مقررات تاسیس موسسات بیمه در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران
شماره 24117 / ت 22117 هـ 8/6/1379
بیمه مرکزی ایران ـ شورای عالی مناطق آذربایجان ، صنعتی جمهوری اسلامی ایران
هیات وزیران در جلسه مورخ 2/6/1379 بنا به پیشنهاد شماره 12611 مورخ 12/8/1378 بیمه مرکزی ایران و به استناد ماده 28 الحاقی به قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1378 ـ مقررات تاسیس و فعالیت موسسات بیمه در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران را به شرح زیر تصویب نمود :
فصل اول تعاریف
ماده 1 ـ در این آیین نامه واژه های زیر به جای عبارتهای مشروح به کار می رود ؛
الف ـ مناطق آزاد : مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران
ب ـ سایر نقاط کشور : کشور جمهوری اسلامی ایران به استثنای مناطق آزاد .
پ ـ منطقه : هر یک از مناطق آزاد .
ت ـ سازمان : سازمان هر یک از مناطق آزاد .
ث ـ موسسات موضوع این آیین نامه : کلیه موسسات مذکور در ماده 2 این آیین نامه .
ج ـ موسسات بیمه : موسسات بیمه ای که طبق مقررات این آیین نامه مجاز به فعالیت در منطقه می باشند .
چ ـ موسسات بیمه متقابل : موسسات بیمه ای که خدمات خود را به صورت بیمه تقابل تنها به اعضاء ارایه می نمایند .
ح ـ موسسه کارگزاری بیمه : شخص حقوقی که در مقابل دریافت کارمزد ، واسطه انجام معاملات بیمه و یا بیمه اتکایی بین طرفها بوده شغل او تنها ارایه خدمات بیمه ای باشد .
خ ـ شعبه : واحد تابعه یکی از موسسات بیمه ایرانی که در چهارچوب موضوع وظایف موسسه اصلی تحت نام و مسوولیت آن در منطقه فعالیت می کند .
د ـ نمایندگی بیمه : شخص حقیقی که بر اساس قرارداد نمایندگی با یکی از موسسات بیمه ایرانی و مقررات این آیین نامه ، انجام بخشی از موضوع و وظایف موسسه طرف قرارداد در امر بیمه را در نتطقه به عهده گرفته است .
فصل دوم ـ تاسیس
ماده 2 ـ عملیات بیمه و بیمه اتکایی در مناطق آزاد به وسیله موسساتی که بنا به پیشنهاد سازمان ، طبق مقررات این آیین نامه از بیمه مرکزی ایران مجوز دریافت داشته و به یکی از صورتهای زیر به ثبت برسند انجام خواهد شد .
1 ـ شرکت سهامی یا تعاونی بیمه ایرانی با مشارکت سهامداران حقیقی و حقوقی ایرانی و یا خارجی که کلیه سهام آن با نام باشد .
2 ـ موسسه نمایندگی و یا کارگزاری بیمه .
تبصره 1 ـ تاسیس شعبه توسط موسسات بیمه با رعایت مقررات این آیین نامه و ثبت در منطقه بلامانع است .
تبصره 1 ـ تاسیس تاسیس شعبه توسط موسسات بیمه بارعایت مقررات و این آیین نامه و ثبت در منطقه بلامانع است .
تبصره 2 ـ اعطای نمایندگی بیمه به اشخاص حقیقی با رعایت ضوابطی که به تصویب شورای عالی بیمه می رسد امکان پدیر است .
تبصره 3 ـ فعالیت شعبه ها و نمایندگی های موسسات بیمه سایر نقاط کشور در هر یک از مناطق آزاد با رعایت مقررات قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری در چهارچوب این آیین نامه و سایر ضوابط حاکم بر موسسات مزبور بلامانع است .
ماده 3 ـ موسساتی که در اجرای این آیین نامه اجازه فعالیت در منطقه دریافت می نمایند ، مجاز به عرضه بیمه برای اشخاص مقیم ، موضوعات و موارد بیمه موجود در سایر نقاط کشور و بیمه حمل و نقل کالای وارداتی به سایر نقاط کشور که قرارداد خرید آن در ایران منعقد یا اعتبار اسنادی آن در ایران باز شده است نمی باشند . عملیات بیمه اتکایی از شمول حکم این ماده مستثناست .
تبصره 1 ـ موسساتی که تنها اجازه فعالیت بیمه ای مستقیم در منطقه را دارند نمی توانند از موسسات بیمه سایر نقاط کشور بیمه اتکایی قبول نمایند .
