقایان احمد....و محمدعلی ....بموجب دودادخواست اعتراض کرده وهریک مدعی شده اندکه تاج الملوک زوجه آنهابوده ،دادگاه بخش کرمانشاه به هردودادخواست اعتراض رسیدگی کرده وایرادوکیل بانوفخرالتاج رابه عدم صلاحیت دادگاه بخش ردنموده وبه این استدلال که زوجیت موردانکاروکیل متقاضی حصروراثت می باشدورسیدگی به اختلاف درامرزوجیت بادادگاه شرع است قرارارجاع به شرع صادرنموده است .
وکیل فخرالتاج ازهردوتصمیم دادگاه بخش چه ازجهت اعلام صلاحیت وچه ازجهت ارجاع بشرح پژوهشخواسته وشعبه دوم دادگاه شهرستان کرمانشاه به استنادماده 20اصلاحی قانون آئین دادرسی مدنی ومفهوم مخالف ماده 478قانون مزبورقرارهاراقابل پژوهش ندانسته ودادخواست پژوهشی راردمی نماید. براثرفرجامخواهی وکیل بانوفخرالتاج ...شعبه 4دیوان عالی کشوربه شرح رای مورخ 17/6/36نظردادگاه شهرستان کرمانشاه رادرموردقابل پژوهش نبودن قراراعلام صلاحیت صحیح دانسته ودرقسمت قارارجاع بشرع قراررد دادخواست پژوهشی راصحیح ندانسته وبانقض آن پروندرابه دادگاه صادر کننده قرارارجاع نموده است .شعبه دوم دادگاه شهرستان کرمانشاه به موجب قرارشماره 827-19/11/36اعتراض وکیل پژوهشخواه راواردندانسته وقرار ارجاع به دادگاه شرع رااستوارنموده وپس ازارجاع موضوع به دادگاه شرع کرمانشاه بشرح رای مورخ 25/5/38:(دعوی زوجیت مرحومه ملوک خانم را نسبت به احمد...ثابت ندانسته ومحکوم به ردنموده وضمنادرباب دعوی زوجیت دیگری بنام آقای محمدعلی بامرحوم ملوک خانم به استدلال اینکه چون طبق رای دیوان علی کشورجعلیت نکاحنامه آن ثابت شده ودرجریان رسیدگی بطلان آن ثابت گردیده آن دعوی رانیزمحکوم کرده است .)
شعبه اول دادگاه بخش کرمانشاه بعدازاعاده پرونده ازدادگاه شرع و ملاحظه حکم صادردادنامه های شماره 1266-28/7/38و1267-28/7/38و1268 28/7/38رابه این شرح صادرکرده :(دادگاه شرع وقوع زوجیت رابین آقای احمد وبانوتاج الملوک محقق ندانسته ونسبت به ادعای زوجیت آقای محمدعلی چون حکم مبنی برمجعول بودن سندنکاحنامه مبنی برمحکومیت آقای محمدعلی صادر گردیده دعوی زوجیت مشارالیه رانیزمردودتشخیص داده ونظربه اینکه اعتراض معترضان نسبت به حصروراثت متقاضیه ،دعوی زوجیت بامتوفیه است وبه لحاظ حصول اختلاف دراین باب دادگاه شرع بارسیدگی ادعای نامبردگان رادایربه زوجیت بامتوفات مردودتشخیص داده است وحسب گواهینامه شماره 5209-15/6/38دفتردادگاه ارجاع کننده امربه محکمه شرع ردظرف مدت قانونی نسبت به حکم صادرتقاضای تجدیدنظرنشده وحکم مرقوم قطعی بنظر می رسدعلیهذاباتوجه به ماده 16قانون محاکم شرع اعتراض نامبردگان موجه نیست ورای به ردآن صادرواعلام می دارد.وچون اعتراض دیگری به حصروراثت متقاضیه نشده ووصیتنامه نیزمنتسب به متوفیه ازطرف کسی ابرازنگردیده علیهذاشخص مرقوم درفوق (بانوفخرالتاج ....)راوارث منحصروحین الفوت تشخیص می دهدکه کلیه ماترک متوفات متعلق به مشارالیهاباشد.)
