قانون راجع به اجازه مبادله قرارداد فروش نفت و گاز و طرز اداره عملیات آن
ماده واحده - مجلس شورای ملی قرارداد ضمیمه را که قسمت اول آن مشتمل
بر پنجاه و یک ماده و دو ضمیمه مربوط به خرید و فروش نفت و گاز و طرز
اداره عملیات مشروحه در آن می باشد و به امضای ایران و شرکت ملی نفت به
عنوان طرف اول و با امضای شرکتهای مفصلالاسامی زیر:
گالف اویل کورپوریشن - سوکونی واکیوئوم کمپانی اینکورپوریتد -
استاندارداویل کمپانی - استاندارداویل کمپانی اف کالیفرنیا - ذی تکساس
کمپانی - انگلو ایران اویل کمپانی لیمیتد - ن و - ده باتافسه پترولئوم
ماتشاپای و کمپانی فرانسز دپترول . به عنوان طرفهای دوم (و با امضای
شرکتهای عامل بر طبق ماده 3 قرارداد) رسیده است و قسمت دوم آن مشتمل بر
پنج ماده مربوط به غرامت به امضای ایران و شرکت ملی نفت ایران از یک طرف
و انگلو ایرانین اویل کمپانی لیمیتد از طرف دیگر رسیده است تصویب نموده و
به دولت اجازه اجرا و مبادله قرارداد مزبور را می دهد.
کلیه قوانین و مقرراتی که با این قانون مباینت داشته باشد ملغی است .
این قانون که مشتمل بر ماده واحده و متن قرارداد ضمیمه است در جلسه روز
پنجشنبه بیست و نهم مهر ماه یک هزار و سیصد و سی سه به تصویب مجلس شورای
ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
متن قرارداد فروش نفت
متن قرارداد مشتمل بر دو قسمت است که قسمت اول آن بین ایران از طریق
دولت شاهنشاهی ایران و شرکت ملی نفت ایران (شرکتی که طبق قوانین ایران -
تشکیل یافته و وجود دارد)
به عنوان طرف های اول
و
گالف اویل کورپوریشن
NOITAROPROC LIO FLUG
(شرکتی که طبق قوانین پنسیلوانیای ممالک متحده آمریکا تشکیل یافته و وجود
دارد)
و
سوکونی واکیوئوم اویل کمپانی اینکورپوریتد
YNAPMOC LIO MUUCAV - YNOCOS
(شرکتی که طبق قوانین نیویورک ممالک متحده آمریکا تشکیل یافته و وجود
دارد)
و
استاندارد اویل کمپانی
YNAPMOC LIO DRADNATS
(شرکتی که طبق قوانین نیوجرزی ممالک متحده آمریکا تشکیل یافته و وجود
دارد)
و
استاندارد اویل کمپانی اف کالیفرنیا
AINROFILAC FO YNAPMOC LIO DRADNATS
(شرکتی که طبق قوانین دلاوار ممالک متحده آمریکا تشکیل یافته و وجود دارد)
و
ذی تکزاس کمپانی
YNAPMOC SAXET EHT
(شرکتی که طبق قوانین دلاوار ممالک متحده آمریکا تشکیل یافته و وجود دارد)
و
انگلو ایرانین اویل کمپانی لیمیتد
YNAPMOC LIO NAINARI - OLGNA
(شرکتی که طبق قوانین ممالک متحده آمریکا تشکیل یافته و وجود دارد)
و
ن.و. ده باتافسه پترولیوم ماتشاپای
JIPPAHCSTAAM MUELORTEP EHCSFAATAB ED.V.N
(شرکتی که طبق قوانین هلاند تشکیل یافته و وجود دارد)
و
کمپانی فرانسزده پترول
SELREP SED ESIACNARF EINGAPMOC
(شرکتی که طبق قوانین فرانسه تشکیل یافته و وجود دارد)
به عنوان طرفهای دوم و قسمت دوم آن بین طرفهای اول
و
انگلوایرانین اویل کمپانی لیمیتد
YNAPMOC LIO NAINARI - OLGNA
(شرکتی که طبق قوانین ممالک متحده پادشاهی تشکیل یافته و وجود دارد)
به عنوان طرف سوم منعقد می گردد.
قسمت اول قرارداد
نظر به اینکه دولت ایران و شرکت ملی نفت ایران علاقمندند که در تولید و
فروش نفت ایران افزایشی حاصل شود که منتج به حصول منافع بیشتری برای ملت
ایران از نفت مذکور گردد و از طرفی برای تولید و تصفیه و حمل و تهیه
بازار نفت مزبور به مقادیر کافی که بتوان افزایش مزبور را به حد وافی
ترقی داد سرمایه و دستگاه اداری مجرب و تخصص فنی بیشتری مورد احتیاج است .
نظر به این که شرکتهای بین المللی نفت که قانونا به عنوان طرف دوم این
قرارداد معرفی شده اند قادر و مایل هستند سرمایه مزبور و دستگاه اداری و
تخصص فنی را در اختیار بگذارند و نظر به این که شرکتهای مذکور و شرکتهای
وابسته به آنها در امور حمل و نقل و تصفیه و تسهیلات عرضه به بازار که با
مخارج بسیار در سنین متمادی در تمام دنیا برقرار نموده اند ذیعلاقه می باشند
و قادر هستند مقادیر معتنابهی از نفت ایران و مواد مشتقه آن را به
بازارهای قسمت اعظمی از دنیا برای مدت قابل توجهی به نفع مشترک ملت ایران
و خودشان عرضه دارند و نظر به این که طرفین از لحاظ تامین وجود مقدار
کافی نفت و محصولات آن برای مقاصد فوق الذکر در مدت مذکور توافق دارند که
شرکتهای نامبرده عملیات و اداره قسمتی از اموال نفتی دولت ایران و شرکت
ملی نفت ایران (ولی نه تمام آن ) به انضمام پالایشگاه آبادان را به شرح
مشروح ذیل تصدی نمایند و نظر به این که دولت ایران و شرکت ملی نفت ایران
از یک طرف و کمپانیهای نامبرده از طرف دیگر نیز در تسهیم عادلانه منافع
حاصله از محصولات و تصفیه و فروش نفت ایران که به شرح ذیل تشریح گردیده
توافق دارند و نظر به این که هر یک از طرفین به طیب خاطر وارد مذاکراتی
شده اند که منجر به این قرارداد گردیده و منظور از این مذاکرات که در محیط
دوستانه انجام شده آن بوده که از طرفی برای دولت ایران و شرکت ملی نفت
ایران بازار صدور مقدار معتنابهی نفت ایران تامین شود و موجبات افزایش
منافع مادی و سعادت مردم ایران فراهم گردد و از طرف دیگر شرکتهای مذکور
با تامین لزوم اطمینان داشته باشند که در ازای آن که منابع مالی و وسائل
خود را در راه تجدید فعالیت صنعت نفت ایران به کار می اندازند اجر عادلانه
به دست خواهند آورد و نظر به این که طرفین از لحاظ مراتب مذکور در نظر
دارند مقررات این قرارداد با صمیمیت و حسن نیت به موقع اجرا گذارده شود.
علیهذا بدینوسیله بین طرفهای اول و طرفهای دوم توافق حاصل شد:
ماده 1 - تعریفات ذیل نسبت به بعضی از اصطلاحاتی که در قسمت اول این
قرارداد مورد استفاده واقع شده است به جر در مواردی که سیاق عبارت مفهوم
دیگری اقتضا کند مربوط به محتویات همان قسمت اول خواهد بود.
الف - اصطلاح تاین قراردادت عبارت از قسمت اول و ضمیمه 1 پیوست آن می باشد.
ب - حروف لاتین COIN به معنای شرکت ملی نفت ایران و حروف لاتین COI به
معنای شرکت نفت ایران می باشد.
ج - اعضا کنسرسیوم به معنای طرفهای دوم هر کس که طبق ماده 39 این قرارداد
طرف فروش یا واگذاری یا انتقال قرار گیرد می باشد.
د - تشرکت اکتشاف و تولیدت به معنای شرکت اکتشاف و تولید نفت ایران
می باشد.
IRAANSE AARDOLIE EXPLORATIE EN PRODUCTIE MAATS.
.V.N.JIPPAHC
ه - تشرکت تصفیه ت عبارت است از شرکت تصفیه نفت ایران .
.Y.N JIPPAHCSTAAM EGANIFFAR EILODRAA ESMAARI
و - تشرکتهای عامل ت به معنای شرکت اکتشاف و تولید و شرکت تصفیه می باشد.
ز - تشرکتهای بازرگانی ت واجد معنایی که در ماده 18 این قرارداد ذکر شده
است می باشد.
ح - تناحیه عملیات ت عبارت از ناحیه ای است که در مواقع مختلف به موجب
مقررات مواد 2 و 49 این قرارداد مشمول و موضوع این قرارداد شناخته می شود.
ط - تنفت خام ت عبارت است از نفت خام طبیعی - آسفالت (به استثنای آسفالتی
که توسط اشخاص دیگری غیر از شرکت ملی نفت ایران در تاریخ اجرا یا قبل از
آن از معادن استخراج می شود) و کلیه هیدروکاربورهای مایع به حالت طبیعی یا
آنچه از طریق فشردن گاز یا سوا کردن از گاز طبیعی به دست آمده باشد.
در مواردی که نفت خام به نحو دیگری غیر از طریق پالایشگاه عمل آورده شود و
قسمتی از آن به جریان نفت خام بازگشت شود تنفت خام ت شامل آن قسمتی که
باین طریق بازگشت شده است نیز می باشد.
ی - تمحصول نفتی ت عبارت است از هر گونه محصول تمام شده یا نیمه تمام که
از نفت خام از طریق فشردن یا تصفیه یا عملیات شیمیایی یا هر نوع اسلوب یا
عمل دیگر که فعلا مکشوف باشد یا نباشد تحصیل گردد.
ک تگاز طبیعی ت یعنی گاز تر و گاز خشک و کلیه هیدروکابورهای گازی دیگر که
از چاههای نفت یا گاز و تتمه گازی که پس از سوا کردن هیدروکاربورهای مایع
از این قبیل گازهای تر باقی مانده باشد.
ل - تپالایشگاه ت عبارت است از پالایشگاه آبادان یا هر پالایشگاه یا
پالایشگاههای دیگری که توسط شرکت تصفیه در ناحیه عملیات ساخته شود به
انضمام کلیه وسایل و لوازم و متعلقات آن .
م - تمصرف داخلی در ایران ت عبارت است از مصرف محصول یا ماده مربوطه در
ایران نه آنچه از ایران صادر می شود ولی از نظر این تعریف آنچه را شرکتهای
عامل در ایران مصرف می کنند شامل نمی باشد.
ن - تبهای اعلام شده ت نفت خام ایران :
1 - در مورد نفت خام که برای صدور از ایران بار کشتی نفتکش شده باشد
عبارت است از قیمت فوب کشتی نفتکش در مرکز نهایی ساحلی و آن قیمتی است که
شرکت بازرگانی یا وابسته آن نفت خام برابر آن را چه از حیث جنس و چه از
لحاظ وزن مخصوص به منظور فروش و تحویل به خریداران عموما تحت شرایط مشابه
و در همان مرکز نهایی ساحلی عرضه می دارد.
2 - در مورد نفت خام تحویلی به پالایشگاه عبارت است از قیمت نفت خام مشابه
آن چه از حیث جنس و چه از لحاظ وزن مخصوص که به شرح فوق فوب کشتی در بندر
پالایشگاه برای فروش عرضه شود منهای مبلغی (حداکثر هشت پنس برای متر مکعب )
که به طور عادلانه و منصفانه به عنوان هزینه بارگیری نفت خام در بندر
پالایشگاه مزبور قابل احتساب باشد.
س - تبهای اعلان شده مربوطه ت در مورد نفت خام ایران عبارت است از بهای
اعلان شده خاصه هر یک از شرکتهای بازرگانی یا شرکت وابسته آن برای این
قبیل نفت خام در تاریخ صدور یا در موقع تحویل به پالایشگاه بر حسب مورد.
ع - تشرکت فرعی ت یا تفرعی ت در مورد عضو کنسرسیوم عبارت است از هر نوع
شرکت ثبت شده ای که کلیه سهام حائز رای آن متعلق به شرکت اصلی عضو
کنسرسیوم بوده یا سهام مزبور هر یک از آنها به اتفاق یک یا چند نفر اشخاص
دیگر که هر یک از اشخاص مزبور عضو کنسرسیوم یا شرکت اصلی است تعلق داشته
باشد.
ف - تشرکت وابسته ت یا توابسته ت در مورد عضو کنسرسیوم یا شرکت بازرگانی که
توسط آن عضو کنسرسیوم تعیین شده باشد عبارت است از هر شرکت ثبت شده که :
1 - مالک پنجاه درصد یا بیشتر از سهام حائز رای آن عضو کنسرسیوم باشد یا:
2 - پنجاه درصد یا بیشتر از سهام حائز رای آن متعلق به عضو کنسرسیوم یا
تعلق به شرکت اصلی عضو کنسرسیوم داشته باشد یا سهام مزبور به هر یک از
آنها باتفاق یک یا چند نفر اشخاص دیگر که هر یک از این اشخاص عضو
کنسرسیوم یا شرکت اصلی است تعلق داشته باشد.
ص - تشرکت اصلی ت که دو تعریف فوق الاشعار ذکر شده است عبارت است از شرکت
ثبت شده یا شرکتهای ثبت شده که مالک کلیه سهام حائز رای عضو کنسرسیوم
باشند و تمالک بودن ت که در اینجا و در دو تعریف فوق بیان شده عبارت است
از مالکیت عین و منافع خواه مستقیما خواه از طریق یک یا چند شرکت ثبت شده
دیگر.
ق - تشخص ت عبارت است از شخصی طبیعی یا حقوقی و شامل شرکت تضامنی و
تجارتخانه و شرکت و جمعیتهای ثبت نشده و شرکت ثبت شده می باشد.
ر - تمدت این قراردادت و تمدت بقیه دوره قراردادت دارای معانی می باشد که
در ماده 49 این قرارداد تصریح شده است .
ش - تمتر مکعب ت عبارت است از یک متر مکعب در شصت درجه فارنهایت تحت فشار
عادی جو.
ت - تتاریخ اجرات عبارت از تاریخی است که در آن تاریخ این قرارداد طبق
ماده 51 آن به موقع اجرا درمی آید.
ث - مدتهای مصرح در این قرارداد بر حسب سالنمای شمسی احتساب خواهد شد.
تسال ت عبارت است از سال تقویمی که از اول ژانویه شروع می شود و تدوره
سه ماهه ت عبارت است از مدت هر سه ماهی است که از اول ژانویه یا اول آوریل
یا اول ژوئیه یا اول اکتبر طبق تقویم گرگوری شروع می شود.
ماده 2 - جز الف - ناحیه عملیات مشمول و موضوع این قرارداد با رعایت
مقررات ماده 49 این قرارداد عبارت است از آنچه در ضمیمه (1) پیوست این
قرارداد تشریح شده است .
جز ب - کلمه تمیل ت که در ضمیمه (1) مورد استفاده قرار گرفته عبارت است از
میل قانونی انگلیسی یا 5280 پا.
جز ج - حقوق مربوطه شرکت ملی نفت ایران و شرکت نفت ایران در ناحیه عملیات
فوق الذکر باید طوری تعدیل شود که با مقررات این قرارداد تطبیق نماید و
این موضوع در این قرارداد عمل شده است .
ماده 3 جز الف - به منظور اجرای این قرارداد و برای آن که عملیات اکتشاف
و تولید و تصفیه و حمل و نقل و سایر عملیات مشروح در ماده 4 این قرارداد
انجام گردد اعضای کنسرسیوم ترتیبی داده اند که شرکتهای عامل بر طبق قوانین
کشور هلند تاسیس گردند و تعهد می کنند که این قرارداد را به امضای شرکتهای
حامل برسانند.
به محض امضای این قرارداد هر یک از شرکتهای عامل مزبور در حکم طرف این
قرارداد شناخته شده و اعضای کنسرسیوم بدینوسیله مجتمعا و منفردا انجام
تعهدات مربوطه را که طبق این قرارداد بر عهده شرکتهای عامل می باشد تضمین
می نمایند.
جز ب - سازمان و اداره امور داخلی و حقوق و اختیارات و تعهدات شرکتهای
عامل تابع مقررات این قرارداد خواهد بود.
جز ج - سازمان و امور داخلی شرکتهای عامل طبق اساسنامه شرکتهای مزبور
اداره خواهد شد.
شرکتهای عامل مطابق قوانین ایران در ایران به ثبت رسیده اند و رونوشتهای
مصدق اساسنامه های آنها در تاریخ ثبت مزبور به دایره ثبت شرکتها در اداره
ثبت اسناد تهران تسلیم شده است .
اساسنامه های مزبور به نظر نمایندگان ایران رسیده و قسمتهای مربوطه آن
مورد موافقت آنها قرار گرفته است .
جز د - هیات مدیره هر شرکت از هفت نفر مدیر تشکیل خواهد شد و این تعداد
را نمی توان در هیچ یک از دو هیات مدیره بدون موافقت ایران افزایش داد.
طبق تعهدی که اعضای کنسرسیوم در مقابل ایران می نمایند دو نفر از اعضای
هیات مدیره هر یک از شرکتها از طرف شرکت ملی ایران تعیین خواهند شد.
جز ه - حق الزحمه حضور مدیران هر یک از شرکتها برای شرکت آنها در جلسات
هیات مدیره به میزانی خواهد بود که در مواقع لازم با موافقت شرکت ملی نفت
ایران و شرکت عامل مربوطه تعیین گردد و این وجوه به حساب هزینه های جاری
شرکت مربوطه منظور خواهد گردید.
ماده 4 جز الف - شرکتهای عامل در مدت این قرارداد کلیه حقوق و اختیارات
را برای انجام وظایف زیر (در داخل ناحیه عملیات ) از طرف ایران و شرکت ملی
نفت ایران به شرح مندرج در این ماده دارا خواهند بود:
بند (1) - شرکت اکتشاف و تولید حقوق و اختیارات لازمه را برای اجرای
عملیات زیر خواهد داشت :
اکتشاف (از طریق زمین شناسی - ژئوفیزیکی و طرق دیگر به انضمام حفر چاه به
منظور تعیین شرایط زمین شناسی قشرهای تحتانی ) و حفاری و تولید و استخراج و
برداشت نفت خام و گاز طبیعی و گرداندن دستگاه های تقطیر میدان نفت و
دستگاههای گوگردگیری و به طور کلی عمل آوردن نفت و گاز تولیدی آن شرکت تا
حدودی که برای عملیات شرکت لازم است و انبار کردن نفت و گاز و مشتقات مواد
ساخته شده از آن و حمل و نقل و تحویل این مواد با جمیع وسایل به انضمام
وسایل بارگیری کشتی .
بند (2) - شرکت تصفیه حقوق و اختیارات لازم را برای اجرای عملیات زیر
خواهد داشت :
تصفیه و عمل آوردن نفت خام و گاز طبیعی محصول شرکت اکتشاف و تولید تصفیه
و تهیه مشتقات و محصولات دیگر با همین مواد یا به وسیله اختلاط آنها با
مواد دیگر - انبارداری و بسته بندی و حمل و نقل و تحویل نفت خام و گاز
طبیعی و مشتقات و محصولات دیگر با جمیع وسایل به انضمام وسایل بارگیری
کشتی .
جز ب - هر یک از شرکتهای عامل در مورد حفره ها و گودالها و چاهها و خندقها
و حفارها و سدها و فاضلابها و مجاری آب و دستگاهها و مخازن و آبگیرها و
انواع دیگر انبارها و تصفیه خانه ها و دستگاههای تقطیر میدان نفت و
دستگاههای استخراج گازولین در سر چاه و کارخانجات گوگردگیری و سایر
دستگاه های لازم برای تولید و تصفیه و عمل آوردن نفت خام و گاز طبیعی و
خطوط لوله و تلمبه خانه ها و مراکز کوچک و بزرگ تولید نیرو و خطوط انتقال
نیرو و تلگراف و تلفن و رادیو وسایل مخابراتی و کارخانجات و انبارها و
ساختمانهای اداری و منازل و عمارات و بنادر و حوضچه ها و لنگرگاهها و
اسکله های کوچک و بزرگ و دستگاههای لایروبی و موج شکنها و لوازم بارگیری و
انتهایی با لوله های زیردریایی و کشتیها و وسایط نقل و انتقال و راههای
آهن و راهها و پلها و پلهای متحرک و سرویسهای هوایی و فرودگاه ها و سایر
لوازم نقلیه و گاراژها و آشیانه های هواپیما و کارگاه های تعمیر و
کارگاه های ریخته گری و مراکز تعمیر و کلیه سرویسهای فرعی که به نظر شرکت
برای اجرای عملیات آن شرکت لازم بوده یا به این عملیات مرتبط می باشد حقوق
و اختیارات لازم خواهد داشت که به عملیات حفر و گودکنی و چاه کنی و میله زدن
و ساختن و ساختمان کردن و نصب و پی ریزی کردن و تهیه و گرداندن و نگهداری
کردن و اداره کردن مبادرت نماید همچنین کلیه حقوق و اختیارات لازم را دارا
خواهد بود تا بهر نوع عمل دیگر که برای ایفای وظایف شرکت لازم بوده یا به
طور معقولی مرتبط باشد بپردازد.
ایجاد خطوط آهن و بنادر و سرویسهای تلفن و تلگراف و تلگراف بیسیم و
تسهیلات مربوط به هواپیمایی در ایران منوط به موافقت قبلی و کتبی ایران
است و ایران بدون دلیل موجه از موافقت مزبور خودداری و یا در اعلام این
موافقت تاخیر نخواهد نمود.
جز ج - همچنین شرکتهای عامل در موارد مربوط به وظایف خود حقوق و
اختیاراتی را دارا خواهند بود که بتوانند در خارج ناحیه عملیات طبق مواد
7 و 8 و 9 و 36 این قرارداد عملیاتی انجام دهند.
جز د - در طول مدت این قرارداد حقوق و اختیارات هر یک از شرکتهای عامل را
که در این قرارداد تصریح شده نمی توان فسخ نموده یا تغییر داد ولی مقررات
این جز تاثیری در مفاد جز ج ماده 41 نخواهد داشت .
جز ه - هر یک از شرکتهای عامل از طرف ایران و شرکت ملی نفت ایران به طریق
زیر و در حدودی که ذیلا تعیین شده حقوق و اختیارات مشروحه در جزهای فوق
این ماده را اعمال خواهد کرد.
بند (1) - شرکتهای مزبور در اعمال این قبیل حقوق و اختیارات در قبال
ایران و شرکت ملی نفت ایران مقید به تعهدات خود به میزان مشروح در جز(و)
این ماده خواهند بود.
بند (2) - اعمال حقوق و اختیارات مزبور از طرف شرکتهای عامل مقید به
نظارت ایران و شرکت ملی نفت ایران خواهد بود و در حدودی که در جز(ز) این
ماده تشریح گردیده است .
جز و - تعهدات شرکتهای عامل نسبت به ایران و شرکت ملی نفت ایران از این
قرار است :
بند (1) - انطباق عملیات خود با روش خوب صنعت و تبعیت از اصول صحیح
مهندسی در حفاظت ذخایر و هیدروکاربور و در اداره فنی میدانهای نفت و
پالایشگاه و در اقدامات مربوط به آماده کردن به طریقی که در عملیات مشابه
متداول و معمول است (کلا در ناحیه عملیات ).
