معامله از لحاظ فقهی و قانونی مشروعیت نداشته است
تاریخ رسیدگی : 25/10/73
شماره دادنامه : 610/21
مرجع رسیدگی : شعبه 21دیوانعالی کشور
خلاصه جریان پرونده : بدوا" در تاریخ 18/6/66 وکیل تجدیدنظر خواهان به وکالت از آقای (الف) دادخواستی به طرفیت (ش) خواسته صدور حکم به رفع تجاوز خوانده و خلع ید از ملک موکل مقوم به دو میلیون و یکصدهزار ریال به دادگاه حقوقی یک آمل داده که به شماره 66/530ح ثبت گردیده خلاصتا" ادعا این است که بانو (م) خوانده دو هزار متر مربع مشاع ازپلاک 1733رضوانیه رابه موجب سند2431744/2/28 از مرحوم مهدی ... مورث خواهان خریداری کرده خوانده احد از وراث وی سه برابر موردمعامله را تصرف و تملک نموده و خوانده با وجود اسال اظهارنامه حاضر به تخلیه نیست تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر خلع ید نموده وکیل خواهان اضافه کرده موکل سهمیه پرویز000 وارث دیگر مهدی ... را نیز خریدرای نموده است .
2 متعاقب دادخواست فوق وکیل مرقوم همراه آقای (ی) در تاریخ 5/10/67 دادخواست دیگری به وکالت از آقای (الف) (ج) (ص) به خواسته ابطال سند مالکیت شماره 40862 مورخ 9/12/66 مربوط به پلاک 28 فرعی از1733 اصلی و رفع تجاوز سه نفر از خواندگان و خلع ید آنهاجمعا" مقوم به مبلغ چهار میلیون و پانصد هزار ریال به طرفیت اداره قیمت اسناد و املاک آمل و آقایان نصرالله و ولی الله و (ت) وآقای (ع) به دادگاه آمل داده که به شماره 67/1183 ثبت گردیده است و اجمالا" توضیح داده اند که طبق استعلامیه به شماره 2619986/10/60 اداره ثبت اسناد آمل مرحوم مهدی ... احد از وراث مرحوم (ح)به موجب تقسیم نامه مورخ 11/4/1313 ورثه مالک تمامی ششدانگ پلاک 1733 اصلی آمل می باشد کلیه ورثه مرحوم (ح) در تاریخ 2/13/22 در اقرارنامه 11590 اقرار کرده اند که ششدانگ پلاک شماره 1733 هر سهمیه مهدی ... قرار گرفته است مرحوم مهدی قطعاتی از پلاک مزبور را فروخته و از جمله دو هزار متر آن را به خواهرش (م) (مورث خواندگان) واگذار نموده است لکن ورثه خریدار (بانوم) آنچه در تصرف وتملک دارند بیش از دو هزار متر است و چون قبلا" نیز دادخواستی به وکالت (الف) علیه خواندگان به دادگاه تقدیم گردیده است آقای (ش)ازآن دادخواست مطلع شده به فوریت اداره ثبت مراجعه و سند مالکیت شماره 40862 6/12/66 را دریافت نموده و برای سایر ورثه هم سند مالکیت صادر شده علیهذا تقاضای صدور حکم بر ابطال سند مالکیت را دارد برگ وکالتنامه تفویضی آقای پرویز000 به آقایان (ص) و (ج)صلحنامه 31744 24/1/28 صلحنامه 9249و گواهی حصر وراثت مبنی بر معرفی وراث مرحوم مهدی ... و گزارش اداره ثبت راجع به وضعیت ثبتی و برگ وکالتنامه وکیل را ضمیمه دادخواست نموده است در جلسه رسیدگی به پرونده 67/530 اشاره و تقاضا نموده هر دو پرونده به لحاظ ارتباط به یکدیگر تواما" رسیدگی شود آقای (ک) به وکالت ازخواندگان وارد دعوی شده و لایحه دفاعیه فتوکپی تقسیم نامه دیگری را به تاریخ 5/9/1312 ارائه داده که در این تقسیم نامه ماترک مرحوم (ح) اعم از منقول و غیر منقول بین ورثه تقسیم شده و هر یک از وراث به میزان سهم الارث خود مقدرای از اموال منقول و غیر منقول مورد را به عنوان ارثیه خود برداشته و قبول نموده است و توضیح داده