تبصره 2 ـ موسسات بیمه می توانند نسبت به بیمه اموال و مسئولیت (غیر بیمه اشخاص ) در چهارچوب این آیین نامه و رعایت قوانین و مقررات مربوط در مناطق ویژه اقتصادی فعالیت کنند.
تبصره 3 ـ صدور بیمه نامه توسط موسسات بیمه ای مناطق آزاد برای آن دسته از موضوعات و موارد بیمه ای که از طرف موسسات بیمه ای ایرانی فعال در سایر نقاط کشور عرضه نمی شود از شمول این ماده مستثناست و فهرست این قبیل موضوعات موارد بیمه مجاز در سایر نقاط کشور برای موسسات بیمه ، توسط بیمه مرکزی ایران حداکثر ظرف 3 ماه از تاریخ تصویب این مقررات ، تهیه و به سازمانها اعلام می شود .
ماده 4 ـ حداقل سرمایه برای موسسات بیمه ، نمایندگی و کارگزاری بیمه به قرار زیر است :
1 ـ موسسات بیمه مستقیم با سرمایه حداقل پانزده میلیون ریال تشکیل می شوند که باید حداقل پنجاه درصد آن به صورت نقد پرداخت شده باشد .
2 ـ موسسات بیمه متقابل باسرمایه حداقل دویست میلیون ریال تشکیل می شوند که باید حداقل پنجاه درصد آن به صورت نقد پرداخت شده باشد .
3 ـ موسسات بیمه اتکایی با سرمایه حداقل هشتاد و پنج میلیارد ریال تشکیل می شوند که باید حداقل پنجاه درصد آن به صورت نقد و پرداخت شده باشد .
4 ـ موسسات نمایندگی و یا کارگزاری بیمه با سرمایه حداقل سیصد میلیون تشکیل می شوند که باید حداقل پنجاه درصد به صورت نقد پرداخت شده باشد .
تبصره 1 ـ هرگونه تعدیل در ارقام مندرج در این ماده هر 2 سال یکبار موکول به پیشنهاد مشترک دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و بیمه مرکزی ایران و تصویب هیات وزیران است.
تبصره 2 ـ سهامداران خارجی موسسات موضوع این آیین نامه سهم الشرکه ریالی خود را باید به ارزهای مورد قبول بانک مرکزی ایران پرداخته و یا گواهی تبدیل ارز ارایه نمایند .
تبصره 3 ـ وجوه سرمایه موضوع این ماده نزدیکی از بانکهای مورد تایید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران که ترجیحاً در مناطق آزاد دارای شعبه باشد واریز شود .
فصل سوم ـ مجوز ثبت و پروانه فعالیت
ماده 5 ـ ثبت موسسات موضوع این آیین نامه در منطقه ، موکول به ارایه مجوز ثبت که توسط بیمه مرکزی ایران صادر می شود و ثبت هرگونه تغییرات بعدی در اساسنامه ، میزان سرمایه و سهام موسساتی که به ثبت رسیده باشند موکول به ارایه موافقت بیمه مرکزی ایران است .
ماده 6 ـ برای تحصیل مجوز ثبت ، مدارک و اطلاعات زیر باید به بیمه مرکزی ایران تسلیم شود :
الف ـ اساسنامه موسسه .
ب ـ میزان سرمایه موسسه ، رسید یا گواهینامه تعهد پرداخت آن .
پ ـ سهام نقدی و غیر نقدی و نحوه پرداخت آنها .
ت ـ صورت اسامی سهامداران ، بازرسان و مدیران و تابعیت و تعداد سهام هریک از آنها .
ث ـ اسناد و مدارک و اطلاعات دیگری که معرف صلاحیت مالی و فنی موسسه و حسن شهرت مدیران آن باشد .
تبصره ـ مجوز ثبت صادر شده برای مدت 6 ماه اعتبار دارد . در صورت عدم موسسه ظرف مهلت مذکور باید مجدداً مجوز ثبت تحصیل شود .
ماده 7 ـ بیمه مرکزی ایران موظف است حداکثر ظرف 30 روز از تاریخ تسلیم آخرین مدارک و اطلاعات خواسته شده با رعایت ماده 28 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1372 ـ و مقررات این آیین نامه نظر خود را اعم از قبول یا رد تقاضا به طور کتبی به سازمان اعلام نماید .
تبصره ـ در صورتی که متقاضی به نظر اعلام شده اعتراض داشته باشد می تواند ظرف 30 روز اعتراض خود را به مجمع عمومی بیمه ایران تسلیم کند . تصمیم مجمع مزبور قطعی و لازم الاجرا است .
