مطالبه حق الارضی
تاریخ رسیدگی : 23/1/69
شماره دادنامه : 5/24
مرجع رسیدگی : شعبه بیست و چهار دیوان عالی کشور
خلاصه جریان پرونده :
دفتر حقوقی سازمان غله کشوردر تاریخ 21/5/64 دادخواستی به طرفیت آقای (س ) به خواسته مطالبه ارزش مبلغ پانصد مترمربع زمین و حق الارضی سالهای گذشته آن طبق نظر کارشناس تقدیم دادگاه حقوقی یک شهرستان تبریز نموده توضیح می دهد: خوانده مقدار پانصد متر مربع از اراضی ملکی سازمان غله کشور را در قصبه بستان آباد تبریز من غیرحق تصرف در آن اقدام به ایجاد ساختمان مسکونی نموده لذا تقاضای صدور رای به تادیه قیمت واقعی زمین مذکور و حق الارضی سالهای گذشته از بدو تصرفات غاصبانه تا زمان صدور و اجرای حکم طبق نظر کارشناس رسمی دارد و چنانچه خوانده حاضر به تادیه خواسته شود و در مقام سازش برآید ملک یاد شده قبل از صدور حکم دادگاه به وسیله سازمان نموده به مشارالیه منتقل خواهد شد0
خوانده در جلسه مورخ 4/8/64 دفاعا" اظهار می دارد: ادعای خواهان بی مورد است این جانب در سال 1349این ملک راکه از مستثنات اصلاحی اراضی آقای (ط) بوده به مبلغ 3200 تومان خریده ام و زمین مستقل به خودم است قباله رسمی دارم در محضر در سال 1349سند معامله تنظیم شده است کپی سند رسمی خود را متعاقبا" تقدیم خواهم کرد تقاضای رد دعوی را دارم 0
دادگاه در این جلسه مقرر می دارد وضعیت ثبتی ملک استعلام و در اخطاریه خواهان ید شده تاریخ شروع و بدو تصرف خوانده را درزمین ادعائی و مدتی را که اجرت المثل و حق الارضی زمین مورد ادعا را مطالبه می کند تعیین و برای اخذ توضیح حضوری حاضر شود0
خواهان طی لایحه مورخ 30/9/64 اعلام می دارد: بدو تاریخ تصرف خوانده دعوی در زمین مورد بحث دقیقا" معلوم نیست لیکن از مفاد صورت مجلس مورخ 13/12/53 که به وسیله آقای بخشدار و معاون پاسگاه ژاندارمری بستان آباد ونماینده اداره غله و دو نفر از ریش سفید آن محل تنظیم شده است چنین مستفاد می شود که مقرر متن تاریخ تصرف خوانده دعوی دهم اردیبهشت ماه یک هزار و سیصد و پنجاه وسه شمسی می باشد که اینکه در همان سال علیه نامبرده و سایر متصرفین قطعه زمین موصوف به دادسرای عمومی شهرستان به عنوان رفع تصرف عدوانی اعلام جرم شده است و به دلیل عفو عمومی منجر به موقوفی تعقیب شده است.
خوانده در جلسه 8/10/64نیز حاضر و اظهار می دارد اولا" در رژیم گذشته این ملک را به ما اجاره داده نموده ثانیا" 15 سال قبل در سال 1349 این ملک را از آقای (ط) خریداری کرده ایم و در این زمین نسق زراعی داریم اجاره را به ما نداده است که پی سند مالکیت خود را تقدیم می کنم این سند در دفتر49 تبریز تنظیم شده است دعوی خواهان بی مورد است یک زمین را هم به ما فروخته است.
