تسلیم بخشی از مبیع توسط خوانده که مورد تایید طرفین است دلالت صریح بر قصد و رضای طرفین به وقوع بیع می کند
تاریخ رسیدگی : 4/10/70
شماره دادنامه : 674/22
مرجع رسیدگی : شعبه 22 دیوانعالی کشرو
خلاصه جریان پرونده : در تاریخ 20/3/69آقای (پ) با وکالت آقای (ص) دادخواستی به طرفیت آقای (چ) به خواسته الزام به تنظیم سند انتقال به شعبه 15 دادگاه حقوقی یک تهران تقدیم و خلاصتا" اظهار داشته به موجب متن و ظهر قولنامه و مبایعه نامه مورخه 6/8/68 تنظیمی در دفتر املاک ... خوانده یکباب خانه پلاک 4200 فرعی از 1230 اصلی با ملحقات آن را به موکل فورخته و سی و پنج میلیون ریال از هفتاد و یک میلیون ریال ثمن معامله را دریافت و قرار شد بقیه ثمن معامله را در دفتر اسناد رسمی حین تنظیم سند دریافت نمایدو یک واحد از مبیع را نیز به تصرف موکل داده که درآن سکونت اختیار یا اینکه به خوانده اعلام گردیده که حاضر به حضور در دفترخانه و تنظیم و امضای سند حسب خواسته که پس از تعیین وقت و دعوت طرفین خوانده ووکیل وی آقای (ع) که در جریان دادرسی به وکالت تعیین گردید حسب لایحه ارسالی و حضور در جلسات دادرسی دفاعا" وبه خلاصه چنین اظهار داشته که قرارداد عادی مورخ 6/8/68 (مستندیه) به لحاظ قید وجه التزام در ا; واشراط مشروط مزبور شرعا" وقانونا" عقد بیع نیست و عقد بیع شرعی منجزا" و قطعا" واقع نشده و اگرمعتقد به آن شدیم خلاف قصد و رضای طرفین که در قولنامه مندرج است عمل کرده ایم موضوع قولنامه یک معامله منتزلزل بوده و الزام آورنیست لذا اقامه دعوی با خواسته مزبور قابل پذیرش نمی باشد و به فرض اینکه معامله موضوع قولنامه عقد بیع شرعی و قانونی تلقی گرددبا توجه به شرط مندرج در آن که صریحا" بیان داشت در صورت تخلف احد از طرفین صرفا" حق دریافت معادل بیعانه را به عنوان وجه التزام دارد و با توجه به اینکه این شرط حصری است و به هر تقدیر اگر تخلف فروشنده نیز محرز گردد صرفا" وجه التزام قابل مخارج زیاد و حضور به موقع نامبرده تخلفی نکرده و طبق اظهارنامه ای که به خواهان ارسال داشته به لحاظ عدم حضور نامبرده در وقت تنظیم سند رسمی بالاخره هرگونه مسئولیتی را از خود سلب کرده و بالنتیجه خوانده تخلفی مرتکب نشده تا ملزم به تادیه وجه التزام نیز باشد بلکه متخلف خواهان است و آقای وکیل خوانده برابر اثبات مدافعات خویش درباره اینکه قولنامه بیع شرعی نیست و معامله متزلزل وغیر منجز است تعدادی از آراء شعب دیوانعالی کشور را به پیوست لایحه ارسال و بالخره رد دعوی خواهان را استدعا و وکیل خواهان درپاسخ و در مقام دفاع اظهار داشت خواندهدر اظهارنامه ارسالی خوداقرار به اخذ بخشی از ثمن و تحیول قمستی از مبیع داشته که این مبین وقوع عقد بیع بوده و دفاعیات و اظهارات خوانده و وکیل وی غیر وارد بوده و پس توضیحاتی که سرانجام صدور جکم به نفع موکل را خواستار که دادگاه پس از استعلام وضعیت ثبتی رقبه ادعائیه و وصول پاسخ ختم دادرسی را اعلام و پس از کسب نظر آقای مشاور به این استدلال و خلاصه مبادرت به صدور رای نموده است (متن قولنامه مورخ 6/8/68 مستند دعوی که در آن ارکان معامله مشخص و معین است ونیز ظهور قولنامه که دلالت دارد پس از تنظیم آن به تناوب خواهان مبلغ دیگری از ثمن را به خوانده پرداخت کرده و بالاخره تسلیم بخشی از مبیع توسط خوانده که مورد تایید طرفین است دلالت صریح بر قصد و رضای طرفین به وقوع بیع می کند و انشاء بیع با التفات به ماده 193 و339 قانون مدنی از قبیل طرفلین محرز ووقع آن ثابت است به علاوه در بند4قرارداد تصریح گردیده