وجودشرط انتخاب داورمرضی الطرفین درقراردادمانع ازمراجعه ذینفع به دادگاه است واگرداوردرقسمتی ازاختلاف رسیدگی کرده باشد،رسیدگی بعدی وی به قسمتی دیگرازاختلافات ناشی ازقراردادبلامانع خواهدبود
رای شماره : 663-27/4/45
رای اصراری هیات عمومی دیوان عالی کشور
قرارفرجامخواسته که بررددعوای فرجامخواه صادرگردیده بالحاظ و دلائل مذکوره درآن باقراردادمورخ 14/2/1338که درآن نوشته شده (طرفین برای احرازتخلف به تراضی آقای محمدکاظم ...رابه سمت حکم تعیین نمودندورای مشارالیه درموردتخلف هریک سندیت داشته ولازم الاجرااست )مباینتی نداردوفرضاداورمرضی الطرفین براثرمراجعه فرجامخوانده درموردتخلف فرجامخواه ازتحویل تمام نهصدتن چوب جنگلی موصوف درقراردادرسیدگی ودر این قسمت احرازتخلف نموده باشدمسقط حق مراجعه فرجامخواه به داور نامبرده نسبت به مدعای اوبشرحی که دردادخواست اولیه توضیح داده وسالب سمت واختیارداورمزبوردرزمینه رسیدگی به تخلف فرجامخوانده ازتادیه بقیه مبلغ بیست هزارریال بابت هرکامیون چوب که مدعی تحویل آنست نمی باشدبااین کیفیت اعتراضات فرجامی وکیل فرجامخواه که مالاخدشه در استنباط واستدلال دادگاه است موثردرمقام نبوده وچون ازحیث رعایت اصول وقواعددادرسی هم اشکالی که مستلزم نقض قرارباشدبنظرنمی رسدلذابه تحویز قسمت اول ماده 558 قانون آئین دادرسی مدنی قرارفرجامخواسته به اتفاق آراءابرام می شود.
* سابقه *
داوری
لزوم امتناع ازرسیدگی به وجودداورمرضی الطرفین
قبلاآقای احمد...باوکالت یکی ازوکلای دادگستری بطرفیت آقای علی حسن ...بخواسته 245هزارریال دردادگاه شهرستان تهران اقامه دعوی نموده وتوضیح داده :خوانده ضمن سندرسمی تعهدکرده که درمقابل هرکامیون چوب که موکل می فرستد20هزارریال به اوتادیه نمایدوموکل 18کامیون چوب ارسال داشته ومی بایست 360هزارریال پرداخت می گردیدکه فقط 115هزارریال پرداخت شده وبقیه راکه معادل خواسته است تادیه نکرده که بموجب این دادخواست موردمطالبه است وبهای چوبهای ارسالی جداگانه مطالبه خواهد شده ،رونوشت قراردادرسمی راپیوست دادخواست کرده وتقاضای گواهی کرده که ازبازرسی جنگلبانی وبیشه کرج رونوشت مدارک حمل چوبهاراگرفته وتقدیم نماید.رونوشت قراردادحاکی است آقای احمد...در14/2/38مبلغ چهارصد هزارریال ازآقای علی حسن ...قرض گرفته ومتعهدشده 900تن چوب جنگلی در45 بارنامه که وزن هربارنامه کمترازبیست تن نباشدتاآخرشهریورسال جاری به نام شرکت صنایع چوب تحویل آقای علی حسن ...نمایدکه مشارالیه به نرخ روز بفروشدوپس ازبرداشت مبلغ چهل هزارتومان وصدی ده ازکل قیمت بابت حق العمل مازادرابپردازدومقررشده برای هرکامیون چوب ارسالی خوانده مبلغ بیست هزارریال به خواهان درمقابل اخذرسیدبدهدوروزمحاسبه وجوه نپرداختی رابه حساب ایشان منظورداردچنانچه آقای احمد...(خواهان )در مدت مزبورازحمل چوب امتناع نموملزم است علاوه برمبلغ چهارصدهزارریال مجانابابت خسارت به خوانده بدهدوبرای احرازتخلف به تراضی آقای محمد کاظم ...رابه سمت حکم تعیین نمودندکه نظریه اودرموردتخلف هریک سندیت داشته ولازم الاجراءباشد.