بند (2) - انجام عملیات اکتشافی تا حدودی که از لحاظ اقتصادی موجه باشد
به منظور این که ذخیره کافی به مقدار متناسب با میزان تولید نفت در ناحیه
عملیات تامین گردد.
بند (3) - نگاهداری ارقام و اطلاعات کامل مربوط به جمع عملیات فنی و
نگاهداری حسابها به طریقی که وضع تمام عملیات شرکتهای حامل به طرز درست و
واضح و دقیق نمایش داده شود.
شرکتهای عامل برای این منظور با مشورت شرکت ملی نفت ایران روش حسابداری
مناسبی انتخاب نموده و در روش مزبور بر طبق تحولاتی که بعدا ممکن است پیش
آید تجدید نظر خواهند کرد.
بند (4) - استخدام حداقل کارمندان خارجی و اطمینان از این که تا حدودی که
معقولا عملی باشد بیگانگان فقط برای تصدی مقاماتی استخدام شوند که شرکتهای
عامل نتوانند ایرانیانی حائز معلومات و تجربه کافی برای احراز آن مقامات
بیابند.
بند (5) - تهیه طرح و برنامه ها با مشورت شرکت ملی نفت ایران برای
کارآموزی و تعلیم صنعتی و فنی و تشریک مساعی برای اینکه اجرای آن به
منظور این که ایرانیان با فراگرفتن تعلیم لازم در کوتاهترین مدتی که عملا
ممکن باشد جایگزین کارمندان بیگانه بشوند و هر نوع فرصت ممکنه برای
ایرانیان در این عملیات شرکتهای عامل شاغل مقامات مهم بشوند فراهم گردد.
بند (6) - توجه دائم به حقوق و منافع ایران در جریان عملیات خود.
جز ز - شرکتهای عامل تسهیلات مشروحه ذیل را برای ایران و شرکت ملی نفت
ایران فراهم خواهند آورد تا ایران و شرکت ملی نفت ایران بتوانند نظارت
لازم در عملیات شرکتهای عامل به کار برده و اطمینان حاصل کنند که شرکتهای
عامل تعهداتی را که طبق جز (و) این ماده بر عهده دارند انجام می دهند.
بند(1) در صورتی که ایران و شرکت ملی نفت ایران حسابرسی عادی حسابهای
شرکتهای عامل را که توسط حساب رسانی خارج از سازمان شرکتهای عامل صورت
گرفته باشد نپذیرند می توانند این حسابها را به خرج خود وسیله بنگاههای
بین المللی حسابرسی مستقل یا حسابرسان مستقل صلاحیتدار که در امور محاسباتی
استخراج و تصفیه نفت آزموده باشند و از طرف ایران و شرکت ملی نفت ایران
عمل کنند مورد رسیدگی مخصوص قرار دهند در چنین موردی شرکت ملی نفت ایران
در ظرف شش ماه پس از انقضای سالی که حساب آن از طرف حسابرسی خارج از
سازمان شرکتهای عامل به طور عادی رسیدگی شده کتبا تمایل خود را برای
حسابرسی مخصوص به شرکت عامل مربوط اطلاع خواهد داد و تامین خواهد کرد که
این حسابرسی مخصوص هر چه زودتر انجام شود تا در تصفیه حساب نهایی شرکتهای
عامل نسبت به آن چه که مربوط به حسابرسی است تاخیر غیر موجهی حاصل نگردد.
بند (2) - به تقاضای شرکت ملی نفت ایران و در ظرف مدت معقولی شرکتهای
عامل به خرج خود هر گونه اطلاعی را که شرکت ملی نفت ایران لازم بداند از
قبیل رونوشت های دقیق طرح ها و نقشه ها و مقاطع و گزارشهای مربوط به
نقشه برداری و زمین شناسی و ژئوفیزیک و حفاری تولید و تصفیه و سایر امور
مربوطه در ناحیه عملیات که جنبه قطعیت یافته به شرکت ملی نفت ایران تسلیم
خواهند کرد.
بند (3) شرکتهای عامل بر حسب تقاضای شرکت ملی نفت ایران در ظرف مدت
معقولی جمیع اطلاعات علمی و فنی و مهمی را که در نتیجه عملیات مشمول این
قرارداد به دست آورده اند برای شرکت ملی نفت ایران ارسال خواهند نمود.
بند (4) - شرکتهای عامل وسایلی فراهم خواهند کرد که متخصصین فنی منتخب از
طرف شرکت ملی نفت ایران عملیات فنی آنها را در مواقع مناسبی بازرسی
نمایند و کلیه اسناد و اطلاعات مربوطه به مسائل علمی و فنی و وسایل
اندازه گیری و سنجش و آزمایش را در اختیار متخصصین مزبور خواهند گذاشت .
کلیه مخارجی که شرکتهای عامل به منظور ایجاد تسهیلات فوق برای ایران و
شرکت ملی نفت ایران انجام می دهند به حساب هزینه های جاری آنها منظور خواهد
شد.
جز ح - نظارتی که در جز (ز) این ماده مقرر شده به شرط رعایت مقررات ذیل
اعمال خواهد گردید:
بند (1) اعمال نظارت به صورتی نخواهد بود که مانع پیشرفت یا موجب بطو
جریان عملیات شرکتهای عامل بشود و یا اثر سو در این عملیات ببخشد.
بند (2) به جز در مواردی که به ترتیب بین شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای
عامل کتبا توافق شده باشد کلیه طرح ها و نقشه ها و مقاطع و گزارش ها و جداول
و اطلاعات علمی و فنی و هر گونه اطلاعات مشابه مربوط به عملیات فنی شرکتهای
عامل که مشمول این قرارداد است از طرف ایران و شرکت ملی نفت ایران و
شرکتهای عامل محرمانه تلقی خواهد شد. به این معنی که محتویات و مطالب آن
نباید از طرف ایران و شرکت ملی نفت ایران بدون رضایت شرکتهای عامل یا از
طرف هر یک از شرکتهای عامل بدون رضایت شرکت ملی نفت ایران افشا بشود
منتها در دادن چنین رضایت بدون دلیل موجه امتناع یا تاخیر نباید به عمل
آید.
جز ط - شرکتهای عامل به شرط رعایت مقررات جزهای (و) و (ز) این ماده حق
تصدی و اداره کامل و موثر و تعیین نحوه کلیه عملیات خود را خواهند داشت .
جر ی - نوع و حدود حقوق و اختیارات و تعهدات شرکتهای عامل به شرح مذکور
فوق و همچنین نوع و حدود نظارتی که از طرف ایران و شرکت ملی نفت ایران
باید اعمال شود صرفا محدود خواهد بود به آنچه که به طور وضوح در این ماده
تشریح گردیده است .
ماده 5 - جز الف - ایران و شرکت ملی نفت ایران تعهد می نمایند که هیچ یک
از آنها و هیچ شخص دیگری بغیر از شرکتهای عامل در هیچ مقطعی در تمام طول
مدت این قرارداد به اجرای هیچ یک از وظائف مصرحه در بندهای (1) و (2) جز
(الف ) ماده چهارم این قرارداد در ناحیه عملیات مبادرت نخواهند کرد.
جز ب - شرکت ملی نفت ایران با وجود مقررات جز (الف ) این ماده و به شرط
رعایت مفاد جز (ج ) این ماده :
بند (1) در نواحی که شرکت اکتشاف و تولید عملیات اکتشاف و تهیه وسایل
تولید را به منظور صادرات مقرون به صرفه نداند ولی شرکت ملی نفت ایران
عملیات مزبور را در چنین ناحیه ای از لحاظ تامین نفت خام و گاز طبیعی مورد
احتیاج برای تهیه محصولات نفتی مصرفی در داخل کشور مقرون به صلاح تشخیص دهد
می تواند به عملیات اکتشاف و حفاری مبادرت کرده و نفت خام و گاز طبیعی
برای تامین مصرف داخلی محصولات نفتی خود را تولید نماید.
بند (2) همچنین در هر محلی در ناحیه عملیات می تواند وسایل اضافی برای
تصفیه و عمل آوردن و انبار کردن و بسته بندی و حمل و نقل نفت خام و گاز
طبیعی و مشتقات نفتی و محصولات به وسیله لوله ایجاد نموده و باین منظور به
کار برد ولی این گونه وسائل نباید در داخل تاسیساتی که شرکتهای عامل در
آن عمل می کنند ایجاد شود و نصب و استفاده این وسائل اضافی تا حدی که
مربوط به نفت خام یا گاز طبیعی تولیدی شرکت اکتشاف و تولید و یا تولیدی
شرکت ملی نفت ایران در داخل ناحیه عملیات طبق مفاد بند (1) این جز باشد
محدود به تامین احتیاجات شرکت ملی نفت ایران برای مصرف داخلی محصولات نفتی
در ایران خواهد بود ولی تاسیسات اضافی مزبور به نحوی نصب و به کار برده
خواهد شد که به هیچ وجه ممانعت یا مزاحمت نامعقولی در اجرای وظایف هیچیک
از شرکتهای عامل ایجاد ننماید.
جز ج - شرکت ملی نفت ایران می تواند برای اجرای مقررات جز (ب ) این ماده با
شرکت عامل مربوطه مشاوره نماید تا موافقت مرضی الطرفینی حاصل گردد که به
موجب آن شرکت عامل برای شرکت ملی نفت ایران و به هزینه شرکت مزبور هر
قسمت از عملیات مذکور در بند (1) جز (ب ) و هر قسمت از عملیات مذکور در
بند بند (2) جز (ب ) را تا حدودی که مربوط به نفت تولید شده در ناحیه
عملیات باشد انجام دهد.
ماده 6 - جز الف - شرکتهای عامل در طول مدت این قرارداد و ضمن جریان
عملیات خود حق خواهند داشت برای هر مدتی که لازم بدانند بدون هیچگونه قید
و شرطی از تاسیسات ثابت (که در تاریخ اجرای قرارداد در ناحیه عملیات وجود
دارد) مربوط به اکتشاف و تولید و حمل و نقل و تصفیه و بارگیری نفت خام و
گاز طبیعی و محصولات نفتی استفاده نموده و یا آنها را در داخل ناحیه
عملیات از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال دهند. انتقال هر یک از تاسیسات
ثابت فوق الذکر از یک شرکت عامل به شرکت عامل دیگر احتیاج به موافقت کتبی
و قبلی شرکت ملی نفت ایران دارد ولی شرکت مزبور بدون دلیل موجه از آن
موافقت خودداری و یا در اعلام آن تاخیر نخواهد نمود.
جز ب - هر گاه شرکتهای عامل برای انجام عملیات خود تاسیسات ثابت جدید یا
اضافی یا تعویضی را لازم یا مناسب تشخیص دهند به نصب یا بنای آن مبادرت
خواهند نمود.
چنین تاسیسات ثابت جدید یا اضافی یا تعویضی به ملکیت شرکت ملی نفت ایران
در می آید ولی شرکت عاملی که آن تاسیسات را ایجاد یا نصب نموده بدون هیچ
گونه قید و شرطی حق خواهد داشت که در طول مدت این قرارداد در ضمن اجرای
عملیات خود مادام که احتیاج داشته باشد از تاسیسات مزبور در داخل ناحیه
عملیات استفاده نموده یا آنها را از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال دهد.
جز ج - بند (1) - شرکت ملی نفت ایران در تاریخ اجرا کلیه اقلام ذیل را که
مربوط به عملیات پیش بینی شده در این قرارداد است و در آن تاریخ در ناحیه
عملیات وجود دارد به شرکتهای عامل تحویل خواهد داد یعنی کلیه موجودیهای
انبارها و مصالح و کلیه ماشین ها و دستگاههای متحرک و کلیه وسائل حمل و
نقل موتوری و کلیه افزارها و دستگاههای حفاری و فقط اقلام مربوط به بخش
داخلی یا آن چه که در انبارهای پخش داخلی موجود است همچنین اقلامی که با
موافقت شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای عامل برای عملیات شرکت ملی نفت
ایران نزد شرکت اخیرالذکر نگاهداری می شود مستثنی خواهد بود.
بند (2) - شرکتهای عامل در مواقعی که لازم بدانند برای تهیه موجودیهای
جدید یا اضافی انبارها و مصالح و ماشینها و دستگاههای متحرک و وسایل حمل
و نقل موتوری و افزارها و دستگاههای حفاری اقدام خواهند کرد.
جز د - نظر به تعهداتی که اعضای کنسرسیوم پذیرفته اند و چون از این تعهدات
ایران بهره مند می شود ایران و شرکت ملی نفت ایران اجازه خواهند داد که
شرکتهای عامل بدون این که هیچ گونه هزینه ای به نفع ایران یا شرکت ملی نفت
ایران منظور شود از تاسیسات ثابت مذکور در جز (الف )این ماده استفاده
نموده و اقلامی را که در بند (1) جز (ج ) این ماده تشریح شده از شرکت ملی
نفت ایران تحویل بگیرند و شرکتهای عامل مجاز خواهند بود وجوهی را که در
بند (1) و (2) این جز ذیلا مذکور است جز هزینه های جاری خود منظور دارند.
بند (1) - در ظرف ده سال اول عملیات مقرر در این قرارداد سالیانه مبلغ دو
میلیون و ششصد هزار (2600000) لیره استرلینگ در مورد شرکت اکتشاف و تولید
و چهار میلیون و یکصد هزار (4100000) لیره استرلینگ در مورد شرکت تصفیه
نسبت به تاسیسات مذکور در جز (الف ) این ماده از بابت هزینه استهلاک
تاسیسات ثابت جزو هزینه های جاری شرکتهای مزبور منظور خواهد شد. شرکتهای
عامل مبالغ وصولی بابت هزینه استهلاک تاسیسات ثابت را بهر نحوی که مقتضی
بدانند مصرف خواهند کرد.
بند (2) - شق (1) بهای دفتری اجناس انبار و مصالح (بها در تاریخ وصول این
اجناس به انبار) مذکور در بند (1) جز (ج ) این ماده که توسط یکی از
شرکتهای عامل به مصرف می رسد بر حسب نوع مصرف به حساب هزینه های جاری یا
هزینه های دیگر یا هزینه سرمایه ای شرکت عامل به مصرف کننده منظور خواهد شد.
بهای اولیه هر ماشین و دستگاه متحرک و وسیله حمل و نقل موتوری و افزار و
وسایل حفاری (با منظور داشتن استهلاک برای مدتهای قبل از تاریخ اجرا که
طبق اصول صحیح حسابداری و مهندسی با تخمین عمر قابل استفاده این افزارها
و ماشین آلات احتساب شود) با توجه به قسمتی از عمر قابل استفاده برآورد شده
که پس از تاریخ اجرا باقی است (برآورد به طریقی که فوقا ذکر شد) مستهلک
خواهد گردید و شرکت عامل مصرف کننده مبلغ استهلاک را به نحو مقتضی به حساب
هزینه های جاری و یا هزینه ای دیگر یا هزینه سرمایه ای خود بر حسب مورد
منظور خواهد نمود. ولی هر گاه اجناس انبارها و مصالح ماشین ها و دستگاههای
متحرک و وسائل حمل و نقل موتوری به مصرف عملیات غیر صنعتی (مشروح در ماده
17 این قرارداد) که توسط شرکت ملی نفت ایران اجرا می شود برسد شرکت عامل
مربوطه بهای دفتری مزبور اجناس انبار و مصالح مصرف شده یا سهم متناسبی از
استهلاک ماشین ها و دستگاههای متحرک و وسائل حمل و نقل موتوری را که بر
اساس فوق الذکر احتساب شده می تواند از دیونی که بابت هزینه های عملیات غیر
صنعتی به شرکت ملی نفت ایران دارد کسر گذارد کلیه وجوهی که طبق مقررات
فوق جزو هزینه سرمایه ای یکی از شرکتهای عامل محسوب می شود از جمیع جهات
طبق مفاد جز (ه ) این ماده در حکم بهای تاسیسات ثابت جدید یا اضافی یا
تعویضی تلقی خواهد گردید و در آمدی که از منظور نمودن این قبیل هزینه ها
طبق مقررات این بند ضمن هزینه های جاری یا هزینه های دیگر یا هزینه
سرمایه ای به دست می آید در اختیار شرکتهای عامل خواهد بود که هر طور صلاح
بداند به مصرف برسانند.
شق (2) - نسبت به بهای هر نوع جنس و مصالح جدید یا اضافی طبق مقررات شق
(1) این بند مربوط به بهای دفتری اجناس و مصالح و نسبت به بهای هر نوع
ماشین و دستگاه متحرک وسیله حمل و نقل موتوری و افزار و وسائل حفاری جدید
یا اضافی طبق مقررات همان شق (1) مربوط به روش استهلاک این قبیل وسائل
رفتار خواهد شد.
جز ه - بند (1) - شرکتهای عامل سرمایه ساختمان و نصب کلیه تاسیسات جدید و
اضافی و تعویضی موضوع جز تب ت این ماده را بدون منظور نمودن سود تامین
خواهد کرد و شرکت ملی نفت ایران قیمت هر یک از این تاسیسات را به شرکت
عامل بناکننده یا نصب کننده مدیون خواهد بود. هر دینی که بدین ترتیب ایجاد
شود به اقساط متساوی سالیانه در ظرف مدت ده سال از تاریخ شروع استفاده از
تاسیساتی که دین مزبور از آن ناشی شده یا با موافقت شرکت ملی نفت ایران
در مدت کمتری قابل پرداخت خواهد بود.
شرکت عاملی که چنین تاسیساتی را نصب یا بنا نموده تا مدت ده سال یا مدت
کمتری که مورد موافقت قرار گیرد (به اقتضای مورد) همه ساله مبلغی به عنوان
هزینه استهلاک تاسیسات ثابت به حساب بستانکار شرکت ملی نفت ایران منظور
می نماید. مبلغ مزبور در مورد مدت ده ساله معادل یک دهم بهای تاسیسات و در
مورد مدت کوتاه تر مساوی خواهد بود با بهای تاسیسات تقسیم بر تعداد
سالهایی که مورد موافقت شده است به طوری که در انقضای مدت مورد نظر کلیه
بدهی تصفیه خواهد گردید.
بند (2) در ازای مبلغی که به موجب بند (1) این جز به بستانکار حساب ایران
منظور می شود ایران و شرکت ملی نفت ایران به شرکتهای عامل اجازه خواهند
داد که پس از خاتمه مدتی که این مبلغ به بستانکار حساب گذاشته می شود
تاسیسات جدید یا اضافی یا تعویضی مزبور را برای تمام مدت قرارداد یا برای
هر مدتی که شرکتهای عامل لازم داشته باشند بدون این که هیچ گونه هزینه ای
به نفع ایران یا شرکت ملی نفت ایران منظور شود مورد استفاده قرار دهند.
شرکتهای عامل اجازه خواهند داشت وجوهی را که باید طبق بند (1) مذکور از
بابت هزینه استهلاک تاسیسات ثابت بپردازند به حساب هزینه های جاری خود
منظور نمایند.
ماده 7 - جز الف - شرکتهای عامل در ناحیه عملیات خود حق استفاده مانع
للغیر را از اراضی مشروحه زیر بدون هیچ پرداختی خواهند داشت :
بند (1) تمام اراضی که شرکت ملی نفت ایران یا شرکت نفت ایران برای عملیات
خود غیر از آن چه مربوط به بخش داخلی است فعلا از آن استفاده می کند یا حق
استفاده از آن را دارد جز حق معبر برای لوله نفت از میدان نفت شاه تا
پالایشگاه کرمانشاه و زمینهایی که مراکز تلمبه زنی و انبارهای نهایی خط
لوله مزبور در آن واقع است و
بند (2) هر قسمت از اراضی متعلق به ایران که شرکتهای عامل برای عملیات
مقرر در این قرارداد در حدود معقول احتیاج با استفاده از آن را داشته
باشند مشروط بر این که استفاده از این اراضی با اجازه کتبی و قبلی ایران
باشد درخواست مربوط به این استفاده از مجرای شرکت ملی نفت ایران به عمل
خواهد آمد و ایران بدون دلیل موجه از موافقت با آن درخواست خودداری و در
اعلام موافقت تاخیر نخواهد کرد در مورد زمینهایی که ایران یا دیگران در
تاریخ تقاضا از آن استفاده نمی کنند اجازه استفاده مجانا داده خواهد شد
ولی نسبت به زمینهای مورد استفاده ایران یا دیگران مال الاجاره ای از آن
بابت از طرف شرکت عامل مربوطه به شرکت ملی نفت ایران قابل پرداخت خواهد
بود مانند این که شرکت ملی نفت ایران آن زمین را بر طبق جز (ب ) این ماده
اجاره کرده باشد و علیهذا تمام مقررات مندرج در آن جز مجری خواهد بود.
جز ب - بند (1) - هر گاه شرکتهای عامل در ضمن عملیات خود که بر طبق
مقررات این قرارداد انجام می دهند در حدود معقول احتیاج به اراضی دیگری در
ناحیه عملیات داشته باشند به موجب درخواستی که شرکتهای عامل یا هر کدام
آنها از شرکت ملی نفت خواهند کرد اراضی مزبور بدون تاخیر غیر معقول
خریداری یا اجاره (هر کدام که شرکت عامل مربوطه آن را با توجه به اوضاع
بیشتر مقرون به صرفه تشخیص دهد) خواهد شد عمل خرید یا اجاره مزبور را
شرکت ملی نفت ایران به نام خود ولی برای استفاده شرکت عامل مربوطه انجام
خواهد داد. قیمت خرید یا اجاره بها مبلغ منصفانه ای خواهد بود که فقط بر
اساس استفاده ای که در آن موقع از زمین به عمل می آید احتساب شده و از قیمت
یا اجاره بهای جاری اراضی مشابهی که در همان ناحیه واقع باشد بیشتر
نخواهد شد.
بند (2) - هر گاه اراضی در مقابل وجه نقد یک جا خریداری یا اجاره شود
مبلغ مزبور از طرف شرکت عامل مربوطه به شرکت ملی نفت ایران پرداخت خواهد
شد و این مبلغ دین شرکت ملی نفت ایران به شرکت عامل مربوطه خواهد بود که
به اقساط متساوی در مدت بیست سال پس از تحصیل زمین یا ظرف مدتی که از عمر
قرارداد باقی مانده (هر کدام کمتر باشد) قابل پرداخت خواهد بود. شرکت
عامل برای هر سال ظرف مدت بیست سال مزبور و یا ظرف مدت کوتاه تر (هر کدام
مورد داشته باشد) مبلغی به عنوان استهلاک بهای زمین به بستانکار حساب شرکت
ملی نفت ایران خواهد گذاشت این مبلغ در مورد مدت بیست ساله عبارت از یک
بیستم مبلغ کلی و در مورد مدت کوتاه تر معادل خارج قسمت آن مبلغ تقسیم بر
عده سالهای آن دوره کوتاه تر خواهد بود تا دین مزبور در انتهای مدت مقرر
مستهلک شده باشد.
بند (3) - هر گاه اراضی در مقابل مال الاجاره اقساطی اجاره شده باشد شرکت
عامل مربوطه در مدتی که از عمر این قرارداد باقی مانده و یا در مدت اجاره
(هر کدام کوتاه تر باشد) مال الاجاره را در سررسید هر قسط به شرکت ملی نفت
خواهد پرداخت که به موجر تادیه نماید.
