علت عمده عقد بیع شخصیت طرف نبوده است
تاریخ رسیدگی : 4/8/70
شماره رای : 704/21
مرجع رسیدگی : شعبه 21 دیوانعالی کشور
خلاصه جریان پرونده الف : بدوا" در تاریخ 24/2/1369 آقای (غ) با وکالت آقای (ج) دادخواستی به طرفیت آقایان (ر) و (الف) تقدیم دادگاههای حقوقی 2 تهران نموده الزام خواندگان را به تنظیم سند رسمی نسبت به پلاک 196 فرعی از سنگ اصلی شماره 15مقوم به مبلغ 1175000 ریال را خواستار گردیده و توضیح داده است خواندگان در تاریخ 18/11/66 پلاک مذکور را به آقای (ج) و خواهان فروخته وضمن العقد متعهد شده است ظرف 3ماه نسبت به انجام مقدمات تنظیم سند اقدام و با حضور دردفترخانه شماره 24 نبت به تسجیل و ثبت رسمی معامله انجام شده مذکوراقدام نماید متاسفانه خوانده ها بااعتراض خریداران یعنی آقای (ع) موضوع را حل و فصل نموده ودرمقابل خواهان به امروز و فردا موکول می نماید تا اینکه به موجب اظهارنامه شماره 18992/1/69 بدون مجوز شرعی و قانونی فسخ یک طرفه قرارداد را اعلام نموده که مورد قبول نیست علیهذا درخواست رسیدگی و صدور دستورموقت برمنع انتقال پلاک و صدور حکم بشرح خواسته دارددادگاه پس از استعلام وضعیت ثبت و وصول پاسخ مبنی بر مالکیت آقایان (ر) و (الف) هر یک نسبت به سه دانگ و صدور سند مالکیت سه دانگی در مورد آقای (ر) اقدام به صدور دستور موقت بر منع انتقال پلاک نموده و با احراز مالکیت خواندگان نسبت به پلاک یاد شده وقوعب عقدبیع فی مابین طرفین را تحقق دانسته به موجب حکم شماره 1613/7/69 خواندگان را به حضور در دفترخانه و تنظیم سند رسمی انتقال قطعی سه دانگ مشاع از ششدانگ پلاک ثبتی 196/10 بخش 11 تهران به نام خواهان محکوم کرده است حکم صادره غیابی بوده است .
ب : در تاریخ 10/4/69 آقای (ر) دادخوساتی به طرفیت آقای (غ) به خواسته اعلام فسخ قولنامه مورخ 18/11/1366 مقوم به مبلغ دو میلیون و یکصد هزار ریال تقدیم دادگاههای حقوقی یک تهران نموده و توضیح داده است در تاریخ 18/11/66 قولنامه ای با آقای (غ)خوانده و (غ) امضاء نمودم که طبق آن قول فروش ششدانگ پلاک ثبتی 196 فرعی از سنگ اصلی 15 را به نامبردگان دادم و تعهد نمودم ظرف مدت 90 روزدردفترخانه 24 تهران حاضر شوم ودرقبال دریافت مبلغ 000/500/23 ریال زمین را به نامبردگان بفروشم متقابلا" خریداران متعهد شدند ثمن معامله را در دفترخانه پرداخت نمایند در قولنامه تصریح شده در صورت عدم حضور خریداران در موعد مقرر برای انجام معامله حقی به بیعانه ندارند و قولنامه فسخ می باشد خوانده دعوی نه تنها در مودعد مقرر برای خرید ملک حاضر نشده بلکه با عدم حضور مفاد قولنامه را نادیده گرفته و عملا" آن را فسخ نموده است اینجانب طی اظهارنامه رسمی فسخ قولنامه وانصرافل خود را اعلام داشتم حال چون خوانده به شرایط قولنامه عمل نکرده و حق انصراف پیش بینی شده است تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر فسخ قولنمه مذکور را دارم ج : در تاریخ 17/7/69 آقایان (ر) و (الف)باوکالت آقای (ه)دادخواستی به طرفیت آقای (غ) تقدیم دادگاههای حقوقی 2 تهران نموده نسبت به دادنامه غیابی شماره 1613/7/69 شعبه 66 دادگاه حقوقی 2 تهران درخواست رسیدگی واخواهی نموده و متذکر شده است : قولنامه مورخ 18/11/66 فاقد امضاء و تعهد آقای (الف) احد از موکلان می باشد واز آنجا که وی تعهدی را در قولنامه مزبور به عهده نگرفته لذاتقدیم دادخواست و صدرو حکم علیه وی وجهه شرعی و قانونی ندارد کسی که بر طبق مندرجات ظهر قولنامه در تاریخ 23/11/66 مبلغ سه میلیون ریال طی دو فقره چک به آقای (ر) پرداخته آقای (ل) است لذا (غ) صلاحیت طرح دعوی نداشته از طرفی مبلغ پنج میلیون و پانصد هزار ریال مندرج در متن قولنامه ومبلغ 8 میلیون ریال دیگر که درتاریخ 23/11/69 تادیه گردیده وسیله آقای (ع) پرداخت شده ومبلغ سه میلیون ریال دیگر توسط آقای (غ) به موجب چک لذا آقای (غ) دیناری پرداخت نکرده و مبیع به او تحویل نشده است و دعوی وی غیرقابل استماع است عقد بیع واقع نشده نوشته مورخ 18/11/66 قولنامه بوده آقای (غ) به موجب نوشته ظهر قولنامه وجه پرداختی خود را مستردو اعلام داشته بابت قولنامه حقی ندارد مضافا" اینکه وجه تخلف تعیین شده و می توان مطالبه وجه تخلف را نمود لاغیر و ادعای خواهان اصلی (واخوانده) به حضور در دفترخانه بلادلیل است و تکذیب می شودقبل از طرح پرونده مورد بحث پرونده دیگری از طرف آقای (ر) احدازموکلان به خواسته ابطال و فسخ قولنامه 18/11/66 در شعبه 13دادگاه حقوقی یک تهران مطرح شده به کلاسه 69/136 و باید به هر دو پرونده یکجا رسیدگی شود انجام این منظور مورد درخواست می باشد لذا تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر فسخ دادنامه معترض عنه را همراه بارد دعوی آقای (غ) علیه موکلان دارد این پرونده جهت رسیدگی توام با پرونده کلاسه 69/136 شعبه 13 دادگاه حقوقی یک تهران به شعبه مزبورفرستاده شده است (بر طبق تصمیم مورخ 1/10/69 شعبه 66 دادگاه حقوقی 2تهران) پرونده ها تواما" در شعبه 13 دادگاه حقوقی یک تهران مورد رسیدگی قرار گرفته است و در جلسه دادرسی مورخ 16/2/1370 طرفین اظهاراتی کرده اند که خلاصه اظهارات وکیل خواهان (واخواه) این است : قولنامه مورخ 18/11/66بیع نامه نیست نه خریدار مشخص است نه فروشنده امضاء کننده به نام فروشنده (ر) است که مالک 3دانگ است و سه دانگ مابقی مربوط به شخص دیگری است که قولنامه را امضاء نکرده است و با تقدیم دادخواست واخواهی عدم تنفیذ خود را اعلام داشته است اما خریدار نیز مجهول است زیرا کسی که به عنوان خریدار قولنامه را امضاء کدره است (غ) نیست شخصی به نام (غ) مبلغ سه میلیون ریال به آقای (ر) داده و او قولنامه را امضاء کرده است در نتیجه چنین سندی تملک نیست و ماد230 قانون مدنی در این مورد تعیین تکلیف کرده است و کسی که به عنوان خریدار در دفترخانه حاضر شده و گواهی دریافت داشته (غ) نبوده است آقای وکیل خوانده اظهار داشته برادران (ر) و (الف) که به امر خرید و فروش زمین درمنطقه لواسانات کوچک مشغول می باشند ششدانگ پلاک ثبتی مورد پرونده را از بنیاد مستضعفان خریداری می نمایند با سند عادی سپس با تنظیم قولنامه مورد بحث کل وجوه بابت ثمن قرارداد با بنیاد رااز موکل و خریدار دیگر قولنامه اخذ و به بنیاد تادیه می نمایند و قرار می شود سه ماه پس از تنظیم قولنامه سند رسمی تنظیم نمایندصرفنظر از گواهی شماره 8846 مورخ 14/8/69 که حاکی ازحضورموکل دردفترخانه 24تهران جهت تنظیم سند سمی است اصولا" پاسخ استعلام ثبتی گویای همکه مطالب است بدین توضیح که برادران (الف) و (ر)جهت تضییع حقوق موکل حتی در ظرف 3ماه قولنامه مبادرت به اخذ سند مالکیت وتنظیم سند رسمی با بنیاد مستضعفان نکرده اند . قولنامه موصوفل واجدشرایط لازم می باشد دلیل بر فسخ و بطلان آن اعلام نشده فروشنده آقای (ر) و خریدار موکل است با فرض اینکه آقای (الف) قولنامه را تنفیذ نکرده باشد در قولنامه صراحتا" نام آقای (غ) به عنوان خریدار درج شده پرداخت مبلغ سه میلیون ریال از ناحیه آقای (ل) برادر (غ) به فروشنده تاثیر در قضیه ندارد چه موکل متعهدله قرارداد است مواد 200و201 قانون مدنی حکم قضیه را پیش بینی کرده است علت عمده عقد بیع شخصیت طرف نبوده بکله رد و بدل شن ثمن و مثمن وتناسب بین ارزش این دو بوده است علیهذادرخواست محکومیت خواهان وتایید دادنامه شماره 1603/7/69 شعبه 66 دادگاه حقوقی 2تهران را که حسب درخواست طرفین دعوی به شعبه 13ارجاع شده است دارم آقای رئیس دادگاه متفق با آقای مشاور مبادرت به اظهارنظر نموده اند و با توجه به دلائل موجود در پرونده و اظهارات طرفین ومحتویات پرونده واصله از دادگاه حقوقی 2و احراز این مطلب که یک قطعه باغ مشجر مورداختلاف صرفا" از ناحیه آقای (ر) که امضاء وی در ذیل قرارداد می باشد به خریدراان (غ) و شخص دیگری به نام (ع) فروخته شده با توجه به فقدان امضاء آقای (الف) در ذیل قراداد چنین نتیجه گیری می شود که آقای (ر) مالک سه دانگ باغ مذکور سهم خودرابه مشارالیها فروخته و در واقع آقای (غ) فقط 5/1 دانگ از باغ را خریداری کرده عقد بیع نسبت به بقیه ملک منتفی است اولا" نظر برفسخ دادنامه مورد اعرتاض و الزام آقای (ر) به انتقال رسمی 5/1دانگ مشاع از باغ مشجر به آقای (غ) داده و به بطلان قرارداد18/11/66 به جز در مورد5/1 دانگ مورد معامله نیز اظهارنظر کرده و راجع به بقیه دعاوی آقای (ر) و آقای (غ) نسبت به بقیه خواسته اظهانظر بر رد دعوی نموده است این نظریه پس از ابلاغ مورد اعتراض وکلای طرفین قرار گرفته است که به هنگام شور لوایح اعتراض ایشان قرائت می شود سپس پرونده امر در اجرای ماده 14 قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک ودو به دیوانعالی کشور ایفاد گردیده و به این شعبه ارجاع شده است هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای ... عضو ممیز واوراق پرونده و نظریه دادگاه ولوایح اعتراضیه وکلای طرفین دعوی مشاوره نموده چنین رای می دهند.
ایرادات و اعتراضات وکلای طرفین دعوی عمدتا" در ماهیت دعوی و خدشه نسبت به استنابط قضائی دادگاه است و با توجه به مستندات و مبانی اظهارنظر مورخ 17/2/70 شعبه سیزدهم دادگاه حقوقی یک تهران و عدم ایراد واعتراض موثری نسبت به آن و عدم اشکالی از لحاظ رعایت اصول و مقررات داردسی نظر مذکور تایید و پرونده جهت انشاء حکم به دادگاه اعاده می گردد.
مرجع :
کتاب قانون مدنی در آیینه آراء دیوان عالی کشور - عقود وتعهدات
به اهتمام یدالله بازگیر- انتشارات فردوسی - چاپ اول - چاپ دریا
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 704
تاریخ تصویب : 1370/08/04
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
وجود اکراه و اجبار در انجام معامله و نتیجتا بطلان آن ثابت نیست خوانده مکلف به رد مبلغ ریال بابت بهاء سیمان است که اشتباها به حساب او واریز شده است