براثرگواهی اعطاءشده به وکیل خواهان مشارالیه صورت حساب مربوط به همین بارنامه راکه سازمان بازرسی فرستاده بودبه دادگاه تسلیم نموده است .
ازطرف خوانده پاسخ داده نشده ولی دادگاه تحویل هیجده کامیون چوب رامحرزومدلل ندانسته وحکم به رددعوی خواهان راصادرمی نماید.
ازاین حکم شکایت پژوهشی شده تتودرقبال اعتراضات پژوهشخواه ، پژوهشخوانده اظهارنموده که طبق قراردادمدرک دعوی طرفین آقای محمد کاظم ...رابرای احرازتخلف به داوری قبول کرده اندومشارالیه باملاحظه قراردادوبارنامه های واصله در1/8/37برتخلف پژوهشخواه رای صادرکرده ونسبت به وصول موضوع رای داوراجرائیه صادرشده ووکیل خوانده توقیف اجرائیه راتقاضاکرده که درجریان رسیدگی است .
دادگاه استابن براثرایرادمزبورقراردادرددعوی پژوهشخواه رابه استدلال زیرصادرنموده است :
پژوهشخواه به ادعای اینکه طبق قراردادعمل نشده وبعدازحمل 18کامیون چوب فقط مبلغی پرداخت گردیده وازتادیه 245هزارریال امتناع کرده اقامه دعوی نموده درصورتی که طرفین درقراردادمدرکیه آقای محمدکاظم ...رابه عنوان حکم انفرادی مرضی الطرفین تعیین نموداندکه داورمزبوربه تخلف هر یک ازطرفین ازقراردادرسیدگی نمایدورای اولازم الاجراءباشدوچون امتناع پژوهشخوانده ازتادیه بقیه چوبهابه فرض صحت درحکم تخلف ازقرارمحسوب است واین اختلاف بایدازطریق داوری حل وفصل شودوموردی برای اقدام دادگاه باقی نیست لذابافسخ حکم پژوهشخواسته قراررددعوی راصاردمی نماید.
براثرفرجامخواهی وکل پژوهشخواه شعبه چهارم دیوان کشوردرجلسه 12/5/39چنین رای صادرمی کند:
قرارفرجامخواسته مخدوش است زیراادعای فرجامخواه این است که فرجامخوانده درزمینه قراردادتحویل 900تن چوب تعهدکرده که درقبال هر کامیون چوب تحویلی مبلغ بیست هزارریال بااخذرسیدبه فرجامخوانده بدهد ووی که 18کامیون چوب تحویل گرفته بیش از115هزارریال نداده است وباقی 360هزارریال درعهده اواست که بایدبدهدازقراردادستفاده نمی شودکه بین طرفین توافق شده باشدکه به این دعوی نیزبه کیفیتی که اقامه شده داوررسیدگی ونسبت بصحت وسقم آن حکم صادرنمایدبلکه چون فرجامخواه تعهدکرده چوبهای موضوع قراردادراتاآخرشهریورتحویل نمایدملتزم شده درصورت تخلف برای هرکامیون که تحویل نداده مبلغ ده هزارریال بپردازدمعلوم است موضوع داوری آقای محمدکاظم ...راجع به این قسمت وآنهم فقط برای احرازتخلف است نه رسیدگی به موادراختلاف وتعیین تکلیف نهائی چنانکه فرجامخوانده درمقام ایراداظهارداشته طرفش نسبت به انجام تعهدتخلف کرده وبه مستندتشخیص داورراجع به وجه التزام اقدام به صدوراجرائیه نموده بدون اینکه درخصوص داوری آقای محمدکاظم ...نسبت به ادعای فرجامخواه ومطالبه موردتعهد فرجامخوانده عنوان کرده باشدوچون بهرحال عنوان داوری احرازتخلف است و احرازاین معنی مستلزم سقوط تعهدفرجامخوانده وسلب حق ازفرجامخواه در مطالبه وجه موضوع تعهدچنانکه ادعاءشده نخواهدبودرسیدگی دادگاه بلامانع بوده باشکستن قرارفرجامخواسته رسیدگی به دادگاه صادرکننده قراراحاله می شودکه درماهیت دعوی رای مقتضی صادرنماید.
