×

اگر دفاتر بازرگانی طرف دعوی مورد استناد قرارگیرد در اینصورت دادگاه باید به این دفاتر رسیدگی نماید

اگر دفاتر بازرگانی طرف دعوی مورد استناد قرارگیرد در اینصورت دادگاه باید به این دفاتر رسیدگی نماید

اگر-دفاتر-بازرگانی-طرف-دعوی-مورد-استناد-قرارگیرد-در-اینصورت-دادگاه-باید-به-این-دفاتر-رسیدگی-نماید

وکیل


رای شماره : 203-29/2/30

رای اصراری هیات عمومی دیوان عالی کشور
"علاوه ازاینکه بعضی ازمستندات فرجامخواه ازقبیل نامه مورخه 18/6/20که موردتصدیق فرجامخوانده واقع شده به ضمیمه اوضاع واحوال دیگرکه درحکم سابق دیوان کشورهم اشاره به آنهاشده دلالت دارندکه فرجامخوانده دارای دفتربوده ودادگاه رسیدگی به این امرننموده چون این مطلب مسلم است که صورت حساب مورخ 15/1/21که فرجامخوانده آنرامفاصاحساب معرفی کرده ازروی دفترفرجامخواه تهیه وتنظیم گردیده وبااینکه فرجامخواه دفترخود راارائه داده ووکیل فرجامخواه هم اجمالاموافقت کرده که رسیدگی به آن بشود مع الوصف دادگاه استان بدون رسیدگی مبادرت به صدورحکم فرجامخواسته نموده است لذادرهرحال رسیدگی ناقص بوده و...."

* سابقه *

درخواست ارائه سند - اشتباه در محاسبه (رسیدگی به دفاتربازرگانی )

