ارزش ملک وماشین آلات کارخانه ملاک تعیین ارزش سهام مورد معامله نمی تواند باشد بلکه ارزش روز سهام در عرف بازار که بستگی به عوامل متعدد داشته ملاک عمل بوده است
.
تاریخ رسیدگی : 4/6/1368
شماره رای : 460/21
مرجع رسیدگی : شعبه 21دیوانعالی کشور
خلاصه جریان پرونده :
در تاریخ 13/5/1365 وکیل آقای (غ ) دادخواستی به طرفیت آقای (ش ) به خواسته ابطال و فسخ مبایعه نامه مورخ 26/1/1365بااستفاده از خیار غبن مقوم به پنج میلیون ریال واسترداد هفت فقره چک تسلیم دادگاه حقوقی یک مشهد نموده بخلاصه اعلام داشته خواهان پنج درص از کل سهام کارخانه ... را از خوانده خریداری نموده پس از معامله واطلاع از غبن متوجه گردیده ارزش واقعی پنج سهم کمتر از مبلغی است که ایشان داده است با استفاده از غبن اقدام نموده وبا مخابره تلگراف اعلام فسخ کرده است با توجه به مراتب فوق ودر نظر گرفتن مواد418 و416 قانون مدنی فسخ مبایعه نامه مورخ 16/1/1365 و استرداد چکهای پرداختی بابت معامله مزبور و ارجاع امر به کارشناس جهت تعیین قیمت واقعی سهام هنگام انجام معامله مورد تقاضاست وکالتنامه وفتوکپی هائی پیوست دادخواست شده باثبت بکلاسه 65/164 شعبه ششم وقت رسیدگی تعیین گردیده خوانده درجلسات دادگاه محاصل اظهار داشته سهام کارخانه را با آگهی در روزنامه فروخته است که هر روزنرخی دارد بالا و پائین می رود مانند ارز معتغیراست در تاریخ معامله ارزش سهام بالا بوده وبعد از چهار ماه ازتاریخ معامله خواهان مدعی غبن شده که ادعایش بلادلیل است غبن وجودندارد مورد فروش سهامی از شرکت بوده نه کارخانه به تنهایی وسهام ارزش معاملاتی جداگانه ای دارد. دادگاه نظر کارشناسی نساجی و متعاقبا" نظر کارشناس امور ساختمانی را جلب نموده پس از اظهارنظر مشاور بر رد دعوی رئیس دادگاه بشرح تصمیم مورخ 16/9/1367 و به عنوان اینکه خواهان ب راثبات غبن فاحش دلیلی پیوست دادخواست ننموده به جز ارجاع امر به کارشناس که با ارجاع امر بکارشناس ماشین آلات کارخانجات وکارشناس امور ساختمانی نظریه آنان واصل شده و ارزش معاملاتی سهام کارخانجات در بازار مانندارزثابت نیست بلکه دائما" متغیر ودر نوسان است و به طور کلی ارز سهام وموافقت اصولی در عرف بازار بستیگی به ارزش ساخاتمانی وماشین آلات و سرمایه کارخانه ندارد. در مورد تعینی ارزش سهام کارشناس رسمی وجود ندارد وبرای دادگاه مغبون بودن خواهان احراز نشده و راهی با گذشت متجاوز از دو سال برای احراز آن نیست نظر خود را بر رد دعوی خواهان ابراز داشته است. بر اثر اعتراض وکیل خواهان بنظریه مزبور پرونده در اجرای ماده 14قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک ودو بدیوان کشور ارسال بکلاسه بالا ثبت به این شعبه ارجاع شده است.
هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس ازقرائت گزارش آقای ... و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین نظر می دهند.
بشرح قرارداد مورخ 26/1/1365 پنج درصد صهام با پنجاه سهم از یک هزار سهم شرکت نساجی ... مور معامله است. ارزش ملک وماشین آلات کالرخانه ملاک تعیین ارزش سهام موردمعامله نمی تواند باشد بلکه ارزش سهام در عرف بازار که بستگی به عوامل متعدد داشته ملاک عمل بوده که دلیل بر اثبات اینکه ارزش سهام مور معامله در تاریخ تنظیم قرارداد کمتر ازمبلغ مندرج در آن بود ابراز نگردیده است تعیین ارزش سهام شرکت مزبور در بازار به هنگام تنظیم قرارداداز طریق کارشناس امان پذیر نیست به همین علت استناد خواهان به جلب نظر کارشناس به تنهائی مثبت وجود غبن نمی تواند باشد و لذانظریه استنباطی مورخ 16/9/1367 شعبه ششم دادگاه حقوقی یک مشهد از نظر نتیجه یعنی رد دعوی بلحاظ عدم ثبوت وجود غبن درفروش سهام موضوع قرارداد یاد شده تائید می شود پرونده به شعبه مزبورارسال می گردد
مرجع :
کتاب قانون مدنی در آراء دیوان عالی کشور- خیارات واحکام راجع به آن - به اهتمام یداله بازگیر - انتشارات فردوسی - چاپ اول 1379 - چاپ دریا
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 460
تاریخ تصویب : 1368/06/04
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
در تعیین مقدار غبن باید شرایط معامله نیز منظور گردد خوانده اهل محل وعالم به قیمت بوده و کسی که بعلت احتیاج به پول ملک خود را ارزانتر از قیمت واقعی بفروشد خیارفسخ نخواهد داشت