ماده 8 ـ بیمه مرکزی ایران با دریافت گواهی ثبت موسسه در منطقه ،پروانه فعالیت برای بیمه ارتکایی ، یک یا چند رشته بیمه مستقیم و یا هر دو صادر خواهد کرد .
فصل چهارم ـ لغو پروانه و محدود نمودن فعالیت
ماده 9 ـ پروانه فعالیت صادر شده توسط بیمه مرکزی ایران برای تمام رشته ها یا رشته های معین در موارد زیر لغو خواهد شد :
الف ـ در صورت تقاضای دارنده پروانه
ب ـ در صورتی که موسسه تا یکسال پس از صدور پروانه عملیات خود را در منطقه شروع نکرده باشد.
پ ـ در صورتی ورشکستگی موسسه .
ت ـ در صورتی که به تشخیص بیمه مرکزی ایران و تایید شورای عالی بیمه ، وضع مالی موسسه طوری باشد که نتواند به تعهدات خود عمل نماید یا ادامه فعالیت موسسه به زیان بیمه شدگان و بیمه گذاران و صاحبان حقوق آنها باشد .
ث ـ سایر موارد پیش بینی شده در این آیین نامه.
ماده 10 ـ در مواردی که موسسات موضوع این آیین نامه ، بر خلاف اساسنامه خود یا مقررات این آیین نامه یا حسب اعلام سازمان بر خلاف سایر مقررات حاکم بر این موسسات در منطقه رفتار نمایند ، به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران و تصویب شورای عالی بیمه از فعالیت در رشته یا رشته های معین یا بیمه های اتکایی به طور موقت یا دایم ممنوع خواهند شد .
ماده 11 ـ صدور و لغو پروانه فعالیت موسسات موضوع این آیین نامه یا ممنوعیت آنها از فعالیت به طور موقت و اطلاعاتی که از لحاظ حفظ منافع بیمه گذاران و بیمه شدگان صاحبان حقوق آنها لازم باشد ، به هزینه خود موسسه توسط بیمه مرکزی ایران در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه های کثیر الانتشار تهران و منطقه در دو نوبت به فاصله یکماه آگهی خواهد شد .
ماده 12 ـ در صورتی که پروانه فعالیت موسسه بیمه ای برای یک یا چند رشته بیمه یا بیمه اتکایی بطور دایم لغو شود بنا به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران و تصویب و شورای عالی بیمه ، ترتیبی اتخاذ خواهد شد که متضمن منافع بیمه گذاران ، بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنها باشد . از جمله این ترتیبات ، انتقال پرتقوی موسسه با کلیه سوابق و اسناد مربوط به حقوق و تعهدات آن به موسسه دیگری که مجاز به فعالیت در منطقه باشد خواهد بود .
فصل پنجم ـ نحوه فعالیت
ماده 13 ـ موسسات بیمه موضوع این آیین نامه موظفند حساب اندوخته های قانونی و ذخایر فنی خود را نگهدارند و نحوه بکار افتادن آنها را به صورت مشخص منعکس نمایند . انواع اندوخته های قانونی و ذخایر فنی برای هر یک از رشته های بیمه و میزان و طرز محاسبه ، همچنین ترتیب بکار انداختن این اندوخته های و ذخایر و نیز سرمایه موسسه و نحوه ارزیابی اموال منقول و غیر منقول که نماینده منابع مالی موسسات مذکور است به موجب دستور العمل هایی است که به تصویب شورای عالی بیمه می رسد .
ماده 14 ـ موسسات بیمه موضوع این آیین نامه موظفند ده درصد از کلیه معاملات بیمه ای مستقیم خود را نزد بیمه مرکزی ایران و بیمه اتکایی نمایند . بیمه مرکزی ایران در قبول یا رد اتکایی مزبور مجاز می باشد .
تبصره ـ نرخ کارمزد و سایر شرایط به موجب دستورالعملی است که به تصویب شورای عالی بیمه خواهد رسید .
ماده 15 ـ اموال موسسات بیمه موضوع این آیین نامه همچنین اندوخته ها و ذخایر مذکور در ماده 13 تضمین حقوق و مطالبات بیمه گذاران و بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنان است و در صورت انحلال یا ورشکستگی موسسه ، بیمه گذاران و بیمه شدگان و صاحبان حقوق آنان نسبت به سایر پستانکاران حق تقدم دارند .
تبصره 1 ـ در میان رشته های مختلف بیمه حق تقدم با بیمه عمر است .