203-29/2/30
فرجامخواه دادخواستی بخواسته یکصدوچهل هزارریال بطرفیت فرجامخوانده به دادگاه شهرستان شیرازتقدیم وبه استنادرونوشت بیست و دوبرگ برات وقبض رسیدوحواله وتلگراف وغیره مدعی شده که مبلغ پانصد هزارریال تقریبی ازخوانده طلبکاروفعلایکصدوچهل هزارریال آنرامطالبه می نمایم .وکیل خوانده به تکذیب ازمستندات ،صورت حساب مورخه 15/1/21 راابرازوادعانموده که طبق صورت حساب مزبورمبلغ چهل وسه هزارونهصدریال وکسری خواهان به موکل مدیون است وتاریخ کلیه مستندات خواهان مقدم بر تاریخ صورت حساب مذکوراست وکیل خواهان ادعای اشتباه درصورت حساب نمودواستنادبه دفاترطرفین وشهودی که اطلاع به تجدیدمحاسبه وصورت حساب دیگری دارندکرده است .
دادگاه پس ازرسیدگی به دلائلی که درحکم خودذکرکرده خواهان رامحکوم به بطلان دعوی نموده است .
خواهان رسیدگی پژوهشی درخواست کرده وشعبه اول دادگاه استان هفتم خلاصه به استدلال اینکه :
اعتراضات پژوهشخواه این است که 1- دادگاه گواهی گواهان رامبنی براشتباه حساب مشمول ماده 1309قانون مدنی نموده درصورتی که مشمول آن ماده نیست بخصوص که درصورت حساب قیدشده اشتباه حساب ازطرفین مرجوع است 2-اظهارنامه می رساندکه من صورت تفصیلی رابرای پژوهشخوانده فرستاده ام وازابرازآن خودداری نموده 3- به دفاترطرف استنادشده وبا آنکه تاجراست ابرازنکرده 4- دادگاه به اعتباراسنادمدرکیه رسیدگی نکرده ونیزرونوشت چندبرگ برات وحواله وصورت حساب راپیوست نموده و این اعتراضات واردنیست زیرامنظورازاقامه شاهداثبات اشتباه حساب است قبل ازاینکه به کلیه حساب رسیدگی شودوجزئیات آن معلوم شودقابل قبول نیست وبه صرف اینکه چندنفربنویسنداشتباه درحساب بوده بدون اینکه امضائی ازطرف درآن باشدقابل قبول نیست بخصوص اینکه صورت جزءمحاسبه غیرمعلوم وپژوهشخواه حتی دفترخودرادردادگاه بدوی ابرازنکرده واینکه دراظهارنامه قیدشده ومقداری ازنخودرادرحساب نیاورده ایددلیل بر اشتباه حساب نمی شودبلکه برضرراواست ومطالبه صورت که دراظهارنامه قیدشده باامتناع پژوهشخوانده ازابرازآن فرضاملزم به ارائه می شدطوری نیست که بتوان آنرادلیل مثبت دعوی دانست زیرامعلوم نیست اشتباه حساب چه بوده ومبلغ آن چقدراست وابرازدفاترهم چون دلیلی بروجودآن نیست دادگاه تکلیفی نداشته که نسبت به آن قراری بدهدورسیدگی به اعتباراسناد هم نتیجه نداشته واوراقی هم که پیوست دادخواست پژوهشی است معلوم نیست برای چه منظورتقدیم گردیده وقابل توجه نیست زیرادرمرحله بدوی موردادعا نبوده ودلالتی هم براینکه صورت ابرازی طرف دارای اشتباه است ندارد،حکم پژوهشخواسته رااستوارنموده است .
براثرفرجامخواهی ازاین حکم شعبه شش دیوان عالی کشورچنین رای داده است :
دربرگ مفاصاحساب قیدشده اشتباه حساب مرجوع است واین جمله دلالت داردبرآنکه برگ مزبورمفاصاحساب قطعی نبوده ورسیدگی مجددبرای طرفین تجویزشده وباآنکه ازبرگ مزبورمعلوم می شودمعادل مبلغ زائدبرششصدهزار ریال هریک به دیگری برات وحواله وجنس داده اندمسلم است نگهداشتن این حساب بدون دفترممکن نیست ومکررفرجامخواه تقاضای ابرازدفتر فرجامخوانده رانموده وبردادگاه لازم بوده دفتریالااقل صورت حساب جزءرا که مبنای برگ تصفیه حساب بوده ازمشارالیه بخواهدازمندرجات اظهارنامه معلوم می شودکه فرجامخواه نیزمدعی اشتباه درصورت حساب بوده وصورت حساب جزءبرای فرجامخوانده فرستاده شده که چنانچه صورت مزبورارائه می گردیدمعلوم می شدکه درجمع اقلام آن اشتباه شده یانه ووکیل فرجامخواه امتناع ازابرازدفترموکل خودننموده بلکه اظهارداشته که دفتردارای پلمپ نیست اگردادگاه لازم بداندارائه می شودودعوی اشتباه حساب هم مشمول ماده 1309قانون مدنی نیست خصوصاکه دربرگ تصفیه حساب تصریح شده به اینکه اشتباه حساب مرجوع است بنابراین برسیدگی ناقص وحکم فرجامخواسته شکسته می شود.
شعبه دوم دادگاه استان هفتم که پس ازنقض مرجع رسیدگی بوده چنین رای داده است :
خلاصه ادعای پژوهشخواه این است که صورت حساب جزءپیوست خلاصه حساب مورخ 15/1/1321بوده ومشارالیه تاجرودارای دفاترتجاری است باابراز آنهااشتباه حساب موردادعامحرزمی شودوپژوهشخوانده منکرپیوست بودن صورت جزءحساب مزبورمی باشدونیزمنکرتاجربودن وداشتن دفترگردیده و خلاصه رای دیوان عالی کشوراین است که دادگاه ملزم است که دفتریالااقل صورت حساب جزءراکه مبنای برگ تصفیه حساب مورداستنادفرجامخوانده بوده ازمشارالیه بخواهدباملاحظه اظهارات وکیل پژوهشخوانده مشعربه این که موکل تاجرنیست ودفترنداردوصورت حساب جزئی پیوست خلاصه حساب نبوده ونیزاظهاروکیل نامبرده به اینکه مدعی اشتباه بایدضمن ابرازدلائل ومدارک قانونی اشتباه خودرادرصورت تسلیمی به موکل ثابت کندباتوجه به اینکه دفترتجاری پژوهشخواه غیرپلمپ است وعدم ابرازدلیلی ازطرف مشارالیه بر احرازاشتباه درصورت تسلیمی پژوهشخوانده نمی توان به صرف عدم ابراز دفتروصورت جزءویااعتراف به وجوداشتباه ،دعوی پژوهشخواه رابه کیفیتی که اقامه شده ثابت دانست وچون دادنامه موردپژوهش ازسایرجهات هم خالی ازاشکال بنظرمی رسداستوارمی شودوچون وکیل پژوهشخوانده مطالبه خسارت نموده پژوهشخواه محکوم ست که علاوه برخسارات مندرج دردادنامه پژوهشخواسته مبلغ چهارهزارودویست ریال دروجه پژوهشخوانده پرداخت نماید.
ازاین حکم فرجامخواهی شده است .موضوع درهیئت عمومی دیوان عالی کشورطرح گردیده واکثریت به شرح ذیل به نقض حکم ممیزعنه رای داده اند:
مرجع :آرشیوحقوقی کیهان ،مجموعه رویه قضائی
آراءهیئت عمومی دیوان عالی کشورازسال 1328تاسال 1342
جلددوم ،آراءمدنی ،چاپ دوم سال 1353 ازصفحه 293-297
21

نوع : نامشخص

شماره انتشار : 203

تاریخ تصویب : 1330/02/28

تاریخ ابلاغ :

دستگاه اجرایی :

موضوع :

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)

    

قانون های مرتبط

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.