بند (4) - در مقابل منظور داشتن هزینه استهلاک بهای زمین یا پرداخت اجاره
بها به شرح مذکور (هر کدام مورد داشته باشد) شرکت عامل مربوطه در مدتی که
از عمر قرارداد باقی مانده حق استفاده مانع للغیر از زمینهایی که بر طبق
این جز تحصیل شده بدون پرداخت هیچ مبلغ دیگری خواهد داشت . هزینه استهلاک
بهای زمین یا مال الاجاره مزبور جزو مخارج عملیات شرکت عامل مربوطه منظور
خواهد شد.
جز ج - هر گاه شرکتهای عامل یا هر یک از آنها به منظور انجام عملیات مقرر
در این قرارداد در حدود معقول حقی کمتر از حق استفاده مانع للغیر از زمین
خواه نسبت به عین خواه نسبت به منافع آن و خواه در داخل ناحیه عملیات یا
خارج از آن لازم داشته باشند (که این موارد شامل حقوقی از قبیل حقوق
ارتفاقی و حق عبور و مرور و حق احداث و کشیدن راه و راه آهن و لوله و خطوط
لوله و مجرای فاضلاب و زه کشی و سیم کشی و کابل کشی و خطوط و نظایر آن از روی
زمین یا زیر زمین خواهد بود بدون اینکه منحصر به آن باشد) مراتب را کتبا
به شرکت ملی نفت ایران اطلاع خواهند داد شرکت ملی نفت ایران باید در آن
صورت چنین حقوقی را فورا به نام خود ولی به منظور استفاده شرکت عامل
مربوطه برای مدتی که از عمر قرارداد باقی مانده به قیمت یا مال الاجاره ای
که با توجه به خصوصیات زمین و کیفیت حقی که مورد احتیاج است عادلانه باشد
تحصیل نماید.
هر گاه حقوق مزبور در مقابل مبلغی که یک جا پرداخت می شود تحصیل گردد مورد
مشمول بند (2) جز (ب ) این ماده خواهد بود و چنانچه حقوقی که تحصیل می شود
در مقابل مال الاجاره اقساطی باشد مورد مشمول مفاد بند (3) جز (ب ) این ماده
خواهد بود. در هر دو صورت هزینه استهلاک بهای زمین یا مال الاجاره اقساطی
جزو مخارج عملیات شرکت عامل مربوطه منظور خواهد شد و هیچ خرج دیگری به
شرکت عامل از بابت تحصیل یا اعمال حق مزبور تعلق نخواهد گرفت .
جز د - هر گونه تقلیلی که به موجب ماده 49 این قرارداد در ناحیه عملیات
داده شود در حق شرکتهای عامل با این که در مورد زمینهایی که از آن صرف
نظر شده است بدون هیچ پرداخت دیگری به شرکت ملی نفت (به استثنای وجوهی که
باید به شرکت ملی نفت ایران برای پرداخت به مالک یا مستاجر هر کدام که
مورد داشته باشد تادیه شود) حقوقی را که در جز (ج ) این ماده ذکر شده
اعمال نمایند تغییری نخواهد داد.
ماده 8 - جز الف - شرکتهای عامل می توانند برای عملیات خود که بر طبق این
قرارداد معین است مجانا ولی به شرط رعایت حقوق موجود اشخاصی که طرف این
قرارداد نیستند و همچنین به شرط پرداخت هر مبلغی که پرداخت آن معمول باشد
از هر آبی که روی زمین یا در حال عبور از زمینهای مشروح ذیل پیدا کنند
استفاده نمایند:
بند (1) - زمینهایی که مورد استفاده آنها است .
بند (2) - زمینهای متعلق به ایران که در تاریخ مربوطه مورد استفاده ایران
یا دیگران نباشد به شرط موافقت ایران که در ابراز آن امتناع یا تاخیری
بدون دلیل موجه نخواهد شد.
جز ب - بند (1) - اگر شرکتهای عامل برای انجام عملیات خود که در این
قرارداد مصرح است در حدود معقول احتیاج به حقوق دیگری نسبت به آب چه در
داخل یا خارج ناحیه عملیات پیدا کنند شرکتهای عامل یا هر یک از آنها از
شرکت ملی نفت ایران درخواست خرید یا اجاره حق مزبور را (هر کدام که به
تشخیص شرکت عامل مربوطه بیشتر مقرون به صرفه باشد) خواهد نمود شرکت ملی
نفت ایران بدون تاخیر غیر معقول حق مزبور را به نام خود ولی با استفاده
شرکت عامل مزبور طبق مقررات این قرارداد برای بقیه مدت قرارداد خریداری
یا اجاره خواهد نمود.
در صورتی که انجام درخواست مزبور صدمه قابل ملاحظه ای به آبیاری یا حمل و
نقل آبی وارد آورد یا موجب محرومیت زمینهای زراعتی یا مساکن یا محل
آبخوری حیوانات اهلی از مقداری آب که در حدود متعارف لازم است بشود شرکت
ملی نفت مجبور به موافقت با این تقاضا نخواهد بود.
بهای خرید یا اجاره بهای حقوقی که بدین نحو تحصیل می شود باید عادلانه بوده
و از قیمت بازار یا اجاره بهای این گونه حقوق در آن محل تجاوز ننماید.
بند (3) - هر گاه حقوق مورد بحث در ازای مبلغی که یک جا پرداخت می شود
تحصیل شود مورد مشمول بند (2) جز (ب ) ماده 7 این قرارداد خواهد بود و اگر
حقوق مزبور در ازای مال الاجاره اقساطی تحصیل شود مورد مشمول بند (3) جز
نامبرده خواهد بود در هر یک از این دو صورت هزینه استهلاک بهای زمین
مال الاجاره اقساطی به حساب هزینه های جاری شرکت عامل مربوطه برده خواهد شد
و هیچگونه پرداخت دیگری از بابت داشتن حقوق مزبور یا اعمال آن در مدت این
قرارداد به عهده شرکت عامل مربوطه نخواهد بود.
ماده 9 - به منظور اجرای عملیات مشروحه در این قرارداد شرکتهای عامل یا
هر یک از آنها می توانند با رعایت حقوق موجود اشخاصی که طرف این قرارداد
نیستند از زمینهایی که از آن استفاده می نمایند یا اراضی دیگر واقع در
ناحیه عملیات که متعلق به ایران باشد ولی مورد استفاده ایران یا دیگران
نباشد و شرکتهای عامل نیز در آن تاریخ از آن استفاده نکنند انواع خاک و
شن و آهک و سنگ و گچ و سایر مصالح ساختمانی را مجانا به کار برند مشروط
بر این که خسارات وارده به اشخاص ثالث را که در نتیجه چنین برداشت یا
استفاده ممکن است متضرر بشوند به میزان عادلانه ای جبران نمایند.
هر نوع پرداخت از بابت خسارات مزبور جزو هزینه های جاری شرکت عامل مربوطه
منظور خواهد شد.
ماده 10 - جز الف - شرکت اکتشاف و تولید حق دارد که برای انجام عملیات
خود نفت خامی را که تولید کرده یا هر گونه محصولات نفتی را که خود آن شرکت
یا شرکت تصفیه بسازد مصرف کند.
جز ب - شرکت تصفیه حق دارد که برای انجام عملیات خود هر گونه محصولات نفتی
را که خود آن شرکت یا شرکت اکتشاف و تولید بسازد مصرف کند.
جز ح - شرکت اکتشاف و تولید در مقابل هر مقدار محصولات نفتی که شرکت تصفیه
بسازد و شرکت سابق الذکر به موجب جز (الف ) این ماده مصرف کند حد متوسط
واقعی قیمت اعلان شده نفت خامی را که تحویل پالایشگاه شده و به مصرف ساختن
محصولات نفتی رسیده به اضافه هزینه ای که شرکت تصفیه برای تصفیه محصولات
مزبور متحمل شده به شرکت تصفیه خواهد پرداخت شرکت تصفیه بهای هر نوع
محصولی به غیر از نفت خام و گاز طبیعی را که شرکت اکتشاف و تولید بسازد و
شرکت تصفیه مصرف کند به نرخی که مورد توافق هر دو شرکت قرار گرفته و شرکت
ملی نفت ایران هم موافقت خود را با آن کتبا اعلام نموده باشد به شرکت
اکتشاف و تولید خواهد پرداخت . شرکت ملی نفت ایران نباید بدون دلیل موجه
از اظهار موافقت مزبور خودداری و یا در اعلام موافقت خود تاخیر کند.
جز د - پرداختهایی که هر شرکت عامل به شرکت عامل دیگر به موجب مقررات این
ماده می کند جز و هزینه عملیات شرکت پرداخت کننده محسوب و بستانکار حساب
هزینه عملیات شرکت دریافت کننده منظور خواهد شد.
جز ه - شرکت اکتشاف و تولید بابت نفت خام و هر یک از دو شرکتهای عامل
بابت محصولات نفتی که طبق مقررات این ماده مصرف می کند از هر گونه تعهد
پرداختی از طرف شرکت عامل مربوطه به ایران یا به شرکت ملی نفت ایران بابت
آن نفت خام و یا محصولات نفتی آزاد خواهند بود.
ماده 11 - جز الف - شرکت اکتشاف و تولید می تواند از گاز طبیعی که تولید
می نماید تا حدی که برای عملیات خود احتیاج دارد بدون پرداخت وجهی به شرکت
ملی نفت ایران برداشت کرده و به مصرف برساند.
جز ب - بند (1) شرکت اکتشاف و تولید می تواند در محل تصفیه خانه گازی را
که شرکت تصفیه برای مصرف سوخت در عملیاتش احتیاج دارد به شرکت تصفیه
تحویل دهد.
بند (2) شرکت تصفیه برای هر هزار متر مکعب گازی که به موجب این جز به آن
شرکت تحویل می شود مبلغی معادل با پنج درصد حد متوسط واقعی قیمت اعلان شده
(به نرخ روز تحویل گاز) مربوط به یک متر مکعب نفت خام نوع آغاجاری به وزن
مخصوص 37 الی 9/37 درجه - ای - پی - آی - فوب بندر معشور به شرکت ملی نفت
ایران پرداخت خواهد نمود و به اضافه به شرکت اکتشاف و تولید نیز مبالغ
زیر را پرداخت خواهد کرد:
شق (1) چنانچه گاز طبیعی در نتیجه استخراج نفت خام به دست آید هزینه
تحویل گاز از دستگاه جداکننده گاز از نفت در میدان نفت تا تصفیه خانه .
شق (2) چنانچه گاز طبیعی از میدانی به دست آید که محصول عمده آن گاز
طبیعی است هزینه تولید و هزینه تحویل گاز طبیعی به تصفیه خانه .
جز ج - چنانچه در سالی شرکت تصفیه گاز طبیعی بر اساس جز (ب ) این ماده
تحویل گیرد و در همان سال فروش صادراتی گاز طبیعی در منطقه خلیج فارس به
مقدار قابل مقایسه ای انجام شده باشد و اگر در آن سال به فرض آن که
شرکتهای بازرگانی هم صادرکننده چنین گازی می بودند درآمد کلی که عاید
ایران و شرکت ملی نفت ایران می گردید بر اساس نرخ هر هزار متر مکعب از
میزان پرداختی که طبق بند (ب ) این ماده به شرکت ملی نفت ایران تعلق
می گیرد بیشتر بود در آن صورت شرکت ملی نفت ایران می تواند به وسیله اخطار
از شرکت تصفیه تقاضا نماید که پرداختهای خود را به شرکت ملی نفت ایران
بابت گاز طبیعی که در آن سال تحویل تصفیه خانه شده است برای این که به آن
نرخ بالاتر برسد افزایش دهد چنانچه شرکت تصفیه نخواهد با آن تقاضا موافقت
کند ملزم به چنین موافقتی نخواهد بود منتها در آن صورت مادام که شرکت
تصفیه با شرکت ملی نفت ایران موافقتی راجع به پرداخت قیمت گاز طبیعی
ننموده از گاز طبیعی تولیدی شرکت اکتشاف و تولید به منظور مصرف در
عملیاتش استفاده نخواهد نمود.
جز د - پرداختهایی که شرکت تصفیه به موجب جز (ب ) این ماده به شرکت ملی
نفت ایران خواهد نمود به قرار زیر خواهد بود:
بند (1) شرکت تصفیه در ظرف پانزده روز پس از انتهای هر ربع سال از روی
آخرین اطلاعات موجود بر آوردی از مبالغی که طبق جز مزبور بابت گاز طبیعی
تحویلی از اول آن سال تا انتهای آن ربع سال به شرکت ملی نفت ایران تعلق
می گیرد تنظیم خواهد نمود و از این برآورد مبالغی را که در آن سال بابت
دوره های سه ماهه قبلی پرداخته کسر نموده و بقیه را به شرکت ملی نفت ایران
پرداخت خواهد نمود.
بند (2) - در ظرف سه ماه پس از انقضای هر سال شرکت تصفیه تمام مبلغی را
که بابت گاز طبیعی تحویلی در ظرف آن سال به موجب جز مزبور به شرکت ملی
نفت ایران تعلق می گیرد احتساب خواهد نمود و چنانچه در نتیجه محاسبه معلوم
گردد که شرکت تصفیه مبالغ زیادتری به شرکت ملی نفت ایران بدهکار بوده است
اضافه را فورا پرداخت خواهد نمود. چنانچه در نتیجه چنین محاسبه ای معلوم
گردد که شرکت ملی نفت ایران مبلغی به شرکت تصفیه بدهکار است آن مبلغ به
حسابهای بعدی منتقل گشته و به عنوان پرداخت علی الحساب بابت پرداختهای سال
جاری که شرکت تصفیه باید از این بابت به شرکت ملی نفت ایران بنماید منظور
خواهد شد. چنانچه در آن سال پرداختی تعلق نگیرد شرکت ملی نفت ایران مبلغ
مزبور را به شرکت تصفیه پرداخت خواهد کرد.
جز ه - پرداختهایی که شرکت تصفیه به موجب جز (ب ) این ماده می نماید به
حساب هزینه عملیات آن شرکت منظور خواهد شد.
ماده 12 - شرکت اکتشاف و تولید حق خواهد داشت با رعایت شرایط و مقرراتی
که کتبا بین شرکت ملی نفت ایران و اعضا کنسرسیوم توافق شود نفت تقطیر شده
و تفاله آن و یا هر دو را از دستگاههای تقطیر میدان نفت به میزانی که
شرکت تصفیه تقاضا کند به مخازن نفتی زیرزمینی برگرداند.
ماده 13 - جز الف - شرکتهای عامل ذیحق به دریافت حق العمل های زیر خواهد
بود:
بند (1) شرکت استخراج و تولید.
یک شلینگ برای هر متر مکعب نفت خامی که طبق شرایط زیر تحویل می نماید.
بند (2) شرکت تصفیه .
یک شلینگ برای هر متر مکعب نفت خامی که طبق شرایط زیر تصفیه می نماید.
جز ب - هزینه های هر شرکت عامل که طبق مواد این قرارداد به آن شرکت مسترد
می شود بایستی بر اساس اصول حسابداری معمول که به طور یکنواخت رعایت خواهد
شد احتساب شود.
هزینه های مزبور شامل کلیه هزینه های مربوطه آن شرکت منجمله قسمت صحیحی از
هزینه های اداری و هزینه های عمومی و تاسیسی و استهلاک تاسیسات ثابت و
استهلاک بهای اراضی مال الاجاره ها و استهلاک تاسیسات ثابت عملیات غیر صنعتی و
استهلاک ماشین آلات و دستگاههای متحرک و وسایل نقلیه موتوری و دستگاههای
حفاری و افزار می باشد ولی اقلام مذکور عمومیت اصل فوق را محدود نمی نماید.
جز ج - هر یک از شرکتهای بازرگانی حق العمل تولید نفت خامی را که تحویل
گرفته و یا حق العمل نفت خامی را که به حساب آن شرکت تصفیه شده به شرکت
عامل مربوطه پرداخت خواهد نمود. شرکتهای بازرگانی آن قسمت از هزینه های
جاری هر یک از شرکتهای عامل را که باید به آن شرکت مسترد شود پرداخت
خواهند نمود - آن مقدار از هزینه های مزبور که باید از طرف هر یک از
شرکتهای بازرگانی مسترد شود به وسیله توافق بین شرکتهای تعیین خواهد شد.
جز د - در هر موقع که شرکتهای عامل برای انجام عملیات احتیاج به سرمایه
کار و یا برای ایجاد تاسیسات و وسائل کار احتیاج به وجوهی پیدا کنند و
طرز تهیه آن وجوه به صورت دیگری در این قرارداد پیش بینی نشده باشد
شرکتهای بازرگانی وجوه لازم را بدون بهره در اختیار هر یک از شرکتهای عامل
قرار خواهند داد. شرکتهای بازرگانی بین خود توافق خواهند نمود که هر یک
چه مقدار از این وجوه را تهیه خواهد نمود.
ماده 14 - جز الف - شرکت اکتشاف و تولید هر نوع محصول نفتی یا مشتقات آن
را که معمولا می سازد و برای عملیات شرکتهای عامل لازم نباشد و شرکت ملی نفت
ایران برای مصرف داخلی ایران لازم داشته باشد به شرکت مزبور تحویل خواهد
داد. همچنین شرکت اکتشاف و تولید هر مقدار نفت خامی را که شرکت تصفیه در
هر موقع به منظور تهیه محصولات و مشتقات نفتی مورد احتیاج شرکت ملی نفت
ایران برای مصرف داخلی در ایران تقاضا نماید به تقاضای شرکت تصفیه و به
حساب شرکت ملی نفت ایران به پالایشگاه تحویل خواهد داد نفت خامی که بدین
ترتیب به پالایشگاه به حساب شرکت ملی نفت ایران تحویل می شود به مقداری
خواهد بود که جبران نفت خام و محصولات نفتی را که در ضمن تهیه محصولات نفتی
به حساب شرکت ملی نفت ایران به مصرف می رسد یا سوخته می شود و یا از بین
می رود بنماید.
جز ب - شرکت تصفیه نفت خامی را که به موجب جز (الف ) این ماده تحویل
می گردد تصفیه خواهد نمود و هر مقدار محصولات و مشتقات نفتی که شرکت ملی
نفت ایران برای مصرف داخلی لازم داشته باشد و از نوع و مشخصاتی باشد که
معمولا در پالایشگاه ساخته می شود به شرکت ملی نفت ایران تحویل خواهد داد.
جز ج - شرکت ملی نفت ایران پانزده روز پس از تاریخ اجرای قرارداد برآورد
احتیاجات سال 1955 خود را برای هر دوره سه ماهه تا انتهای سال مزبور و
برای هر نوع ماده نفتی به شرکتهای عامل اطلاع خواهد داد.
در سال 1955 و در سالهای بعد تا خاتمه قرارداد شرکت ملی نفت ایران در اول
ژوئیه هر سال و یا زودتر میزان احتیاجات سال بعد خود را برای هر دوره
سه ماهه و برای هر نوع ماده نفتی به شرکت های عامل اطلاع خواهد داد.
جز د - طرز محاسبه مقدار نفت خامی که در هر دوره به حساب شرکت ملی نفت
ایران به موجب مقررات فوق این ماده تحویل می شود طبق توافق کتبی خواهد بود
که موقع لازم بین شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای عامل به عمل خواهد آمد.
جز ه - شرکت ملی نفت ایران بابت مقدار نفت خامی که طبق جز (د) این ماده
تعیین می شود وجوه زیر را پرداخت خواهد نمود:
بند (1) - به شرکت اکتشاف و تولید حق العمل شرکت مزبور طبق ماده 13 این
قرارداد و قسمت صحیحی از کلیه هزینه های جاری شرکت مزبور.
بند (2) - به شرکت تصفیه حق العمل شرکت مزبور طبق ماده 13 مذکور و قسمت
صحیحی از کلیه هزینه های جاری شرکت مزبور.
ماده 15 - جز الف - شرکت اکتشاف و تولید از گاز طبیعی که تولید می نماید
تا حدی که پس از وضع احتیاجات زیر موجود داشته باشد آنچه را که شرکت ملی
نفت ایران برای مصرف داخلی در ایران لازم داشته باشد (منجمله گازی که برای
تهیه مشتقات در ایران لازم باشد اعم از این که این مشتقات مصرف داخلی
داشته و یا برای صادرات باشد) به شرکت ملی نفت ایران تحویل خواهد داد.
بند (1) - احتیاجات شرکت های عامل طبق ماده (11) این قرارداد.
بند (2) - احتیاجات شرکت های بازرگانی به منظور انجام تعهداتی که آن
شرکتها و یا یکی یا بعضی از آن شرکتها بر عهده گرفته باشند و این تعهد پس
از مشورت با شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای عامل دائر به این که گاز طبیعی
برای انجام آن تعهد وجود دارد یا نه صورت گرفته باشد.
در مورد گاز طبیعی که تواما با نفت خام تولید می شود محل تحویل در دستگاه
جداکننده نفت از گاز در میدان نفت خواهد بود. در موارد دیگر محل تحویل
محلی خواهد بود در میدان گاز و یا در مجاورت آن به نحوی که شرکت اکتشاف و
تولید تعین کند.
جز ب - در مواردی که گاز طبیعی به شرکت ملی نفت ایران تحویل شده و یا
خواهد شد گازی باشد که در نتیجه تولید نفت خام به دست می آید مقررات زیر
مجری خواهد بود:
بند (1) - چنانچه برای تحویل گاز طبیعی به شرکت ملی نفت ایران ایجاد
وسایل اضافی ضروری گردد سرمایه لازم برای چنین عملی به عهده شرکت ملی نفت
ایران خواهد بود ولی گرداندن این وسایل اضافی و همچنین سایر وسایل تولید
و تحویل گاز طبیعی به شرکت ملی نفت ایران با شرکت اکتشاف و تولید خواهد
بود.
بند (2) - شرکت ملی نفت ایران هزینه های تحویل گاز را که هزینه های گرداندن
وسایل مربوطه نیز جزو آن خواهد بود به شرکت اکتشاف و تولید خواهد پرداخت .
جز ج - در در مواردی که گاز طبیعی تحویلی به شرکت ملی نفت ایران (طبق این
ماده ) از میدانی تولید شده باشد که محصول آن اساسا گاز طبیعی باشد مقررات
زیر مجری خواهد بود:
بند (1) - اگر گاز تولید شده از میدان مزبور منحصرا برای تحویل به شرکت
ملی نفت ایران باشد.
شق (1) - سرمایه ای که برای ایجاد وسائل اضافی به منظور آماده کردن میدان
برای بهره برداری و تولید و تحویل گاز پس از ورود به مرحله تولید لزوم
پیدا کند به عهده شرکت ملی نفت ایران خواهد بود گرداندن تمام این گونه
وسائل اضافی و همچنین کلیه وسائل تولید و تحویل گاز طبیعی به شرکت ملی
نفت ایران با شرکت اکتشاف و تولید خواهد بود.
شق (2) - شرکت ملی نفت ایران هزینه تولید و تحویل گاز و منجمله هزینه
گرداندن کلیه وسائل تولید و تحویل را به شرکت اکتشاف و تولید خواهد
پرداخت .
بند (2) - اگر شرکتهای بازرگانی یا شرکتهای عامل و یا هر یک از آنها نیز
از گاز طبیعی یک چنین میدانی استفاده کنند شرکت ملی نفت ایران ملزم
نخواهد بود که قسمتی از سرمایه مورد احتیاج را بر عهده بگیرد ولی کلیه
هزینه های جاری بین استفاده کنندگان از گاز به نسبت استفاده هر یک تقسیم
خواهد شد.