چون درجریان رسیدگی آقای احمد...فوت نموده ورثه مشارالیه بامعرفی وکیل دردعوی دخالت نموده ووکیل ورثه ازحکم دادگاه بخش شکایت پژوهشی کرده ودادگاه مرجع رسیدگی پژوهشی اعتراض وکیل پژوهشخواهان راوارد ندانسته ودادنامه پژوهشخواسته رااستوارکرده است .
براثرفرجامخواهی ورثه مرحوم آقای احمد...شعبه 6دیوان عالی کشور حکم شماره 3/2863-12/8/39رابه این شرح صادرنموده است :"بشرح محتویات پرونده پژوهشی وهکذامحتویات پرونده بدوی فرجامخواهان ازحکم محضرشرع کرمانشاه تجدیدنظرخواسته اندودادخواست تجدیدنظررابه دادگاه شهرستان کرمانشاه داده اندوحکم دادگاه بخش ازاین جهت حکم محضرشرع راقطعی شمرده که حسب گواهی دفتردادگاه بخش درموعدقانونی ازحکم محضرشرع به دفتر دادگاه بخش دادخواست تجدیدنظرداده نشده وبامسلم بودن آنکه تجدیدنظر خواسته شده می بایست تشخیص می شدکه جریان تقاضای تجدیدنظربه کجا انجامیده ومادام که این امربموجب حکم نهائی روشن نشده قطعیت حکم محضر شرع محرزنبوده واستواری حکم بدوی که به استنادقطعیت حکم محضرشرع صادرشده درمرحله پژوهشی به لحاظ نقص دررسیدگی مارالاشعارصحیح نبوده است وحکم فرجامخواسته شکسته می شودورسیدگی به شعبه دیگردادگاه شهرستان کرمانشاه ارجاع می گردد."
پس ازاعاده پرونده به دادگاه شهرستان کرمانشاه معلوم شده است که وکیل ورثه مرحوم احمد...ازحکم صادرازدادگاه شرع کرمانشاه تقاضای تجدید نظرنموده بوده ودادخواست تجدیدنظربدفتردادگاه شهرستان کرمانشاه تسلیم شده ودفترمزبوردادخواست پژوهشی راجهت اتخاذتصمیم به دادگاه تقدیم داشته واین دادگاه مقررداشته پرونده برای اجراءدستورماده 11قانون محاکم شرع به دادگاه بخش ارسال شود.پرونده به دادگاه بخش فرستاده شده و درتاریخ بیست ویکم مهرماه 1338بنظرآقای رئیس دادگاه بخش رسیده و دادگاه مزبوربعنوان اینکه دادخواست تجدیدنظربه دادگاه شهرستان تسلیم گردیده باخودداری ازاخذتصمیم مجددپرونده رابه دادگاه شهرستان برگردانده ودادگاه اخیرالذکرخودرامرجع تقدیم دادخواست تجدیدنظر واجراءتشریفاتت آن تشخیص نداده وقرارشماره 558 رابه رددادخواست صادرنموده براثرتقاضای پژوهشی وراث مرحوم احمد...شعبه دوم دادگاه استان ضمن قرارشماره 328 قراردادگاه شهرستان رااستوارساخته وبراثر فرجامخواهی ورثه مرحوم احمد...قرارمزبوردردیوان عالی کشورنقض گردیده وبااعاده پرونده به دادگاه استان مجددادادگاه مذکوردراظهارنظرقبلی خود اصرارورزیده ومجدداهمان قرارراصادرکرده وباطرح موضوع درهیئت عمومی دیوان عالی کشورقرارنقض وپرونده به دادگاه استان ارجاع گردیده ودر نتیجه بموجب قرارشماره 359-37-31/2/40قراررددادخواست تجدیدنظر فسخ وپرونده برای تعیین تکلیف به دادگاه شهرستان کرمانشاه فرستاده شده است .
