صدور رای به استناد ماده 1279 ق م
تاریخ رسیدگی : 27/9/63 شماره دادنامه : 678/22
مرجع رسیدگی : شعبه 22 دیوانعالی کشور
خلاصه جریان پرونده :
در تاریخ 29/8/61 وکیل فرجامخواه به وکالت موکل خود به طرفیت فرجام خوانده دادخواستی به خواسته مطالبه نه راس گاو و گوساله مقوم به دویست و پنجاه هزار ریال به دادگاههای عمومی گرگان تقدیم داشته و توضیح داده که خوانده به ادعای مطالبه سهم الارث پدری بدون اخذ اذن و اجازه موکل در اواخر مرداد ماه سال جاری خودسرانه و عنفا تعداد نه راس گاو و گوساله متعلق به موکل را گرفته و با خود برده است در حالی که این گاوها جزء ما ترک و سهم الارث نبوده و به شخص موکل تعلق دارد علیهذا با تقدیم این دادخواست استدعا دارد ضمن رسیدگی به دلایل مشارالیها را محکوم به استرداد گاو گوساله ها نموده و خسارات دادرسی و حق الوکاله را نیز منظور نماید وکیل خواهان فتوکپی مصدق 2 برگ سند عادی را ضمیمه دادخواست موکل خود کرده و به تحقیق به گواهان نیز استناد کرده است .
پرونده در شعبه اول به جریان رسیدگی گذاشته شده و شعبه مزبور با تعیین وقت و دعوت طرفین و ابلاغ اوراق به خوانده ورود آقای … وکیل دادگستری به وکالت خوانده شروع به رسیدگی کرده و در جلسه رسیدگی مورخ 13/10/61 وکیل خوانده ضمن تکذیب دعوی خواهان اشعار داشته گاو و گوساله ادعایی به خود 46 راس گاو و گوساله داشته و به لحاظ توسل موکله به حاکم شرع و شکایت در این خصوص مشار الیه هم شرحی به آقای حجت الاسلام سید مهدی … ساکن قریه زیارت مرقوم داشته که فتوکپی آن جهت ضبط در پرونده تقدیم می شود و متعاقب آن از خواهان بابت قسمتی از ماترک اموال منقول از 46 راس گاو و گوساله 9 راس آن را در حضور نامبرده و سایر اشخاص تحویل گرفته و موکله قسمتی از سهم خود را متصرف است و ارتباطی با خواهان ندارد .
ادعای اینکه به عنوان ادعای مطالبه سهم الارث پدری 9 راس را عدوانا گرفته بر خلاف واقعه است چون طرح دعوی مطالبه سهم الارث علیه خواهان در پرونده کلاسه 61/575 مدنی شعبه دوم دادگاههای صلح گرگان صورت گرفته نامبرده پس از طرح دعوی در خصوص مطالبه سهم الارث مبادرت به طرح دعوی واهی حاضر نموده و این موضوع صرفاً برای ارعاب و تضییع حقوق موکله صورت گرفته است و عموم اهالی محل هم از تعلق 46 راس گاو و گوساله و به شرح مندرج در پرونده فوق الذکر به مرحوم رمضان مورث خواهان و موکله اطلاع کامل دارند و در خصوص اثبات آن درخواست تحقیق محلی و نیز تحقیق از جانب آقای سید مهدی … را می نماید وکیل خوانده ضمناً در پایان مدافعات خود مدارک عادی خواهان را نیز مورد تکذیب قرار داده و رد دعوی اقامه شده را با احتساب خسارت حق الوکاله درخواست کرده است . دادگاه در پایان جلسه رسیدگی فوق قرار ملاحظه پرونده استنادی وکیل خوانده را صادر کرده و در جلسه بعدی یعنی جلسه رسیدگی 18/11/61 پرونده استنادی وکیل خوانده مورد ملاحظه قرار گرفته و موارد استفاده وکیل خوانده از پرونده مزبور در صورت جلسه منعکس شده است و سپس دادگاه قرار تحقیق از شهود طرفین را صادر کرده و به وکلاء طرفین تذکر داده که گواهان موکل خود را در جلسه