که در صورت تخلف احد از طرفلین طرف مقابل می تواند او را ملزم به انجام تعهد کند لذا با توجه به این قید و شرط و لزوم بیع وجه التزام مقرردرقرارداد از بابت تحکیم آن است نه تعبیه مجرای فسخ معامله در موردتخلف خواهان نیز از طرف خواند هو وکیل وی دلیل و مدرکی ارائه نشده و مدارک ابرازی خوانده در مورد پاسخ استعلامیه های ثبت و غیره دلالت دارد که پس از حلول موعد حضور در دفترخانه اسناد رسمی و انقضای آن صادر گردیده که نتیجتا" خونده در راس مدت مقرره آماده تنظیم سند رمسی انتقال نبوده لذا با احراز وقوع بیع به محکومیت خوانده به تنظیم سند ... نظر می دهد . که پس از ابلاغ وکیل خوانده درمهلت مقرر قانونی با رعایت مسافت در مقام اعتراض بر آمده وپرونده به دیوانعالی کشرو ارسال و به این شعبه ارجاع گردید اعتراضات قسمتی متضمن بیان ادعای خاصی نبود هو تکرار همان مطالبی است که در حین دادرسی و در لایحه و جلسات دادگاه عنوان و اظهار گردیده مضافا" اعلام گردیده که رسیدگی ازلحاظ مشکی ناقص است زیراخوانده (موکل) ضمن تکذیب دعوی و در جهت اثبات تخلف به اظهارات مسئولین دفتر املاک ... استناد نموده که مورد توجه قرار نگرفته و تنها با تمسک به استحساناتی غیر موثر موکل را متخلف تشخیص داده است که این لایحه کلا" در هنگام طرح و شور قرائت می شود.
هییت شعبه در تاریخ بالا تشکیل است پس از قرائت گزارش عضو ممیز اوراق پورنده و مشاوره چنین نظر می دهند.
بسمه تعالی
نظریه : اعرتاضات وکیل معرتض بر نظریه صادره وارد نمی باشد زیرا از یکطرف اظهارنامه ارسالی از ناحیه خوانده مشعر بر آن است که نه فقط در مهلت مقرر در قولنامه مورخ 6/8/68 درمقام اعلام انصراف خود از قرارداد تنظیمی بر نیامده بلکه با بیان اینکه در قبل و بعد از مهلت مزبور به تکالیف خود عمل کرده و این معنی محرز است که نامبرده (خوانده) عملا" هم اقدامی که مبرز مراتب انصراف خود از معامله طبق قرارداد تنظیمی بوده باشد به عمل نیاورده و نتیجتا" انفساخ محقق نگردیده فلذا ازاین بابت قرارداد مزبور از ناحه وی لازم الوفاء به شمار آمده و با گذشت زمان وسپری شدن مهلت مقرر موجبی برای استفاده مجدد از حق انصراف به وجود نیامده تا از این طریق عقد مزبور بار دیگر در معرض فسخ وانفساخ قرار گیرد و از طرفلی دیگر با توجه به اینکه صرف عدم حضور خواهان در دفترخانه رسمی حتی در صورتیکه خوانده حاضر نگردد ویا اینکه به جهت عدم تحقق مقدمات تنظیم سند رسمی انتقال موجبات انجام کرا فراهم نشده باشد منشاء اثری برای خوانده ازحیث خیاری شدن ع قد و انکان فسخ آن نمی گردیده و همانگونه که در نظریه دادگاه عنوان نشده پاسخ استعلام خوانده از اداره ثبت پس از انقضای مهلت مقرر در قولنامه واصل گردیده و با این وصف محلی برای متزلزل و یا منفسخ و یا باطل تلقی کردن معامله انجام شده متصور نیست به این جهت نظریه صادره خالی از اشکال تشخیص و به تایید آن اظهارنظر می گردد.
مرجع :
کتاب قانون مدنی در آیینه آراء دیوان عالی کشور - عقود وتعهدات
به اهتمام یدالله بازگیر- انتشارات فردوسی - چاپ اول - چاپ دریا
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 674
تاریخ تصویب : 1370/10/04
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
با پرداخت بیش از نیمی از ثمن و تسلط خریدار بر مبیع وکشف قصد و رضای طرفین هنگام وقوع معامله بر صحت عقد ایرادی وارد نیست پرداخت قسمتی از ثمن معامله به فاصله یک ماه پس از تنظیم قرارداد تایید دیگری است بر وقوع عقد بیع و دلالت بر نیت و اراده متعاملین برانجام بیع دارد