سپس دادگاه شرع تهران بعنوان تجدیدنظرنسبت به حکم دادگاه شرع کرمانشاه رسیدگی وحکم شماره 140رابه این شرح صادرنموده :(بامطالعه کلیه اوراق ازدادگاه بخش وشهرستان ومحضرشرع وایرادات واجوبه آنهاوشهادت شهودوامهارونامه هاوتلگرافات وشکایتنامه ها،استهشادنامه هاو اظهارات وکلاءطرفین می نویسداولامحض توضیح تذکرمی دهدکه این امردومرحله داردیکی اجرای عقدودیگرصحت ونفوذآن که هردوقسمت موردرسیدگی قرار گرفت تازوجیت احمد...حین فوت ملوک خانم تحقیق شود،ثانیادلیلی که برای مدعیان هست قباله غیررسمی که درشب 13ذی حجه 24تحریرشده ومهری از احمدخان داردولی ازملوک خانم مهری نداردومعرف زوجه موقع استیذان برادرش عطااله است ودرتاریخ شب 15ذی حجه بامهرمرحوم آقارحیم وقوع نکاح باتوکیل برادرزوجه نوشته شده ودونفردیگروقوع عقدراپیش خودشان بدون تاریخ نوشته اندبدون تعرض به اجرای صغیه وایجاب وقبول ودوسجل دیگر که یکی به مهرمرحوم حاج آقامحمدمهدی است اعتراف نوشته اندبدون ذکرمتعلق آن وبدون تاریخ که سابقابعدازعقدبایدباشدبطورخلاصه دراین ورقه اجرا کننده صغیه وطرف ایجاب وقبول مصرح ومعلوم نیست ودرمحل وقوعی باتوکیل برادرزوجه نام برادرمصرح نمی باشدوتوکیل زوجه حضورایاغیابامذکورنیست وامهاردیگرغیرازدومهرمرحومین آقارحیم وحاج آقامحمدمهدی موردتحقیق وتفتیش واقع نشده است چون خودمدعیان به آنهانظری نداشته انداماراجع به دومهرمزبورکه به تصدیق عده ای رسیده است درچندموردمسلم الصدورهم استعمال شده است می توان گفت که این دومهرازمنتسب الیهمامی باشدواگر ازهمه نواقص مذکوروغیرمذکوروعقدنامه وایرادات دیگرغمض عین شودو فرض گرددکه این دومهرازطرف خودمرحومان مذکوران دراین ورقه بکاررفته باشدچون وکیل توکیل حضوری یاغیابی ازطرفین عقدبرای اجرای آن ابرازنشده است ورقه مزبورحضورملوک خانم راهنگام وقوع عقدنمی رساندمی توان فرض کردکه یک عقدفضولی خوانده شده باشدوعقدفضولی وقتی موثراست که بعدااز طرف ذی نفع تنفیذشودوبرای تنفیذازطرف ملوک خانم نامه مورخ 19محرم 1325 ارائه دادندکه انتساب مهراوبه ملوک خانم مسلم نیست بعلاوه مدارک مستخرجه ازآرشیووزارت امورخارجه می رساندکه ملوک خانم بلکه همه اولاد وکیل الدوله حداقل تااواخرسال 25صغیربوده اند،مخصوصانامه صفر25و تلگراف ع ل 25صفاعلی وتلگراف نامه ع 2/25سفارت عثمانی ونامه 19رع 2/25 وتلگراف ذیعقده 25کمال الدین بهبهانی این مطلب رامی رساندوتوجه امر به اینکه ممکن است نصب وقیم وتعبیربه صغاردرمدارک مزبوره ازنقطه نظر اموال باشدنه ازدواج بی وجه است بناءعلیه ورقه 19محرم 25برفرض اصالت مثمرثمرنخواهدبودواینکه ادعاءشده مرحومان مزبورچهارسال درتهران با هم زندگی کرده اندویکی ازشهوداخیرگفت یکسال درکرمانشاه وبعدادرتهران بوده اندمتکی به دلیل نیست وشهودی که