ماده 16 - شرکت ملی نفت ایران بابت هر دوره سه ماهه بدهی تخمینی خود را به
شرکتهای عامل طبق ماده (14) و (15) این قرارداد تا پانزده روز پس از
دریافت صورت حساب شرکتهای عامل پرداخت خواهد نمود. صورت حساب مذکور روی
برآوردی خواهد بود که شرکتهای عامل نسبت به هزینه های جاری تنظیم
می نمایند. شرکتهای عامل در ظرف سه ماه پس از انقضای هر سال صورت حسابهای
مربوطه به آن سال را روی ماخذ قطعی هزینه های جاری اصلا خواهند نمود و
اختلاف حساب بسته به نوع آن به حساب بدهکار یا بستانکار شرکت ملی نفت
ایران گذارده خواهد شد.
ماده 17 - جز الف - بند (1) - شرکت ملی نفت ایران با رعایت مقررات این
قرارداد به انجام عملیات خود ادامه خواهد داد و علیهذا تعهد می کند که
عملیات غیر صنعتی را به شرحی که در این ماده بعدا تعریف می شود (به جز در
مواردی که بین شرکت مزبور و شرکت عامل مربوطه ترتیبات خاصی نسبت به آن
مقرر شود) اجرا نماید.
بند (2) شرکت ملی نفت ایران به منظور انجام عملیات غیر صنعتی کلیه
تاسیسات را که در تاریخ اجرای قرارداد در ناحیه عملیات موجود است و برای
عملیات غیر صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد و یا آماده برای چنین
استفاده ای می باشد حفظ نموده و تعهد می نماید که این تاسیسات در تمام مدتی
که قابل استفاده یا آماده به کار باشد منحصرا به منظور انجام عملیات غیر
صنعتی مورد استفاده قرار گیرد.
بند (3) - شرکت ملی نفت ایران عملیات غیر صنعتی را با توجه به صرفه جویی و
حداکثر کارآیی و با توجه به حوائج معقول شرکتهای عامل انجام خواهد داد.
جز ب - منظور از عملیات غیر صنعتی مذکور در این قرارداد تهیه و تدارک و
نگهداری و اداره نمودن کلیه امور مربوطه به عملیات کمکی زیر است تا حدودی
که برای کمک به عملیات شرکتهای عامل لازم شود:
منازل و امکنه و متعلقات مربوطه .
نگهداری طرق و شوارع مورد استفاده عامه .
امور بهداری و بهداشتی .
اداره نمودن خواربار و تالارهای غذاخوری و رستورانها و فروشگاههای البسه .
تعلیم و تربیت فنی و صنعتی .
حفظ اموال .
رفاه اجتماعی .
وسایل نقلیه عمومی .
آب و برق مصرف اهالی .
هر دستگاه دیگری که برای رفاه عمومی لازم باشد.
هر نوع عملیات دیگری که بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت عامل مربوطه توافق
شود.
همچنین تهیه و تدارک و نگهداری و اداره کردن انبارها و امور فرعی تا حدی
که به امور فوق ارتباط داشته باشد جزو عملیات بالا محسوب خواهد شد.
جز ج - چنانچه توافق دیگری بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت عامل مربوطه
نشده باشد در اول نوامبر هر سال و یا قبل از آن شرکت ملی نفت ایران با
مشورت با شرکت عامل مربوطه بودجه هزینه سرمایه ای و هزینه های جاری عملیات
غیر صنعتی شرکت ملی نفت ایران را که مربوط به آن شرکت عامل باشد برای سال
بعد تنظیم خواهد نمود.
اقلامی که از بابت هزینه های سرمایه ای و جاری با موافقت طرفین در بودجه
مزبور منظور شده باشد از این به بعد بر حسب نوع آن به عنوان تهزینه های
سرمایه ای مجازت یا تهزینه های جاری مجازت نامیده خواهند شد.
جز د - بند (1) - شرکت ملی نفت ایران و شرکت عامل مربوطه تامین سرمایه
لازم برای انجام تهزینه ای سرمایه ای مجازت را بالتساوی بر عهده خواهند داشت
و شرکت ملی نفت ایران به همان میزانی که شرکت عامل مربوطه در پرداخت
سرمایه سهیم بوده به شرکت مزبور بدهکار خواهد شد و این دین را شرکت ملی
نفت ایران در ده قسط متساوی سالیانه پرداخت خواهد نمود و سررسید پرداخت
اولین قسط ظرف مدت یک سال پس از شروع استفاده از تاسیساتی خواهد بود که
برای ایجاد آن دین مزبور تولید شده است . چنانچه در آن تاریخ از مدت
قرارداد مدتی کمتر از ده سال باقی مانده باشد به جای قسطبندی ده ساله
قسطبندی روی بقیه مدت قرارداد به عمل خواهد آمد. شرکت عامل برای هر سال
در ظرف مدت ده سال مزبور یا بقیه مدت قرارداد مبلغی به عنوان هزینه
استهلاک تاسیسات عملیات غیر صنعتی به حساب بستانکار شرکت ملی نفت ایران
منظور خواهند نمود. در مورد اقساط ده ساله این مبالغ معادل خواهد بود با
یک دهم دین شرکت ملی نفت ایران و در مورد مدت کوتاه تر این مبلغ معادل
خواهد بود با مبلغ کل دین تقسیم بر تعداد سنوات در مدت کوتاه تر مزبور به
طوری که در پایان مدت مورد بحث تمام دین ادا شده باشد.
بند (2) - وجوهی که از بابت سهم شرکت ملی نفت ایران برای پرداخت
تهزینه های سرمایه ای مجازت مورد نیاز شرکت مزبور می باشد در دو سال اول پس
از تاریخ اجرای قرارداد به صورت وام بدون سود از طرف شرکت عامل مربوطه در
اختیار شرکت ملی نفت ایران قرار داده می شود مقررات مربوط به دیون که در
بند (1) این جز مذکور است در مورد هر دینی که به این طریق بر عهده شرکت
ملی نفت ایران قرار گیرد مجری خواهد بود و این گونه بدهی های شرکت ملی نفت
ایران از طریق منظور داشتن آن در حساب بستانکار هزینه های استهلاک تاسیسات
غیر صنعتی به طرز مقرر در آن بند مستهلک خواهد شد.
بند (3) - در مورد نیمی از تهزینه سرمایه ای مجازت که سهم شرکت ملی نفت
ایران است و از بابت آن شرکت مزبور از شرکت عامل مربوطه وامی طبق بند (2)
این جز دریافت ننموده شرکت ملی نفت ایران در هر سال مبلغی به پول رایج
ایران بابت هزینه استهلاک تاسیسات غیر صنعتی جزو هزینه های جاری شرکت ملی
نفت ایران به حساب بدهکار شرکت عامل مربوطه خواهد گذاشت و این مبلغ معادل
همان هزینه استهلاک تاسیسات غیر صنعتی خواهد بود. که شرکت عامل مربوطه
بابت همان تاسیسات برای همان سال به حساب بستانکار شرکت ملی نفت ایران
گذارده است .
بند (4) - در ازای اعتبارات و هزینه هایی که نسبت بهر تاسیساتی در این جز
پیش بینی شده است شرکت ملی نفت ایران موافقت می نماید مادام که از چنین
تاسیساتی بتوان استفاده نمود این تاسیسات برای عملیات غیر صنعتی مورد
استفاده قرار گرفته یا آماده به کار باشد.
جز ه - بند (1) - شرکت ملی نفت ایران در بدو امر هزینه ای جاری عملیات غیر
صنعتی خود را بر عهده خواهد داشت ولی شرکت عامل مربوطه این گونه هزینه ها
را تا حدی که معقول و مربوط به هزینه های واقعی انجام یافته و هزینه های
جاری مجاز باشد به شرکت ملی نفت ایران مسترد خواهد نمود.
بند (2) - هر شرکت عامل در مقابل بدهی های خود بر اساس صورت حسابهای
ماهیانه ای که شرکت ملی نفت ایران به موجب این جز تهیه و برای شرکت عامل
ارسال می نماید پرداختهایی به طور موقت خواهد کرد. این صورت حسابها بر
اساس بهترین برآورد هزینه های انجام شده که در آن تاریخ عملی باشد تنظیم
خواهد شد و تصفیه حساب نهایی هر سال بر اساس صورت حسابی که شرکت ملی نفت
ایران در ظرف سه ماه پس از انقضای آن سال تسلیم شرکت عامل خواهد نمود از
طریق پرداخت یا استرداد وجوهی به اقتضای مورد به عمل خواهد آمد.
بند (3) - هر شرکت عامل حق خواهد داشت از وجوهی که طبق بندهای فوق این جز
به شرکت ملی نفت ایران بدهکار می شود بهای اجناسی را که به شرکت ملی نفت
ایران تحویل نموده و هزینه کارهایی را که برای شرکت ملی نفت ایران انجام
داده و مربوط به آن قسمت از عملیات غیر صنعتی باشد که شرکت ملی نفت ایران
به نفع آن شرکت عامل انجام داده است کسر کند.
جز و - هر وجهی که از بابت هزینه استهلاک تاسیسات غیر صنعتی به حساب
بستانکار شرکت ملی نفت ایران منظور می شود یا شرکت ملی نفت ایران مطالبه
می نماید و همچنین هزینه هایی که شرکت ملی نفت ایران به عمل آورده و طبق جز
(ه ) این ماده آن را مسترد می دارد به حساب هزینه های جاری شرکت عامل مربوطه
منظور خواهد شد.
جز ز - شرکت ملی نفت ایران حسابهای عملیات غیر صنعتی خود را به نحوی
نگاهداری خواهد نمود که هزینه شرکت برای این عملیات به نحو درست و واضح و
دقیق نشان داده شود و در صورت تقاضای شرکت های عامل این حسابها در اختیار
شرکتهای مزبور قرار داده خواهد شد. برای تامین منظور فوق شرکت ملی نفت
ایران با مشورت یا شرکتهای عامل روش حسابداری متناسبی انتخاب نموده و
عنداللزوم با توجه به تحولات آینده در روش مزبور تجدید نظر خواهد نمود.
جز ح - هر گاه هزینه هایی اعم از سرمایه ای یا جاری قسمتی مربوط به عملیات
غیر صنعتی و قسمتی مربوط به سایر عملیات شرکت ملی نفت ایران باشد چنین
هزینه ها به طور عادلانه و با توجه به اصول معموله حسابداری که به طرز
یکنواخت اعمال شود تقسیم خواهد شد و مسئولیتهای شرکتهای عامل طبق این
ماده فقط محدود به آن قسمت از مخارج یا هزینه ها خواهد بود که صحیحا قابل
اطلاق به عملیات غیر صنعتی می باشد.
ماده 18 - جز الف - اعضا کنسرسیوم از شرکت ملی نفت ایران نفت خام خریداری
خواهند کرد و می توانند از شرکت مزبور گاز طبیعی بخرند و مواد ذیل را در
ایران برای صدور از ایران بفروش خواهند رساند:
بند (1) - نفت خام و گاز طبیعی که بدین ترتیب خریداری شده به استثنای
مقداری از آن که طبق مقررات این قرارداد به پالایشگاه تحویل می شود و
بند (2) - محصولات نفتی که در ایران از نفت خامی که بدین طریق تحویل شده
تهیه می شود. هر گونه خرید و فروش باید بر طبق مقررات و شرایطی که در این
قرارداد ذکر شده است .
جز ب - هر عضو کنسرسیوم ممکن است در مواقع مختلف تمام یا قسمتی از حقوق و
تعهدات خود را که مربوط به خرید و فروشهای مذکور در جز الف این ماده است
به یک یا چند شرکت فرعی که بر طبق این قرارداد به عنوان شرکت بازرگانی
تعیین خواهد نمود واگذار نماید و ایران و شرکت ملی نفت ایران بدین وسیله
با چنین واگذاری موافقت می نمایند ولی این گونه واگذاری ها هیچ عضو
کنسرسیوم را از تعهداتی که به موجب این قرارداد دارد بری نخواهد نمود هر
شرکت بازرگانی که واگذاری مزبور نسبت به آن به عمل آمده باشد در حکم یکی
از طرفهای این قرارداد شناخته خواهد شد. هر عضو کنسرسیوم ممکن است خرید و
فروشهای مندرج در جز (الف ) این ماده را خود یا به وسیله شعبه ای در ایران
انجام دهد در این صورت عنوان تشرکت بازرگانی ت شامل آن کنسرسیوم که این
خرید و فروشها را انجام می دهد خواهد بود.
جز ج - هر یک از شرکتهای بازرگانی در ایران به ثبت خواهد رسید و باید
دارای همان ملیت آن عضو کنسرسیوم که آن را تعیین کرده است باشد مگر آن که
عضو کنسرسیوم مذکور تشخیص دهد که احتیاجات مالیاتی یا ارزی خارج از ایران
ملیت دیگری را اقتضا می کند که در این صورت عضو کنسرسیوم آن ملیت را برای
شرکت بازرگانی مورد بحث انتخاب خواهد کرد.
جز د - بند (1) - شرکتهای بازرگانی مذکور در جز (ب ) این ماده از شرکت ملی
نفت ایران کلیه نفت خامی را که شرکت اکتشاف و تولید استخراج می کند
خریداری خواهند نمود به استثنای آن قسمت نفت خامی که شرکت اخیر برای
عملیات خود به کار برده یا به مصرف می رساند و نفت خامی که طبق ماده (14)
این قرارداد برای تامین مواد نفتی مورد نیاز مصرف داخلی ایران مورد
احتیاج شرکت ملی نفت ایران می باشد.
بند (2) - شرکتهای بازرگانی می توانند از شرکت ملی نفت ایران مازاد گاز
طبیعی محصول شرکت اکتشاف و تولید را که شرکتهای عامل برای عملیات خود
احتیاج به آن ندارند یا شرکت ملی نفت ایران برای مصرف داخلی ایران لازم
نداشته باشد خریداری نمایند ولی قبل از آن که یک شرکت بازرگانی تعهد
طویل المده ای برای مصرف یا فروش گاز طبیعی بنماید باید با شرکتهای عامل و
شرکت ملی نفت ایران در باب موجود بودن یا نبودن گاز طبیعی برای یک چنین
تعهد مشورت نماید.
بند (3) - نفت خام و گاز طبیعی که شرکت ملی نفت ایران به شرکتهای
بازرگانی می فروشد در سر چاه به ملکیت شرکتهای مزبور در می آید.
جز ه - شرکت اکتشاف و تولید نفت خام را بر حسب تقاضای شرکت بازرگانی
خریدار به پالایشگاه یا فوب به کشتی نفت کش یا به هر محل صدور دیگر در
ایران تحویل خواهد داد همچنین گاز طبیعی را بر حسب درخواست شرکت بازرگانی
خریدار در هر محلی در ایران که بتوان آن را از آنجا بهمان صورت یا پس از
عمل آوردن صادر نمود تحویل خواهد داد.
ماده 19 - جمع مقدار نفت خامی که شرکت اکتشاف و تولید استخراج می کند علاوه
بر آن مقدار که برای محصولات نفتی لازم است و آن مقدار که به صورت نفت خام
منحصرا برای عملیات شرکت اکتشاف و تولید نیز برای جبران ضایعات ضمن
عملیات لازم است مرکب از ارقام ذیل خواهد بود:
بند (1) - مقداری که برای تهیه مواد نفتی و مشتقات آن جهت مصرف داخلی
ایران مورد احتیاج شرکت ملی نفت ایران است .
بند (2) - مقداری که (در صورت لزوم ) طبق مقررات ماده 23 این قرارداد به
صورت نفت خام برای شرکت ملی نفت ایران مورد نیاز است .
بند (3) مقداری که شرکتهای بازرگانی به طریقی که شرکت های مزبور تعیین
می نمایند لازم دارند.
ماده 20 - جز الف - اعضا کنسرسیوم ضمانت می کنند که :
بند (1) - هر گاه تاریخ اجرای قرارداد در اول اکتبر 1954 یا قبل از آن
باشد مجموع اقلام زیر:
شق (1) - مقدار نفت خامی که از ایران به وسیله شرکتهای بازرگانی و
مشتریان آنها صادر می شود و
شق (2) - مقدار نفت خامی که به پالایشگاه به حساب شرکتهای بازرگانی تحویل
می شود و
شق (3) - هر مقدار نفت خامی که به موجب ماده 23 این قرارداد به شرکت ملی
نفت ایران تحویل می شود کمتر از مقادیر ذیل نباشد یعنی :
در سال 1955 17500000 متر مکعب
در سال 1956 27500000 متر مکعب
در سال 1957 35000000 متر مکعب
بند (2) - هر گاه تاریخ اجرای قرارداد بعد از اول اکتبر 1954 باشد
مقادیری که بدین نحو تضمین شده است به ترتیب فوق به اولین سه دوره
سالیانه ای که تاریخ ابتدای آن سه ماه پس از تاریخ اجرای قرارداد باشد
تعلق خواهد گرفت .
جز ب - پس از انقضای دوره سالیانه ای که مقدار نفت خام تضمین شده در آن
سال باید به رقم سی و پنج میلیون متر مکعب رسیده باشد خط مشی اعضای
کنسرسیوم بر این اساس خواهد بود که به شرط وجود اوضاع مساعد در ایران چه
از لحاظ عملیات چه از لحاظ اقتصادی مقدار تضمین شده مزبور را به طرزی
تعدیل کنند که جریان عرضه و تقاضای نفت خام خاورمیانه را به میزان معقولی
منعکس نماید.
ماده 21 - جز الف - هر گاه تاریخ اجرا اول اکتبر 1954 یا قبل از آن باشد
اعضای کنسرسیوم بدون تضمین سعی خواهند کرد که برنامه صادرات پالایشگاه به
طریق ذیل اجرا شود:
در سال 1955 7500000 متر مکعب نفت خام
در سال 1956 12000000 متر مکعب نفت خام
در سال 1957 15000000 متر مکعب نفت خام
جز ب - هر گاه تاریخ اجرا پس از اول اکتبر 1954 باشد اعضا کنسرسیوم بدون
تضمین سعی خواهند کرد که مقادیر بالا (بهمان ترتیب فوق ) در اولین سه دوره
سالیانه که آغاز آن سه ماه پس از تاریخ اجرا باشد حاصل شود.
ماده 22 - جز الف - هر شرکت بازرگانی معادل دوازده و نیم درصد قیمت اعلان
شده مربوطه مقادیر نفت خامی را که در جز (ب ) این ماده تصریح شده است به
عنوان پرداخت مشخص به شرکت ملی نفت ایران تادیه خواهد نمود.
جز ب - مقادیر مزبور مجموع مقادیر زیر خواهد بود:
بند (1) - مقدار نفت خامی که آن شرکت بازرگانی در ایران خریداری کرده و
به فروش رسانیده است و
بند (2) - مقدار نفت خامی که خریداری و به حساب آن شرکت بازرگانی به
پالایشگاه تحویل شده است و
بند (3) - هر مقدار نفت خامی که به حساب آن شرکت بازرگانی به موجب 23 این
قرارداد تحویل شرکت ملی نفت ایران شده است .
ولی هر گاه آن شرکت بازرگانی مقداری نفت خام از شرکت بازرگانی دیگر خریده
باشد هر دو شرکت بازرگانی متفقا در مقابل شرکت ملی نفت ایران مسئول تادیه
پرداخت مشخص برای نفت خام مزبور خواهند بود.
جز ج - هر شرکت بازرگانی در مقابل خرید هر هزار متر مکعب گاز طبیعی
پرداخت مشخصی به شرکت ملی نفت ایران خواهد نمود که معادل خواهد بود با
پنج درصد قیمت اعلان شده آن شرکت بازرگانی برای یک متر مکعب نفت خام 37
درجه تا 9/37 درجه - ای - پی - آی - از جنس نفت خام آغاجاری فوب بندر
معشور در تاریخ تحویل گاز مزبور.
جز د - پرداخت هایی که به موجب این ماده به شرکت ملی نفت ایران می شود به
قرار زیر به عمل خواهد آمد:
بند (1) - در ظرف مدت پانزده روز پس از انقضا هر سه ماه شرکت اکتشاف و
تولید پرداخت مشخص هر یک از شرکتهای بازرگانی را نسبت به همان مدت سه ماه
مطابق مقررات جزهای (الف ) و (ج ) بالا برآورد خواهد نمود و شرکت بازرگانی
مربوطه پس از کسر بهای قیمت اعلان شده آن مقدار نفت خامی که طبق ماده 23
قرارداد به جنس تحویل شده مبلغ برآوردی را پرداخت خواهد کرد. این برآورد
بر اساس آخرین اطلاعات موجود مربوط به مقادیر و قیمتها تهیه می شود و ارقام
آن برای سال مورد نظر قابل جمع می باشد به طوری که در تهیه برآورد مبلغ
قابل پرداخت برای هر سه ماه مبالغ پرداختهای مربوط به سه ماه یا دوره های
سه ماهه قبلی همان سال منها خواهد شد.
بند (2) - در ظرف سه ماه پس از پایان هر سال شرکت اکتشاف و تولید مجموع
پرداخت مشخص سالیانه هر یک از شرکتهای بازرگانی را احتساب خواهد کرد. هر
گاه در نتیجه این احتساب و با در نظر گرفتن قیمت نفت خامی که به طریق
مذکور در فوق به جنس تحویل شده است شرکت ملی نفت ایران هنوز مبلغی
بستانکار باشد شرکت بازرگانی مبلغ مزبور را فورا پرداخت خواهد نمود. هر
گاه در نتیجه این احتساب شرکت ملی نفت ایران به شرکت بازرگانی مربوطه
بدهکار گردد مبلغ بدهی به حساب بعدی برده و در حکم مبلغ تادیه شده از
بابت پرداخت مشخص آن سال منظور خواهد شد.
ماده 23 - جز الف - شرکت ملی نفت ایران تحت شرایط مقرر در این ماده حق
خواهد داشت که در مقابل تمام یا قسمتی از پرداخت مشخص که بابت نفت خام
مندرج در ماه 22 این قرارداد باید دریافت نماید نفت خام به جنس (به قیمت
اعلان شده مربوطه تقویم می شود) تحویل گردد.
جز ب - در تاریخ 31 مارس قبل از آن تاریخ در هر سال شرکتهای بازرگانی
توسط شرکت اکتشاف و تولید برآورد مقدار نفت خامی را که در هر سه ماه از
سال آینده در ایران فروخته شد یا به پالایشگاه به حساب آن شرکت های
بازرگانی تحویل خواهد شد کتبا به شرکت ملی نفت ایران اطلاع خواهد داد در
این ماده مقدار نفت خام مزبور به عنوان تمقدار برآوردی ت و سال آینده
موضوع برآورد به عنوان تسال تحویل ت خوانده می شود.
جز ج - شرکت ملی نفت ایران ممکن است به وسیله اخطار کتبی که نباید دیرتر
از ژوئن هر سال به شرکت اکتشاف و تولید داده شود به آن شرکت اعلام کند که
قصد دارد در هر سه ماه از سال تحویل هر مقدار نفت خام که در اخطار مزبور
معین کرده باشد (مشروط بر این که از دوازده و نیم درصد مقدار برآوردی
همان سه ماه تجاوز نکند) تحویل بگیرد.