دادگاه پرونده کیفری مربوطه را مطالبه و خلاصه ای از آن را در صورت جلسه مورخ 3/12/65 منعکس و در جلسه مورخ 7/12/65 باقیداینکه برای رسیدگی و احراز اینکه قطعه زمین مورد دعوی داخل در محدوده ملکی پلاک مورد ادعای خواهان است یا خیر در صورت مثبت خوانده آن را تصرف و احداث بنا کرده است یا نه و نیز تاریخ تصرف آنهاتوسط خوانده و رسیدگی به اظهارات خوانده قرار تحقیق محلی و معاینه محلی با جلب نظر کارشناس صادر و اعلام می دارد بالاخره پس ازبررسی پرونده ملاحظه صورت جلسه اجرای قرار و اظهارنظر کارشناس و اظهار نظر مشاور دادگاه و لوایح طرفین در تاریخ 9/12/67 به این شرح اظهارنظرمی نماید0
در خصوص دعوی سازمان غله کشور به طرفیت آقای (س ) به خواسته مطالبه ارزش مبلغ پانصد متر مربع زمین و حق الارضی سالهای گذشته قطعه متصفی خوانده از پلاک 384فرعی از13 اصلی بخش 18 تبریز بستان آباد قطعه مفروزی از پلاک 56 شرقی که مطلالبه اجرت المثل حق الارضی از 10/12/53 لغایت 21/5/54 تاریخ تقدیم دادخواست تعیین شده به ادعای اینکه تصرف خوانده در زمین مزبور ملکی خواهان غاصبانه و بدون مجوز بوده نظر به اینکه ملکیت خواهان در پلاک موصوف مطابق پاسخ استعلام وضعیت ثبتی وورثه مالکیت مستند دعوی ثابت بوده و برابر صورت جلسه 13/2/53 تنظیمی در محل و تسجیل شده به وسیله متعهدین قمع و بخشدار بستان آباد و نماینده پاسگاه ژاندارمری همچنین اقرار خوانده و صورت جلسه معاینه و تحقیق محلی و خلاصه مستخرج ازپرونده کیفری 1874/57 دادیاری تحقیق تصرف خوانده درپلاک موضوع سندمالکیت خواهان محرز و ثابت بوده و کارشناس منتخبی دادگاه به شرح نظریه بحث شده شماره 21320/3/67 متراژ قطعه متصرفی خوانده ازپلاک مورد بحث را400 مترمربع مساحتی و تعیین کرده با رعایت کلیه قرائن وعوامل مربوط قیمت آن را000/118/2 ریال تقدیم و حق الارضی سالانه آن را تا تاریخ تقدیم دادخواست در مدت مورد مطالبه 000/40 ریال برآورد نموده و اعتراض خوانده به نظر مزبور به لحاظ مغایرت با ماده 22 قانون استنباطی دادگاه به مصداق مواد 308و311و317و320 قانون مدنی متقاضی مورد صدور حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ دو میلیون و یکصد سی هزار ریال بابت بهای 400 مترمربع قطعه زمین متصرفی موضوع سند مالکیت خواهان به علاوه چهل هزار ریال حق الارضی (اجرت المثل ) زمین مزبور در وجه خواهان می باشد و نسبت به مازاد مرقوم دعوی مقرون به دلیل نبوده و نظر به مردود بودن آن است.
نظر دادگاه در تاریخ 22/12/67 به خوانده ابلاغ می شودومشارالیه در تاریخ 25/12/67نسبت به آن اعتراض می نماید پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع می گردد0 لایحه اعتراضیه هنگام شور قرائت خواهد شد0
هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای محمدحسین هاشمی عضو ممیز واوراق پرونده و نظریه دادگاه و لایحه اعتراضیه مشاوره نموده چنین رای می دهند:
اظهارنظر دادگاه در مورد محکومیت خوانده به پرداخت اجرت المثل در حق خواهان با توجه به مستندات و مبانی آن و اعدام ایراد و اعتراض موثری از ناحیه خوانده و عدم اشکالی از لحاظ رعایت اصول و مقررات دادرسی تایید می شود و امادر خصوص پرداخت بهای زمین مورد تصرف به خواهان نظر به عدم انطباق مورد باماده 311 قانون مدنی و بقاء عین ملک مورد بحث و عدم حصول نقل وانتقالی درحال حاضر اظهارنظر دادگاه واجد ایراد قضائی است پرونده جهت اقدام قانونی در این مورد به دادگاه اعاده می گردد0
مرجع :
کتاب سقوط تعهدات - ضمان قهری - به اهتمام یداله بازگیر
انتشارات فردوسی - چاپ اول 1379 - چاپ دریا
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 5
تاریخ تصویب : 1369/01/23
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
از مصادیق ماده 317ق 0م با تلف شدن عین مستاجره به هر جهت عقداجاره منفسخ می گردد و حق خسارت ناشی از تلف در فرض تعدی تفریط با مالک عین می باشد