اخیرااقامه گردیده که ازملوک خانم صحت وتنفیذعقدراشنیده باشندکه آنهاازاین قسمت اظهاربی اطلاعی کرده به این جهت شهادت آنهامفیدنمی باشدودرجواب اظهارنامه هم ملوک خانم وهم عطاءاله خان مراتب راتکذیب کرده اندواظهاروکیل مدعیان که اگرملوک خانم وهم عطاءاله خان مراتب راتکذیب کرده اندواظهاروکیل مدعیان که اگر ملوک خانم صغیره بوده است عاقدحاکم شرع بوده من باب ولایت اجرای عقدکرده است مردوداست چه اولااین ولایت درعقدنامه مذکورنیست ،ثانیاولایت حاکم درباب ازدواج ثابت نیست خلاصه اینکه بافرض وقوع عقدفضولی کذائی چون صغر سن ملوک خانم درتاریخ ذی حجه 24بامدارک موجوددرپرونده محرزاست وتنفیذ بعدی اوبامدارک ابرازی واظهارات شهودواظهارنامه هاثابت نمی باشدلذا نمی شودگفت که ملوک خانم حین فوت عیال مرحوم احمد...بوده است ومدعیان راشرعاحق قسم نفی العلمی برمدعی علیهاهست می توانندتقاضای حلف اورا بنمایندوبرای استفاده ازاین حق من باب جمع بیت الحقین مدت یکماه از تاریخ ابلاغ این حکم مهلت داده می شودواگرتاانقضاءمهلت مزبورتقاضائی وارددفتردادگاه کرمانشاه یادادگاه شرع نشوداین حق قطعی تلقی ووراث مرحوم احمدمحکوم بربی حقی خواهندبود.)وبعدابموجب حکم شماره 13- 15/2/42دادگاه شرع تهران مراسم سوگندهم بعمل آمده است ،سپس پرونده با ضمیمه شدن حکم دادگاه تجدیدنظربه دادگاه شهرستان کرمانشاه احاله گردیده است .
شعبه چهارم دادگاه شهرستان کرمانشاه حکم شماره 212-4/2/42رابه استدلال ذیل صادرنموده است :
اعتراض وارث مرحوم احمد...برحکم پژوهشخواسته براینکه دادگاه بخش کرمانشاه بدون توجه به تقاضای تجدیدنظرآنان ازحکم دادگاه شرع وبه استنادحکم غیرقطعی دادگاه شرع صادرگردیده واردوقانونی است لذادادنامه پژوهش خواسته ازاین جهت مخدوش است وحکم به فسخ دادنامه های شماره 1266 و1267مورخ 28/7/38شعبه اول دادگاه بخش کرمانشاه درآن قسمت که مربوط به اعتراض ورثه احمداست صادرمی شودواعتراضات ورئه محمدعلی ...به دادنامه پژوهشخواسته بدین شرح که رسیدگی دادگاه شرع بدون حضوروکیل مرحوم محمدعلی بعمل آمده وحاکم شرع کرمانشاه بابانوفخرالتاج ...قرابت نزدیک داشته ومردودبوده ومی بایستی ازرسیدگی امتناع نمایدورای دادگاه شرع کرمانشاه هم به وکیل مورث آنان ابلاغ نشده وازاین جهت مدت تقاضای تجدید نظرازحکم باقی است وتشخیص مجعولیت نکاحنامه ملازمه باردادعای زوجیت ندارددرنظردادگاه هیچیک موقعیت نداشته وواردنیست چه علاوه براینکه دلیلی براثبات وجودقرابت حاکم شرع بامتقاضیه حصروراثت اقامه وگواهی بنام تعرفه نشده بهرحال حکمی ازدادگاه شرع کرمانشاه صادرگردیده که به مورث آنان ابلاغ ومدت پژوهشخواهی (تقاضای تجدیدنظر)منقضی وآن حکم قطعی شده است وبه فرض عدم رعایت تشریفات دادرسی که ضرورت آن پس ازصدورحکم به مجعول بودن مستندات معترض ازدادگاه جنائی واینکه دلیل ومدرک دیگری برای اثبات زوجیت اقامه وابرازنشده محل تردیداست بهرتقدیرپس از قطعیت حکم ایرادات مذکورصحیح نمی باشدوقابل ترتیب اثرنیست ودرمورد عدم ابلاغ حکم دادگاه شرع کرمانشاه به وکیل محمدعلی چون حکم به شخص آقای محمدعلی ...