پس ازارجاع پرونده به شعبه هشتم دادگاه مرکز،این دادگاه به بارنامه هاورای داورمراجعه وحکم شماره 206-10/6/41رابه شرح آتی صادر می کند:(اعتراضات وکیل پژوهشخواه خلاصتااین است که پژوهشخوانده بابت قیمت 18کامیون چوب مبلغ 245هزارریال مدیون می باشدوچوبهای مزبورطبق بارنامه ومدارک استنادی ارسال شده وتحویل گردیده وبموجب قراردادمستند دعوی برای هرکامیون چوب باید20هزارریال پرداخت شودولی پژوهشخوانده برای 18کامیون چوب تحویل شده فقط 115هزارریال پرداخت نموده ومبلغ خواسته رامدیون است وفسخ حکم راتقاضانموده این اعتراضات واردوموثر نیست زیراپژوهشخوانده به دلالت بارنامه های مدرک دعوی مبالغی پرداخت نموده وحسب اظهاروکیل پژوهشخواه مبلغ 115هزارریال هم بابت چوبهای تحویلی پرداخته وطبق قراردادمدرکیه مبلغ چهارصدهزارریال نقداپرداخته وجمع این مبالغ از360هزارریال قیمت 18کامیون چوب که موردادعای پژوهشخواه است بیشتراست .2- راجع به عدم اجرای قراردادوموضوع تخلف هم داورانفرادی مرضی الطرفین بشرح پرونده های 38/406و38/452شعبه 27دادگاه شهرستان تهران رسیدگی وبه صدوررای مقتضی مبادرت کرده وچنانچه مدلول رای داورهم رعایت وبابت این دعوی احتساب شودمطالبه قیمت 18کامیون چوبهای ادعائی پژوهشخواه بیموردخواهدبودبنابه مراتب باتوجه به رای داورکه درزمینه تخلف ازاجرای قراردادصادرشده وبارعایت اینکه حسب ادعای پژوهشخواه ووکیل اوقیمت 18کامیون چوب معادل 360هزارریال و مبالغ پرداختی پژوهشخوانده بیش ازاین مبلغ می باشددعوای پژوهشخواه در مطالبه 245هزارریال بابت قیمت 18کامیون چوب صحیح نبوده وحکم پژوهش خواسته نتیجتاخالی ازاشکال بوده استوارمی شود.