که مرحوم بانو (م) از دو طریق مالک قسمتی از پلاک 1733اصلی آمل گردیده است الف مقدار سه هزار مترمربع سهم الارث خود طبق تقسیم نامه عادی 5/9/12ب دو هزار متر به موجب صلحنامه 2431734/1/28که از مهدی دقیق گرفته که مجموعا" پنج هزار مترمی باشد و این مقدار زمین را از زمان قدیم ملاک و متصرف بوده است تقسیم نامه 5/9/1312 که به خط سیاق تنظیم شده حاوی این است که کلیه ماترک مرحوم (ح) صورت برداری و تقویم شده و سهام هریک از ورثه معین گردیده که سهم الارث بانو (م) بیست هزار تومان می شده که از این بابت اقلامی از اموال متوفی به وی داده شده از جمله از زمین بهجاری معادل یکهزار تومان و آقای (ع) احد از امضاء کنندگان تقسیم نامه مذکور در جلسه دادگاه شهادت داده که سه هزار متراز زمین بهجاری جزءسهم بانو (م) اختصاص یافته است دادگاه حقوقی یک بدوا" به پروند67/530 رسیدگی و پس از استماع اظهارات طرفین براساس ماده 14قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک و دو بدوا" نظر استنباطی خود را که بر رد دعوای خوهان بوده اعلام و به طرفین ابلاغ کرده و بر اثر اعتراض وکیل خواهان پرونده به شعبه 18 دیوانعالی کشور ارجاع گردیده و شعبه در رای شماره 71/607/18 نظر دادگاه از آن جهت که با وجود ارتباط دو دعوی به یکدیگر به یکی از آنها رسیدگی نموده واحتمال صدور آراء مختلف ومتضاد هست تنفیذ ننموده و پرونده را اعاده نموده که مجددا" دادگاه به هر دو دعوی تواما" رسیدگی و درتاریخ 29/8/70 نظر خود را بر رد دعاوی خواهان ها صادر و اعلام نموده وکلای خواهان ها به نظر دادگاه اعتراض نموده و شعبه بیست و یکم دیوانعالی کشور بشرح رای 332/21 اعتراض را وارد ندیده و آن را تنفیذ نموده و شعبه بیست و یکم دیوانعالی کشور به شرح رای 332/21 اعتراض را واردندیده و آن را تنفیذ نموده و پس از اعاده پرونده دادگاه حکم تجدیدنظرخواسته را براساس نظریه قبلی خود صادرنموده و آقای دکتر ... تقاضای تجدیدنموده و پرونده بدیوانعالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع گردیده است جریان رسیدگی به هر دو پرونده در آراء71/607 شعبه 18و333/21 شعبه 21 مرقوم گردیده است لایحه وکیل تجدیدنظرخواه در هنگام شور قرائت می گردد.
بسمه تعالی
هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس ازقرائت گزارش آقای ... عضو ممیز و اوراق پرونده و لوایح طرفین و دادنامه شماره 478479 25/8/71 تجدیدنظرخواسته مشاوره نموده چنین رای می دهند:
ایرادات و اعتراضات وکیل تجدیدنظرخواهان نسبت به دادنامه تجدیدنظرخواسته ملخصا" اینست که :
با توجه به اینکه : 1 - طبق پاسخ اداره ثبت اسناد آمل به شماره 2019986/10/60 ملک بهجاری پلاک 1733 اصلی به موجب تقسیم نامه مورخ 11/4/1313 بین وراث مرحوم (ح) در سهم آقای مهدی ... قرارگرفته و برابر سند رسمی شماره 211590/12/22 نیز کلیه وراث آن مرحوم به تقسیم ماترک و تعلق ملک بهجاری به نامبرده به عنوان سهم الارث اقرار و اعتراف کرده اند.
2 - اولاد ذکور ان مرحوم هم به موجب تقسیم نامه مورخ 11/4/1313 و هم حسب سند شماره 11590 پلاک مذکور را سهم الارث مرحوم مهدی ... 0 دانسته و ذیلا" تعهد نموده اند که هرگونه ادعائی از درجه اعتبار ساقط و قابل ترتیب اثر نمی باشد.