ابلاغ شده وباقبول رویت آن حکم ازطرف نامبرده وباتوجه به اینکه وکالت عقدی است جایزواقدام موکل به موضوع وکالت وانجام کاری که دراختیاروکیل گذاشته ظاهراانصراف ازانجام آن به وسیله وکیل است چه اگر نظربه ابلاغ حکم به وکیل داشت این موضوع راذیل دادنامه قبل ازامضاءقید می نمودونظربه اینکه اصل صلاحیت معترض بوده ووکالت وصلاحیت وکیل امری است عرضی وبادادن وکالت به وکیل ازموکل سلب اختیارنمی شودلذاابلاغ حکم به آقای محمدعلی ....مانعی نداشته وازلحاظ احتساب مدت پژوهشخواهی (تجدیدنظر)موثراست ودادنامه های 427-17/2/28شعبه چهارم و378- 27/2/17شعبه سوم دیوان عالی کشورنیزمویدنظریه فوق است ،نسبت به استناد پژوهشخواهان به گواهی مطلعین علاوه براینکه گواهی بنام ونشان تعرفه نشده پس ازرسیدگی مرجع صالح رسیدگی به دعوی اختلاف درزوجیت وصدورحکم قطعی بر رددعوی زوجیت معترض توسل به گواهی دراین دادگاه موقعیت نداردموثردر موضوع نیست بنابه مراتب فوق وباتوجه به اینکه علت نقض دادنامه شماره 9 11/1/39شعبه اول دادگاه شهرستان دردیوان کشورفقط عدم توجه دادگاه به تقاضای تجدیدنظروراث احمد...ازدادنامه دادگاه شرع کرمانشاه وصدورحکم به استنادآن دادنامه غیرقطعی بوده وباارسال پرونده به دادگاه تجدیدنظر شرع واصداررای آن نقض مرتفع شده وبه دستورماده 16قانون محاکم شرع مصوب آذرماه 1310وصدورماده 391قانون آئین دادرسی مدنی بارعایت دادنامه های مورخ 25/5/38محکمه شرع کرمانشاه وشماره 140-26/10/41وشماره 13 15/2/42دادگاه تجدیدنظرشرع تهران ورای شماره 54 شعبه اول دادگاه جنائی تهران که برطبق رای شماره 2/3213-25/3/37شعبه 8 دیوان کشوردرقسمت محکومیت آقای محمدعلی ...به شش ماه حبس به اتهام استفاده ازسندمجعول ابرام شده وبامداقه وتوجه بمفادآراءمذکورکه به تفصیل وموجه ومدلل ادعای زوجیت آقایان احمد....ومحمدعلی ....رابابانوتاج الملوک ...محکمه شرع مردوددانسته ودادگاه جنائی نیزحکم به جعلیت مستندات ابرازی به آقای محمدعلی صادرنموده ونظربه مستندات ابرازی بانوفخرالتاج ...وگواهی منجزوصریح گواهان وی که باالتزام به راستگوئی وادای سوگنددرمحضردادگاه به وراثت منحصراونسبت به خواهرش بانوتاج الملوک شهادت داده اندکه برشهودوشهادت آنان اعتراض وایرادموجهی نشده وباملاحظه شناسنامه مشارالیهاوگواهی فوت بانوتاج الملوک وگواهی مالیات برارث تقدیمی وانتشارآگهی های لازمه واینکه جزآقایان احمد...