جز د - نفت خام مزبور فوب کشتی نفتکش در هر یک از بنادر موجود یا هر بندر
دیگری که در آینده برای بارگیری نفت خام مورد استفاده قرار گیرد(بدون هیچ
پرداختی از طرف شرکت ملی نفت ایران ) تحویل خواهد شد.
بارگیری نفت خام مزبور باید تقریبا و تا آنجا که عملی است به طور یکنواخت
به تمام مدت سه ماه سرشکن شود و در هر یک از آن بنادر حتی الامکان از حیث
اندازه و جنس و وزن مخصوص رعایت حفظ تناسب با نفت خامی که فوب کشتی نفتکش
در آن بنادر در ظرف آن سه ماه برای شرکتهای بازرگانی تحویل می شود باید
به عمل آید.
جز ه - قیمت نفت خامی ت به بهای اعلان شده مربوطه ت که در هر سه ماه به جنس
شرکت ملی نفت ایران به حساب شرکتهای بازرگانی تحویل می گردد از مبالغی که
نسبت به آن سه ماه به موجب ماده 22 این قرارداد قابل پرداخت خواهد بود
کسر می شود و در محاسبه ای که به موجب جز (د) آن ماده باید به عمل آید
منظور خواهد گشت .
جز و - نسبت به هر موضوعی که برای اجرا این ماده لازم ولی تکلیف آن فوقا
تعیین نشده باشد به طریقی که شرکت ملی نفت ایران و شرکت اکتشاف و تولید
کتبا موافقت کنند اخذ تصمیم خواهد شد.
ماده 24 - جز الف - در تاریخ اجرای این قرارداد یا پس از آن تاریخ به
مجرد این که عملی باشد صورتی از مقادیر و انواع نفت خام و محصولات نفتی که
در انبارهای واقع در بنادر بارگیری ناحیه عملیات موجود و عملا برای
بارگیری در کشتی آماده باشد برداشته خواهد شد. این صورت از طرف شرکت ملی
نفت ایران و یک نماینده از هر یک از شرکتهای عامل کتبا تهیه خواهد شد.
جز ب - پس از تهیه صورت مزبور:
بند (1) - شرکت ملی نفت ایران حق خواهد داشت که از انواع محصولات نفتی
موجود در پالایشگاه آبادان آنچه را که در صورت مزبور ذکر شده باشد(یا معدل
آن را) طبق احتیاجات آن شرکت برای تامین مصرف داخلی در ایران مطالبه کند
و این گونه مواد مورد مطالبه بدون هیچ پرداختی به جز هزینه های تحویل به
شرکت مزبور تسلیم خواهد شد.
ماده 14 این قرارداد (به استثنای جز ج آن ) شامل مواد نفتی که به این طریق
تحویل گرفته شود نخواهد بود.
بند (2) شرکتهای بازرگانی می توانند هر نفت خامی را که در صورت مزبور ذکر
شده باشد به منظور صدور به فروش رسانیده یا به وسیله شرکت تصفیه آن را
تصفیه نمایند هر یک از شرکتهای بازرگانی پرداخت مشخص مذکور در ماده 22
این قرارداد را نسبت به کلیه نفت خامی که به این ترتیب تحویل گرفته باشد
به شرکت ملی نفت ایران تادیه خواهد کرد.
جز ج - در انتهای مدت این قرارداد همان مقادیر و همان انواع نفت خام که
به موجب صورت موجودی مذکور در جز (الف ) این ماده در انبار بوده است و یا
هر نوع و هر مقداری نفتی که در انتهای مدت این قرارداد یا قبل از آن شرکت
ملی نفت ایران کتبا قبول کند که معادل آن است باید در انبار باقی گذاشته
شود و شرکتهای بازرگانی می توانند هر گونه محصولات نفتی قابل عرضه به بازار
را که در انبارهای پالایشگاه آبادان باقی مانده و برای بارگیری در کشتی
عملا آماده باشد بدون هیچ پرداختی در وجه شرکت ملی نفت ایران به استثنای
هزینه های تحویل در ظرف سه ماه پس از انتهای مدت این قرارداد به منظور
صدور به فروش رسانند.
ماده 25 - جز الف - بند (1) - هر شرکت بازرگانی موظف است خود یا توسط
دیگری بهای اعلان شده نفت خام خود را برای هر نقطه صدور از ایران و برای
هر نوع و هر وزن مخصوصی منتشر نموده و به اطلاع شرکت ملی نفت ایران
برساند.
بند (2) - ایران حق دارد در هر موقع از شرکت بازرگانی اثبات این موضوع را
بخواهد که ارقامی که به عنوان بهای اعلان شده مربوطه تعیین نموده است همان
قیمتهایی است که خریداران نفت عموما می توانند نفت خام ایران را بر آن
اساس ابتیاع کنند.
جز ب - هر شرکت بازرگانی باید نفت خام و محصولات نفتی را در ایران به
نرخهایی بفروشد که در هر سال مجموع عواید ناویژه آن از این فروشها کمتر
از آنچه ذیلا شرح داده شده نباشد:
بند (1) - مبلغی معادل قیمت کلیه نفت خامی (منجمله نفت خامی که شرکت ملی
نفت ایران طبق ماده 23 این قرارداد به حساب آن شرکت بازرگانی به جنس
تحویل گرفته است ) که در آن سال آن شرکت بازرگانی و مشتریان او از ایران
صادر نموده اند و قیمت نفت خام مزبور به نرخ بهای اعلان شده مربوطه می باشد.
بعلاوه
بند (2) - مجموع اقلام زیر:
شق (1) - مبلغی معادل قیمت کلیه نفت خامی که به نرخ بهای اعلام شده مربوطه
در آن سال به حساب آن شرکت بازرگانی تحویل تصفیه خانه شده و
شق (2) - مبلغی معادل مجموع حق العمل شرکت تصفیه برای تصفیه نفت خامی که
به آن شرکت تحویل شده و هزینه های جاری شرکت مزبور مربوط به تصفیه این نفت
خام و
شق (3) - مبلغی که در صورت اضافه شدن به حق العمل فوق الذکر نتیجه ای مساوی
با قیمت پنج درصد نفت خام تحویلی (به بهای اعلان شده مربوطه ) بدست دهد
منهای
بند (3) مبلغی معادل مجموع تخفیفهایی که ممکن است نسبت به کلیه نفت خام
مذکور در بندهای (1) و (2) این جز مورد پیدا کرده و ایران به موجب مقررات
جز (د) این ماده نرخ و فرمول آن را تصویب نماید.
جز ج - با وجود مقررات مندرجه در جز (ب ) فوق هر شرکت بازرگانی می تواند
نفت خام و مواد نفتی تصفیه شده را در ایران به شرکت بازرگانی دیگری که
مشمول مالیات بر درآمد ایران می باشد (چه این شرکت وابسته آن شرکت
بازرگانی باشد چه نباشد) به هر قیمتی بفروشد در چنین صورت باید حداقل
تعهدات شرکت بازرگانی اولی که در جز (ب ) نامبرده تصریح شده طبق آن تعدیل
گردد ولی شرکت بازرگانی اخیرالذکر باید نفت خام و مواد نفتی تصفیه شده
خود را (که نفت خام و مواد نفتی تصفیه شده ابتیاعی از شرکت بازرگانی
نامبرده اولی هم جزو آن می باشد) به چنان قیمتهایی بفروشد که مجموع عوائد
ناویژه آن شرکت از اینگونه فروشها کمتر از آنچه در جز (ب ) نامبرده مشخص
شده است نباشد.
جز د - ایران از مجرای شرکت ملی نفت ایران و یا هر نماینده منتخب دیگر
خود در مواقع لازم با شرکتهای بازرگانی به منظور تعیین تخفیف هایی در بهای
نفت خام نسبت به قیمتهای اعلان شده آن شرکتها تبادل نظر خواهد نمود و ممکن
است برای این تخفیف نرخها و فرمولهایی تصویب نماید تا برای مدتی که معین
خواهد کرد قابل اجرا بوده و در تعیین حداقل تعهدات شرکتهای بازرگانی تحت
جز (ب ) نامبرده منظور گردد.
ماده 26 - جز الف - مقررات زیر شامل عمل سوخت گیری است که در بنادر ایران
نسبت به کشتی های متعلق به یکی از اعضای کنسرسیوم یا نماینده آن عضو و یا
کشتی هایی که به طور دربست در اجاره یکی از آنها باشد و یا کشتی هایی که
سوخت گیری آن تابع قرارداد یا یکی از آنها باشد انجام می شود.
بند (1) - در آبادان سوخت این گونه کشتی ها را شرکت تصفیه به حساب شخصی یا
اشخاصی که آن عضو کنسرسیوم تعیین نموده تحویل خواهد داد و این شخص و یا
اشخاص باید حق العملی از قرار پنج شلینگ برای هر تن نفت سوختی که تحویل
می شود به شرکت تصفیه بپردازند.
بند (2) - در بندر معشور و هر بندری که در آتیه برای بارگیری نفت خام در
ایران احداث شود سوخت این گونه کشتی ها را شرکت اکتشاف و تولید به حساب
شخص یا اشخاصی که آن عضو کنسرسیوم تعیین نموده تحویل خواهد داد و این شخص
یا اشخاص باید حق العملی از قرار پنج شلینگ برای هر تن نفت سوختی که به
کشتی ها تحویل می شود بعلاوه هزینه حمل این نفت سوخت از آبادان به شرکت
اکتشاف و تولید بپردازند.
بند (3) در سایر بنادر ایران سوخت این گونه کشتی ها را شرکت ملی نفت ایران
به حساب شخص یا اشخاصی که آن عضو کنسرسیوم تعیین نموده تحویل خواهد داد و
این شخص یا اشخاص باید قیمت و هزینه های مربوط به این سوخت گیری را بعلاوه
حق العملی از قرار ده شلینگ برای هر تن نفت سوختی که به کشتی ها تحویل
می شود به شرکت ملی نفت ایران بپردازند.
جز ب - بند (1) - مقررات زیر به استثنای آنچه که در جز الف این ماده
تصریح شده شامل سوخت گیری کشتی هایی در بنادر ایران خواهد بود که دارای
پرچم ایران بوده و یا سواحل ایران ذهاب و ایاب بنمایند.
شق (1) در آبادان و بندر معشور و هر بندری که در آتیه برای بارگیری نفت
خام در ایران احداث شود سوخت این گونه کشتی ها را شرکت عامل مربوطه به
حساب شرکت ملی نفت ایران تحویل خواهد داد.
شق (2) - در سایر بنادر ایران سوخت این قبیل کشتی ها را شرکت ملی نفت
ایران تحویل خواهد داد.
بند (2) کلیه سوخت لازم برای سوختگیری که طبق این جز انجام می شود (ولی نه
هر سوخت دیگری که برای سوختگیری کشتی لازم باشد) از لحاظ کلیه مراتب
مذکوره در این قرارداد جزیی از احتیاجات شرکت ملی نفت ایران بر مصرف
داخلی ایران تلقی خواهد شد.
جز ج - سوختگیری کلیه کشتی های دیگر در بنادر ایران طبق قرارهای جداگانه ای
که نسبت به آن بین شرکت ملی نفت ایران و اعضای کنسرسیوم و یا هر یک از آن
اعضا توافق حاصل شود انجام خواهد شد.
جز د - این ماده فقط شامل نفت سوختی که در نفت خام تولید شده از ناحیه
عملیات به دست آمده باشد.
ماده 27 - جز الف - نفت خامی که برای صدور تحویل می شود در مخازن بارگیری
و نفت خام تحویلی به پالایشگاه در مخازن پالایشگاه اندازه گیری خواهد شد مگر
این که در هر یک از آن دو مورد طریقه دیگری برای اندازه گیری بین شرکت ملی
نفت ایران و شرکت عامل مربوطه کتبا مورد موافقت قرار گیرد.
جز ب - گاز طبیعی در محل تحویل به وسیله کنتور یا بهر وسیله دیگری که
شرکت ملی نفت ایران و شرکت عامل مربوطه کتبا موافقت نمایند اندازه گیری
خواهد شد.
ماده 28 - جز الف - ایران متعهد می شود که در مدت این قرارداد مقررات
قانونی و میزان مالیات بر درآمدی که طبق آن شرکتهای بازرگانی و شرکتهای
عامل باید مالیات بر درآمد ایران را بپردازند از آنچه که در قوانین موجود
در تاریخ دهم مرداد 1333 مطابق با اول اوت 1954 و اصلاحات مندرج در ضمیمه
شماره 2 پیوست تصریح گردیده نامساعدتر نباشد.
جز ب - موافقت می شود که مراتب ذیل با مفهوم قانون مالیات بر درآمد ایران
که طبق ضمیمه شماره 2 مذکور اصلاح شده مطابقت دارد.
بند (1) کلیه تپرداختهای مشخص ت مربوط به نفت خام در گاز طبیعی که در این
قرارداد منظور شده در حدود مفهوم ماده 35 قانون مالیات بر درآمد و
اصلاحاتی که در آن به عمل آمده یا هر مقررات دیگری که به جای آن وضع شود
به عنوان تپرداختهای مشخص ت شناخته خواهد شد
بند (2) - کلیه هزینه های جاری شرکتهای عامل (که پرداختهای شرکتهای عامل
در وجه شرکتهای وابسته یا دیگران برای خدماتی که در خارج ایران انجام شده
جزو آن می باشد) مربوط به عملیات شرکتهای عامل در ایران تحت ماده 35 مذکور
قابل کسر خواهد بود بدون این که لطمه ای به هر گونه تعدیلی که طبق بند (1)
جز (ز) ماده چهار این قرارداد بر اثر حسابرسی های مورد تقاضای دولت ایران
یا شرکت ملی نفت ایران مورد پیدا کند وارد نماید.
بند (3) - هزینه های قابل کسر هر شرکت بازرگانی عبارت از اقلام زیر خواهد
بود:
شق (1) - پرداختهایی که در وجه شرکتهای عامل از بابت حق العمل و مخارج و
هزینه های جاری آنها نموده باشد و
شق (2) - پرداختهایی که از بابت نفت خام و محصولات نفتی ابتیاعی مذکور در
ماده (25) این قرارداد در وجه شرکت بازرگانی دیگری به عمل آورده باشد و
شق (3) - هزینه ای اداری و سایر مخارج (غیر مذکور در شق (1) و (2) این جز)
شرکت بازرگانی در ایران (که حقوق و دستمزدها و مال الاجاره ها و ملزومات و
احتیاجات اداری و دفتری و حق العملهای حسابداری و حسابرسی جزو آن بوده ولی
منحصر به اینها نمی باشد) و هزینه های منصفانه و معقول مربوط به فروش که
شامل حق دلالی و خدماتی که در خارج ایران برای فروش انجام می شود می باشد
ضمنا موافقت می شود که جمع مخارج اداری و سایر هزینه ها و هزینه های فروشی
که در این شق به آن اشاره شده در هیچ صورت از تفاوت حاصله از کسر رقمی که
تحت بند فرعی (2) ذیل احتساب شده از رقمی که تحت بند فرعی (1) ذیل احتساب
شده تجاوز نخواهد نمود.
بند فرعی (1) - دو و سه دهم درصد از هشتاد و هفت و نیم درصد مجموع اقلام
زیر:
شق فرعی (1) ارزش تمام نفت خامی (به ماخذ بهای اعلان شده مربوطه ) که شرکت
بازرگانی خریده و فروخته مگر آنچه به یک شرکت بازرگانی دیگر فروخته باشد
بعلاوه
شق فرعی (2) ارزش تمام نفت خامی (به ماخذ بهای اعلان شده مربوطه ) که شرکت
بازرگانی خریداری نموده آن را به پالایشگاه تحویل و برای تهیه محصولات نفتی
که خود آن را فروخته است به مصرف رسیده ( به استثنای آن محصولات نفتی که
به یک شرکت بازرگانی دیگر فروخته باشد) بعلاوه
شق فرعی (3) ارزش نفت خامی (به ماخذ بهای اعلان شده مربوطه ) که به حساب
شرکت بازرگانی طبق ماده 23 این قرارداد به جای دوازده و نیم درصد پرداخت
مشخص به شرکت ملی نفت ایران تحویل شده باشد.
بند فرعی (2) دو و سه دهم درصد مبلغ تخفیفهایی که طبق ماده 25 این
قرارداد ممکن است مورد پیدا کند.
هزینه های شرکت بازرگانی مشروح در این شق مشمول حسابرسی و تعیین صحت ارقام
آن می باشد ولی این قبیل هزینه ها که عملا در وجه شرکتهای وابسته با دیگران
پرداخت شده تا حدی که آن هزینه ها از میزان دو سه دهم درصد مذکور بالا
تجاوز نکند معقول و منصفانه شناخته خواهد شد.
جز ج - هر گاه درآمد و دریافتی های واقعی شرکتهای بازرگانی و شرکتهای عامل
از فروش و عملیات و وظائف ناشی از این قرارداد مطابق مقررات این قرارداد
باشد از لحاظ مالیات بر درآمد ایران چنین تلقی خواهد شد که شرکتهای
نامبرده درآمد یا دریافتی های دیگری از فروش و عملیات و وظائف ناشی از این
قرارداد ندارند.
جز د - به استثنای مواد ذیل :
بند (1) - مالیات بر درآمدی که شرکتهای بازرگانی و شرکتهای عامل بابت
درآمد ویژه حاصله در ایران از عملیات مربوط به نفت و همچنین هر درآمد
ویژه دیگری که در ایران تحصیل بنمایند فقط بر طبق مقررات مصرحه در این
قرارداد باید بپردازند.
بند (2) - پرداخت ها و اعتباراتی که طبق این قرارداد بر عهده شرکتهای
بازرگانی و شرکتهای عامل می باشد.
بند (3) - عوارض گمرکی فقط به نحو مقرر در این قرارداد.
بند (4) - پرداخت به دولت ایران بابت مالیاتی که باید از حقوق و دستمزد
مدیران و کارکنان (این مالیات به قرار نرخی که در قانون مالیات بر درآمد
تصریح شده نسبت به حقوق و دستمزد هر ماه قطع نظر از حقوق و دستمزد
ماههای دیگر باید احتساب شود) و همچنین آنچه که باید از پرداخت به
پیمانکاران بابت کارهایی که در ایران انجام داده اند کسر شود.
بنده (5) - عوارض و حقوقی که به مقامات دولتی در مقابل خدمات درخواست شده
و یا خدماتی که به طور عموم برای عامه انجام می شود پرداخت شود مانند باج
راه حق آبه و عوارض بهداشت و عوارضی که برای فاضلاب اخذ می شود مشروط بر آن
که این عوارض و حقوق معقول و خالی از تبعیض باشد.
بند (6) - مالیات و حقوقی که شامل عموم است از قبیل حق تمبر اسناد و
حق الثبت امور حقوقی و بازرگانی و حق الثبت اختراعات و تالیفات مشروط بر
این که میزان این مالیاتها و حقوق از آنچه که در ایران شامل عموم است
بیشتر نباشد.
اعضای کنسرسیوم و شرکتهای بازرگانی و شرکتهای وابسته به آنها و مشتریان
هر یک از این شرکتها و هر شرکت حمل و نقل (تا آنجا که مربوط شود به خرید
و یا فروش و یا صدور و یا حمل و نقل نفت خام یا گاز طبیعی ایران و یا
مواد حاصله از هر یک از این دو یا درآمد حاصله از چنین خرید و فروش و
صدور حمل و نقل ) و شرکتهای عامل (نسبت به عملیات و وظائفی که طبق این
قرارداد به عهده دارند) از هر گونه مالیاتی که مقامات دولتی در ایران (چه
مرکزی و چه محلی ) وضع نمایند و همچنین از هر گونه مطالبه پرداخت یا
اعتباری از هر قبیل که به نفع مقامات مزبور به عمل آید معاف خواهند بود و
نیز سود سهامی که هر یک از آنها بابت درآمد حاصله از خرید و فروش و یا
صدور و یا حمل و نقل نفت خام و گاز طبیعی ایران و مواد حاصله از هر یک از
این دو و یا از بابت درآمد حاصله شرکتهای عامل از عملیات و وظائفی که طبق
این قرارداد انجام می دهند بپردازند از هر گونه مالیات معاف خواهد بود.
ماده 29 - هر نوع اختلاف بین ایران و هر یک از شرکتهای بازرگانی و یا هر
یک از شرکتهای عامل که مربوط به مالیات بر درآمد حاصله از خرید و فروش و
یا صدور و یا حمل و نقل نفت خام یا گاز طبیعی یا محصولات نفتی ایران و یا
عملیات و وظائف مشروحه در این قرارداد باشد از جمله اختلافاتی است که به
نحو مذکور در ماده 44 این قرارداد از طریق داوری حل خواهد شد.
ماده 30 - جز الف - کلیه پرداختهای مشخص که طبق مندرجات ماده 22 این
قرارداد باید به شرکت ملی نفت ایران به عمل آید و کلیه وجوهی که بابت
مالیات بر درآمد باید از طرف شرکت های عامل و شرکتهای بازرگانی به ایران
تادیه شود به لیره انگلیسی خواهد بود با این قید که اگر در هر موقع :
بند (1) - لیره انگلیسی که به این ترتیب از طرف ایران یا شرکت ملی نفت
ایران دریافت می شود آزادانه قابل تبدیل به دلار آمریکا نباشد و
بند (2) - دولت انگلستان ترتیباتی را که در مقارن با این قرارداد در خصوص
تبدیل لیره های دریافتی به دلار امریکا داده (یا هر ترتیبی را که با موافقت
ایران در تعدیل یا تعویض آن ترتیباتی بدهد) قطع کند.
موضوع باید بین ایران و اعضا کنسرسیوم مورد شور قرار گیرد تا نسبت به
شرایط دیگری راجع به این که پرداخت به چه ارزی باید به عمل آید توافق
حاصل شود.
جز ب - چنانچه توافق حاصل نشود اعضای کنسرسیوم به تقاضای ایران و شرکت
ملی نفت ایران و با توجه به اوضاع و احوال روز در نظر خواهند گرفت که
قسمتی از وجوهی که باید به ایران و شرکت ملی نفت ایران تادیه شود به
ارزهای محکم غیر از لیره انگلیسی پرداخت گردد این عمل بر اساسی خواهد بود
که تناسب مجموع پرداختهایی که بهر یک از پولهای محکم مزبور انجام می شود
معادل تناسبی باشد که شرکتهای بازرگانی از فروش نفت خام و محصولات نفتی و
گازهای طبیعی که شرکتهای عامل تولید می کنند به قیمت فوب بنادر ایران به
مشتریان خود به دست می آورند.
جز ج - هر گونه وجوهی که باید به ایران یا به شرکت ملی نفت ایران طبق این
قرارداد پرداخت شود بجز آنهایی که در جز (الف ) این ماده اشاره شده و تمام
وجوهی که شرکت ملی نفت ایران باید به شرکتهای عامل بپردازد به پول ایران
خواهد بود بدین منظور هزینه های جاری و غیر جاری و غیره که به لیره
انگلیسی معین شده است به نرخ معدل واقعی ماهیانه که به آن نرخ پول ایران
توسط شرکت عامل مربوطه در مقابل لیره انگلیسی در آن ماه خریداری شده است
تسعیر خواهد شد.
ماده 31 - جز الف بند (1) - ایران اقدامات لازم را به عمل خواهد آورد تا
اعضای کنسرسیوم و شرکتهای بازرگانی و موسسات وابسته به هر یک از آنها و
شرکتهای عامل مطمئنا بتوانند در مقابل لیره انگلیسی پول ایران را به نرخ
ارز بازرگانی بانک و بدون تبعیض علیه آنها خریداری نمایند.
