اشتغال و حقوق محکومین سیاسی و غیرسیاسی قبل از سال 1357
نظریه مورخ 27/2/59 مضبوط درپرونده کلاسه 3/1936/58
نظرمشورتی اداره حقوقی دادگستری جمهوری اسلامی ایران
سئوال 1 - آندسته از کارمندانیکه قبل از1357 مدت محکومیت آنان سپری و آزاد گردیده اند و سپس مجددا" مشغول خدمت شده یا برای اشتغال مجدد مراجعه مینمایند آیا حقوق ایام محکومیت آنان قابل پرداخت است یا نه ؟
2 - آندسته از محکومینی که سالها از زمان آزادی آنان گذشته و قبل از تصویب لایحه مزبور قهرا" نیز از آنان اعاده حیثیت گردیده است میتوانند جهت اشتغال مجدد مراجعه نمایند یا خیر؟
3 - محکومینی که بموجب ماده واحده آثار تبعی ناشی از محکومیت آنان زائل گردیده است تا چه تاریخ حق مراجعه جهت اشتغال مجدد خواهندداشت ؟
4 - نحوه پرداخت حقوق ایام محکومیت و حالت استخدامی درفاصله مدت پس از زمان آزادی تا تاریخ اشتغال مجدد را مشخص فرمائید0
5 - وضع استخدامی و نحوه پرداخت حقوق آن دسته از محکومینی را که تا کنون خود را معرفی ننموده اند واحتمالا" در آتیه تقاضای اشتغال مجدد خواهند کرد توضیخ فرمائید0
6 - کارکنان قراردادی که در خلال مدت قرارداد دستگیر ومحکوم گردیده اند مشمول لایحه قانونی رفع آثار محکومیتهای سیاسی خواهند بود یا نه ؟
7 - در مورد پرداخت یا عدم پرداخت حقوق ایام بازداشت مشمولین لایحه عفو عمومی متهمین و محکومان جزائی و وضع خدمتی آنان اعلام نظر فرمائید0
نظر مشورتی اداره حقوقی بشرح زیر است :
1 - در مورد آن دسته از مستخدمین که در سالهای قبل از1357 مدت محکومیت آنان سپری شده وآزادگردیده اندوسپس مجددا"مشغول خدمت شده اند، از لحاظ پرداخت حقوق شقوق مختلفی را باید در نظر گرفت :
الف - اگر این اشخاص مشمول لایحه عفو عمومی متهمان ومحکومان جزائی باشند پرداخت حقوق ایام محکومیت و غیبت به آنان مجوزی ندارد، زیرا استحقاق دریافت حقوق فرع بر اشتغال وانجام وظیفه است و هیچ مستخدمی در حال غیبت و عدم انجام وظیفه استحقاق دریافت حقوق را ندارد مگر اینکه صریحا" در قانون چنین حقی به او داده شده باشد و در موردمحکومین مجوزی وجودنداردکه به استناد آن حقوق ایام محکومیتشان پرداخت گردد0
ب - اگر این افراد مشمول لایحه قانونی رفع آثارمحکومیتهای سیاسی باشند(بارعایت تبصره اضافه شده به آن لایحه قانونی مصوب 10/11/1358)طبق تبصره 3ملحقه به قانون احتساب سابقه خدمت محکومان سیاسی مصوب 6/9/1358 ، این قبیل افراد فقط استحقاق دریفات حقوق ایام بازداشت را دارند همان حقوق ایام حبس باید به آنان پرداخت شود0
2 - در مورد محکومینی که سالها از زمان آزادی آنان گذشته و قبل از تصویب لایحه عفو عمومی به اعاده حیثیت نائل شده اند از لحاظ اشتغلا مجدد 3 حالت قابل تصور است :