ومحمدعلی کسی نسبت به ادعای وی اعتراض ننموده درنظردادگاه دعوی بانوفخرالتاج ...ثابت ومحرز است واعتراض معترضان نامبرده مردودمی باشدلذادادنامه های شماره 1266 و1267و1268مورخ 28/7/38شعبه اول دادگاه بخش درموردپژوهشخواهی وراث مرحوم محمدعلی ...عیناتاییدواستوارمی شودوباصدورحکم بررداعتراض مرحوم احمد...وراثت وحصروراثت ومرجم فخرالحاجیه دارندشناسنامه شماره 8005صادرسنبله 1298حوزه کرماشناه رانسبت به بانوتاج الملوک ... فرزندمرحوم وکیل الدوله وفخرالحاجیه دارنده شناسنامه شماره 8701صادره کرمانشاه خواهرابوینی متقاضیه گواهی می نمایدکه پس ازوضع دیون ثابته و مخارج تغسیل وتکفین وتدفین کمافرض اله ازترکه آن مرحومه استفاده نماید. این حکم به دستورماده 262قانون امورحسبی درحدودمقررات قابل فرجام است .
وراث مرحوم احمد...ازاین حکم درمدت مقررقانونی تقاضای رسیدگی فرجامی نموده واعتراضات مفصلی کرده وفتوکپی اسنادی راضمیمه لوایح نموده که شرح اعتراضات درحکم شماره 2937-21/10/43شعبه ششم دیوان عالی کشوردرج گردیده وخلاصه آن :(شرح حال حکام شرع بدوی وتجدیدنظرووکلائی که دراین کار دخالت داشته ووجوهی که دریافت داشته اندواینکه درحدودهفت میلیون تومان ازبانوتاج الملوک ماترک باقی مانده وبراثراعمال نفوذکسان مشارالیهابابودن نکاحنامه معتبرکه بین تاج الملوک ومرحوم احمد...پدر آنان تنظیم گردیده بوده ومرحوم احمد...عموزاده تاج الملوک بوده و نکاحنامه راعلماءمعتبرتصدیق نموده نددرمقام تضییع حقوق آنان برآمده اند)وذکرجریان دعوی محمدعلی ...که اورامباشرونوکرآقایان منسوبان فرجامخوانده معرفی نموده (بعنوان زوجیت تاج الملوک خانم روی تبانی باکسان فرجامخوانده وتضییع حق فرجامخواهان وبه منظورجلوه دادن اینکه ازلحاظ ثروت زیادی که تاج الملوک داشته شوهرهای متعددی برای بردن اموال اوبرایش پیداشده )وتوضیح دراطراف دادرسی محمدعلی ...دردادگاه جنائی کرمانشاه واصیل شناختن قباله نکاحیه وتشریح جریان برائت محمد علی ...ونقض حکم درشعبه 8دیوان کشوروانتخاب وکلائی ازطرف ظاهرامحمد علی ...ولی باطناازطرف رفعت السطنه ....واینکه حاکم شرع دادگاه شرع کرمانشاه پسرخاله بانوفخرالتاج بوده ویکی ازگواهان اودربرگ گواهینامه که مستنددادخواست حصروراثت قرارگرفته می باشدواینکه آقای حاکم شرع تجدیدنظرکه عنوان صلح رادرحکم خودنوشته براثرمذاکره اصلاحی ایشان خوداو رابعنوان حکم تعیین نمودم وپس ازچندی به عذراینکه قاضی محکمه است و نمی تواندقبول حکمیت نمایدوبهتراست اختیاروصلح وسازش به ایشان تسلیم ولی ایشان درخلال این صحبت هامبادرت به صدورحکم نموده واصولاباوجود قرابت بین قاضی شرع کرمانشاه بافرجامخوانده وشهادتی که مشارالیه در موضوع داده بوده وپرونده وسوابقی که دربازرسی کل کشورودادسرای استان پنجم بوده صلاحیت رسیدگی رانداشته است .)