تمام بهای گواهینامه ارزی و حق العمل و یا امثال آن جز نرخ ارز محسوب
خواهد شد.
بند (2) - نرخ ارز بازرگانی بانک عبارت است از ارز رایج یا متداول بانک
در روز مورد بحث برای خرید پول ایران در ازا پول غیر ایرانی که کلا یا
بعضا از صدور کالاهای عمده صادراتی ایران (به ترتیب ارزش ) غیر از نفت خام
و مواد مشتقه آن حاصله در حوزه عملیات به دست آمده باشد.
اگر در هر موقع بیش از یک نرخ بانک در مورد این قبیل کالا موجود باشد تنرخ
ارز بازرگانی بانک ت عبارت از بهترین این نرخها خواهد بود.
بند (3) - شق (1) - در صورت بروز اختلافی در مورد این بند هر یک از طرفین
اختلاف می توانند موضوع را به داوری حکم واحدی که به درخواست متقاضی توسط
مدیر عامل صندوق بین المللی پول معین می شود ارجاع کند مقررات مندرج در
جزهای (د) الی نهایت جز(ک ) از ماده 44 این قرارداد در مورد این داوری
قابل اجرا است .
شق (2) اگر به علتی نتوان این انتصاب را به عمل آورد یا اگر انتصاب مزبور
در مدت دو ماه از تاریخ تقاضا انجام نگیرد هر یک از طرفین می توانند اختلاف
را طبق ماده 44 مزبور به داوری ارجاع نمایند.
شق (3) از لحاظ مراتب مندرج در شقهای (1) و (2) این بند نمایندگانی شرکت
بازرگانی با آن عضو کنسرسیوم خواهد بود که شرکت بازرگانی مذکور را معین
کرده است .
جز ب - از حیث این قرارداد و از نظر تعیین درآمد ناویژه ای که در ایران به
دست آمده از لحاظ مالیات بر درآمد دولت ایران چنانچه بهای اعلام شده به
ارزی غیر از لیره انگلیسی باشد طبق مصرحات اساسنامه صندوق بین المللی پول
بهای مذکور بر اساس ارزش برابری روز به لیره انگلیسی تسعیر خواهد شد. در
صورت عدم تصریح چنین ارزش هایی ایران و اعضا کنسرسیوم سعی خواهند کرد که
در خصوص تعیین اساس قابل قبولی برای تسعیر مزبور توافق حاصل نمایند. در
صورت عدم حصول توافق تسعیر مذکور بر اساس متوسط نرخهای خرید و فروش ارز
بین لیره انگلیسی و ارز مورد بحث در پایان روز کار اداری مربوطه طبق
گواهی چیزناشنال بانک لندن به عمل خواهد آمد.
جز ج - هر گاه روزی نرخ خرید و فروش ارز در لندن معین نگردد نرخی که به
جای متوسط نرخ خرید و فروش ارز در لندن از لحاظ جز (ب ) این ماده باید ملاک
عمل قرار گیرد عبارت خواهد بود از متوسط آخرین نرخهای قبلی ارز مورد بحث
که به وسیله چیزناشنال بانک گواهی شود.
در صورتی که ارز خارجی مورد بحث در لندن نرخ بندی نشود نرخی که باید برای
منظورهای مذکور در فوق به جای متوسط نرخهای خرید و فروش ارز در لندن به
کار رود عبارت از نرخی خواهد بود که چیزنشنال بانک لندن با توجه به
معاملات با آن ارز مناسب تشخیص دهد.
ماده 32 - جز الف - بند (1) - اعضای کنسرسیوم و شرکتهای بازرگانی و
شرکتهای وابسته به هر یک از آنها و شرکتهای عامل ملزم به تبدیل هیچ قسمت
از وجوه خود به پول ایران نخواهند بود ولی شرکتهای عامل وجوهی را که برای
پرداخت هزینه های عملیات خود در ایران لازم می دانند باید از طریق بانک ملی
ایران به پول ایران تبدیل کنند.
هیچ یک از این اعضا و شرکتها و وابسته ها ممنوع نخواهند بود و از این که
هر گونه وجوه یا دارایی را آزادانه در خارج از ایران داشته باشند یا آن
را نقل و انتقال دهند ولو آن که این وجوه یا دارایی از عملیات آنها در
ایران به دست آمده باشد و همچنین ممنوع نخواهند بود از این که حسابهایی
به ارز خارجی در بانک ملی ایران داشته باشند و وجوهی را که در این حسابها
بستانکار هستند نگاه داشته یا انتقال داده یا صادر نمایند.
بند (2) - در خاتمه مدت این قرارداد اعضای کنسرسیوم و شرکتهای بازرگانی و
شرکتهای وابسته هر یک از آنها و شرکتهای عامل می توانند وجوه اضافه بر
احتیاجات خود را در ایران تا جایی که این وجوه از تبدیل ارز خارجی به پول
ایران حاصل شده باشد به لیره استرلینگ تبدیل نمایند و می توانند لیره هایی
را که به این طریق به دست آورده اند انتقال داده یا صادر نمایند.
جز ب - بند (1) - مدیران کارکنان غیر ایرانی هر یک از شرکتهای بازرگانی
یا شرکتهای عامل و خانواده های این قبیل مدیران و کارکنان ممنوع نخواهند
بود از اینکه وجوه یا دارایی را که در خارج از ایران دارند آزادانه نگاه
داشته یا انتقال دهند و می توانند هر قسمت از این وجوه خارجی را که برای
حوائج آنها ولی نه به منظور سفته بازی ضروری باشد به ایران انتقال دهند
این قبیل اشخاص مجاز نخواهند بود که در ایران معاملات ارزی از هر قبیل
بغیر از طریق بانک ملی ایران یا طرق دیگر که ایران قبول کند انجام دهند.
بند (2) مدیر یا کارمند هر یک از شرکتهای بازرگانی یا شرکتهای عامل در
خاتمه خدمت خود در ایران و هنگام عزیمت از ایران حق خواهند داشت مبلغی که
از پنجاه درصد حقوق 24 ماه آخر او در شرکت یا شرکتهای مربوطه متجاوز
نباشد به لیره انگلیسی یا در مورد تبعه کشورهای متحده امریکا به دلار
امریکا آزادانه از ایران صادر نماید.
جز ج - در این ماده عنوان بانک ملی ایران شامل هر قائم مقام یا جانشین
بانک ملی خواهد بود.
ماده 33 - جز الف - بند (1) دفاتر عمده و حسابهای شرکتهای عامل و شرکتهای
بازرگانی در ایران به لیره انگلیسی نگاهداری خواهد شد برای معاملاتی که به
پول ایران انجام گرفته اسناد مربوطه به پول ایران نگاهداری خواهد شد.
بند (2) - مبالغی که طبق جز (ج ) یا جز (د) از ماده 13 این قرارداد به
وسیله شرکتهای بازرگانی به شرکتهای عامل مسترد یا برای آنها تهیه می شود
باید به لیره انگلیسی مسترد یا تهیه شود. هزینه نصب یا سوار کردن تاسیسات
یا تحصیل دارایی طبق مواد 6 و 7 و 8 سرمایه ای که از طرف شرکتهای عامل طبق
ماده 17 این قرارداد تهیه شده به لیره انگلیسی معین خواهد بود.
جز ب - از لحاظ کلیه مراتب مندرج در این قرارداد و برای تشخیص درآمد ویژه
ایران از حیث مالیات بر درآمد ایران کلیه هزینه ها و وصولی های شرکتهای
عامل و شرکتهای بازرگانی به لیره انگلیسی معین خواهد شد. راجع به تبدیل
پول ایران در مورد هزینه ها و وصولی های شرکتهای عامل و شرکتهای بازرگانی
به لیره انگلیسی تبدیل مزبور باید بر ماخذ معدل واقعی ماهیانه نرخی که در
ازا لیره انگلیسی پول ایران توسط شرکت مربوطه طی ماه مذکور خریداری شده
به عمل آید.
در پایان هر سال هر گونه تفاوت ارزی (به لیره انگلیسی ) که به علت تغییرات
در نرخ ارز بین پول ایران و لیره انگلیسی در دفاتر شرکت مزبور بودجه آید
بر حسب مورد از هزینه های جاری یا مخارج شرکت مورد بحث کسر یا به آن اضافه
خواهد شد.
جز ج - هزینه های شرکتهای بازرگانی که ممکن است بهر پولی غیر از لیره
انگلیسی یا پول ایرانی به عمل آید باید طبق معدل ریاضی متوسط نرخهای ارز
روزانه خرید و فروش لندن با مقایسه لیره انگلیسی و آن پول برای ماه مورد
بحث به لیره انگلیسی تبدیل شود.
ماده 34 - جز الف - کلیه ماشین آلات - وسایل - وسائط نقلیه آبی - دستگاهها
- افزار - ادوات - قطعات یدکی - مصالح - الوار - مواد شیمیایی - مواد
ضروری برای اختلاط و امتزاج - وسایل خودرو - و سایر وسائط نقلیه - هواپیما
- هر نوع مصالح ساختمانی - آلات فولادی - اشیا و لوازم و اثاثیه اداری -
حوائج کشتی - مواد خواربار - البسه و لوازم استحفاظی - دستگاههای
تعلیماتی - محصولات نفتی که از عملیات شرکتهای عامل در ایران به دست نیاید
و کلیه اجناس دیگری که منحصرا از لحاظ صرفه جویی و حسن جریان عملیات و
وظایف شرکت ملی نفت ایران یا شرکتهای عامل طبق این قرارداد ضروری باشد
بدون پروانه ورودی و با معافیت از هر گونه حقوق گمرکی و عوارض و سایر
مالیاتها یا پرداختهای دیگر به ایران وارد خواهد شد. مواد فوق شامل حوائج
طبی و جراحی و لوازم بیمارستان و محصولات طبی و دارو و اسباب طبی و اثاثیه
و ادواتی که در تاسیس و گرداندن بیمارستان و داروخانه ضروری باشد نیز
خواهد بود.
جز ب - اجناسی که برای استفاده و مصرف مدیران و کارکنان (و وابستگان تحت
تکلف آنها) شرکت ملی نفت ایران یا شرکتهای عامل مناسب تشخیص گردد بدون
لزوم هیچگونه پروانه ورودی و با معافیت از مقررات هر نوع انحصار دولتی
ولی با پرداخت حقوق گمرکی و سایر مالیاتهایی که در موقع ورود معمولا به آن
تعلق می گیرد وارد خواهد شد. این قبیل اجناس قابل فروش نخواهد بود مگر به
مدیران و کارکنان و مکفولین مذکور آنهم صرفا برای استفاده و مصرف آنها.
جز ج - بدون آنکه در کلیات حقوق فوق الذکر محدودیتی حاصل شود شرکتهای عامل
در تحصیل لوازم و حوائج مورد مصرف خودشان باید نسبت به اشیایی که در
ایران ساخته و مهیا می شود رجحان قائل شوند با این قید که اشیا مذکوره با
مقایسه آن با اشیا مشابه خارجی با همان شرایط مساعد از لحاظ نوع جنس و
قیمت و سهل الحصول بودن آن در موقع لزوم به مقادیر مورد نیاز و قابل مصرف
بودن آن در موردی که برای آن منظور شده در ایران بدست بیاید. در مقایسه
قیمت اشیا وارداتی با اشیا ساخته شده و مهیا شده در ایران کرایه و هر
گونه حقوق گمرکی که طبق این قرارداد نسبت به اشیا وارداتی مزبور قابل
پرداخت باشد ملحوظ گردد.
جز د - شرکتهای عامل حق خواهند داشت در هر موقع که مایل باشند اشیایی را
که طبق جزهای (الف ) و (ب ) فوق الذکر وارد کرده اند و دیگر برای آن در ایران
مصرفی ندارند بدون هیچگونه پروانه و با معافیت از حقوق صادراتی یا سایر
مالیات ها یا پرداختهای دیگر مجددا صادر کنند مگر اشیایی که طبق این
قرارداد به مالکیت ایران یا شرکت ملی نفت ایران در آمده باشد.
شرکتهای عامل نیز حق خواهند داشت با تصویب شرکت ملی نفت ایران که بدون
جهت از تصویب مزبور خودداری نشده و تاخیری در آن رخ نخواهد داد اشیا
مذکور را در ایران به فروش برسانند. بدیهی است در چنین صورتی مسئولیت
پرداخت حقوق مربوطه و همچنین رعایت تشریفات لازمه طبق مقررات جاری و تهیه
اسناد و ترخیص برای شرکتهای عامل به عهده خریدار خواهد بود.
جز ه - کلیه واردات و صادرات مذکور در این قرارداد مشمول تنظیم اسناد و
تشریفات گمرکی بوده (که این تکالیف از آنچه معمولا مجری است سنگین تر
نخواهد بود) ولی مشمول پرداختهایی که به موجب مقررات مربوطه این قرارداد
از آن معاف گردیده نمی باشد. این قبیل تشریفات و تنظیم اسناد به طور ساده
و سریع انجام خواهد شد و با این منظور بین شرکتهای عامل و شرکتهای
بازرگانی یا هر یک از آنها و مقامات گمرکی ایران ممکن است عنداللزوم
ترتیبات مقتضی داده شود.
ماده 35 - جز الف - اعضا کنسرسیوم و شرکتهای بازرگانی و وابسته های هر یک
از آنها و مشتریان مربوطه آنها با تعهد به رعایت حق تقدم احتیاجات مصرف
داخلی ایران می توانند نفت خام و گاز طبیعی را که از شرکت ملی نفت ایران
طبق این قرارداد می خرند و نیز محصولاتی را که شرکتهای عامل از مواد مزبور
می سازند به منظور صدور و مصرف خارج از ایران بهر کس و بهر قیمتی که اعضای
مزبور یا شرکتها یا وابسته های آنها یا مشتریان شخصا و آزادانه تعیین کنند
بفروش رسانیده یا به هر ترتیب دیگر از ملکیت خود خارج کنند و آن را بهر
وسیله و بر طبق هر گونه شرایطی که مقتضی بدانند از این به خارج حمل
نمایند.
جز ب - صدور مواد مذکور از حقوق گمرکی و مالیات صادراتی معاف بوده و مقید
به ادا سایر مالیاتها و عوارض یا پرداختهای دیگری به مقامات دولتی ایران
(اعم از مرکزی یا محلی ) نخواهد بود. اعضا کنسرسیوم و شرکتهای بازرگانی و
وابسته های هر یک از آنها و مشتریان مربوطه آنها می توانند مواد مذکور را
بدون لزوم پروانه یا تشریفات حاصله دیگری به استثنا تنظیم اسناد و
تشریفات گمرکی به شرح مندرج در جز (ه ) ماده 34 این قرارداد یا ترتیبات
دیگری که طبق ماده مزبور برقرار شده باشد آزادانه از ایران خارج نمایند.
جز ج - در موارد آنچه راجع به صادرات در این ماده قید شده و آنچه راجع به
واردات و صدور مجدد آن در ماده 34 درج شده است صادرکننده یا واردکننده
نسبت به بیمه کردن یا بیمه نکردن کشتی و ملوانان و محمولات و کرایه حمل آن
و تشخیص میزان بیمه مزبور و تعیین بیمه گر مختار خواهد بود.
ماده 36 - شرکتهای عامل و شرکتهای بازرگانی و کارمندان آنها و خانواده های
کارمندان آنها در مورد رفت و آمد اشخاص و حمل اثاثیه و آلات و ادوات و
کلیه کالاها آزادی کامل خواهند داشت و همچنین در مورد وسائل ارتباطیه چه
در داخل ناحیه عملیات و چه بین ناحیه عملیات و سایر نقاط ایران که
شرکتهای مزبور در آنجا عمل می کنند آزادی و تامین خواهند داشت . طرز
برقراری تسهیلات از طرف ایران به منظور تامین آزادی حرکت و حمل و نقل و
آزادی و تامین وسائل ارتباطیه پس از مشاوره بین ایران و شرکتهای عامل
تعیین خواهد شد.
ماده 37 - جز الف - وزارت دارایی اختیار کامل از طرف ایران برای اجرا و
اعمال مقررات این قرارداد خواهد داشت . وزارت مزبور می تواند از طرف ایران
هر گونه اقدامی به عمل آورد یا هر گونه موافقتی بنماید که در مورد این
قرارداد یا برای تامین اجرای آن به طرز بهتر لازم یا مقتضی باشد هر اقدامی
که بدین نحو انجام یا موافقتی که بدین طریق به عمل آمده باشد برای ایران
الزام آور خواهد بود. هر یک از طرفهای این قرارداد که احتیاج یا تمایل به
یک چنین موافقت یا اقدامی داشته باشد به وزارت مزبور مراجعه خواهد نمود
اولیای امور ایران همه نوع دستورهایی را که وزارت دارایی در مورد اجرا و
اعمال مقررات این قرارداد به آنها بدهد اجرا خواهند نمود و دارای
اختیارات کامل برای اجرای دستورهای مزبور خواهند بود چنانچه وزارت دارایی
بهر علتی اختیاراتی را که بر طبق این جز دارد دیگر اجرا ننماید اختیارات
مزبور به وسیله وزارت یا دستگاه دیگری که هیات وزیران تعیین خواهد نمود
اجرا خواهد شد.
جز ب - شرکت ملی نفت ایران دارای تمام حقوق و اختیارات لازم خواهد بود
برای آن که در هر موقع بتواند هر گونه ترتیباتی را که در مورد اقدامات و
عملیات موضوع این قرارداد لازم یا مقتضی باشد بدهد.
ماده 38 - جز الف - ایران بدینوسیله تضمین می کند که شرکت ملی نفت ایران
تعهداتی را که به موجب این قرارداد دارد انجام دهد.
جز ب - هر گاه وظایف شرکت ملی نفت ایران به شخص دیگری که تحت اختیار
ایران یا مسئول مقابل ایران باشد منتقل شود و شخص مزبور تمام تعهداتی را
که شرکت ملی نفت ایران به موجب این قرارداد به عهده خواهد گرفت و ایران
در ضمانت خود در انجام تعهدات باقی خواهد بود.
جز ج - هر گاه شرکت ملی نفت ایران از میان برود وظایف آن به شخص دیگری که
تحت اختیار ایران یا مسئول در مقابل ایران باشد محول نگردد تمام تعهداتی
که شرکت ملی نفت ایران به موجب این قرارداد تعهدات مستقیم ایران خواهد
شد.
ماده 39 - هر عضو کنسرسیوم حق خواهد داشت که در هر وقت در مدت این
قرارداد تمام یا یک قسمت حقوق یا منافعی را که به ای نحوکان به موجب این
قرارداد داشته باشد به شخص دیگری بفروشد یا واگذار یا منتقل کند به شرط
آن که چنین شخصی اگر قبلا طرف این قرارداد نباشد بر اثر عمل مزبور طرف این
قرارداد واقع شود و تمام تعهداتی را که آن عضو کنسرسیوم به موجب این
قرارداد بر عهده بگیرد و نیز مشروط به آن که هیچ فروش یا واگذاری یا
انتقالی تا ایران به آن رضایت کتبی نداده اعتبار پیدا نکند ایران از دادن
این رضایت بدون دلیل موجه خودداری نخواهد نمود و در اعلام رضایت تاخیر
نخواهد کرد با این قید که اگر شخصی که بدین ترتیب آن حقوق را به دست
می آورد شرکت وابسته به آن عضو یا کنسرسیوم که فروشنده یا واگذارکننده یا
انتقال دهنده است باشد تحصیل رضایت کتبی مزبور لزوم نخواهد داشت ولی چنین
فروش یا واگذاری یا انتقالی که به نفع شرکت وابسته صورت گیرد به هیچ وجه
عضو کنسرسیوم مربوطه را از تعهداتی که به موجب این قرارداد دارد بری الذمه
نخواهد نمود.
ماده 40 - جز الف - ایران و شرکت ملی نفت ایران تصدیق می نمایند که هیچ یک
از اعضا کنسرسیوم وابسته های آنها که طرف این قرارداد هستند یا خواهند بود
نسبت به هیچ نوع دعاوی و مطالبات ایران و شرکت ملی نفت ایران یا هر یک از
آنها که مربوط بهر موضوعی قبل از تاریخ اجرای قرارداد باشد مسئولیتی
ندارند.
جز ب - ایران و شرکت ملی نفت ایران و هر یک از آنها بدینوسیله قبول
می کنند که هر گاه اعضا کنسرسیوم یا هر یک از وابسته های آنها که طرف این
قرارداد هستند یا خواهند بود در نتیجه هر نوع دعاوی و مطالباتی که بر
علیه آنها از طرف هر شخصی در موارد ذیل اقامه گردد محتمل خساراتی شوند
خسارات مزبور را جبران نمایند:
بند (1) - عملیات مربوط به نفت در ایران که شرکت سهامی نفت انگلیس و
ایران قبل از وقایع سال 1329 - 1330 انجام داده یا
بند (2) - نتایج مستقیم یا غیر مستقیم وقایع سال 1329 - 1330 یا نتایج هر
گونه معاملاتی که ایران یا شرکت ملی نفت ایران قبل از تاریخ اجرا منعقد
نموده باشد و امور مربوط به آن شرایط آن که جبران خساراتی که به موجب
همین بند نسبت به شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران و وابسته های آن مقرر شده
شامل موارد ذیل نباشد:
شق (1) - دعاوی ناشی از اخطاری که شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران به
عنوان مشتریانی که قصد خرید داشته اند و و به عنوان اشخاص دیگر صادر نموده
و بروز اختلاف مربوط به حق مالکیت نفت ایران را به اطلاع آنها رسانیده و یا
ناشی از اقداماتی که برای دفاع از حقوق قانونی خود به عمل آورده باشد یا
هر گونه حکم خساراتی که از طرف دادگاه های خارجی در نتیجه دعاوی مطروحه
قبل از تاریخ اجرا نسبت بهر معامله منعقد بین شرکت ملی نفت ایران و
خریداران خارجی نفت ایران علیه شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران صادر شده
یا بشود یا
شق (2) - هر دعوی که ممکن است به وسیله اشخاص ثلث بر علیه شرکت سهامی نفت
انگلیس و ایران راجع به قصوری که شرکت مزبور در رسانیدن نفت در نتیجه
وقایع سال 1329 - 1330 کرده اقامه شود.
ماده 41 - جز الف - طرفهای این قرارداد متعهد می شوند که شرایط و مقررات
این قرارداد را بر طبق اصول حسن نیت و صمیمیت متقابل اجرا نموده و هم
عبارات و هم روح شرایط و مقررات مزبور را را رعایت کنند.
جز ب - هیچ گونه اقدام قانونگذاری یا اداری اعم از مستقیم یا غیر مستقیم
و یا عمل دیگری از هر قبیل از طرف ایران یا مقامات دولتی در ایران (اعم
از مرکزی و محلی ) این قرارداد را الغا نخواهد نمود و این مقررات آن اصلاح
یا تغییری به عمل نخواهد آورد و مانع و مخل حسن اجرای مقررات آن نخواهد
شد.
الغا یا اصلاح یا تغییر مزبور فقط در صورت توافق طراحهای این قرارداد ممکن
خواهد بود.