3 - اولاد آن مرحوم (ح) نیز به موجب سند رسمی فوق الذکر به تصرف سهم الارث خود اقرار و هر ادعائی نسبت به سهم الارث یکدیگر را از تاریخ 2/12/22 بی اعتبار نموده اند.
4 - در پاسخ ثبتی مذکور درفوق فقط به تقسیم نامه مورخ 11/4/1313 اشاره شده و در مورد تقسیم نامه عادی مورخ 5/9/1312 که دادگاه به آن استناد نموده اشاره ای نشده مضافا" با فرض تراضی موخر،تقسیم نامه و تراضی مقدم قابل ترتیب اثر نبوده و در صورت تعارض بین این دونیز تراضی موخر حاکم می باشد.
5 - برابر پاسخ ثبتی 19986 مذکور ملک بهجاری به رضا000 انتقال قطعی یافته و براساس احکام صادره از دادگاههای املاک واگذاری و صورتجلسه تحویل وتحول به آقای مهدی ... مسترد و تحویل گردیده وبا این ترتیب با فرض انتقال قطعی ملک به رضا پهلوی ید مالکانه فرضی کلیه وراث مرحوم (ح) درپلاک موصوف قطع گردیده و پس از صدور حکم دادگاه املاک واگذاری و انتقال آن به آقای مهدی ... علت عدم اعتراض سایر وراث صرفا" به اعتبار تعهدی بوده که ذیل تقسیم نامه رسمی 11590 عنوان و قبلا" قبول نموده اند.
بنابراین با توجه به جهات مذکور در فوق و عدم قید کلمه بقیه در هیچیک از اوراق راجعه به پلاک 1734 اصلی موضوع بحث وتقسیم ماترک کلا" و تعهد خواندگان در سند رسمی شماره 11590 و عدم تاثیر تصرفات طولانی خواندگان نسبت به دادنامه تجدیدنظرخواسته که بر اساس توضیحات و گواهی آقای (ع) از ورثه مرحوم (ح) و نامه مورخ 29/7/68 و مشارالیه و فتوکپی دفترچه سند مالکیت خواندگان و تصرفات طولانی آنان صادر گردیده معترض و تقاضای رسیدگی و نقض آن را دارد.
ایرادات و اعتراضات مذکور وارد به نظر نمی رسد زیرا:
1 - با توجه به فتوکپی مصدق صورت کلیه اموال محروم (ح) (مورخ 5/9/1312) و تقسیم اموال به کیفیت منعکس در صفحه دوم آن که مقدار سه هزار زرع از زمین بهجاری در سهم بانو (م) منظور گردیده وکلیه وراث آنرا امضاء نموده اند.
2 - با توجه به فتوکپی مصدق تقسیم نامه مورخ 11/4/1313 وعبارت مندرج در صدر آن به این شرح : برای رفع اختلافات احتمالی آینده به رضایت خاطر اینجانبان میرزامهدی ... (ع) و سیدجعفر ... سهام ارثیه خود را که تا حال مشاع بوده به شرح ذیل تقسیم می نمایم و نیز عبارت مندرج در ذیل آن مبنی بر اینکه تقسیم فوق درباره این سه نفر خواهان نافذ و مجرا است .
3 - با عنایت به اقرارنامه رسمی شماره 21590/12/1322 وعبارات مذکور در آن کیفیت ( ... تقسیم نامه عادی که قبلا" بین تمام ورثه تنظیم و سپس سهام سه برادر نیز بین آنها طبق تقسیم نامه دیگری تقسیم و تعیین گردیده و هر یک از ورثه سهم اختصاصی خود رامتصرف و معامله نمودند کلیه ورثه و شرکت کنندگان تنظیم کننده ورقه نامبرده به صحت مندرجات آنهاازلحاظ سهم تصدیق وموافقت داریم ... )
4 - باتوجه به عبارت مذکوردرصلحنامه رسمی شماره 2431744/1/1328 مبنی بر صلح مقدار دو هزار متر مربع با حدود معین از پلاک شماره 1733 توسط آقای مهدی ... به بانو (م) و قید حد شرقی آن به ملک متصالح (م) که در سطر بعد به حد شمالی به ملک متصالح تصححیح شده که حاکی از اینست که بانوی مذکور قبل از صلح ملک شرقی موضوع صلح بوده است .