رسیدگی بعدی حاضر نمایند و سپس پرونده به شعبه دوم دادگاه عمومی گرگان ارجاع شده و شعبه اخیر الذکر در جلسه مورخ 14/12/61 از چهار نفر شهود معرفی شده از ناحیه وکیل خواهان و چهار نفر از شهود معارض معرفی شده از ناحیه وکیل خوانده تحقیق به عمل آورده و در پایان تحقیقات مزبور وکیل خواهان اظهار کرده علاوه بر اظهارات گواهان که تماماً ادعای موکل را ثابت کرده و معلوم و محرز شد که بانو معصومه خواهر موکل تحت عنوان مطالبه سهم الارث که از اموال شخصی موکل به زور استفاده کرده و از جو آشفته وی را تهدید کرده اند و چون بین همین برادر و خواهر دعوایی در دادگاه صلح طرح شده و تحت رسیدگی است لذا ضرورت دارد به اینکه تمام گاوها و گوساله هایی که از موکل دریافت شده با نتایج آنها عیناً تحویل موکل گردید تا پس از رسیدگی در پرونده مزبور صدای رای هر چه شرعاً و قانوناً به وی تعلق گرفت موکل آنها را تحویل وی دهد دادگاه در پایان جلسه مزبور قرار اخذ توضیح از شخص خواهان و خوانده و راجع به اینکه احشام مورد دعوی را خوانده به چه نحوه و ترتیبی به دست آورده و بر اساس چه دلیلی به اخذ همان 9 راس اکتفا کرده و چنانچه تقسیم منشا این تصرف بوده این تقسیم در کجا و به چه صورتی مورد توافق واقع و با حضور چه کسانی اعم از ورثه و اشخاص ثالث بوده است صادر کرده و پس از استماع توضیحات شخص خواهان در جلسه رسیدگی مورخ 30/1/62 (شخص خوانده در آن جلسه حضور نیافته ) که خلاصه توضیحات وی این است که بین وی و خواهرش معصومه قبلاً نزد آقایان … ـ شیخ رسول … و آقای … رئیس دادگاه مدنی خاص مذاکراتی صورت گرفته ولی به نتیجه نرسیده اند اما یک روز پسر معصومه به نام عباس … و مرتضی … و برادر عباس ( خواهر زاده دیگرش ) به نام کاظم … به زیارت کوهستان تلو آمدند و شب خانه وی مانده و در آنجا صحبت از سهم الارث شد وی که پیرمرد هست از خواهرزاده اش ترسیده و راضی شده هر چه می گوید قبول کند و از میان گاوها و گوساله های خود 6 راس گاو و 9 راس گوساله جدا کرده و بابت سهم الارث خواهرش معصومه تحویل عباس داده اما خدا می داند وقتی با پدرش زندگی می کرده جمع المال بوده و پدرش سه راس گاو بیشتر نداشته و وی با تلاش شبانه روزی به 12 راس رسانده و در حین فوت پدرش که شش سال پیش افتاده 12 راس گاو پدری داشته اند که در اختیار وی بوده و بقیه را بعداً خریده و زحمت کشیده و زیاد کرده و به تعداد 44 راس رسانده و در آن جلسه شبانه پسرش ابوالفضل و ابراهیم … حضور داشته اند که البته شب صحبتی نشده ولی عباس صبح گاوهای سهم مادرش را خواسته که او هم ترسیده و سوا کرده و داده است و اظهارات عباس … در همان جلسه مبنی بر اینکه وی ایوب … گاوهای مادرش را طیب خاطر سوا کرده به وی داده است سرانجام به شرح دادنامه فرجام خواسته چنین رای داده است « دعوی وکیل خواهان به شرح دادخواست تقدیمی مبنی بر اینکه نه راس گاو و گوساله متعلق به موکل از ناحیه خوانده عنفا و خود سرانه مورد استیلاء قرار گرفته بی وجه است زیرا به شهادت آقای سید مهدی … که از روحانیون محل و آگاه به موضوع متداعیین و دخیل در حل و فصل آنان بوده طرفین