الف - آنهائیکه دارای محکومیت سیاسی مشمول لایحه قانونی رفع آثار محکومیتهای سیاسی بوده اند، در مورداین افرادباتوجه به تبصره 4 لایحه قانونی راجع به الحاق چهارتبصره به لایحه قانونی احتساب سابقه خدمت محکومان سیاسی مصوب 6/9/58 درصورت احتیاج دولت ، اشتغال مجدد آنان طبق آئیننامه ای خواهد بودکه حسب مورد ازطرف وزارت دفاع ملی درمورد پرسنل نیروهای مسلح و بوسیله سازمان امورادرای واستخدامی کشوردرمورد مستخدمین کشوری تهیه میگردد
ب - آنهایی که علاوه بر حبس بهانفصال دائم از خدمات دولتی محکوم شده و خارج از شمول لایحه قانونی رفع آثارمحکومیتهای سیاسی و لایحه قانونی عفوعمومی متهمان ومحکومان جزائی میباشند، این قبیل اشخاص نمیتوانندمجددا" مشغول بخدمت شوند،زیرااعاده حیثیت تاثیری در محکومیت آنان به انفصال دائم ندارد0
ج - اشخاصیکه محکومیتشان مشمول لایحه عفوعمومی متهمان ومحکومان جزائی است ، در مورد این قبیل افراد چنانچه سازمان مربوط بخدمت آنان احتیاج داشته باشد میتواند آنانرامجددا" استخدام نماید0
3 - در مورد اینکه محکومینی که بموجب ماده واحده ،آثارتبعی ناشی از محکومیت آنان زائل گردیده است تاچه تاریخی حق مراجعه جهت اشتغال مجدد را خواهند داشت باید گفت که برای مراجعه آنان به وزراتخانه یا سازمان مربوط مدتی تعیین نشده است ولی دستگاه مربوط با توجه به آنچه قبلا" ذکر شد میتوانددرموردآنان اقدام مقتضی بعمل آورد0
4 - در مورد نحوه پرداخت حقوق ایام محکومیت وحالت استخدامی در فاصله پس از آزادی تا تاریخ اشتغال مجددبایدبین مشمولین لایحه قانونی عفو متهمان و محکومان جزائی ومشمولین لایحه قانونی رفع آثارمحکومیتهای سیاسی تفاوت قائل شد0 زیرابااینکه هیچیک ازاین محکومین استحقاق دریفات حقوق ایام پس ازآزادی تااشتغال مجدد را ندارند(چون مجوزی از برای پرداخت حقوق آن ایام وجود ندارد) در مورد محکومین مشمول لایحه رفع آثارمحکومیتهای سیاسی ، بصراحت ماده واحده لایحه قانونی احتساب سابقه خدمت محکومان سیاسی مصوب 18/5/1358 دوران عدم اشتغال محکومان سیاسی موضوع لایحه قانونی رفع آثارمحکومیت سیاسی مصوب 7/1/58 شورای انقلاب اسلامی درصورتیکه قبل از محکومیت ، مستخدم دولت بوده باشند بدون پرداخت کسور بازنشستگی جزء سوابق خدمت آنان محسوب میشود، در صورتکیه محکومین غیرسیاسی خارج ازشمول لایحه قانونی موصوف ، به لحاظ خارج بودن از خدمت دولت از امتیاز مذکور که امری استثنائی و مختص محکومین سیاسی است محروم میباشند0
5 - در مورد وضع استخدامی و نحوه پرداخت حقوق آن دسته از محکومین که تا کنون خود را معرفی ننموده اند واحتمالادرآینده تقاضای اشتغال خواهند کردباید گفتت که محکومین خارج ازشمول لایحه رفع آثارمحکومیتهای سیاسی برای مدت محکومیت وعدم اشتغال نه استحقاق دریافت حقوق دراند و نه اینکه آن مدت جزء سوابق خدمتشان محسوب میشود حالت استخدامی آنان حالت انقطاع وخروج از خدمت است 0 اما محکومین مشمول لایحه رفع آثارمحکومتیهای سیاسی ، حقوق ایام بازداشتشان را دریفات مینمایند ودوران عدم اشتغال آنان بدون پرداخت کسور بازنشستگی جزءسوابق خدمت آنان محسوب میگردد0