بنابراین با توجه به جهات مذکور چنین استنباط می شود که بدوا" کلیه وراث طی تقسیم نامه مورخ 5/9/1312 کلیه اموال وماترک مرحوم (ح) را به کیفیت منعکس در آن بین خود تقسیم ، منجمله مقدار سه هزار زرع از زمین بهجاری در سهم اختصاصی بانو (م) قرار گرفته و متعاقبا" وراث ذکور (آقایان مهدی ... و سیدجعفر00) طی تقسیم نامه مورخ 11/4/1313 منحصرا" سهام متعلق به خود را که به موجب تقسیم نامه قبلی به آنها اختصاص یافته با عنایت به صدور ذیل تقسیم نامه اخیر (که در بند2 به آن اشاره شد مجددا" بین خود تقسیم می نمایند و این موضوع یعنی اعتبار دو تقسیم نامه صریحا" در سطر هشتم اقرار نامه رسمی شماره 311590/12/1322 به این شرح : (تقسیم نامه عادی که قبلا" بین تمام ورثه تنظیم و سپس سهام سه برادر نیز بین آنها طبق تقسیم نامه دیگری تقسیم و تعیین گردیده ... به صحت مندرجات آنها از لحاظ سهم تصدیق و موافقت داریم )0 منعکس و تاییدگردیده و با این وصف ادعای عدم اعتبار تقسیم نامه مورخ 5/9/1312 به استناد تقسیم نامه موخر مورخ 11/4/1313 (که منحصرا" نسبت به سهام وراث ذکور بوده) یا به لحاظ اقرار اولاد اناث طی سند رسمی شماره 11590 (که صحت و اعتبار تقسیم نامه قبلی توسط کلیه وراث تایید شده)یا به علت عدم قید آن در پاسخ ثبت آمل به شماره 19986 غیر موجه به نظر می رسد مضافا" اینکه حسب مندرجات ذیل پاسخ ثبت در مورد ملک بهجاری اعلام گردیده ( ... از اینکه برای ورثه از پلاک 1733 چیزی باقی است یا خیر این اداره هیچگونه اطلاعی ندارد زیرا معاملاتی که انجام شده (توسط مرحوم آقای مهدی ... ) بیش از این مقدار است (شش قفیز) و هیچگونه مسئولیتی را از نظر معامله تقبل نمی نماید
و اما استدلال وکیل مذکور به انتقال ملک موضوع بحث به رضا پهلوی و انتقال مجدد آن به مرحوم مهدی دقیق واستنتاج قطع مالکیت ورثه اساسا" نظر به اینکه انتقال ملک به رضاپهلوی صرفا" ازلحاظ ثبتی بوده و از لحاظ فقهی و قانون مدنی به لحاظ عدم مشروعیت آن با عنایت به مقررات ماده 190 قانون اخیر ثمره ای نداشته وبالنتیجه انتقال مجدد آن به مرحوم مهدی ... در حقیقت ادامه مالکیت قبلی آن هم در حد و میزان مالکیت وی بوده و تاثیری در مالکیت قبلی سایر وراث نداشته و نتیجتا" این استدلال و استنتاج نیز وارد و موثر به نظر نمی رسند لذا دادنامه تجدیدنظرخواسته به لحاظ عدم ایراد و اعتراض موثری نسبت به آن و عدم اشکال موثری از لحاظ رعایت اصول و مقررات دادرسی نتیجتا" ابرام می گردد.
مرجع :
کتاب قانون مدنی در آیینه آراء دیوان عالی کشور - عقود وتعهدات
به اهتمام یدالله بازگیر- انتشارات فردوسی - چاپ اول - چاپ دریا
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 610
تاریخ تصویب : 1373/10/25
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
دادگاه موظف بوده با توجه به تاریخ صدور اولین اخطاریه که از طرف اجرای ثبت ابلاغ قانونی شده درباره نحوه انتقال 1 5 دانگ از رقبه مورد بحث که به قصد فرار از پرداخت دین صورت گرفته است بررسی لازم معمول دارد صوری بودن معامله و غیرواقعی بودن آن و ثبت رسمی آن جهت فرار از دین احراز می شود