تبصره 2 ـ موسسات مذکور در این ماده نمی توانند بدون موافقت قبلی بیمه مرکزی ایران اموال خود را صلح حقوق نمایند و یا به رهن واگذار کنند و یا موضوع هر نوع معامله با حق استرداد قرار دهند .
تبصره 3 ـ دفاتر اسناد رسمی موظفند هنگام انجام معاملات موضوع تبصره 2 این ماده ، مطابق بخش اخیر ماده 60 قانون تاسیس بیمه مرکزی و بیمه گری موافقتنامه بیمه مرکزی ایران را مطالبه و مفاد آن را در سند منعکس نمایند .
ماده 16 ـ موسسات بیمه موضوع این آیین نامه موظفند ترازنامه و صورت سود و زیان خود را در یکی از روزنامه های کثیر الانتشار تهران و منطقه درج نمایند .
ماده 17 ـ موسسات موضوع این آیین نامه موظفند هرگونه تغییردر سهامداران عمده ، مدیران و بازرسان (حسابرسان) موسسه را ظرف دو هفته به اطلاع بیمه مرکزی ایران برسانند.
ماده 18 ـ اشخاصی که در ایران یا درخارج از کشور به یکی از جرایم قتل ، سرقت ، خیانت در امانت ، کلاهبرداری ، صدور چک بی محل و اختلاس یا معاونت در جرایم مذکور محکوم شده باشند ، همچنین ورشکستگان به تقصیر و تقلب نمی توانند جزء موسسان با مدیران موسسات موضوع این آیین نامه باشند .
ماده 19 ـ موسسات بیمه موضوع این آیین نامه ازنظر ادغام و انتقال عملیات ، انحلال و ورشکستگی ، تابع مقررات این آیین نامه و مواد 51 الی 59 قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری می باشند .
فصل ششم ـ نظارت
ماده 20 ـ بیمه مرکزی ایران طبق مقررات این آیین نامه بر فعالیت موسسات موضوع این آیین نامه درمنطقه نظارت خواهد کرد.
ماده 21 ـ موسسات موضوع این آیین نامه حسب مورد موظفند:
الف ـ حسابها و صورتهای مالی خود را طبق نمونه ای که به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران به تایید شورای عالی بیمه میرسد تنظیم و نگهداری نمایند .
ب ـ یک نسخه از صورتهای مالی خود را که مورد رسیدگی و اظهار نظر حسابرسان تایید شده توسط سازمان حسابرسی یا حسابرسان معتبر بین المللی قرار گرفته است حداکثر ظرف 6 ماه از پایان دوره مالی به بیمه مرکزی ایران تسلیم کنند .
پ ـ صورت وضعیت عملیات بیمه ای سالانه خود را طبق نمونه ای که بیمه مرکزی ایران تهیه می کند ، تنظیم و ظرف 3 ماه از پایان دوره مربوط به بیمه مرکزی ایران تسلیم نمایند .
ت ـ سایر اطلاعات و آمار دوره ای یا موردی را که بیمه مرکزی ایران به منظور نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه لازم تشخیص دهد در اختیار این سازمان قرار دهند.
ث ـ با بازرسان اعزامی که با حکم کتبی یکی از اعضای هیات عامل بیمه مرکزی ایران و با اطلاع دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد در محل حضور پیدا می کنند همکاری نمایند و اطلاعات لازم را در اختیار آنان قرار دهند.
تبصره ـ موسسات بیمه ای که بیمه نامه های بلند مدت زندگی عرضه می نمایند ، علاوه بر رعایت ترتیبات فوق موظفند ترتیبی اتخاذ کنند تا حسابها و ذخایر فنی مربوط مورد رسیدگی و تایید محاسبه فنی مورد قبول بیمه مرکزی ایران قرار گیرد .
ماده 22 ـ حسابرسان موسسات بیمه موضوع این آیین نامه علاوه بر وظایف قانونی و حرفه ای مکلفند در گزارش نهایی خود نسبت به حسن اجرای مقررات این آیین نامه نیز اظهار نظر نمایند .
ماده 23 ـ بیمه مرکزی ایران در صورت مشاهده هرگونه تخلف موسسات موضوع این آیین نامه از مقررات مربوط ، مراتب را بطور کتبی به موسسه و سازمان اعلام مهلت مناسبی را برای رفع ایراد تعیین و ابلاغ می نماید .
در صورت عدم رفع به موقع تخلف یا تکرار تخلف ، بیمه مرکزی ایران حسب مورد و با اخطار کتبی مطابق ماده 10 این آیین نامه عمل خواهد کرد .