به تقسیم رمه هایشان مبادرت کرده اند و تعداد احشام موروثی هم حسب اقرار خواهان در نزد 1 و 42 راس بوده و گواهی حاج امیر… و ذبیح الله … نیز مفاداً در همین جهت اقامه شده که از لحاظ مواد 1279 ـ 1313 مکرر 1315 ـ 1316 و 1317 قانون مدنی قابل توجه است در عین حال توضیحات حاصله از ناحیه شخص خواهان در همین جلسه دادگاه نیز خود مبین عمل به قسمت است منتهی او مدعی است که از روی ترس و اکراه برای خوانده رسد قرار داده است نه به میل و رضای خود که محقق و ثابت نیست و از بینه نیز صحت آن استظهار نمی شود و همانطور که او بیان مینماید مدعی به را بابت سهم الارث خوانده مسترد نموده است و در این صورت سلطه خوانده برگله مورد بحث ناشی از سبب مملک است که به حکم ماده 36 قانون مدنی معتبر خواهد بود علی ایحال موجبی برای باز پس گرفتن خواهان به نظر نمی رسد و دعوی مطروحه به بطلان است و خواهان به پرداخت مبلغ 13750 ریال بابت حق الوکاله وکیل خوانده محکوم می شود » دادنامه مزبور در مهلت قانونی مورد فرجامخواهی وکیل خواهان بدوی قرار گرفته و خلاصه فرجامی وی این استکه گاوهای مورد خواسته بدوی با صحنه سازی و بهره وری آن جو آشفته به خصوص در روستاها تحت عنوان سهم الارث از موکل گرفته شده و سپس فرجام خوانده طبق محتویات پرونده کلاسه 575 /61 مطروحه در شعبه دوم دادگاه صلح گرگان درخواست تقدیم سهم الارث را کرده که تاکنون منتهی به صدور رای نشده عده زیادی از اهالی و معمرین و محترمین ده شهادت داده اند که گاوهای ماخوذه از موکل جزء ما ترک نبوده و متعلق به شخص موکل داشته و مسلماً مالی که بر اثر اشتباه از شخصی دریافت شود اعم از اینکه عدواناً و جبراً باشد یا با میل و رغبت بهر صورت قابل برگشت است و بر خلاف تصریح دادگاه به اینکه موکل اقرار کرده تعداد احشام موروثی 42 راس بوده در همه اوراق پرونده و استهشادیه تنظیمی موکل اعلام کرده که تعداد گاوهای مرحوم رمضان … حین الفوت سه راس بوده ولی خود آنها را به دوازده راس رسانیده و فعلاً 42 راس گاو دارد که تعدادی از آنها را خریداری کرده و فروشنده هم معلوم است که در این مورد تحقیقی به عمل نیامده است وکیل فرجام خواه سرانجام نقض دادنامه فرجام خواسته رسیدگی مجدد درخواست کرده است وکیل فرجام خوانده به اعتراضات فرجامی پاسخ داده و ابرام دادنامه صادره را درخواست کرده که لوایح طرفین هنگام شور قرائت خواهد شد پس از تکمیل فرجامی توسط دفتر دادگاه بدوی و ارسال آن به دیوان عالی کشور اینک هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل است و پس از بررسی محتویات پرونده و مشاوره به شرح زیر رای میدهد .
رای
مرجع : کتاب قانون مدنی در آئینه آراء دیوان عالی کشور - ادله اثبات دعوی – به اهتمام یداله بازگیر – چاپ اول – چاپ گیتی – 1380 – انتشارات فردوسی
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 678
تاریخ تصویب : 1363/09/27
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
اراضی شهری - معامله نسبت به اراضی موصوف تعهد به نفع شخص ثالث - در واقع خوانده قائم مقام متوفی در پرداخت بدهی وی محسوب میگردد