براثرفرجامخواهی پژوهشخواه ازحکم مزبورشعبه 4دیوان کشوربه موضوع رسیدگی نموده ودرتاریخ 11/4/42به استدلال زیرحکم فرجامخواسته راشکسته است :(چون بموجب قراردادرسمی شماره 9237-14/3/38مدرک دعوی که دلالت داردبه اینکه فرجامخواه بااخذمبلغ چهارصدهزارریال تعهدنموده که مقدار نهصدتن چوب جنگلی درچهل وپنج بارنامه که وزن هریک کمتراز20تن نباشدتا آخرشهریور39تحویل فرجامخوانده نمایدوبه مشارالیه حق داده که آنرابه نرخ عادله روزبفروشدوپس ازبرداشت چهارصدهزارریال پرداختی وصدی ده ازکل قیمت بابت حق العمل کاری مازادرابه فرجامخواه بپردازدوضمنامقررشده که برای هریک کامیون چوب فرجامخوانده مبلغ بیست هزارریال به فرجامخواه بپردازدودرحساب محسوب نمایددعوی خواهان بدین عنوان بوده که 18کامیون چوب به فرجامخوانده تحویل داده وبایدمبلغ 360هزارریال طبق قرارداد تادیه نمایدوبیش از115هزارریال ازاین بابت بیشترنداده وخواسته را بدین لحاظ مطالبه نموده استدلال دادگاه به اینکه قیمت هرکامیون چوب بیست هزارریال بوده وجوهی که ازطرف فرجامخوانده تادیه شده زایدبرقیمت 18کامیون چوب می باشدمخالف مدلول مستنددعوای اقامه شده ازطرف فرجامخواه می باشدلذاحکم فرجامخواسته شکسته می شودورسیدگی به شعبه دیگر دادگاه استان مرکزمرجوع می گردد.)
سپس شعبه ششم دادگاه استان مرکزدرجلسه فوق العاده 13/4/43به محتویات پرونده مراجعه واخذتوضیح ازوکیل پژوهشخوانده رادرزمینه اینکه مبلغ موردمطالبه بابت چه موضوع است وهمچنین ملاحظه اصل قراردادراضروری دانسته وبدین منظوربرای روزسوم شهریورماه 43وقت تعیین کرده وتوضیحات وکیل پژوهشخواه وشخص پژوهشخوانده راشنیده وبه دادرسی خاتمه داده وقرار شماره 265-28/7/43رابه شرح زیرصادرنموده است :
ازجمله اعتراضات پژوهشخواه ایرادبه رسیدگی دادگاه بدوی باوجود داورمرضی الطرفین بوده وبنظردادگاه این ایرادوارداست زیرادرقرارداد رسمی 9137-14/2/37پس ازبیان تعهدات هریک ازطرفین درزمینه تحویل چوب وپرداخت وجه طرفین قبول نموده اندکه به تخلف هریک ازآنهاداور مرضی الطرفین (آقای محمدکاظم ...)رسیدگی کندوتردیدی نیست که امتناع پژوهشخوانده ازپرداخت بیست هزارریال درقبال حمل هرکامیون چوب به فرض ثبوت تخلف ازقراردادمحسوب ورسیدگی به آن درصلاحیت داورمرضی الطرفین بوده وچنانچه منظورازانتخاب داورمنحصرارسیدگی به تخلف پژوهشخواه از تحویل چوب درموعدمقرربوده ذکرعبارت (تخلف هریک ازطرفین )درسندرسمی فوق الذکرضرورت نداشت واصولاقبول تبعیض درموردتخلفات طرفین بی وجه وخلاف مدلول قرارداداست بنابه مراتب چون به عقیده دادگاه به این اختلاف نیزبایستی ازطریق داوری رسیدگی شودموردی برای رسیدگی دادگاه بدوی نبوده به استنادماده 515آئین دادرسی مدنی حکم پژوهشخواسته فسخ وقرارداددعوای پژوهشخواه (خواهان بدوی )صادرواعلام می شود.