6 - در مورد کارکنان قراردادی که در خلال مدت قرارداد دستگیر و محکوم گردیده اند چنانچه این قبیل کارکنان مشمول لایحه رفع آثار محکومیتهای سیاسی باشند و دستگیری آنان درمدت قرار دادبوده واین قرارداد بعلت دیگری فسخ شده ،تازمان بقاءمدت قرار دادچنانچه زندانی شده باشندحقوق ایام بازداشت خودراطبق تبصره 3 ملحقه به قانون احتساب سابقه خدمت محکومان سیاسی دریافت خواهند نمود ولی بعد از انقضاء مدت قرارداد یا فسخ آن موردی ومجوزی برای پرداخت دستمزد باقی نیست و اگر مشمول لایحه رفع آثار محکومیتهای سیاسی نباشندوفقطمشمول لایحه عفوعمومی متهمان ومحکومان جزائی باشند پرداخت دستمزد به آنان بابت ایام حبس مجوزی ندارد0
7 - در مورد آن دسته از متخدمینی که دربازداشت ویادرمرحله رسیدگی بوده یا دوران محکومکیت رامیگذرانده اندوبعلت شمول عفو تقاضای اشتغال مجدد و پرداخت حقوق و مزایای ایام بازداشت یا محکومیتخود را دارند 3 شق قابل پیش بینی است :
الف - آنهائی که در جریان تحقیقات مقدماتی و قبل از صدور کیفرخواست ، بعلت زندانی بودن غیبت داشته و بااستفاده ازعفو عمومی آزاد گردیده اند، در این مورد موضوع شمول بندژماده 124 قانون استخدام کشوریست 0
ب - آنهایی که بعلت صدور کیفرخواست ، ازخدمت معلق شده وسپس قبل از محکومیت یا برائت ، بعلت شمول عفو، قرارموقوفی تعقیب درباره شان صادر شده است در مورد این افراد بایدگفت که چون پرداخت حقوق ایام تعلیق به کارمند معلق منحصرا" در صورت صدورحکم قطعی برائت اوویاموقوفی تعقیب اوبعلت مرورزمان یافوت تجویز شده و عفو عمومی نه حکم برائت است ونه موقوفی تعقیب بعلت مرور زمان یا فوت متهم ، لذا باین قبیل اشخاص نمیتوان پس از استفاده از عفو حقوق ایام بازداشت یاعدم اشتغال راپرداخت نمودولی چون بااستفاده از عفو رفع تعلیق ازآنهامیشود، مجددا"بخدمت مشغول میگردند(زیراهنوزاز خدمت اخراج نشده اند)0
ج - آنهایی که در جریان تحمل محکومیت بوده اندوباشمول عفو اجراء مجازات درباره آنان موقوف شده است ، این اشخاص بهیچوجه استحقاق دریفات حقوق ایام عدماشتغال و محکومیت راندارند و بازگشت آنان خبدمت هم در صورت احتیاج وزارتخانه یا سازمان مربوط ، بصورت استخدام مجدد خواهد بود0 (این راجع به کسانی است که از شمول لایحه قانونی رفع آثارمحکومیتهای سیاسی خارج و فقط مشمول لایحه عفوعمومی متهمان ومحکومان جزائی میباشند0)
مرجع : مجموعه نظرهای مشورتی اداره حقوقی دادگستری جمهوری اسلامی ایران درمسائل مدنی ازسال 1358 به بعد
تهیه وتنظیم : غلامرضاشهری ،امیر حسین آبادی
ناشر: روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
15
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 1936
تاریخ تصویب : 1359/02/27
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
اشتغال کارمند بازنشسته بوکالت یا مشاوره حقوقی موسسه دولتی در صورتیکه پست معینی برای آن بنوده باشد اشکالی ندارد اشتغال بکار کارمند پس از تحمل محکومیت بلامانع است