جز ج - در صورتی که طرفهای این قرارداد توافق دیگری در این باب ننماید
این قرارداد قبل از انقضای مدت آن فسخ نخواهد شد مگر در صورتی که هیات
داوری یادآور واحدی که بر طبق ماده 44 این قرارداد تعیین شده باشد به
موجب رای خود این قرارداد را به علت نقض مقررات آن یا به علت اینکه اجرای
قرارداد به کلی غیر مقدور گردیده خاتمه یافته اعلام کند.
ماده 42 - جز الف - هر گاه یکی از طرفهای این قرارداد مدعی شود که طرف
دیگری از اجرای هر گونه تعهد مقرر در این قرارداد تخلف کرده طرف اول بدوا
به موجب اخطار کتبی به طرف دیگر مورد تخلف ادعایی را اطلاع داده و تقاضای
رفع آن را خواهد نمود. هر گاه موضوع ظرف سی روز پس از وصول اخطار مزبور
با مدت طولانی تری که ممکن است مورد توافق طرفین قرار گیرد حل نشود شکایت
مورد بحث ممکن است بر طبق ماده 43 این قرارداد به هیات سازش مراجعه شود.
هر شکایتی که یکی از طرفین نخواهد آن را به هیات سازش ارجاع کند و یا
شکایتی که به هیات سازش مراجعه شده ولی رای الزام آوری از طرف هیات مزبور
تکلیف آن را معین ننموده باشد ممکن است طرف اول آن را بر طبق ماده 31 یا
ماده 44 این قرارداد (هر کدام مورد پیدا کند) به داوری ارجاع نماید.
جز ب - در مورد این ماده و مواد 43 و 44 نمایندگی شرکت بازرگانی با آن
عضو کنسرسیوم خواهد بود که آن شرکت را تعیین نموده است .
ماده 43 - نسبت به هر شکایتی که بر طبق ماده 42 این قرارداد پیش آید
طرفین می توانند موافقت کنند که موضوع به یک هیات سازش مختلط مرکب از چهار
عضو مراجعه شود که هر یک از طرفین دو نفر آن را تعیین خواهد نمود و وظیفه
آنها کوشش در حل موضوع به طریق دوستانه خواهد بود هیات سازش پس از استماع
اظهارات نمایندگان طرفین رای خود را ظرف سه ماه از تاریخ ارجاع شکایت به
هیات صادر خواهد کرد.
رای مزبور در صورتی الزام آور خواهد بود که به اتفاق صادر شده باشد.
ماده 44 - جز الف - بند (1) - به استثنای مورد مقرر در ماده 31 این
قرارداد تنها طریقه ختم اختلافاتی که در بین طرفهای این قرارداد در نتیجه
یا در مورد اجرا یا تفسیر این قرارداد و تشخیص حقوق و تعهدات طرفها طبق
این قرارداد و یا عمل به مفاد این ماده بروز کند و با توسل به مقررات
ماده 42 یا ماده 43 این قرارداد حل نشود مراجعه به داوری بر طبق مقررات
این ماده خواهد بود.
بند (2) - ارجاع امر به داوری با اخطار کتبی شاکی به عنوان طرف دیگر شروع
خواهد شد.
جز ب - بند (1) - چنانچه اختلاف مربوط به مسائل فنی یا محاسباتی باشد ممکن
است با توافق طرفین خواه به کارشناس واحد خواه به هیئتی مرکب از سه
کارشناس مراجعه شود و دو نفر از سه کارشناس مزبور را طرفین انتخاب خواهند
کرد (هر یک یک نفر) و سومی به تراضی طرفین تعیین خواهد شد. اگر طرفین
نتوانند در انتخاب کارشناس واحد یا کارشناس سوم تراضی کنند هر یک از
طرفین می توانند در موارد فنی به مدیر آید گنوسیشه تکنیشه هوخشوله زوریخ
FLUHCSHCOH EHCSINHCET EHCSISSONEGDIE و در موارد محاسباتی به رییس
شوایتز ریشه کامرفور رویزیوئورن زوریخ NESEWS NOITIVEF RUF REMMAR
EHCSIREZIEWHCS مراجعه کند که کارشناس واحد یا کارشناس سومی را تعیین
نماید چنانچه ظرف یک ماه از تاریخ به شرح مقرر بالا تراضی ننمایند موضوع
بایستی طبق مقررات جز (ج ) و جزهای زیر این ماده به داوری ارجاع شود.
بند (2) - طرفین ظرف یک ماه از تاریخی ارجاع امر به داوری کارشناس یا
کارشناسها را تعیین خواهند کرد. کارشناس سوم در صورتی که به تراضی طرفین
انتخاب نشده باشد ظرف دو ماه تعیین خواهد شد.
تعیین کارشناس واحد در مواردی که به تراضی طرفین عمل نشده باشد ظرف سه
ماه از تاریخ ارجاع امر به داوری به عمل خواهد آمد.
بند (3) - طرفین باید در قرارداد داوری مسائل فنی یا محاسباتی را که مورد
رسیدگی قرار می گیرد به طرز روشن و صریح توضیح دهند. رای کارشناس واحد یا
سه کارشناس باید ظرف شش ماه از تاریخ تعیین کارشناس واحد یا کارشناس سوم
(هر کدام که مورد پیدا کند) صادر شود.
اگر اختلاف به سه کارشناس مراجعه شود رای کارشناسان ممکن است به اکثریت
آرا صادر شود کارشناس یا کارشناسان باید رای خود را منحصرا نسبت به مسائل
فنی محاسباتی صادر کنند و رای مزبور قاطع و برای طرفین الزام آور خواهد
بود.
بند (4) - اگر ضمن رسیدگی که بر طبق بند (1) و (2) و (3) این جز از طرف
کارشناس یا کارشناسان به عمل می آید مسئله ای که به نظر کارشناس یا
کارشناسان یا هر یک از طرفین جنبه حقوقی داشته باشد (با توجه به این که
هر مسئله ای که مربوط به تفسیر این قرارداد واجد جنبه حقوقی خواهد بود)
پیش آید به طوری که اخذ تصمیم نسبت به موضوع فنی یا محاسباتی مورد بحث
مستلزم تعیین تکلیف مسئله حقوقی باشد در آن صورت اگر مسئله مزبور به
توافق طرفین حل نشود طرفین یا یکی از آنها بایستی خواه ابتکارا از جانب
خود خواه به درخواست کارشناس یا کارشناس ها آن را بر طبق جز(ج ) و جزهای
زیر این ماده به داوری ارجاع کنند.
بند (5) - در این مورد به منظور احتساب مدتهایی که در جزهای زیر این ماده
ذکر شده اخطار یکی از طرفین به طرف دیگر دایر به قصد ارجاع مسئله حقوقی
به داوری به شرح فوق به انضمام توضیح مسئله حقوقی مزبور در حکم ارجاع امر
به داوری از طرف اخطارکننده تلقی خواهد شد.
بند (6) - در موردی که مسئله حقوقی ضمن رسیدگی پیش آمده و بر طبق بند (4)
و (5) این جز به داوری ارجاع شود رسیدگی کارشناس یا کارشناسان الزاما
متوقف نخواهد شد مگر در صورتی که به نظر کارشناس یا کارشناسان مسئله
حقوقی نوعی باشد که قبل از تعیین تکلیف آن ادامه رسیدگی مفید نباشد.
چنانچه رسیدگی تا تعیین تکلیف مسئله حقوقی معوق بماند به مجرد تعیین
تکلیف موضوع طرفین شرح آن را به اطلاع کارشناس یا کارشناسان خواهند رساند
که رسیدگی موضوع فنی یا محاسباتی مورد بحث را تعقیب نموده و هر چه زودتر
به مرحله تصمیم نهایی برسانند.
جز ج - بند (1) - چنانچه طرفین توافق در ارجاع اختلاف به کارشناس یا
کارشناسان بر طبق جز (ب ) این ماده ننمایند و یا چنانچه توافق کرده باشند
ولی تعیین کارشناس یا صدور رای در ظرف مدتهای مقرر صورت نگرفته باشد و یا
وضعی که در بند (4) جز (ب ) این ماده پیش بینی شده پیش آمده و یکی از طرفین
اقدام برای تعیین تکلیف مسئله حقوقی به عمل آورده باشد هر یک از طرفین یک
نفر داور تعیین خواهد نمود و دو نفر داوری قبل از شروع داوری ثالثی را
انتخاب خواهند کرد که سمت رییس هیات داوری را خواهد داشت . چنانچه دو نفر
داور نتوانند در ظرف چهار ماه از تاریخ ارجاع به داوری نسبت به داور
ثالث تراضی کنند و چنانچه طرفین به طرز دیگری توافق ننمایند داور ثالث به
درخواست هر یک از طرفین از طرف رییس دیوان دادگستری بین المللی تعیین
خواهد شد.
بند (2) - اگر یکی از طرفین ظرف دو ماه از تاریخ ارجاع امر به داوری داور
خود را انتخاب ننماید و یا انتخابی را که نموده است به اطلاع طرف دیگر
نرساند طرف دیگر حق خواهد داشت که به رییس دیوان دادگستری بین المللی
مراجعه و تقاضای تعیین داور واحد بنماید.
بند (3) - اگر رییس دیوان دادگستری بین المللی تبعه ایران یا تبعه یکی از
کشورهایی باشد که طرفهای دیگر این قرارداد در آن کشورها تاسیس شده اند
انتخابهای مصرح در بند (1) و (2) این جز به وسیله مشارالیه به عمل نخواهد
آمد. اگر باین دلیل یا هر دلیل دیگری انتخاب داور واحد یا داور ثالث بر
طبق بندهای (1) و (2) این جز به عمل نیاید و طرفین هم کتبا به طرز دیگری
توافق نکرده باشند در آن صورت به درخواست هر یک از طرفین انتخاب مزبور از
طرف نایب رییس دیوان دادگستری بین المللی (به شرط این که مشارالیه تبعه
ایران یا تبعه یکی از کشورهایی که طرفهای دیگر این قرارداد در آن کشورها
تاسیس شده اند نباشد) به عمل خواهد آمد چنانچه انتخاب به این طریق هم عملی
نشود به وسیله رییس دادگاه فدرال سویس و چنانچه به این طریق هم انجام
نشود به وسیله رییس (یا قاضی هم عرض رییس ) عالی ترین دادگاه کشورهای زیر
به ترتیب به عمل خواهد آمد:
دانمارک - سوئد - برزیل .
بند (4) تعیین داور ثالث واجد بر طبق بند (1) و (2) و (3) این جز کاملا
بسته به تشخیص کسی خواهد بود که اجازه انتخاب دارد و هیچ یک از طرفین
نمی توانند نسبت به تشخیص مزبور تردید کند. شخصی که به این طریق تعیین
می شود نباید با ایران یا کشورهایی که طرفهای دیگر این قرارداد در آن
کشورها تاسیس شده اند رابطه نزدیکی داشته و یا در خدمت رسمی ایران یا آن
کشورها بوده یا تبعه آنها باشد یا عضو جامع مشترک المنافع بریتانیا یا
کشور تحت الحمایه یا مستعمره یا کشور تحت اداره یا تحت تصرف یکی از ملل
فوق الذکر باشد.
بند (5) - اگر اختلاف به هیات داوری ارجاع شود رای ممکن است با اکثریت
صادر شود و طرفین رای داور واحد یا هیات داوری را با حسن نیت اجرا خواهند
کرد.
جز د - محل و تشریفات داوری را طرفین تعیین خواهند کرد چنانچه در این باب
توافق نشود محل و تشریفات مزبور از طرف کارشناس و یا کارشناس ثالث یا
داور ثالث یا داور واحد (هر کدام که مورد پیدا کند) تعیین خواهد شد.
جز ه - طرفین همه نوع تسهیلات (منجمله حق ورود به ناحیه عملیات ) را برای
کارشناس یا کارشناسان یا هیات داوری یا داور واحد فراهم خواهند کرد تا هر
گونه اطلاعاتی را که برای تعیین تکلیف اختلاف لازم باشد به دست آورند. عدم
حضور یا امتناع یکی از طرفین داوری نمی تواند مانع یا مخل جریان داوری در
یک یا همه مراحل آن بشود.
جز و - مادام که تصمیم یا رای داوری صادر نشده توقف عملیات یا فعالیتهایی
که موضوع داوری از آن ناشی شده است الزامی نیست . در صورتی که تصمیم یا
رای داوری دایر بر موجه بودن شکایت باشد ضمن تصمیم یا رای مزبور ممکن است
ترتیب مقتضی برای جبران خسارات شاکی مقرر گردد.
جز ز - تعیین مسئولیت پرداخت هزینه داوری کاملا بسته به تشخیص کارشناس یا
کارشناسان یا هیات داوری یا داور واحد (هر کدام که مورد پیدا کند) خواهد
بود.
جز ح - چنانچه به هر علت کارشناس یا یکی از اعضای هیات داوری یا داور
واحد پس از قبول وظایفی که به او محول شده قادر یا مایل به شروع یا تکمیل
رسیدگی به مورد اختلاف نباشد و چنانچه طرفین به صورت دیگری هم توافق
ننمایند هر یک از طرفین می تواند از رییس دادگاه دادگستری بین المللی تقاضا
کند که در این باب که آیا انتخاب اولیه را باید خاتمه یافته تلقی کرد
تصمیم اتخاذ کند اگر تصمیم مشارالیه از این قرار باشد از شخص یا اشخاصی
که انتخاب اولیه به وسیله آنها به عمل آمده تقاضا خواهد کرد که ظرف مدتی
که تعیین خواهد نمود جانشینی تعیین کنند و چنانچه ظرف مدت مقرر جانشین
تعیین نشود یا در صورتی که انتخاب اولیه به وسیله خود او به عمل آمده
باشد مشارالیه خود جانشین را تعیین خواهد نمود. اگر رییس دیوان دادگستری
بین المللی تبعه ایران یا یکی از سایر کشورهایی باشد که طرفهای دیگر این
قرارداد در آن کشورها تاسیس شده اند یا اگر به این دلیل یا هر دلیل دیگری
وظائف موضوع این جز به وسیله مشارالیه اجرا نشود اجرای وظایف مزبور به
عهده یکی از اشخاص دیگری محول خواهد گردید که در بند (3) جز (ج ) این ماده
با ترتیب مقرر ذکر شده است .
جز ط - هر گاه دادگاه بین المللی جدیدی که از حیث نوع و صلاحیت نظیر دیوان
دادگستری بین المللی باشد جانشین آن دادگاه گردد و یا وظایف دادگاه
اخیرالذکر تا حد معتنابهی به دادگاه جدید محول یا منتقل گردد وظایفی که
بر طبق این ماده اجری آن به عهده رییس دیوان دادگستری بین المللی است به
عهده رییس دادگاه بین المللی جدید قرار خواهد گرفت بدون اینکه توافقی در
این باب بین طرفین لازم باشد.
جز ی - تا حدی که مورد داشته باشد ضمن تصمیمات و آرایی که بر طبق این
ماده صادر می شود باید مهلت اجرا تصریح گردد.
جز ک - ظرف پانزده روز از تاریخ ابلاغ تصمیم یا رای به طرفین هر یک از
آنها می تواند از کارشناس یا کارشناسان یا هیات داوری یا داور واحدی
(هرکدام که مورد پیدا کند) که تصمیم یا رای اولیه را صادر نموده تقاضای
تفسیر آن را بنماید این تقاضا در اعتبار تصمیم یا رای تاثیری نخواهد داشت
تفسیر مزبور باید ظرف یک ماه از تاریخ تقاضا داده شود و اجرای تصمیم یا
رای تا صدور تفسیر و یا انقضای یک ماه (هر کدام زودتر واقع شود) معوق
خواهد ماند.
ماده 45 - جز الف - چنانچه تصمیم یا رای صادر طبق ماده 44 این قرارداد
فقط دایر به الزام پرداخت مبلغ معین مصرح در تصمیم یا رای مزبور به ایران
یا به شرکت ملی نفت ایران به وسیله هر طرف دیگر باشد و مبلغ مزبور ظرف
مدت مقرر در تصمیم یا رای مذکور یا در صورت عدم قید مدت در تصمیم یا رای
ظرف سه ماه از تاریخ آن تصمیم یا رای پرداخت نشود ایران حق خواهد داشت
که صدور تمام نفت خام و محصولات نفتی از ایران را توسط طرف متخلف تا
پرداخت مبلغ مزبور منع نماید.
جز ب - در موردی که رای نهایی بر طبق ماده 44 این قرارداد صادر شده باشد
چنانچه طرفی که موظف به اجرای رای می باشد ظرف مهلت مقرر در رای یا
(چنانچه مهلتی ضمن رای معین نشده باشد) در ظرف شش ماه پس از ابلاغ رای به
طرفین مفاد رای را اجرا نکند طرفی که رای به نفع او صادر شده حق خواهد
داشت که اعلام فسخ این قرارداد را به وسیله تصمیم هیات داوری یا داور واحد
که بر طبق مقررات جز (ج ) این ماده اتخاذ خواهد شد بخواهد تصمیم مزبور
نسبت به حقوق و تعهداتی که از اجرای این قرارداد قبل از تاریخ فسخ
قرارداد (طبق این قرارداد) ناشی شده و یا بشود تاثیری نخواهد داشت . حقوق
و وجوه و خسارات دیگری هم که به موجب رای هیات داوری یا داور واحد مقرر
شده باشد در همین حکم خواهد بود.
جز ج - تصمیمی که بر طبق مقررات جز (ب ) این ماده پیش بینی شده فقط با
رعایت شرایط زیر ممکن است اتخاذ شود:
بند (1) - فقط هیات داوری یا داور واحدی که رای نهایی مربوطه را صادر
کرده می تواند این تصمیم را اتخاذ کند.
بند (2) - چنانچه هیات داوری یا داور واحدی که رای مزبور را صادر کرده
بهر علتی قادر یا مایل به اقدام نباشد موضوع فسخ قرارداد به علت عدم
اجرای رای بر طبق ماده 44 این قرارداد و به طرزی که برای حل اختلافات
پیش بینی شده به داوری ارجاع خواهد شد.
بند (3) - هیات داوری یا داور واحد قبل از اخذ تصمیم دایر به فسخ این
قرارداد بایستی اول یک مدت اضافی (که از نود روز کمتر نخواهد بود) برای
اجرای رای مقرر نماید و تصمیم مزبور را فقط در صورتی اتخاذ خواهد کرد که
مدت اضافی مقرر منقضی شده و طبق نظر آنها رای اجرا نگردیده باشد.
ماده 46 - نظر به این که طرفهای این قرارداد تابع ملیتهای مختلف می باشند
تعبیر و تفسیر و اجرای این قرارداد تابع اصولی حقوقی خواهد بود که بین
ایران و کشورهایی که طرفهای دیگر این قرارداد در آن کشورها تاسیس شده اند
مشترک باشد و در صورتی که چنین اصول مشترکی وجود نداشته باشد تابع اصول
حقوقی خواهد بود که مورد قبول کشورهای متمدن به طور عموم باشد (منجمله
اصولی که دادگاههای بین المللی طبق آن عمل نموده باشند).
ماده 47 - جز الف - در مورد وقایعی از قبیل جنگ و شورش و اغتشاشات داخلی
و اعتصاب و طوفان و امواج مدی و سیل و بیماریهای همه گیر(اپیدمی ) و
انفجار و آتش سوزی و برق و زلزله (وقایع از این قبیل محدود به مثالهای
مذکور نیست ) که از حیطه اختیار هر یک از طرفهایی که به موجب این قرارداد
تعهداتی دارند خارج باشد و اجرای تعهدات مصرح در این قرارداد را غیر ممکن
سازد یا موجب جلوگیری از انجام آن یا تاخیر در انجام آن گردد عدم انجام
تعهد مزبور به عنوان قصور در اجرای مقررات این قرارداد تلقی نخواهد شد.
جز ب - بدون این که این جز تاثیری در مقررات جز (ب ) ماده 41 این قرارداد
داشته باشد در موردی که هر یک از طرفهای مذکور بالا تعهدی را که به موجب
مقررات این قرارداد نموده و در نتیجه اطاعت از هر نوع قوانین یا احکام یا
مقررات یا تصویب نامه های دولتی نتواند انجام دهد عدم انجام تعهد مزبور به
عنوان قصور در انجام مقررات این قرارداد تلقی نخواهد شد مشروط بر این که
ثابت شود که عدم انجام تعهد مزبور نتیجه لازم اجرای قانون یا حکم یا
مقررات یا تصویبنامه مربوطه بوده باشد.
جز ج - مفاد این مانع نخواهد شد از این که هر یک از طرفهای این قرارداد
نسبت به این موضوع که آیا قرارداد بایستی به علت آن که اجرای آن به کلی
غیر مقدور شده فسخ شود بر طبق مقررات ماده 44 این قرارداد به داوری
مراجعه کند.
ماده 48 - جز الف - متن فارسی و انگلیسی این قرارداد هر دو معتبر است در
صورتی که اختلافی پیش آید و به داوری ارجاع شود هر دو متن به هیات داوری
یا داور واحد (هر کدام مورد داشته باشد) عرضه خواهد شد که قصد طرفین را
از روی هر دو متن تفسیر نمایند. هر گاه بین دو متن مزبور اختلافی در مورد
حقوق و وظایف طرفین پیدا شود متن انگلیسی معتبر خواهد بود.
جز ب - متن های انگلیسی و فارسی ممکن است در یک تاریخ یا تاریخهای مختلف
به امضا یا مهر طرفهای این قرارداد برسد امضای این قرارداد وقتی انجام
یافته تلقی خواهد شد که یک نسخه از یکی از دو متن با امضای همه طرفها
رسیده باشد.
ماده 49 - جز الف - مدت این قرارداد بیست و پنج سال از تاریخ اجرا خواهد
بود به علاوه هر مدت اضافی که به شرح مندرج در این قرارداد اعتبار قرارداد
برای آن مدت ادامه یابد.
جز ب - هر گاه در انقضای مدت بیست و سه سال پس از تاریخ اجرا یا قبل از
آن شرکت اکتشاف و تولید به نمایندگی از طرف اعضای کنسرسیوم کتبا به ایران
و شرکت ملی نفت ایران اخطار کند که اعضای کنسرسیوم مایلند این قرارداد پس
از دوره بیست و پنج ساله اصلی ادامه یابد اعتبار این قرارداد برای مدت پنج
سال اضافی دیگر تمدید خواهد شد مشروط بر اینکه :
بند (1) - هیچیک از اعضای کنسرسیوم در تاریخ تسلیم چنین اخطاری با توجه
به مقررات جز (الف ) ماده 45 این قرارداد قصوری نکرده باشد.
بند (2) - شرکت اکتشاف و تولید در ظرف مدت پنج سال قبل از سالی که در آن
اخطار داده می شود برای اکتشاف مخازن نفتی در ایران که در تاریخ اجرا کشف
نشده بوده و آماده کردن آنها برای بهره برداری مبلغی به شرح زیر خرج کرده
باشد این مبلغ از مجموع حق العمل هایی که شرکت مزبور در آن پنج سال به موجب
ماده 13 این قرارداد دریافت کرده بود پس از وضع مالیات بر درآمد نباید
کمتر باشد.