درنتیجه شعبه ششم دیوان عالی کشورحکم مورخ 21/10/43رابه این شرح صادرنموده است :
صرفنظرازآنکه رای دادگاه تجدیدنظرشرع که موکول ومعلق به اتیان سوگندنفی العلمی ازطرف فرجامخوانده گردیده بودرای منجزوقطعی محسوب نمی شودواستنادبه چنین رائی خالی ازاشکال قانونی نیست واشکال مهم دیگر واردبرحکم فرجامخواسته این است که آقای علاالدین حاکم محکمه شرع کرمانشاه باآنکه درورقه استشهادیه مستنددرخواست انحصاروراثت فرجامخوانده نسبت به مرحوم تاج الملوک ....گواهی داده وکتبابراین معنی اظهارعقیده کرده بوده واظهارعقیده مزبوردرواقع مبنی برنفی زوجیت آن مرحومه نسبت به آقای احمد...(مورث فرجامخواهان ومعترض به درخواست انحصاروراثت ) می باشدپس ازاعتراض بردرخواست انحصاروراثت وحدوث اختلاف دراصل زوجیت وارجاع رسیدگی به اختلاف مزبوربه دادگاه شرع کرمانشاه نامبرده (آقای علاءالدین ...)بعنوان حاکم شرع دراین خصوص رسیدگی وبه صدورحکم شرعی مبادرت ورزیده است ،نظربه اینکه طبق قانون تشکیلات عدلیه وقانون محاکم شرع مصوب آذرماه 1310محکمه شرع ازمحاکم اختصاصی دادگستری است وبرحسب مستنبط ازماده 5 وتبصره ماده 6قانون محاکم شرع حکام محاکم مزبوره در صورت وجودمانع قانونی ازرسیدگی ممنوع ومردودمی باشدوطبق بند7ماده 208 قانون آئین دادرسی مدنی وجودسابقه بیان عقیده وگواهی ازمواردرددادرسی شناخته شده ودراین موردکه حاکم شرع بدی خودازگواهان بوده وکتبااداء شهادت وبیان عقیده نموده رسیدگی اوبعنوان حاکم شرع منع قانونی داشته و می بایستی ازرسیدگی امتناع کرده باشدوحکمی که باوجودمنع قانونی ازمرحله بدوی محکمه شرع صادرگردیده فاقدارزش واعتبارقانونی بوده وعلی الاصول قبل ازصدورحکم بدوی قانونی صدورحکم تجدیدنظربی موردبوده واستنادبه چنین حکمی موقعیت قانونی نداشته ازاین روحکم فرجامخواسته که به استنادحکم تجدیدنظرمزبورصادرگردیده است مخدوش ومخالف قانون شناخته می شودو حکم مزبورطبق مواد559و566 و568 قانون آئین دادرسی مدنی نقض ورسیدگی مجددبه شعبه دیگردادگاه شهرستان کرمانشاه ارجاع می گردد.
رسیدگی به شعبه سوم دادگاه شهرستان کرمانشاه رجوع گردیده واین شعبه حکم شماره 2048-15/12/43رابه شرح ذیل صادرنموده است :
اعتراض پژوهشخواهان (وراث مرحوم احمد...)برحکم پژوهشخواسته صادرازدادگاه بخش کرمانشاهان بدین عنوان که بدون توجه به تقاضای تجدید نظرآنان ازحکم دادگاه بدوی شرع صادرشده وارداست علیهذادادنامه پژوهش خواسته ازاین حیث مخدوش بوده وفسخ آن اعلام می گردد.