ماده 24 ـ ارزش خالص داراییها ( حقوق صاحبان سهام ) در موسسات بیمه موضوع این آیین نامه هیچگاه نباید از بزرگترین رقم حاصل از بندهای زیر کمتر باشد :
الف ـ نود درصد حداقل سرمایه پرداخت شده طبق مقررات این آییننامه .
ب ـ ده درصد حق بیمه های صادر شده ناخالص آخرین سال مالی ضربدر نسبت نگهداری خسارت دوره.
ج ـ چهارده و سه دهم درصد میانگین سالانه کل خسارات ایجاد شده در سه دوره مالی قبل از ضربدر نسبت نگهداری خسارت دوره.
تبصره ـ نسبت نگهداری خسارت دوره عبارت است از :
کل خسارتهای ایجاد شده پس از کسر خسارت سهم بیمه گران ارتکایی.
ماده 25 ـ در صورت عدم حصول نصابهای مندرج درماده 24 این آیین نامه ، موسسه بیمه موظف است طرح خود در خصوص نیل به نصابهای مذکور را ظرف 3 ماه از پایان مهلت مقرر برای ارایه صورت های مالی به تایید بیمه مرکزی ایران برساند در غیر این صورت بیمه مرکزی ایران طبق مقررات این آیین نامه نسبت به محدود کردن فعالیت یا لغو پروانه موسسه بیمه حسب مورد اقدام خواهد کرد . در هر حال زمان اجرای طرح ارایه شده نباید بیشتر از یکسال باشد .
ماده 26 ـ موسسات موضوعات این آیین نامه مکلفند کلیه داراییهای معرف بدهیها و ذخایر عملیات بیمه ای ، همچنین سرمایه ای و اندوخته های خودرا تنها در مناطق آزاد یا سایر نقاط کشور و نگهداری و سرمایه گذاری نمایند .
تبصره ـ نگهداری بخشی از داراییهای موضوع این ماده در خارج از کشور با تایید سازمان و موافقت بیمه مرکزی ایران مجاز است .
فصل هشتم ـ سایر مقررات
ماده 27 ـ موسسات بیمه و نمایندگانی و کارگزاران رسمی بیمه مسئول جبران خساراتی می باشند که در اجرای وظایفشان به سبب تقصیر و یا مسامحه آنها یا کارکنان به دیگران وارد آید . هر موسسه بیمه در رشته یا رشته های معینی که پروانه بیمه ندارد راساً با به وسیله نمایندگان خود قبول بیمه نماید ، مکلف به جبران خسارت زیان دیده خواهد بود .
ماده 28 ـ از عملیات اشخاصی که بدون تحصیل پروانه مبادرت به عملیات بیمه و یا بیمه اتکایی موضوع این آیین نامه نمایند ، به درخواست بیمه مرکزی ایران توسط سازمان جلوگیری به عمل آمده و به علاوه در صورت لزوم ، بیمه مرکزی ایران اشخاص مزبور را بر اساس مقررات ماده 21 ضوابط ثبت شرکتها و مالکیتهای صنعتی و معنوی در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 4/2/1374 شورای عالی مناطق آزاد ـ و سایر قوانین و مقررات مربوط از طریق مراجع ذی صلاحیت تحت پیگرد قرار خواهد داد .
ماده 29 ـ رییس شورای عالی بیمه در کلیه مواردی که اعضای شورای عالی بیمه را به منظور اتخاذ تصمیم نسبت به موضوعات مربوط به تاسیس یا فعالیت موسسات بیمه در مناطق آزاد دعوت می نماید ، از دبیرشورای عالی مناطق آزاد یا نماینده وی نیز برای شرکت در جلسه دعوت می کند در این جلسات دبیرشورای عالی مناطق آزاد یا نماینده وی نیز حق رای خواهد داشت .
ماده 30 ـ فعالیت موسسات موضوع این آیین نامه تنها تابع مقررات این آیین نامه است و درموارد پیش بینی نشده از حیث اداره امورموسسه تابع قانون تجارت و قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت خواهد بود .
ماده 31 ـ از تاریخ تصویب این آیین نامه ، کلیه مقررات مغایر با آن در منطقه لغو می شود .
معاون اول رییس جمهور ـ حسن حبیبی
نوع : آیین نامه
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1379/06/02
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
آئین نامه اجرائی جزء (2) بند (الف ) و بندهای (ب) ، (ج) و (هـ) تبصره 4 قانون بودجه سال 1379 کل کشور اصلاحیه آئین نامه اجرائی بند «ط» تبصره 9 قانون سال 1379 کل کشور