بند (3) - شرکت اکتشاف و تولید ضمن ارسال اخطار مورد بحث نقشه ای تسلیم
کند که ناحیه عملیات دوره اضافی را نشان دهد این ناحیه باید نسبت به
ناحیه دوره قبلی محدودتر باشد به این معنی که به هیچ وجه نباید از هشتاد
درصد مساحت مقرر در ماده 2 این قرارداد تجاوز نماید ناحیه ای که به منظور
این تقلیل مساحت از ناحیه قبلی خارج می شود (به استثنای مورد جزایر) باید
شامل قطعاتی لااقل به مساحت 2000 میل مربع باشد که طول متوسط آن از شش
برابر عرض متوسط آن تجاوز نکند/
جز ج - اعضای کنسرسیوم حق خواهند داشت که از مجرای شرکت اکتشاف و تولید
تا دو اخطار کتبی مشابه دیگر صادر کنند در هر یک از این دو مورد اخطار
باید در انقضای سال سوم دوره پنج ساله اضافی جاری یا قبل از آن داده شود و
در هر مورد این قرارداد پس از انقضای دوره پنج ساله اضافی جاری به موجب
اخطار مزبور برای مدت پنج سال اضافی دیگر تمدید پیدا می کند و تمدید مزبور
در هر مورد مشروط به شرایطی است که در مورد اخطار مذکور در جز (ب ) این
ماده ذکر شده فقط با این استثنا که ناحیه تقلیل یافته از هشتاد درصد
ناحیه ای که در نقشه پیوست به اخطار مربوط به دوره تمدیدی جاری نشان داده
شده نباید تجاوز نماید.
جز د - هر اخطاری که به موجب جز (ب ) یا (ج ) این ماده داده می شود تعهدات
زیر را بر قرار می دارد:
بند (1) - تعهد اعضای کنسرسیوم و شرکتهای عامل دائر بر این که انجام
تعهدات مربوطه را که به موجب این قرارداد دارند در بقیه دوره این قرارداد
ادامه خواهند داد و
بند (2) تعهد شرکت اکتشاف و تولید دائر این که برای عملیات خود در ظرف
بقیه دوره این قرارداد کماکان مبلغی خرج کنند که به طور متوسط از مجموع
حق العمل هایی که در ظرف بقیه دوره این قرارداد بر طبق ماده 13 این قرارداد
دریافت می کنند پس از وضع مالیات بر درآمد ایران کمتر نباشد.
جز ه - در این قرارداد معنی عبارت تمدت این قراردادت مدتی است که در جز
(الف ) این ماده تعریف شده و معنی عبارت تبقیه دوره این قراردادت هر مدتی
است که در یک موقع معین از دوره بیست و پنج ساله اصلی یا از هر دوره یا
دوره های اضافی که بر طبق جز (ب ) یا (ج ) این ماده موضوع اخطار قرار گرفته
باقی مانده باشد.
ماده 50 - هر اخطاری که به موجب این قرارداد صدور آن به عنوان هر یک از
طرفهای لازم یا مجاز باشد در صورتی که کتبا و به شرح زیر صادر شود ابلاغ
شده تلقی خواهد شد.
بند (1) - در مورد اخطار خطاب به ایران اخطار باید به وزارت دارایی یا هر
وزارت دیگری که از طرف هیات وزیران طبق مقررات ماده 37 این قرارداد تعیین
شود ارسال گردد (دفتر مرکزی وزارت مربوطه ).
بند (2) - اخطار خطاب به شرکت ملی نفت ایران باید به اداره مرکزی شرکت
ارسال شود.
بند (3) - اخطار خطاب به هر یک از طرفهای دوم باید به نشانی طرف مذکور که
در ذیل ذکر شده ارسال شود یا به نشانی دیگری که در مواقع مختلف به ایران
و شرکت ملی نفت ایران کتبا اطلاع داده شود:
گلف اوایل کورپوریشن
گلف بیلدینگ
صندوق پست نمره 1166
پیتزبورگ ، پن سیلوانیا، ایلات متحده آمریکا
سوکونی واکیوئوم اویل کمپانی اینکورپوریتد
26 برادوی
نیویورک 4
نیویورک ایالات متحده آمریکا
استاندار اویل کمپانی (نیوجرزی ).
30 راکفلر پلازا.
نیویورک 20
نیویورک . ایالات متحده آمریکا
استاندار اویل کمپانی آف کالیفرنیا
225 بوش استریت
سانفرانسیسکو 4 کالیفرنیا. ایالات متحده آمریکا
ذی تکساس کمپانی
135 ایست خیابان 42
نیویورک 17 نیویورک ایالات متحده آمریکا
انگلو ایرانین اویل کمپانی لیمیتد
بریتانیک هوس
فینزبوری سرکوس
لندن ی .سی 2 انگلستان
ن.و.دو باتافسه پترولیوم مات شاپی
کارل .ون .بای لند تلان 30
لاهه . هلاند
کمپانی فرانسزده پترول
11 رو دو دکتر لانسرو
پاریس . فرانسه
بند (4) - اخطار خطاب به یک شرکت عامل یا شرکت عامی یا یک بازرگانی باید
به اداره ثبت شده آن شرکت در ایران ارسال شود.
بند (5) اخطار خطاب به هر شخصی که به موجب مقررات این قرارداد از طریق
جانشینی یا انتقال عضو کنسرسیوم می شود باید به اداره مرکزی آن شخص ارسال
شود.
ماده 51 - جز الف - این قرارداد به مجرد اینکه تمام اقدامات زیر انجام
یافته باشد به موقع اجرا گذاشته خواهد شد یعنی :
بند (1) - قسمت اول این قرارداد را طرفهای اول و دوم این قرارداد امضا یا
مهر کرده باشند و قسمت دوم آن را طرفهای اول و سوم امضا یا مهر کرده
باشند.
بند (2) - ایران اصلاحاتی را که در قانون مالیات بر درآمد مطابق جدول 2
ضمیمه معین شده به صورت قانون در آورده و آن اصلاحات اعتبار قانونی پیدا
کرده باشد.
بند (3) - قسمت اول و دوم این قرارداد به تصویب مجلسین شورای ملی و سنا
رسیده و به صورت قانون در آمده و به توشیح اعلیحضرت همایون شاهنشاه رسیده
باشد.
به شرط آن که اگر در مدت معقولی پس از آن که طرفهای دوم این قرارداد را
امضا نمایند اقدامات دیگری که در این جز ذکر شده انجام نیافته باشد این
قرارداد کان لم یکن خواهد بود.
جز ب - تاریخ اجرای قانونی که متضمن مقررات قسمت اول و قسمت دوم این
قرارداد خواهد بود روزی است که به توشیح اعلیحضرت همایون شاهنشاه برسد.
جز ج - مندرجات این سند برای هیچیک از طرفهای این قرارداد نسبت به قبل از
اجرای قرارداد یا نسبت بهر دوره ای مقدم بر اجرای آن موثر یا الزام آور
نبوده و تعبیری هم مخالف این معنی از آن نخواهد شد.
اینک این قرارداد را طرفهای اول و طرفهای دوم آن در تاریخ و محل مذکور
ذیل امضا یا مهر می نمایند.
قسمت دوم این قرارداد
نظر به اینکه - انعقاد ترتیباتی که در قسمت اول این قرارداد مندرج است
مستلزم تنظیم قراردادی در موضوع غرامت بوده و
نظر به اینکه ایران و شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران مسائل مالی را که
بین آنها معوق بوده مورد توجه دقیق قرار داده و بررسی کاملی نسبت به همه
مطالبات و دعاوی متقابل خود به عمل آورده اند و
نظر به اینکه این بررسی ترتیباتی که در قسمت اول این قرارداد ذکر شده و
شامل مقررات مربوط به استفاده از دارایی های جنوب می باشد در نظر گرفته شده
و با توجه به آن ترتیبات شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران موافقت کرده است
که از کلیه دعاوی خود نسبت به دارایی مزبور صرف نظر نماید و
نظر به اینکه ضمن این بررسی بهای دارایی مربوط به پخش داخلی و پالایشگاه
کرمانشاه و میدان نفت شاه و اختلال کسب و کار شرکت سهامی نفت انگلیس و
ایران از یک طرف و اختلال اقتصادیات ایران که از عدم موفقیت طرفین در
تصفیه مسائل ناشی از قانون ملی شدن نفت ایران در سال 1329 - 1330 به وجود
آمده از طرف دیگر مورد توجه قرار گرفته است و
نظر به اینکه نظر ایران دائر به اینکه ایران باید در موقع اجرای این
قرارداد از لحاظ انصاف مبالغ اضافی را که به موجب قرارداد الحاقی 1328 در
صورتی که آن قرارداد به تصویب رسیده بود به ایران تعلق می گرفت (و از این
به بعد به عنوان تمبالغ اضافی ت نامیده می شود) دریافت دارد مورد دقت قرار
گرفته است .
علیهذا بین طرفهای اول و سوم به شرح ذیل موافقت می شود:
ماده 1 - جز الف - شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران مبالغ اضافی را به
ایران خواهد پرداخت و موافقت می شود که مبالغ اضافی که جمع آن 51 میلیون
لیره انگلیسی است به نوبه خود تهاترا در مقابل وجهی که ایران باید به
شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران بپردازد و عبارت از تفاوتی است که پس از
رسیدگی به دعاوی و مطالبات متقابل دیگر (بشرح مذکور بالا) موجود مانده
احتساب شود و بنابراین بین ایران و شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران موافقت
شد که نتیجه مبلغ خالص 25 میلیون لیره انگلیسی بدون بهره دین ایران به
شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران است که باید پرداخت شود.
جز ب - علیهذا برای تصفیه مبالغی که دین هر طرف به طرف دیگر است و در جز
(الف ) این ماده ذکر شده ایران قبول می کند که 25 میلیون لیره انگلیسی به
اقساط و در مواعدی که در جز (ج ) این ماده تعیین شده است در وجه شرکت
سهامی نفت انگلیس و ایران بپردازد.
جز ج - مبلغ مزبور در ده قسط متساوی سالیانه که هر قسط مبلغ 2500000 لیره
انگلیسی خواهد بود پرداخت خواهد شد اولین قسط سالیانه باید در لندن در
تاریخ اول ژانویه 1975 پرداخت شود و بقیه اقساط نه گانه در اول ژانویه هر
سال متوالی در لندن پرداخت خواهد شد.
جز د بنا به تقاضای ایران موافقت شد که نحوه پرداخت هر قسطی که در جز (ح )
این ماده مذکور است باین طریق باشد که در هنگام سررسید هر قسطی که باید
به شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران پرداخت شود آن قسط را شرکت بازرگانی که
شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران مطابق مفاد قسمت اول این قرارداد معین
خواهد کر پرداخت نماید و پرداخت چنین مبلغی که مستند به رسید کتبی شرکت
سهامی نفت انگلیس و ایران خواهد بود ذمه آن شرکت بازرگانی را برای آن
مبلغ بابت پرداخت مالیات بر درآمد ایران خواه تا آن تاریخ بدهی آن شرکت
بازرگانی باشد با بعدا بدهی وی بشود بری خواهد نمود و این پرداخت از هر
حیث در حکم پرداخت مالیات بر درآمد ایران خواهد بود هر گاه اقساط مزبور
یا قسمتی از آن به طرزی که ضمن مقررات این جز تعیین شده به هر جهتی در
وجه شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران پرداخت نشود ایران تا میزانی که
پرداخت به عمل نیامده باشد ذمه دار آن خواهد بود.
ماده 2 - ایران موافقت دارد و شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران قبول می کند
که پرداخت مبلغ 25 میلیون لیره انگلیسی که به طرز مقرر در ماده 1 این
قسمت از طرف ایران به عمل خواهد آمد به کلیه دعاوی و مطالبات متقابله
ایران و شرکت ملی نفت ایران از یک طرف و شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران
بابت هر مسئله ای مربوط به قبل از تاریخ اجرا از طرف دیگر کاملا و قطعا
خاتمه خواهد داد علیهذا:
جز الف - شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران بدینوسیله ذمه ایران و شرکت ملی
نفت ایران و هر یک از آنها را از کلیه دعاوی و مطالبات بهر موضوعی مربوط
به قبل از تاریخ اجرا بری می نماید.
جز ب - ایران و شرکت ملی نفت ایران و هر یک از آنها بدینوسیله ذمه شرکت
سهامی نفت انگلیس و ایران را از کلیه دعاوی و مطالبات آن دو یا هر یک از
آنها نسبت بهر موضوعی مربوط به قبل از تاریخ اجرا بری می نماید.
جز ج - ایران و شرکت ملی نفت ایران و هر یک از آنها بدین وسیله موافقت
می کنند که هر گاه شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران بر اثر هر نوع دعوی و
مطالبه ای که از طرف هر شخص بر علیه شرکت مزبور نسبت به هر موضوعی که در
نتیجه عملیات نفتی آن شرکت در ایران پیدا شود اقامه گردد متحمل خساراتی
شود خسارات مزبور را جبران نمایند.
ماده 3 - مواد ذیل از قسمت اول این قرارداد شامل این قسمت از قرارداد نیز
می باشد یعنی مواد 1 و 28 و 32 و 37 و 41 جزهای (الف ) و (ب ) و 42 جز (ب ) و
44 و 46 و 50.
ماده 4 - جز الف - شرکت سهامی نفت انگلیس و ایران حق خواهد داشت که در هر
وقت حقوقی را که به موجب ماده 1 این قسمت از قرارداد دارد به شخص دیگری
بفروشد یا واگذار کند یا انتقال دهد و آن شخص به مجرد این که این فروش یا
واگذاری یا انتقال منشا اثر قرار گرفت برای منظورهای مندرج در ماده 1 و 3
این قسمت از قرارداد جانشین حقوق و اختیارات شرکت سهامی نفت انگلیس و
ایران خواهد بود.
جز ب - عبارت تشرکت سهامی نفت انگلیس و ایران ت هر جا در جز (الف ) و (ب ) و
(ج ) ماده 2 این قسمت از قرارداد ذکر شده شامل وابسته های آن شرکت خواهد
بود.
ماده 5 - این قسمت از قرارداد در تاریخ اجرای قرارداد به موقع اجرا
گذاشته خواهد شد.
اینک این قرارداد را طرفهای اول و طرف سوم آن در تاریخ و محل مذکور ذیل
امضا یا مهر می نمایند.
ضمیمه 1
ناحیه عملیات
کلیه ناحیه محدود به خطی که شروع می شود از نقطه 1 محلی که نصف النهار طول
جغرافیایی 46 درجه شرق تگرین ویچ ت خط فعلی سرحد بین المللی ایران و عراق را
قطع می کند در عرض جغرافیایی تقریبی 33 درجه و 30 دقیقه و از آنجا در
امتداد خط مستقیم به
نقطه 2 در طول 45 درجه و 55 دقیقه و عرض جغرافیایی 34 درجه و 8 دقیقه و
از آنجا در امتداد خط مستقیم به
نقطه 3 در طول جغرافیایی 45 درجه و 40 دقیقه و عرض جغرافیایی 34 درجه و
30 دقیقه و از آنجا به سمت شرق به
نقطه 4 در طول جغرافیایی 46 درجه و عرض جغرافیایی 34 درجه و 30 دقیقه و
از آنجا در امتداد خط مستقیم به
نقطه 5 در طول جغرافیایی 48 درجه و عرض جغرافیایی 33 درجه و 30 دقیقه و
از آنجا در امتداد خط مستقیم به
نقطه 6 در طول جغرافیایی 49 درجه و عرض جغرافیایی 33 درجه و 20 دقیقه و
از آنجا به سمت جنوب به
نقطه 7 در طول جغرافیایی 49 درجه و عرض جغرافیایی 32 درجه و 45 دقیقه و
از آنجا به سمت شرق به
نقطه 8 در طول جغرافیایی 49 درجه و 30 دقیقه عرض جغرافیایی 32 درجه و 45
دقیقه و از آنجا در امتداد خط مستقیم به
نقطه 9 در طول جغرافیایی 50 درجه و عرض جغرافیایی 32 درجه و 25 دقیقه و
از آنجا به سمت جنوب به
نقطه 10 در طول جغرافیایی 50 درجه و عرض جغرافیایی 31 درجه و 35 دقیقه و
از آنجا در امتداد خط مستقیم به
نقطه 11 در طول جغرافیایی 51 درجه و عرض جغرافیایی 30 درجه و 45 دقیقه و
از آنجا به سمت شرق به
نقطه 12 در طول جغرافیایی 51 درجه و 30 دقیقه و عرض جغرافیایی 30 درجه و
45 دقیقه و از آنجا در امتداد خط مستقیم به
نقطه 13 در طول جغرافیایی 52 درجه و عرض جغرافیایی 30 درجه و 30 دقیقه از
آنجا
نقطه 14 در طول جغرافیایی 52 درجه و عرض جغرافیایی 30 درجه و به سمت جنوب
به و از آنجا در امتداد خط مستقیم به
نقطه 15 در طول جغرافیایی 54 درجه و عرض جغرافیایی 29 درجه و 10 دقیقه و
از آنجا به سمت جنوب به
نقطه 16 در طول جغرافیایی 54 درجه و عرض جغرافیایی 28 درجه و 50 دقیقه و
از آنجا در امتداد خط مستقیم به
نقطه 17 در طول جغرافیایی 55 درجه و عرض جغرافیایی 28 درجه و 30 دقیقه و
از آنجا در امتداد خط مستقیم به
نقطه 18 در طول جغرافیایی 57 درجه و 20 دقیقه و عرض جغرافیایی 27 درجه و
30 دقیقه و از آنجا به سمت جنوب به
نقطه 19 در طول جغرافیایی 57 درجه و 20 دقیقه عرض جغرافیایی 26 درجه و 20
دقیقه و از آنجا به سمت غرب تا نقطه سه میل غرب پست ترین خط جزر خاک اصلی
کشور و از آنجا به در امتداد خطی واقع در سه میل فاصله از ساحل در دریا
از خط پستترین جزر خاک اصلی کشور (که جزیره آبادان و هر محوطه خشکی دیگری
که جزا یا کلا محدود به رودخانه یا حفار یا نهر طبیعی یا مجرا یا آبهای
داخلی دیگر باشد جزو آن خواهد بود) به نقطه ای که در آنجا این خط سرحدی
بین المللی ایران و عراق را مجاور مصب شطالعرب قطع می نماید از آنجا در
امتداد خط سرحدی بین المللی مزبور به نقطه 1 که فوقا تعریف شده .
مضافا جزائر خارک و خارکو و شعب و هندورابی کیش و قشم و هنگام و هرمز و
ناحیه ای که در داخل خطی سه میل فاصله در دریا از پست ترین جزر هر یک از
جزائر واقع است نیز جزو ناحیه عملیات خواهد بود.
ضمیمه 2
اصلاح قانون مالیات بر درآمد
قانون مالیات بر درآمد 1328 (1949) با اضافه شدن ماده ای بعد از ماده 34
اصلاح می شود.
ماده 35 - در مورد شرکتهایی که درآمد ویژه آنها از طریق فروش نفت یا سایر
هیدروکابورها که در ایران تولید و یا از ایران صادر می شود یا از راه فروش
حقوق و منافع آن شرکتها نسبت به نفت یا هیدروکابورهای مزبور و یا از طریق
اداره عملیات تولید یا تصفیه نفت یا هیدروکابورهای دیگر تحصیل می شود به
منظور وصول مالیات از میزان مالیاتی که طبق ماده 7 مشخص خواهد گردید
معادل مبلغی که تحت عنوان تپرداخت مشخص ت یا هر نوع پرداخت مشابه دیگر به
دولت ایران یا شرکت ملی نفت ایران یا هر هیات دیگر به نمایندگی دولت از
بابت نفت یا هیدروکاربورهای مزبور پرداخت شده باشد کسر خواهد گردید چنین
مبلغی که به عنوان تپرداخت مشخص ت با پرداخت مشابه آن تادیه شده باشد در
محاسبه بیش از یک بار احتساب نخواهد شد و شرکتهای مزبور از نرخهای کمتر
از نرخ حداکثر در ماده 4 ذکر شده و همچنین از معافیت مقرر در قسمت تالف ت
ماده 3 لایحه قانونی تشویق صادرات مصوب 20 آذر 1331 استفاده نخواهند نمود.
درآمد ویژه کمپانیها برای هر مدت عبارت خواهد بود از اختلاف بین درآمد
ناویژه حاصله در ایران و هزینه های مربوط به تحصیل آن درآمد.
درآمد ویژه طبق روش معمول حسابداری که به طرز یکنواخت اجرا خواهد شد
تعیین خواهد گردید.
هنگام احتساب درآمد ویژه این قبیل شرکتها هزینه های زیر در هر کجا که
انجام شده باشد بدون رعایت مقررات ماده 7 قابل کسر خواهد بود:
الف - هزینه شرکت در مورد کالاهای فروخته شده یا خدمات یا خدمات انجام شده
آن شرکت مربوط به انجام عملیاتش در ایران و
ب - مخارجی که توسط شرکت (بغیر از پرداخت مشخص یا پرداخت دیگری از آن
قبیل که برای آن به موجب مقررات قبلی مندرج در این ماده جهت قبول هزینه
پیش بینی شده ) برای انجام عملیاتش در ایران انجام می شود و بدون این که
عمومیت این مخارج محدود گردد شامل هزینه اداری و عمومی و هزینه های تاسیسی
و اعانات و کرایه ها و سایر خرجهایی که برای استفاده از هر دارایی لازم
باشد می گردد و کلیه این کسورات بایستی متکی به اسناد مثبته باشد و
ج - هر سال مبلغ معقولی به عنوان استهلاک فرسودگی و متروک شدن و تمام شدن
و تهی شدن به منظور استهلاک هزینه های سرمایه ای که توسط شرکت در مورد
عملیاتش در ایران انجام شده کسر می گردد و
د - زیانهای محتمله در مورد انجام عملیات شرکت در ایران مشروط بر آن که
توسط بیمه یا به نحو دیگری جبران نشده باشد این خسارت بدون این که عمومیت
آنچه را که در بالا ذکر شده به هیچ وجه محدود نماید شامل مطالبات غیر قابل
وصول و زیانهای ناشیه از دعاوی خسارات بر علیه شرکت و زیان ناشیه از
خسارات وارده به ذخائر تجارتی یا هر گونه دارایی که در ایران برای انجام
عملیات شرکت استعمال شود یا انهدام یا از دست دادن آنها خواهد بود.
چنین شرکتهایی تابع مقررات ماده 12 نسبت به پرداختهایی که به آنها در
مورد عملیات مقرره در جمله اول این ماده مشخص گردیده و همچنین تابع
مقررات ماده 20 یا هر گونه نرخ مالیات بر درآمد یا مالیات اضافی علاوه بر
آن چه در ماده 7 و این ماده پیش بینی شده نخواهد بود. مقررات ماده 25
هزینه های قابل قبول مندرج در این ماده را محدود نخواهد ساخت و به هیچ
درآمدی بیش از یک بار طبق ماده 27 مالیات تعلق نخواهد گرفت و محتویات
حسابهای شرکت مزبور در صورتی که صحت آنها توسط محاسبین قسم خورده گواهی
شده باشد مورد قبول وزارت دارایی به عنوان صحیح از نظر تعیین درآمد خالص
مشمول بر درآمد خواهد بود.
اجازه مبادله قرارداد فروش نفت و گاز و طرز اداره عملیات مشروحه در آن
مشتمل بر پنجاه و یک ماده و دو ضمیمه به شرح بالا در جلسه روز پنجشنبه
بیست و نهم مهر ماه یک هزار و سیصد و سی و سه از طرف مجلس شورای ملی داده
شده و صحیح است .
نوع : قانون
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1333/07/29
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
قانون استخدام نیروهای مسلح اساسنامه شرکت ملی نفت ایران