امادرماهیت قضیه اعم ازاینکه عنوان ممنوع بودن حاکم شرع بدوی صحیح باشدیانه چون درهرصورت مرجع رسیدگی به اعتراضات محکوم علیه شرعی مطابق مواد12لی 16ازقانون محاکم شرع محکمه تجدیدنظرشرعی است ومحاکم عمومی حق اعمال نظرورسیدگی به اعتراضاتی که برحکم شرعی اظهارشده ندارندوباتوجه به اینکه به حکایت محتویات پرونده حاکم محکمه تجدیدنظرشرع طبق قسمت 2 ازماده 16قانون محاکم شرعی عمل نموده یعنی باموثردانستن اعتراضات که از جمله عنوان ممنوع بودن حاکم بدوی شرع هم ضمن آن اظهارشده است خودمستقیمادر جلسات عدیده به ماهیت دعوی رسیدگی وسرانجام طبق رای شماره 140ضمن حکم به عدم ثبوت دعوی مرحوم احمد...وتوجه نمودن سوگندبه بانوفخرالتاج واتیان سوگندنفی العلمی ازطرف مشارالیهادرمحضردادگاه تجدیدنظرشرع نتیجتا بشرح حکم شماره 13رای قطعی برعدم ثبوت دعوی زوجیت مرحوم احمد...نسبت به مرحوم تاج الملوک ...صادرنموده واین حکم که بشرح مرقوم مبتنی برسوگند بوده طبق ماده 16ازقانون فوق الاشعارقطعی وغیرقابل شکایت درمحاکم عمومی است بنابه مراتب دادگاه موافق تکلیفی که ماده 16مرقوم معین نمده وطبق حکم شرعی صادرازدادگاه تجدیدنظرشرع مارالذکرومستنبط ازمجموع محتویات پرونده دعوی مورث پژوهشخواهان (مرحوم احمد...)رادرموردادعای زوجیت بامرحوم تاج الملوک ...غیرثابت تشخیص داده وبه ردآن حکم می نمایدوچون دعوی پژوهشی وراث مرحوم محمدعلی نیزبشرح حکم شماره 212صادرازشعبه ناحیه دیگری هم به تقاضای حصروراثت متقاضیه اعتراض نشده علیهذادادگاه وراث منحصربه فردحین الفوت مرحومه تاج الملوک ...رابانوفخرالتاج ...خواهر ابوینی آن مرحومه دانسته وحکم حصروراثت مشارالیهاراصادرواعلام می دارد وکلیه ماترک متوفیه بایستی به خانم فخرالتاج عایدگردد.
بشرح فوق ازحکم مزبورتقاضای رسیدگی شده ولایحه مفصلی درزمینه اعتراض برحکم نوشته ورونوشت واوراق دیگری هم ضمیمه نموده که درموقع رسیدی وشورملاحظه وقرائت گردیدوکیل فرجامخوانده هم درجواب اعتراضات فرجامخواهان لایحه داده واستواری حکم رادرخواست کرده است .شعبه 4دیوان کشورچنین اظهارعقیده نموده است :
(چون رای صادره اصراری است شعبه 4دیوان عالی کشورصلاحیت رسیدگی نداردورسیدگی به آن باهیئت عمومی دیوان عالی کشوراست .)
پس ازطرح موضوع درهیئت عمومی دیوان عالی کشوروقرائت گزارش پرونده ومطالعه اوراق لازم وباکسب عقیده جناب آقای دادستان کل مبنی بر ابرام رای فرجامخواسته مشاوره نموده بشرح زیررای می دهند:

مرجع :آرشیوحقوقی کیهان ازصفحه 183تا200 سال 1345چاپ 1346
مجموعه رویه قضائی کیهان آراءهیئت عمومی دیوان عالی کشور

16

نوع : نامشخص

شماره انتشار : 427

تاریخ تصویب : 1345/03/26

تاریخ ابلاغ :

دستگاه اجرایی :

موضوع :

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)

    

قانون های مرتبط

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.