بشرح فوق ازقرارمزبوردرخواست رسیدگی فرجامی شده وملخص اعتراض وکیل فرجامخواه پس ازذکرمقدمه ای این است (شعبه ششم دادگاه استان مرکز ازراه تفسیرمخالف واقع وبی اساس که ازقسمت اخیرقراردادمستنددعوی موکل نموده حکم صادرازدادگاه نخستین مبنی برعدم احرازتحویل 18کامیون چوب ازطرف موکل به فرجامخوانده راشکسته وقراردرددعوای اوراصادرکرده است وحال آنکه شعبه هشتم دادگاه مزبوردرپرونده همین دعوی به شماره 38/415 دررای مورخ 29/1/1339به استنادهمین تفسیرمخالف واقع ناصحیحی که شعبه ششم دررای فرجامخواسته کرده قراررددعوای موکل راصادرنموده وقرارمزبور طبق رای شعبه چهارم دیوان کشرونقض گردیده است ،مقصودبالاصاله طرفین از حکم منفردفقط ازحیث احرازواثبات تخلف درنتیجه عدم تحویل چوب ازطرف موکل درمدت مقررواستحقاق فرجامخوانده به مطالبه 400هزارریال فوق الذکر ووجه التزام مذکوردربالابوده وبه هیچوجه داورمشارالیه صلاحیت واختیار رسیدگی به موارداختلاف بین طرفین وقطع وفصل دعاوی آنان بریکدیگروتعیین تکلیف نهائی را(که دعوی موردبحث ازجمله آنهااست )دارانمی باشد،دلیل قطعی دیگربرصحت مراتب بالاوبی اساس بودن تفسیردادگاه استان ازقرارداد مستنددعوی عمل خودفرجامخوانده است زیرانامبرده درمقام ایراداشعارد داشته که موکل نسبت به انجام تعهدش تخلف کرده وبه مستندتشخیص داور مشارالیه راجع به وجه التزام بصدوراجرائیه اقدام نموده بدون اینکه در خصوص داوری آقای محمدکاظم نسبت به ادعای موکل وموردتعهدفرجامخوانده (راجع به پرداخت بیست هزارریال هرکامیون چوب تحویل شده )عنوانی کرده باشد،همان گونه که دررای شعبه 4دیوان عالی کشوراشعارموضوع داوری فقط احرازتخلف است واحرازاین معنی مستلزم سقوط تعهدفرجامخوانده وسلب حق ازموکل فرجامخواه درمطالبه وجه موضوع تعهدفرجامخوانده نمی باشدنظر به توضیحات بالاثابت است که تفسیردادگاه استان مرکز(شعبه ششم )ازمفاد قراردادصحیح نبوده ومعنای دیگری برخلاف صراحت سندومقصودبالاصاله امضاءکنندگان بدان داده اندازاین لحاظ طبق ماده 564ازقانون آئین دادرسی مدنی درخواست نقض قرارفرجامخواسته می شود.فرجامخوانده هم لایحه جوابیه فرستاده وضمن آن برای اثبات تخلف فرجامخواه وبدهکارنبودن به او رونوشت قبوض رسیدوجه برگهائی راارسال داشته است که درپرونده بایگانی است .
چون رای دادگاه استان اصراری بنظررسیدرسیدگی به پرونده درصلاحیت هیئت عمومی تشخیص شده است .
پس ازطرح موضوع درهیئت عمومی دیوان عالی کشوروقرائت گزارش پرونده ومطالعه اوراق لازم باکسب عقیده آقای دادستان کل مبنی برابرام رای فرجامخواسته مشاوره نموده بشرح زیررای داده اند:
مرجع :آرشیوحقوقی کیهان ازصفحه 285تا293 سال 1345چاپ 1346
مجموعه رویه قضائی کیهان آراءهیئت عمومی دیوان عالی کشور
16
نوع : نامشخص
شماره انتشار : 663
تاریخ تصویب : 1345/04/27
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
تصرف متصرف که مسبوق به معامله شرطی است معتبراست وقبول دعوی خلع یدمنوط براثبات این امراست که درانقضای مدت مقرره دراسنادشرطی ثمن معامله شرطی ازطرف مالک دریافت ومعامله شرطی فک وملک هم به تصرف مالک درآمده باشد اگر طلبکار ادعای خود را در خارج از موعد به اداره تصفیه اعلام نموده باشد اداره تصفیه مجاز بر رسیدگی به موضوع نیست و باید به دادگاه مراجعه شود تا اگر طلب احراز گردید، جزء بستانکاران شمرده شود
